Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 50/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Grubba
SSN Dariusz Świecki
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie R. B.
skazanego z art. 278 § 3 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu
w dniu 23 kwietnia 2015 r.,
kasacji wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 25 września 2013 r.
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 11 czerwca 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok i utrzymany nim w mocy wyrok Sądu
Rejonowego, i na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.w. w zw. z art. 45 §
1 k.w., umarza postępowanie w sprawie, a kosztami
postępowania obciąża Skarb Państwa.
2
UZASADNIENIE
R. B. był oskarżony o to, że w dniu 15 października 2012 r. w Leśnictwie […]
oddział 100 g, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru oraz w celu przywłaszczenia dopuścił się wyrębu w lesie i
następnie zaboru drewna akacjowego o łącznej masie 4,35 m3
, o wartości łącznej
799, 48 zł, czym działał na szkodę Nadleśnictwa […], tj. o czyn z art. 290 § 1 w zw.
z art. 278 § 1 k.k.
Wyrokiem z dnia 11 czerwca 2013 r., orzekający w tej sprawie Sąd
Rejonowy, w ramach zarzucanego oskarżonemu czynu uznał go za winnego tego,
że w dniu 15 października 2012 r. w Leśnictwie […],działając na podstawie
udzielonego mu zezwolenia, dokonał wyrębu drewna akacjowego o masie co
najmniej 0,51 m3
, o wartości co najmniej 124, 95 zł, po czym dokonał jego
przywłaszczenia, czym działał na szkodę Nadleśnictwa […], które to zachowanie
uznano za występek z art. 290 § 1 w zw. z art. 278 § 3 k.k., i za to, na podstawie
art. 290 § 1 w zw. z art. 278 § 3 k.k., skazał oskarżonego na karę 3 miesięcy
ograniczenia wolności, orzekając także, na podstawie art. 290 § 2 k.k., na rzecz
wskazanego Nadleśnictwa nawiązkę w kwocie 249, 90 zł, obciążając też
skazanego kosztami procesu. Po rozpoznanie apelacji wniesionej przez obrońcę
oskarżonego, Sąd Okręgowy w Z. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z
kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu wyeliminował art. 290 § 1
k.k. i za podstawę skazania przyjął art. 278 § 3 k.k.
W lutym 2015 r. kasację od prawomocnego wyroku Sądu odwoławczego
wywiódł na korzyść skazanego Rzecznik Praw Obywatelskich, zarzucając rażącą
obrazę art. 278 § 3 k.k., poprzez wyrażenie błędnego poglądu prawnego, że:
„wartość graniczna oddzielająca przestępstwo od wykroczenia w przypadku
przywłaszczenia drewna wysoki 75 zł” i w konsekwencji uznanie, że czyn
przypisany skazanemu wyczerpuje znamiona określone w tym przepisie w sytuacji,
gdy wypełniał on jedynie znamiona wykroczenia z art. 119 § 1 k.w. Wywodząc w
ten sposób skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie
postępowania z uwagi na przedawnienie karalności czynu.
Rozpoznając tę kasację, Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja ta jest zasadna w oczywisty sposób, stąd też jej rozpoznanie na
posiedzeniu, o jakim mowa w art. 535 § 5 k.p.k.
3
Prawdą jest bowiem, że Sąd odwoławczy, zmieniając zaskarżony wyrok
przez eliminację z kwalifikacji prawnej z przypisanego oskarżonemu czynu przepisu
art. 290 § 1 k.k., stwierdził jednocześnie, że postępek oskarżonego nie stanowi
wykroczenia z art. 120 § 1 k.w., gdyż wartość graniczna oddzielająca przestępstwo
od wykroczenia w przypadku przywłaszczenia drewna wyrąbanego wynosi 75 zł, a
w okolicznościach tej sprawy wartość ta wynosiła blisko 125 zł, i że tym samym
postępowanie oskarżonego jest przestępstwem przywłaszczenia drewna z art. 278
§ 3 k.k. Rzecz jednak w tym, że przywoływany art. 120 k.w. nie używa w ogóle
pojęcia „drewna”. Penalizuje on bowiem wyraźnie dokonanie w celu
przywłaszczenia „wyrębu drzewa w lesie” oraz kradzieży lub przywłaszczenia z lasu
„drzewa wyrąbanego lub powalonego”. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
wskazuje się zaś wyraźnie, że pojęcie „drzewo wyrąbane lub powołane w
rozumieniu zarówno art. 120 k.w., jak i art. 290 § 2 k.k., odnosi się wyłącznie do
drzewa w stanie surowym”, a więc „takim, w jakim pozostało w lesie po wyrąbaniu
lub powaleniu” (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 2009 r., V KK
171/09, OSNKW 2010, z. 2, poz. 16, z dnia 26 października 2011 r., IV KK 298/11,
LEX nr 1027195, czy z dnia 6 lutego 2014 r., III KK 482/13, OSN PiPr 2014, z. 5,
poz. 6).
Niezależnie od tego, czy prawidłowo dokonano kwalifikacji czynu
oskarżonego - jako że Sąd odwoławczy przyjmując, iż oskarżony dysponował ustną
zgodą leśniczego na „wyrąb drzewa” w lesie należącego do miejscowego leśnictwa,
wskazał jednocześnie, że oskarżony na udzieloną mu ustnie jedną zgodę, dokonał
dwukrotnego wycięcia drzewa, co sugeruje jednak, że miał miejsce w tej sprawie
wyrąb drzewa poza udzielonym zezwoleniem, a przy tym przyjęto też w
postępowaniu odwoławczym, że nie jest prawdą, jakoby przedmiotem czynu było
drewno pochodzące z wiatrołomów – Sąd drugiej instancji, eliminując z kwalifikacji
prawnej art. 290 k.k., nieprawidłowo odwołał się do art. 120 k.w., jako
rozgraniczającego wykroczenie określone w tym przepisie od przestępstwa z art.
290 § 1 k.k. Po pierwsze dlatego, że art. 120 k.w. obejmuje nie tylko – jak art. 290 §
1 k.k. – nielegalny wyrąb drzewa w lesie, lecz również kradzież i przywłaszczenie
drzewa wyrąbanego lub powalonego. Po wtóre zaś – jak już wskazano – zakres
tych przepisów nie obejmuje w ogóle „drewna”, a w przypisanym czynie, odmiennie
4
niż w czynie zarzucanym, mowa jest o wyrębie i przywłaszczeniu drewna. W
sytuacji zaś, gdy przedmiotem czynu jest drewno, a nie drzewo, czyn ten stanowi
bądź to występek z art. 278 k.k., bądź wykroczenie z art. 119 k.w. W takim jednak
wypadku, kwotą rozgraniczającą te dwa czyny zabronione było zarówno w czasie
popełnienia czynu, jak i w dacie prawomocnego orzekania, 250 zł. Tym samym
czyn przypisany ostatecznie oskarżonemu stanowił jednak wykroczenie, a nie
przestępstwo, jako że przyjęta jego wartość wynosiła 124, 95 zł. To zaś wskazuje,
że kasacja ta jest w pełni zasadna.
Zasadny jest także wniosek tej skargi o wydanie, jako orzeczenia
następczego po uchyleniu wyroku, rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania, jako
że czyn za jaki skazano oskarżonego popełniony został w dniu 15 października
2012 r., a zatem – stosownie do art. 45 § 1 k.w. – jego karalność ustała po 2 latach
od tej daty, czyli 15 października 2014 r. Dlatego też Sąd Najwyższy, uchylając
obecnie oba wyroki wydane w niniejszej sprawie, zdecydował jednocześnie o
umorzeniu, stosownie do art. 5 § 1 pkt 4 k.p.w., postępowania, jakie w niej
prowadzono. Konsekwencją tego było też obciążenie, na podstawie art. 118 § 2
k.p.w., Skarbu Państwa kosztami umorzonego postępowania.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13