Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku W. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania W. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 2 grudnia 2014 r.

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 4/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na mocy decyzji z dnia 02 grudnia 2014 r., znak (...) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 listopada 2014r. odmówił wnioskodawcy W. J. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, powołując się na art. 184 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, iż wnioskodawca nie spełnia przesłanki posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem organu rentowego ubezpieczony w dniu wejścia w życie ustawy ( 01 styczeń 1999r. ) udowodnił 28 lat, 11 miesięcy i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym okresy nieskładkowe 1 miesiąc i 28 dni oraz udowodnił 2 lata, 4 miesiące i 17 dni okresu pracy w warunkach szczególnych wobec wymaganych 15 lat. Organ nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach w:

- (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym od dnia 01 września 1969r. do dnia 31 marca 1992r., ponieważ stanowisko pracy zostało określone według przepisów, które uprawniały do wzrostu emerytury, a nie do obniżenia wieku emerytalnego.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury wraz z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia wniosku. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 i 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U.2015.748 j.t. ) oraz § 2 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U.1983.8.43 ) w związku z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983r., będące skutkiem nieprawidłowego ustalenia, że ubezpieczony na dzień 01 stycznia 1999r. udowodnił 2 lata, 4 miesiące i 17 dni okresu pracy w warunkach szczególnych wobec wymaganych 15 lat. Wnioskodawca powołując się na Zarządzenie Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty ( Dz.Urz.MB.1983.3.6 ) wskazuje, iż w dziale V zatytułowanym „w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pod poz. 5.3. znajduje się praca cieśli wykonującego prace na wysokości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując w całości treść zaskarżonej decyzji i argumenty w niej przedstawione.

Sąd ustalił:

W. J., ur. (...)z zawodu cieśla budowlany.

Na dzień 01 stycznia 1999r. wykazał 28 lat, 11 miesięcy i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 2 lata, 4 miesiące i 17 dni stażu w szczególnych warunkach. Nie przystąpił do OFE. Wiek 60 lat osiągnął po dniu wydania zaskarżonej decyzji.

( bezsporne )

W okresie od dnia 01 września 1969r. do dnia 31 marca 1992r. ( 22 lata, 7 miesięcy ) wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym na stanowisku cieśli. Od dnia 05 maja 1975r. do dnia 08 kwietnia 1977r. skarżący odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Wnioskodawca pracował w brygadzie ciesielskiej, liczącej od 4 do 8 osób. Prace ciesielskie polegały przede wszystkim na szalowaniu gotowych elementów w budynkach mieszkalnych, socjalnych, szkołach, przedszkolach i polegały na układaniu szalunku pod ławy fundamentowe, ściany piwniczne, pod stropy, szalowaniu daszków wejściowych do budynków. Część szalunków było gotowych, a część wymagała przygotowania.

Skarżący pracował również na wysokościach, przy wykonywaniu elementów więźby dachowej, przybijaniu łat, desek a następnie przykrywaniu ich folią lub papą. Była to praca na dachach budynków 4-piętrowych i wyższych, polegająca na docinaniu i wymierzaniu krokwi i innych elementów drewnianych dachu, układaniu krokwi, belek, łat i kontrłat.

Poza powyższymi pracami wnioskodawca wykonywał również prace wykończeniowe na dachu; układał dachówki na dachu; skręcał konstrukcje stalowe pod halę na fabryce domów w L.. W przypadku gdy nie było prac ciesielskich to brygada zajmowała się rozbiórką budynków, przygotowywaniem materiałów na następny budynek.

dowód: w aktach ubezpieczeniowych:- świadectwo pracy, k. 17; książeczka wojskowa, k. 12-14; akta osobowe; zeznania świadków: R. B. - nagranie audio-video- 00:05:24-00:16:00; T. S.- nagranie audio-video- 00:16:00-00:21:01;zeznania wnioskodawcy- nagranie audio-video- 00:21:01-00:28:49.

Decyzją z dnia 02 grudnia 2014 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Dowód: akta ZUS- decyzja ZUS z dnia 02 grudnia 2014 r., k. 14 .

Sąd zważył:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3, tj. innym niż 65 lat dla mężczyzn. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z mocy art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej cytowane przepisy znajdują zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ( 01.01.1999r. ) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( ust. 2 ).

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie złożenia wniosku o emeryturę wnioskodawca miał wymagany przepisem art. 27 ustawy emerytalnej okres składkowy i nieskładkowy - 25 lat, nie przystąpił do OFE. Wiek 60 lat osiągnął po dacie wydania zaskarżonej decyzji. Sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada na dzień 01 stycznia 1999 r. 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnia tego warunku, ponieważ udokumentował 2 lata, 4 miesiące i 17 dni okresu pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca wskazywał natomiast, że ma wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem jako taki należy uznać zakwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia.

Sąd podzielił stanowisko organu rentowego, iż wnioskodawca nie ma wymaganego, 15 – letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są okresy w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku i tylko praca wymieniona w wykazie A załącznika do rozporządzenia. Okresy pracy, o których mowa powyżej stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy - § 2 ust.2 Rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r.. Przy czym dla oceny czy konkretna praca była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach decydujące znaczenie ma nie sama nazwa zajmowanego stanowiska a czynności w jej ramach faktycznie wykonywane ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt III AUa 1192/12 , LEX nr 1240032; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 1221/12, LEX nr 1294841). Do kognicji Sądu należy samodzielne ustalenie, jakie prace wykonywał wnioskodawca i czy prace te należy zaliczyć do prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 910/12, LEX nr 1293579 ). Postępowanie sądowe o świadczenia emerytalno-rentowe regulowane jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego, które odmiennie niż w postępowaniu przed organem rentowym nie zawiera ograniczeń dotyczących postępowania dowodowego co oznacza, iż okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków czy opiniami biegłych ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 września 2012 r., sygn. akt III AUa 291/12, LEX nr 1223240 ).

Na podstawie analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, akt ubezpieczeniowych, akt osobowych wnioskodawcy, zeznań świadków oraz wyjaśnień wnioskodawcy Sąd uznał, iż ubezpieczony w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym na stanowisku cieśli od dnia 01 września 1969r. do dnia 31 marca 1992r. nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Prace ciesielskie opisane przez świadków i wnioskodawcę nie są tymi pracami, których wykonywanie umożliwia nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku. Źródłem prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych jest art. 32 ustawy emerytalnej, który w zakresie uprawnień emerytalno-rentowych pracowników wykonujących pracę w warunkach szczególnych odsyła do przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Tylko prace wymienione w załączniku do tego rozporządzenia są pracami w warunkach szczególnych uzasadniającymi przyznanie prawa do emerytury. W tym załączniku do rozporządzenia RM, wydanym w ramach delegacji ustawowej wynika wyraźnie, iż prace ciesielskie, prace cieśli budowlanych nie są pracami w warunkach szczególnych. Prace te kiedyś mieściły się w wykazie C, który uprawniał do nabycia dodatkowych świadczeń związanych z wykonywaniem tego typu pracy, natomiast nigdy nie była to praca, która umożliwiała nabycie prawa do uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku.

Biorąc pod uwagę fakt, iż wyodrębnienie prac we wskazanym rozporządzeniu ma charakter stanowiskowo – branżowy i konkretne stanowiska pracy wymienione w załączniku ściśle odpowiadają branży do której zostały przypisane to prace ciesielskie, niewątpliwie związane są z branżą budowniczą i powinny zostać ujęte w dziale V wykazu A załącznika do cytowanego rozporządzenia RM (…). W wykazie stanowisk w dziale V nie zostały wymienione prace ciesielskie. Nawet gdyby częściowo dopatrywać się wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach, to nigdy nie była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca wykonywał wprawdzie prace dekarskie zaliczane do prac w szczególnych warunkach, ale nie były one wykonywane stale i w pełnym wymiarze. Prace przy montażu na wysokości są zaliczane do prac w szczególnych warunkach pod warunkiem, iż dotyczą montażu konstrukcji metalowych. Wnioskodawca zeznał wprawdzie, iż pracował przy montażu konstrukcji stalowych, ale z zeznań świadków wynika jednoznacznie, iż skarżący wykonywał wyłącznie prace ciesielskie, czyli montaż różnych elementów drewnianych lub związanych z konstrukcją dachową.

Z pozostałych prac wykonywanych przez wnioskodawcę to praca przy budowie szalunków pod fundamenty też nie jest pracą w szczególnych warunkach, nawet gdy te szalunki trzeba było kłaść w głębokich wykopach, bowiem praca w wykopach w warunkach szczególnych to wyłącznie praca związana z budową rurociągów i robotami wodno-kanalizacyjnymi.

Zatem praca wykonywana przez wnioskodawcę na stanowisku cieśli nie mieści się w załączniku A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która uprawnia do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Zarządzenia resortowe, na które powołuje się ubezpieczony w odwołaniu po pierwsze nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, a po drugie jest to tylko akt, który miał na celu uporządkowanie nazewnictwa stanowisk pracy w określonych gałęziach gospodarki narodowej, a nie miał na celu kształtowania prawa czy kształtowania stosunku prawnego od którego zależałoby w przyszłości uzyskanie uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999r. nie legitymuje się wymaganym 15 letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach. Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie W. J. jako niezasadne.