Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania J. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 20 lutego 2015 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 20 lutego 2015 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. J. prawo do emerytury od dnia 27 lutego 2015 roku,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Sygn. akt VU 240/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na mocy decyzji z dnia 20 lutego 2015 r., znak (...) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 06 lutego 2015r. odmówił J. J. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, powołując się na art. 184 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, iż wnioskodawca nie spełnia przesłanki posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony w dniu wejścia w życie ustawy ( 01 styczeń 1999r. ) udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym okresy nieskładkowe 1 miesiąc i 1 dzień i uzupełniające–rola 4 lata, 7 miesięcy i 26 dni oraz udowodnił 10 lat, 1 miesiąc i 14 dni okresu pracy w warunkach szczególnych ( okres od 01 stycznia 1984r. do 28 lutego 1994r. ) wobec wymaganych 15 lat.

Zakład nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w L. od 26 kwietnia 1978r. do 31 grudnia 1983r.,ponieważ podane stanowisko pracy nie zostało określone ściśle według działu, pozycji i punktu zarządzenia resortowego.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wniósł o jej zmianę i uwzględnienie jego pracy w warunkach szczególnych w zakwestionowanym przez ZUS okresie zatrudnienia. Skarżący podał, iż przez cały okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o. wykonywał prace zbrojarskie i betoniarskie, a podzielenie jego okresu zatrudnienia w świadectwie pracy z dnia 04 stycznia 1996r. na dwa okresy pracy jest niezrozumiałym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując w całości treść zaskarżonej decyzji i argumenty w niej przedstawione.

Sąd ustalił:

J. J., ur. (...), bez zawodu, ukończył kurs betoniarza-zbrojarza.

Na dzień 01 stycznia 1999r. wykazał 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 10 lat, 1 miesiąc i 14 dni okresu pracy w warunkach szczególnych. Nie jest członkiem OFE. Wiek 60 lat osiągnął po dniu wydania zaskarżonej decyzji.

( bezsporne )

W okresie od dnia 26 kwietnia 1978r. do dnia 28 lutego 1994r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w L., w tym od 26 kwietnia 1978r. do 31 grudnia 1983r. ( 5 lat, 8 miesięcy i 5 dni ) na stanowisku robotnika budowlanego. Wnioskodawca został przyjęty do pracy w Przedsiębiorstwie (...) w L. w (...), w wymiarze pełnego etatu, na stanowisku robotnika budowlanego. Angaż z dnia 01 stycznia 1980r.-cieśla, z dnia 01 maja 1980r.- robotnik budowlany, protokół z posiedzenia Komisji Kwalifikacyjnej z dnia 25 stycznia 1982r.- robotnik budowlany, angaże z 1982 i 1983r.- robotnik budowlany, karty zarobków-robotnik budowlany.

W okresie od dnia 26 października 1975r. do dnia 26 października 1977r. skarżący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Osoba, która nie miała ukończonej szkoły w kierunku betoniarz-zbrojarz musiała mieć ukończony kurs betoniarza-zbrojarza. Z uwagi na fakt, iż wnioskodawca nie miał kursu został zatrudniony na stanowisku robotnika budowlanego, a faktycznie jego praca nie różniła się od pracy betoniarzy-zbrojarzy. Przedmiotowy kurs skarżący ukończył w 1983r. i wówczas z dniem 01 stycznia 1984r. dostał angaż zbrojarza-betoniarza, którą to pracę wykonywał do końca okresu zatrudnienia.

Wnioskodawca od początku zatrudnienia w (...) pracował w brygadzie zbrojarsko-betoniarskiej, zajmował się wykonywaniem zbrojeń, ich układaniem w szalunkach, wiązaniem, wyginaniem. Te zbrojenia były odbierane przez inspektora nadzoru, a następnie zalewane betonem. Sporadycznie, przy zbrojeniach wnioskodawca wykonywał drobne prace ciesielskie.

dowód: w aktach ubezpieczeniowych - świadectwo pracy z dnia 2 8 lutego 1994 r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 04 stycznia 1996r.,k.22 ;

- akta osobowe z zatrudnienia wnioskodawcy w (...) sp. z o.o. w L. ;

-zezna nia świadków: J. M. - nagranie audio-video- 00:03:42-00:11:48 ;M. O. - nagranie audio-video- 00:11:48 -00:20:41 ; zeznania wnioskodawcy- nagranie audio-video- 00:20 : 41 -00: 2 8 :28 .

Decyzją z dnia 20 lutego 2015 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

dowód :- akta ZUS - decyzja ZUS z dnia 20 lutego 2015 r., k. 39 .

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3, tj. innym niż 65 lat dla mężczyzn. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z mocy art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej cytowane przepisy znajdują zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ( 01.01.1999r. ) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( ust. 2 ).

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie złożenia wniosku o emeryturę wnioskodawca wykazał 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 10 lat, 1 miesiąc i 14 dni okresu pracy w warunkach szczególnych; nie przystąpił do OFE; po dniu wydania zaskarżonej decyzji osiągnął wymagany wiek 60 lat. Sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada na dzień 01 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnia powyższego warunku, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat.

Wnioskodawca wskazywał natomiast, że ma wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem jako taki należy uznać jego okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w L. od 26 kwietnia 1978r. do 31 grudnia 1983r.

Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, iż posiada on wymagany, 15 – letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są okresy w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku i tylko praca wymieniona w wykazie A załącznika do rozporządzenia. Okresy pracy, o których mowa powyżej stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy - § 2 ust.2 Rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r.. Przy czym dla oceny czy konkretna praca była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach decydujące znaczenie ma nie sama nazwa zajmowanego stanowiska a czynności w jej ramach faktycznie wykonywane ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt III AUa 1192/12 , LEX nr 1240032; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 1221/12, LEX nr 1294841). Do kognicji Sądu należy samodzielne ustalenie, jakie prace wykonywał wnioskodawca i czy prace te należy zaliczyć do prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 910/12, LEX nr 1293579 ). Postępowanie sądowe o świadczenia emerytalno-rentowe regulowane jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego, które odmiennie niż w postępowaniu przed organem rentowym nie zawiera ograniczeń dotyczących postępowania dowodowego co oznacza, iż okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków czy opiniami biegłych ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt III AUa 291/12, LEX nr 1223240 ).

Na podstawie analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, akt ubezpieczeniowych, akt osobowych wnioskodawcy, zeznań świadków oraz wyjaśnień wnioskodawcy Sąd uznał, iż ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w L. od 26 kwietnia 1978r. do 31 grudnia 1983r. na stanowisku robotnika budowlanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, dziale V, pod poz.4 załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. prace zbrojarskie i betoniarskie. Jakkolwiek z angaży, kart ewidencji, podań o pracę, skierowań do pracy i do lekarza, protokołów komisji zakładowej przyjęć wynika, iż do 31 grudnia 1983 r. cały czas funkcjonuje stanowisko wnioskodawcy jako robotnika budowlanego, jednakże mając na uwadze zeznania świadków Sąd uznał, iż będąc zatrudnionym na stanowisku robotnika budowlanego wnioskodawca wykonywał faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace zbrojarskie i betoniarskie. Powołani w sprawie świadkowie zgodnie zeznali, iż praca robotnika budowlanego niczym nie różniła się od pracy betoniarzy-zbrojarzy, a nazwa stanowiska wynikała jedynie z faktu braku posiadania przeszkolenia w zawodzie betoniarza- zbrojarza. Zmiana z dniem 01 stycznia 1984r. angażu ubezpieczonego z robotnika budowlanego na betoniarza-zbrojarza była jedynie formalnym przypieczętowaniem i tak już wcześniej wykonywanych prac zbrojarskich i betoniarskich. Okoliczność, iż skarżący sporadycznie, przy zbrojeniach, wykonywał drobne prace ciesielskie jest dopuszczalnym odstępstwem od wymogu wykonywania prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, które mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., II UK 233/11, LEX nr 1297790 ).

Mając zatem na uwadze powyższe rozważania wnioskodawca na dzień 01 stycznia 1999r. posiada z okresem uznanym przez ZUS 15 lat, 9 miesięcy i 19 dni stażu pracy w szczególnych warunkach i Sąd na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 Kodeksu postępowania cywilnego w pkt. I wyroku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 20 lutego 2015 r., znak (...) w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy J. J. prawo do emerytury od dnia 27 lutego 2015 r. (...)

W punkcie II wyroku, Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia. Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie z art.118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego – art.118 ust.1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku analizy akt osobowych, przesłuchania świadków oraz wyjaśnień wnioskodawcy możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dokumenty, które wnioskodawca przedłożył przed organem rentowym mogły budzić wątpliwości co do faktycznego charakteru spornego zatrudnienia i organ nie mógł tego samodzielnie rozstrzygnąć.

Reasumując, Sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 20 lutego 2015 r. - organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. W tym stanie rzeczy, Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.