Sygn. akt III AUa 1846/14
Dnia 20 października 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał
Sędziowie: SSA Marek Borkiewicz
SSA Marta Sawińska (spr.)
Protokolant: st.sekr. sąd. Alicja Karkut
po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. w Poznaniu
sprawy K. G.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.
przy udziale zainteresowanej (...) sp. z o.o. we W.
o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu składek na członka zarządu
na skutek apelacji K. G.
od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu
z dnia 13 czerwca 2014 r. sygn. akt VIII U 1465/10
1. Oddala apelację;
2. Zasądza od odwołującej na rzecz pozwanego kwotę 5400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.
SSA Marta Sawińska |
SSA Jolanta Cierpiał |
SSA Marek Borkiewicz |
Decyzją z dnia 27 kwietnia 2010 r. znak(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, II Oddział w P., stwierdził, że K. G. jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą ul. (...), (...)-(...) W., odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres 10/2006, 05-2007-06/2008 i 08/2008, na ubezpieczenia zdrowotne za okres 08/2007-08/2008 i na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres 06/2007-06/2008 – łącznie w kwocie 304.846,03 zł.
Od powyższej decyzji odwołała się K. G., która wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że jako członek zarządu (...) sp. z o.o. nie odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek wymienionych w zaskarżonej decyzji, wraz z odsetkami i kosztami upomnienia, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, powtarzając swoje wcześniejsze stanowisko i nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Wyrokiem z dnia 13 czerwca 2014 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu, VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że K. G. jako Prezes Zarządu (...) Spółka z o.o. w likwidacji z siedzibą ul. (...), (...)-(...) W., odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek:
- na ubezpieczenia społeczne za październik 2006 roku i za okres od maja 2007 roku do października 2007 roku w łącznej kwocie 76.981,65 (siedemdziesiąt sześć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt jeden 65/100) złotych + odsetki i koszty upomnienia,
- na ubezpieczenie zdrowotne za okres od sierpnia 2007 roku do października 2007 roku w łącznej kwocie 16.070,60 (szesnaście tysięcy siedemdziesiąt 60/100) złotych + odsetki i koszty upomnienia,
- na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od czerwca 2007 roku do października 2007 roku w łącznej kwocie 5.315,82 (pięć tysięcy trzysta piętnaście 82/100) złote + odsetki i koszty upomnienia,
(łączna wysokość należności głównej 98.368,07 [dziewięćdziesiąt osiem tysięcy trzysta sześćdziesiąt osiem 07/100] złotych).
W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy w pozostałej części odwołanie oddalił.
Z kolei w punkcie 3 wyroku Sąd Okręgowy zasądził od odwołującej na rzecz pozwanego kwotę 3.600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:
Spółka (...) spółka z o.o. z siedzibą we W. została utworzona w dniu 17 lipca 2002 r. Od początku istnienia spółki na Prezesa jednoosobowego Zarządu powołano K. G.. W dniu 24 października 2007 r. odwołująca złożyła rezygnację z pełnienia tej funkcji z uwagi na to, iż Zgromadzenia Wspólników nie uwzględniło jej wniosku o wystąpienie do Sądu o upadłość spółki (...) sp. z o.o. Dnia 25.10.2007 r. uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki postawiono (...) sp. z o.o. w stan likwidacji oraz ustanowiono likwidatora spółki w osobie dotychczasowego Prezesa - K. G..
Zatrudnieni pracownicy spółki faktycznie pracowali w niej do końca maja 2008 r., natomiast od czerwca 2008 r. do końca października 2008 r. odwołująca, jako likwidator wyprzedawała majątek spółki i z uzyskanych w ten sposób środków spłacała wynagrodzenia pracowników za okres do maja 2008 r. oraz wierzytelności na rzecz różnych podmiotów, m.in. względem ZUS.
K. G. została wykreślona z KRS z funkcji likwidatora spółki w dniu 16 czerwca 2010 r.
Spółka (...) sp. z o.o. nie dopełniła obowiązku opłacania składek, czyni doprowadziła do powstania zadłużenia wobec ZUS, które na dzień 27 kwietnia 2010 r. wynosiło 304.846,3 zł (należność główna, odsetki, koszty egzekucyjne i koszty upomnień). Należność ta obejmuje okres 10/2006, 05/2007 - 06/2008 i 08/2008.
K. G. przedstawiła wykaz wpłat dokonanych w latach 2007 i 2008 r., w którym wyliczyła kwotę niedopłat jaka powinna zostać do zapłacenia. Wszystkie wpłaty wykazane zarówno w wykazie wpłat za 2007 i 2008 r., jak i w wyciągach z rachunku bankowego w (...) S.A. za okres 11/2006 - 01/2008 zostały rozliczone i uwzględnione przy ustalaniu kwoty zadłużenia płatnika składek (...) sp. z o.o. w likwidacji. K. G. nie uwzględniła w zestawieniu kwot odsetek od składek nieopłaconych w terminie oraz należnych kosztów upomnień.
Wpłaty wykazane przez K. G. zostały rozliczone w następujący sposób:
Deklaracja rozliczeniowa za 10/2006 na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych złożona przez płatnika - wykazywała kwotę do zapłaty 24 544,67 zł. Kwota została uregulowana dwoma wpłatami:
- z dnia 24.11.2006 na kwotę 24 544,67 zł (rozliczona na należność główną w kwocie 24 478,67 zł oraz odsetki w kwocie 66,00 zł), z dnia 16.04.2007 na kwotę 66,00 zł (rozliczona na należność główną w kwocie 66,00 zł).
Następnie w 12/2009 zostały sporządzone przez Zakład dokumenty rozliczeniowe z uwzględnieniem prawidłowych wyliczeń dotyczących przekroczenia przez K. G. rocznej podstawy wymiaru składek.
Płatnik składek nie został poinformowany o oporządzonych dokumentach z urzędu, ponieważ w momencie ich sporządzania (12/2009 - 04/2010) nie prowadził działalności gospodarczej (z dniem 01.11.2008 r. wyrejestrował ostatnią osobę za którą miał obowiązek rozliczać i opłacać składki).
Upomnienia za m-ce 05/2007 - 07/2007 zostały wystawione w dniu 12.02.2008 r. w następującej wysokości: 05/2007 - FUS 89,65 zł + koszty upomnienia 8,80 zł, 06/2007 - FUS 220,00 zł + koszty upomnienia 8,80 zł, 07/2007 - FUS 10.595,65 zł + koszty upomnienia 8,80 zł, 07/2007 - FPiFGŚP 30,00. zł + koszty upomnienia 8,80 zł. Upomnienia zostały doręczone w dniu 14.02.2008 r. Na podstawie w/w było prowadzone postępowanie egzekucyjne.
K. G. nie uwzględniła w rozliczeniu wpłat z 2007 r., kwot kosztów upomnień, ponieważ pierwsze upomnienia zostały wystawione w dniu 12.02.2008 r., (m.in. na wskazane wyżej należności).
Płatnik składek w okresie prowadzenia działalności gospodarczej składał błędne dokumenty rozliczeniowe i to było podstawą sporządzenia przez Zakład dokumentów z urzędu w celu dokonania prawidłowych zapisów na koncie płatnika i ubezpieczonych. Błędy w dokumentach polegały głównie na błędnym obliczaniu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za ubezpieczonego K. G..
Płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać, obliczać i przekazywać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po przekroczeniu przez ubezpieczonego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Płatnik składek błędnie obliczał kwotę przekroczenia przez ubezpieczonego rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na tej podstawie, z uwagi na to, że płatnik nie prowadził już działalności gospodarczej i nie miał możliwości sporządzenia korekt dokumentów rozliczeniowych, Zakład dokonał przypisu dokumentów z urzędu.
Za m-c 12/2003 płatnik składek złożył deklarację rozliczeniową w dniu 14.01.2004 r. oraz korektę deklaracji w dniu 10.08.2004 r. (korekta wynikała z zmniejszenia kwoty wypłaconych świadczeń z budżetu państwa, podlegających rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne, co spowodowało zwiększenie kwoty do zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne).
W związku z zaległościami na koncie płatnika składek w dniu 10.02.2004 r. wierzyciel - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił tytuł wykonawczy o nr (...)obejmujący składki na ubezpieczenia społeczne za m-c 12/2003. Dnia 10.02.2004 r. Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w P. działając jako organ egzekucyjny wystawił zawiadomienie o zajęcia rachunku bankowego w (...) S.A. o nr (...). Dnia 18.02.2004 r. dłużnik zajętej wierzytelności przekazał z zajętego rachunku na w/w tytuł wpłatę w wysokości 21 980,58 zł, która została zaksięgowana w następujący sposób: koszty egzekucyjne: 1.240,80 zł odsetki: 257,60 zł należność główna: 20,482,18 zł.
Należność na FUZ za m-c 12/2003 została w całości zapłacona wpłatą pozyskaną w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego.
Po sporządzonych przez Zakład dokumentach z urzędu z dniu 15,04.2010 r. (m.in. za 12/2003) wpłata egzekucyjna z dnia 18.02.2004 r. w kwocie 21 980,58 zł została rozliczona w następujący sposób:
Składka na FUS 12/2003
koszty egzekucyjne: 1 240,80 zl
odsetki: 242,70 zł
należność główna: 19 298,20zł
Składka na FUS 11/2003
odsetki: 3,30 zl
należność główna: 135,64 zł
Składka na FUS 01/2003
- należność główna: 1.059,94 zł
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy rozliczeniu konta płatnika składek uwzględnił dokumenty sporządzone z urzędu przez Zakład, które zostały sporządzone za m-ce 12/2003, 10/2006, 9/2007 oraz 10/2007 z uwagi na m.in. stwierdzenie nieprawidłowości w ustaleniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracownika K. G..
Wykaz sporządzonych dokumentów z urzędu, które zmieniły kwotę przypisu składek przedstawia poniższa tabela:
Miesiąc |
Fundusz |
Kwota przypisu składek z deklaracji złożonej przez płatnika |
Kwota przypisu składek z dokumentu sporządzonego przez Zakład |
1 Uwagi |
|
12/2003 |
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych |
20618,82 |
19298,20 |
W dokumentach nie uwzględniono m.in. przekroczenia przez K. |
|
12/2003 |
Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego |
4119,23 |
4172,05 |
składek. Zakład sporządził prawidłowe dokumenty umniejszając podstawę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe |
|
10/2006 |
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych |
24544,67 |
26725,67 |
Dokumenty' z urzędu sporządzone przez ZUS z uwagi na złożenie błędnych dokumentów rozliczeniowych przez płatnika składek (błędnie uwzględniono kwotę przekroczenia przez pracownika K. G. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) |
|
10/2006 |
Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego |
5427,66 |
5332,24 |
||
09/2007 |
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych |
21555.02 |
24003,52 |
Dokumenty z urzędu sporządzone przez ZUS z uwagi na złożenie błędnych dokumentów rozliczeniowych przez |
|
09/2007 |
Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego |
5655,85 |
5561,39 |
płatnika składek (błędnie uwzględniono kwotę) przekroczenia przez pracownika K. G. rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zgonu ubezpieczonego J. M. (1) w dniu 11.09.2007 - z uwagi na powyższe w m-cu 10/2007 2aklad wyzerował podstawę wymiaru składek i Wykazał tę kwotę przy podstawie wymiaru składek za m-ce 09/2007 - podstawa dotyczy rozliczenia zasiłku Chorobowego. |
|
10/2007 |
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych |
18827,20 |
20974,26 |
||
10/2007 |
Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego |
5177,20 |
5177,20 |
Przy rozliczeniu konta z dnia 27.04.2010 r. (na podstawie którego wydano zaskarżoną decyzję uwzględniono kwoty przypisu składek z dokumentów sporządzonych z urzędu przez Zakład. I tak, po sporządzeniu dokumentów z urzędu przez ZUS przypis składek zmienił się w stosunku do deklaracji sporządzonej przez płatnika składek następujący w sposób:
- Przypis składek, na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za m-c 12/2003 został zmniejszony o kwotę 1320,62 zł.
- Przypis składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okres 10/2006, 09/2007 oraz 10/2007 został zwiększony o kwoty odpowiednio 2.181,00 zł, 2448,50 zł oraz 2.147,06 zł.
- Przypis składek na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego za m-c 12/2003 został zmniejszony o kwotę 52,82 zł.
- Przypis składek na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego za okres 10/2006, 09/2007 oraz 10/2007 został zwiększony o kwoty odpowiednio 95,42 zł, 94,46 zł oraz 146,21 zł.
Płatnik składek nie kierował do Inspektoratu pism dotyczących w/w należności, nie dostarczał również korekt deklaracji, ponieważ dokumenty za w/w m-ce zostały sporządzone z urzędu przez Zakład.
Płatnik składek nie został poinformowany o sporządzeniu w/w dokumentów z urzędu, ponieważ w momencie ich sporządzania (12/2009 - 04/2010) nie prowadził działalności gospodarczej (z dniem 01.11.2008 r. wyrejestrował ostatnią osobę za którą miał obowiązek rozliczać i opłacać składki).
K. G. była informowana o nieprawidłowościach w ustaleniu rocznej podstawy wymiaru składek za łata 2006 - 2007 i składała oświadczenia o zatrudnieniu w jednym zakładzie pracy - G.-T.. Oświadczenia były niezbędne w celu prawidłowego ustalenia przekroczenia rocznej podstawy.
Poza dokumentami sporządzonymi za m-ce 12/2003, 10/2006, 09/2007 oraz 10/2007, zostały sporządzone dokumenty z urzędu za następujące miesiące:
Fundusz Pracy i Fundusz |
|||
Gwarantowanych Świadczeń |
1812,9? |
1 812,97 |
|
Pracowniczych |
Dokumenty z urzędu za m-c 03/2005 zostały sporządzone z uwagi na błędnie ustaloną przez płatnika składek podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe za pracownika B. S.Płatnik składek wykazał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w wysokości 1551,24 zł, natomiast podstawę na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe w wysokości 1551,25 zł. Natomiast zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 13.10.1998 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.
Dokumenty z urzędu za m-c 04/2005 zostały sporządzone z uwagi na fakt, iż płatnik składek składając w dniu 11,05.2005 r. dokumenty rozliczeniowe za m-c 04/2005 wykazał podstawę wymiaru składek pracownika E. T. z kodem tytułu ubezpieczenia 0110 (pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu). Natomiast w dniu 05.04.2005 r, płatnik składek złożył dokument (...) wyrejestrowując z ubezpieczeń wskazanego pracownika z dniem 01.04.2005 r. Czyli pracownik podlegał ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu do dnia 31.03.2005 r. Mając na uwadze powyższe płatnik składek powinien wykazać pracownika z kodem tytułu ubezpieczenia 3000 (osoba, za którą należy rozliczyć i opłacić składki tub należne świadczenia w dokumentach rozliczeniowych składanych nie wcześniej niż za następny miesiąc, po ustaniu tytułu do ubezpieczeń).
Dokumenty z urzędu za m-c 10/2005 zostały sporządzone z uwagi na błędnie wyliczoną kwotę przekroczenia rocznej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika K. G.. P. składek wyliczył należną podstawę wymian) składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za 10/2005 w wysokości 5 370,H zł, natomiast prawidłowa podstawa wymiaru składek wynosi 5 370,28 zł.
Dokumenty z urzędu za m-c 08/2007 zostały sporządzone, ponieważ płatnik składek w raporcie imiennym (...) za pracownika K. G. zaznaczył, że przekazał informację o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, natomiast we wskazanym m-cu nie nastąpiło roczne przekroczenie wskazanej podstawy wymiaru składek.
Dokumenty z urzędu za m-c 10/2008 zostały sporządzone, ponieważ płatnik składek w raporcie imiennym (...) za pracownika K. G. zaznaczył, że przekazał informację o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, natomiast we wskazanym m-cu nie nastąpiło roczne przekroczenie wskazanej podstawy wymiaru składek.
1) W latach 2006 - 2007 do płatnika składek kierowano zarówno pisma informujące o zaległościach jak i upomnienia.
2) Zgodnie z przepisami prawa zarówno po dokonaniu wpłat przez płatnika na rachunek centralny ZUS jak i w przypadku wpłat przekazanych przez dłużnika zajętej wierzytelności w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym w pierwszej kolejności pokrywane są należne koszty upomnienia. Koszty upomnienia stają się należne w momencie skutecznego doręczenia ich do płatnika składek.
Organ rentowy informował K. G. o nieprawidłowościach w ustalaniu rocznej podstawy składek za łata 2006 - 2007 i składała oświadczenia o zatrudnieniu w jednym zakładzie pracy - G.-T. . Oświadczenia były niezbędne w celu prawidłowego ustalenia przekroczenia rocznej podstaw). Za m-c 06/2008 płatnik składek złożył korekty dokumentów rozliczeniowych w dniu 3.11.2008 r.
Deklaracja rozliczeniowa złożona przez płatnika 10/2006 na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - wykazywała kwotę do zapłaty 24 544,67 zł. Kwota została uregulowana dwoma wpłatami: z dnia 24.11.2006 na kwotę 24.544,67 zł (rozliczona na należność główną w kwocie 24.478,67 zł oraz odsetki w kwocie 66,00 zł), z dnia 16.04.2007 na kwotę 66,00 zł (rozliczona na należność główną w kwocie 66,00 zł).
Następnie w 12/2009 zostały sporządzone przez Zakład dokumenty rozliczeniowe z uwzględnieniem prawidłowych wyliczeń dotyczących przekroczenia przez K. G. rocznej podstawy wymiaru składek.
Powody sporządzenia dokumentów z urzędu za poszczególne okresy były następujące:
12/2003
ubezpieczona K. G. - płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 5 049,48 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstaw)' 4 104,72 zł. We wskazanym m-cu nastąpiło przetoczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, której płatnik składek nie uwzględnił. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 988,57 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 4765,03 zł.
10/2005
ubezpieczona K. G. - płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 5 370,14 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 6 176,18 zł. We wskazanym m-cu płatnik składek błędnie wyliczył kwotę przekroczenia rocznej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 5.370,28 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 6 176,17 zł.
10/2006
ubezpieczona K. G. - płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 0,00 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 7.310,19 zł. We wskazanym m-cu płatnik składek błędnie wyliczył kwotę przetoczenia rocznej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 5.706,66 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 6 219,69 zł.
09/2007
ubezpieczona K. G. - płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 0,00 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstaw)' 7.721,42 zł. We wskazanym m-cu płatnik składek błędnie wykazał, że nastąpiło przekroczenie rocznej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 7.915,35 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 6.671,84 zł.
ubezpieczony J. M. (2) - ubezpieczony zmarł w dniu 11.09.2007 r., zatem nie mógł mieć wypłaconych żadnych świadczeń w m-cu 10/2007. Z uwagi na fakt, iż płatnik składek wykazał w dokumentach rozliczeniowych za m-c 10/2007 podstawę wymiaru składek oraz kwotę wypłaconego zasiłku chorobowego, Zakład umniejszył kwotę podstawy wymiaru składek i wypłaconego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wykazane w m-cu 10/2007 do 0,00 zl i ujął te kwot)' w m-cu 09/2007.
Płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstaw)' 1.152,82 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 1.376,27 zł. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 1.481,99 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 2.024,54 zł.
10/2007
ubezpieczona K. G. - płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 0,00 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 7 721,42 zł. We wskazanym m-cu płatnik składek błędnie wyliczył kwotę przekroczenia rocznej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 7 652,29 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 6 706,73 zł.
ubezpieczony J. M. (2) ~ mając na uwadze fakt, iż ubezpieczony zmarł 11.09.2007 r. Zakład umniejszył kwotę podstawy wymiaru składek i wypłaconego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wykazane w m-cu 10/2007 do 0,00 zł i ujął te kwoty w m-cu 09/2007 (wyjaśnienia przy m-cu 09/2007).
Płatnik składek naliczył składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy 329,17 zł, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 648,27 zł. Prawidłowa podstawa wymiaru składek od której zostały przez Zakład naliczone składki wynosi: na ubezpieczenia społeczne 0,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne 0,00 zł. Zobowiązania te powstały w okresie pełnienia przez K. G. funkcji prezesa zarządu. Z uwagi na złożenie przez płatnika składek błędnych dokumentów rozliczeniowych Zakład był zmuszony sporządzić prawidłowe dokumenty z urzędu.
Dnia 28.11.2007 r. płatnik składek złożył wniosek o umorzenie należności z tytułu składek. W dniu wydania decyzji o odmowie umorzenia należności z tytułu składek, tj.04.02.2008 r. spółka posiadała zaległości z tytułu składek, jednak żaden organ egzekucyjny nie prowadził postępowania egzekucyjnego. Zakład stwierdził, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do umorzenia składek. Ponadto, zgodnie z oświadczeniem likwidatora spółki oszacował, że docelowo, tj. do czasu zakończenia likwidacji, jest w stanie spłacić zadłużenie.
W związku z istniejącym zadłużeniem spółki (...) sp. z o.o. organ egzekucyjny wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko Spółce na podstawie wystawionych przez wierzyciela tytułów wykonawczych.
W związku z zaległościami na koncie płatnika składek w dniu 27.02.2008 r. wierzyciel - Zakład Ubezpieczeń Społecznych - wystawił tytuły wykonawcze o nr (...). Dnia 27 02.2009 r. Dyrektor II Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w P. działając jako organ egzekucyjny wystawił zawiadomienia o zajęcia rachunku bankowego w (...) S A. o nr (...) (składki na FUS, FUZ, i FPiFGŚP za okres 05/2007 - 12/2007).
W wyniku zbiegu egzekucji administracyjnych z Naczelnikiem Urzędu Skarbowego dnia 31.03.2008 r. przekazano w/w tytuły wykonawcze do prowadzenia łącznej egzekucji do Naczelnikiem Urzędu Skarbowego we W..
Następnie w dniu 24.04.2008 r. wierzyciel - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił tytuły wykonawcze nr (...)i przekazał je do organu egzekucyjnego Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. (składki na FUS, FUZ, i FPiFGŚP za okres 01/2008).
W dniu 21.05.2008 r. wierzyciel - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił tytuły wykonawcze nr (...) i przekazał je do organu egzekucyjnego Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. (składki na FUS, FUZ, i FPiFGŚP za okres 02/2008).
Kolejny wniosek o umorzenie należności z tytułu składek został złożony w dniu 15.05.2008 r. Decyzją z dnia 07.07.2008 r. Zakład odmówił umorzenia należności z tytułu składek z uwagi na brak podstaw do umorzenia składek. Brak formalnego stwierdzenia nieściągalności przez organ egzekucyjny, mógł wskazywać, że istnieje szansa na pokrycie chociażby części zobowiązań.
W dniu 16.10.2008 r. wierzyciel - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił tytuły wykonawcze nr (...)i przekazał je do organu egzekucyjnego Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. (składki na FUS, FUZ, i FPiFGŚP za okres 03/2008).
Ostatnie tytuły wykonawcze nr (...) zostały przez wierzyciela - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawione w dniu 24.10.2008 r. i przekazane do Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. (składki na FUS, FUZ, i FPiFGŚP za okres 04/2008 - 06/2008, 08/2008 oraz składka na FUS z 07/2008),
W m-cu 11/2008 Zakład zaktualizował należności za 08/2008 (FUS, FUZ i FPiFGŚP) oraz za m-c 07/2008 (FUS) w ten sposób, że wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na postawie tytułów wykonawczych (...) z uwagi na zapłacenie w całości należności objętych w/w tytułami, oraz ograniczenie należności objętych tytułami wykonawczymi (...)oraz (...)z uwagi na częściowe zapłacenie należności.
Ostatni wniosek o umorzenie należności z tytułu składek został złożony w dniu 31.10.2008 r.
Decyzją z dnia 05.01.2009 r. Zakład odmówił umorzenia należności z tytułu składek z uwagi na brak podstaw do umorzenia składek.
Postanowieniem z dnia 06.01.2010 r. ( (...)- (...)) Naczelnik Urzędu Skarbowego we W. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie w/w tytułów wykonawczych na podstawie art. 59 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym administracji, tj. z uwagi fakt, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. Postanowienie to znajduje się w aktach Naczelnika Urzędu Skarbowego we W..
Odpowiadając w dniu 10.02.2006 r. na wniosek płatnika o rozliczenie konta i podanie stanu zaległości Zakład dokonał rozliczenia konta zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami w oparciu o złożone przez płatnika dokumenty rozliczeniowe i dokonane wpłaty.
Po otrzymaniu odpowiedzi płatnik składek złożył korekty dokumentów rozliczeniowych za m- ce 06/2005, 07/2005, 08/2005, 09/2005, które zmieniły kwoty przypisu składek na poszczególne fundusze. Mając na uwadze powyższe, odpowiadając w dniu 19.09.2006 r. na wniosek płatnika o podanie stanu zaległości Zakład dokonał rozliczenia konta zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami w oparciu o złożone przez płatnika dokumenty rozliczeniowe (m.in. w/w korekty) i dokonane wpłaty.
We wrześniu 2006 r. ZUS trzykrotnie wysiał do płatnika składek upomnienia (odebrane w dniach 8, 20 i 27 września 2006 r. K.426-426 akt)
Wpłaty z dnia 18.09.2008 r. oraz z dnia 20,10.2008 r. (dokonane na składki za 07/2008 i 08/2008) zostały rozliczone zgodnie z obowiązującymi przepisami (na należność główną, koszty upomnienia i odsetki).
Tytuły wykonawcze zostały wystawione w dniu 24.10.2008 r. na następujące kwoty:
Po zidentyfikowaniu w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS wpłat dokonanych w dniu 20.10.2008 r. Zakład skierował do Naczelnika Urzędu Skarbowego aktualizację tytułów wykonawczych (całkowicie zapłacone zostały należności objęte tytułami (...)- FUS 07/2008 oraz (...) - FPiFGŚP 08/2008, a częściowo zapłacone zostały należności objęte tytułami (...) - FUS 08/2008 oraz (...) - FUZ 08/2008).
Pokrycie należności za okres 07/2008 - 08/2008 przedstawia poniższa tabela:
M-c/rok, fundusz |
Ternin płatności |
Kwota należnych składek wg deklaracji rozliczeniowej |
Wpłaty rozliczone na daną należność |
uwagi |
||||
data |
kwota łącznie |
w tym: |
||||||
należność główna |
odsetki |
koszty upomnienia |
||||||
07/2008- FUS |
2008-08-18 |
2.638,51 zl |
Suma wpłat na daną należność |
2 680,31 zł |
2 638,51 zł |
_-31HfLzL_ |
8,80 zł |
Tytuł wystawiono na należność główną w wysokości 33,00 zł (niedopłata pozostająca po rozliczeniu wpłaty dnia I8.09.200Sp |
2008-09-18 |
2 638,51 zł |
2 605,51 zl |
33,00 zl |
0,00 zł |
||||
2008-10-20 |
41,80 zl |
33,00 zł |
0.00 zl |
8,80 zł |
||||
08/2008- FUS |
2008-09-15 |
4.32G,07,zł |
Suma wpłat na daną należność |
4 328,87 zł |
4 259,07 zł |
61,00 zl |
,8,80 zł |
Tytuł wystawiono na należność główną w wysokości wynikającej z przypisu składek wg deklaracji |
2008-10-20 |
4 328,87 zł |
4 259,07 zł |
61,00 zl |
8,80 zł |
||||
08/2008 - FUZ |
2008-09-15 |
1.118,71 zl |
Suma wpłat na daną należność |
1.127,51 zł |
1 102,71zł |
16,00 zł |
8,80 zl |
Tytuł wystawiono na należność główna w wysokości wynikającej z przypisu składek wg deklaracji |
2008-10-20 |
1.127,51 zl |
l 102,71 zl |
16,00 zł |
8,80 zl |
||||
08/2008 FPiFGŚP. |
2008-09-15 |
367,33 zl |
Suma wpłat na daną należność |
367,23 zl |
367,33 zl |
0,00zł |
0,00 zł |
Tytuł wystawiono na należność główną w wysokości wynikającej z przypisu składek wg deklaracji |
2008-10-20 |
367,33 zl |
367,33 zł |
0,00 zł |
0,00 zł |
Jak wynika z powyższej tabeli, wpłaty zostały rozliczone na należności główną, odsetki oraz koszty upomnienia, a nie jak podaje powódka w pierwszej kolejności na odsetki.
Spółka (...) sp. z o.o. stałe współpracowała ze spółką (...) sp. z o.o. co najmniej od 2004 r., a wcześniej z poprzednikiem tej spółki. Spółka (...) wykonywała usługi na rzecz spółki (...). Termin płatności za te usługi wynosił 1 miesiąc. Spółka (...) opłaciła wszystkie zobowiązania względem spółki (...) za okres do stycznia 2007 r. (...) Sp. z o.o. odmówiła płatności i została postawiona w stan upadłości. Zarząd (...) T. na koniec I kwartału 2007 r. ocenił należności od (...) Sp. z o.o. jako zagrożone i podjął decyzję o utworzeniu odpisów aktualizacyjnych. Na koniec marca 2007 r. pozostała część niespłaconych należności od (...) i wtedy w takiej wysokości zostały założone przez księgową odpisy aktualizacyjne - w wysokości 313.221,92 zł. Należności te nigdy nie zostały odzyskane przez spółkę (...) ani G.-T. w likwidacji.
Dnia 28 kwietnia 2006 r. K. G. jako Prezes Zarządu (reprezentacja jednoosobowa), złożyła do Sądu Rejonowego w Poznaniu Wydział XV Gospodarczy Spraw Upadłościowych wniosek o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej spółki (...) sp. z o.o. Wniosek został wycofany przez Zarząd spółki, a postępowanie umorzone.
Dnia 11 grudnia 2007 t. Likwidator Spółki (...) zgłosił do Sądu Rejonowego w Poznaniu (sygn. akt XI GU 77/08) wniosek o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku. Główną przyczyną skierowania wniosku do Sądu była utrata płynności finansowej i straty przekraczające wysokość połowy kapitału zakładowego.
Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2008 r. Sąd Rejonowy Poznań Stare Miasto w P. oddalił wniosek (...) Sp. z o.o., wpisanej do KRS pod nr (...) o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej. Przyczyną oddalenia wniosku dłużnika był stan majątku, który nie pozwalał na pokrycie przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego, które powstałyby w momencie ogłoszenia upadłości likwidacyjnej.
W toku postępowania sądownego w związku ze znaczącymi rozbieżnościami stron odnośnie momentu utraty płynności finansowej (...) Sp. z o.o., powodującej konieczność wszczęcia postępowania układowego lub zgłoszenia wniosku o upadłość, powołano biegłą sądową z zakresu rachunkowości i finansów (...). Biegła dokonała przedstawienia i oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego badanej Spółki za lata 2003-2007. Analizą ekonomiczną objęty był także okres wcześniejszy od spornego z uwagi na to, że także we wcześniejszych latach płatnik dokonywał korekt deklaracji, co mogło rzutować na późniejszą sytuację i rozliczenia z organem rentowym.
Z analizowanych danych bilansowych wynika, że w latach 2003-2006 zobowiązania z tytułu dostaw i usług nie przekraczały poziomu bieżących należności handlowych wykazanych w bilansie, tj. po dokonaniu odpisów aktualizujących. Brak pokrycia zobowiązań handlowych należnościami handlowymi wystąpił od miesiąca 07/2007.
Do końca 2006 roku majątek obrotowy pokrywał także zobowiązania budżetowe. Pogorszenie wskaźnika pokrycia zobowiązań krótkoterminowych (łącznie handlowych i budżetowych) nastąpiło od miesiąca 03/2007 r., już tylko 93,71 % zobowiązań posiadało zabezpieczenie, od miesiąca 07/2007 r. wyłącznie ok. 50 %, a w kolejnych miesiącach sytuacja wyłącznie się pogarszała.
Główną przyczynę obniżonej płynności finansowej Spółki stanowiła konieczność dokonania odpisów aktualizujących należności w szczególności w 2007 roku od odbiorcy usług spółki (...) Sp. z o.o. Z analizy stanu rozrachunków wynika, że nierozliczone należności na łączną kwotę 427.542,96 zł od (...) powstały w okresie 29.01.2007- 27.04.2007 r. Zarząd (...) Sp. z o.o. już w dacie 19.04.2007 r., 22.05.2007 r. i 31.05.2007 r. wysłał wezwania do zapłaty. W dacie 06.06.2007 r. zostało złożone zawiadomienie do Prokuratury w P. o popełnieniu przestępstwa przez (...).
Analiza stanu rozrachunków potwierdza, że na dzień 31.12.2006 r. Spółka miała zdolność do regulowania zobowiązań, nawet jeśli mogła posiadać rozrachunki przeterminowane na ten moment, to można stwierdzić że w Spółce na dzień 31.12.2006 r. nie występowała trwała utrata możliwości regulowania zobowiązań. Utrata płynności nastąpiła dopiero w 2007 roku, począwszy od miesiąca 03/2007 r. Spółka nie posiadała pełnego pokrycia wszystkich zobowiązań (w tym budżetowych) w majątku obrotowym netto (po dokonaniu odpisów aktualizujących należności). Stan ten w kolejnych okresach wyłącznie się pogarszał, od miesiąca 05/2007 r. spółka przestała regulować zobowiązanie z tytułu podatku VAT, od miesiąca 07/2007 r. istotnie przyrosły zobowiązania z tytułu ZUS i PIT, a przeciętna ilość dni przeterminowania zobowiązań na dzień 30.09.2007 r. wskazuje, że także w tym okresie 05-07/2007 r. spółka zaprzestała regulowania zobowiązań z tytułu dostaw i usług. Z danych wynikających z rachunku zysków i strat za lata 2003-2007 (analiza na poziomie ogólnym), można wnioskować, że działalność spółki nie przynosiła wymiernych dodatnich efektów działalności w całym analizowanym okresie. Od 2004 roku coroczne zmniejszał się poziomu obrotów. Do końca roku 2005 spółka realizowała dodatnie wyniki na sprzedaży. Wynik na sprzedaży w latach 2003-2007 kształtował się wg poniższych danych:
Przychody — przeciętny poziom miesięcznych przychodów w analizowanym okresie wynosił:
2003 r. -161,90 tys. zł,
2004 r. - 245,71 tys. zł,
2005 r. - 232,17 tys. zł,
2006 r. - 171,85 tys. zł,
2007 r. - 137,58 tyś.(w tym do dnia 25.10.2007 r. 141,7 tyś. zł)
Koszty — przeciętny poziom miesięcznych kosztów w analizowanym okresie wynosił:
2003 r. - 153,86 tyś. zł,
2004 r. - 228,09 tys. zł,
2005 r. - 213,50 tys. zł,
2006 r. - 191,33 tys. zł,
2007 r. - 148,90 tys. zł (w tym do dnia 25.10.2007r. 151,9 tys. zł)
Od początku 2007 roku poziom obrotów w układzie miesięcznym zmniejszał się (stale od m-ca 04/2007r.) osiągając wartość:
01/2007 - 220,5 tys. zł,
04/2007 - 228,4 tys. zł,
06 /2007 - 184,5 tys. zł,
08/2007 - 160,7 tys. zł,
10/2007 - 141,7 tys. zł (w tym do dnia 25.10,2007 r.)
Spółka w miesiącach 01/2007 r. - 06/2007 r. realizowała dodatni wynik na sprzedaży na poziomie od 91,1 tys. w 01/2007 r. przez 194,7 tys. zł i 183,5 tys. zł w 02-03/2007 r. do 18,82 tys. zł w 06/2007 r. Od miesiąca 07/2007 r. Spółka trwale realizowała stratę na sprzedaży. Wynik na pozostałej działalności gospodarczej w latach 2003-2007 wpływał z wyjątkiem roku 2006 negatywnie na wynik zrealizowany na sprzedaży — zmniejszając go, szczególnie w roku 2007 był to efekt dokonanego odpisu aktualizującego na należności Spółki od kontrahenta ( (...) Sp. z o.o.). Wynik na działalności finansowej w całym analizowanym okresie wykazywał wartość bardzo niewielką, jednak zawsze wpływał negatywnie na wynik całkowitej działalności. Spółka dopiero w roku 2006 wygenerowała w układzie rocznym stratę na działalności gospodarczej (wynik na sprzedaży +/- wynik na pozostałej działalności operacyjnej +/- wynik na działalności finansowej) na poziomie (~) 81,72 tys. zl. W roku 2007 strata na działalności gospodarczej narastająco była realizowana począwszy od miesiąca 03/2007 r. na poziomie (-) 87,36 zł, w kolejnych okresach pogłębiała się i osiągnęła na dzień 25.10.2007 r. wartość (-) 419,35 tys. zł. Poziom wyniku finansowego w łatach 2003-2006 w układzie narastającym na koniec poszczególnych łat kształtował się następująco:
31.12.2003 r. - 17,70 tys. zł zysk (w tym za rok 17,7 tys. zł),
31.12.2004 r. - 97,94 tys. zł zysk(w tym za rok 79,7 tys. zł),
31.12.2005 r. - 57,65 tys. zł zysk(w tym za rok strata (-) 39,8 tys. zł),
31.12.2006 r. - (-) 26,43tys. zł strata (w tym za rok strata (-) 84,1 tys. zł),
Powyższe wskazuje, że do końca 2005 roku w układzie narastającym dodatni wynik finansowy (odłożony w kapitałach rezerwowych) stanowił ponad 115% wartości kapitału podstawowego (50,0 tys. zł). Sytuacja diametralnie odwraca się w 2006 r., w układzie narastającym strata Spółki po uwzględnieniu zysków z łat poprzednich, stanowiła 52,86 % kapitału podstawowego (zagadnienie szczegółowo zostało opisane przy analizie pasywów).
Począwszy od miesiąca 01/2007r. wynik finansów) Spółki w układzie narastającym, tj. wraz z wynikiem lat 2003-2006 osiągnął następujące wartości:
70.6 tyś. zł zysk
189,5 tys. zł zysk
(-) 113,8 tys. zł - strata
(-) 121,6 tys. zł - strata
(-) 225,1 tys. zł - strata
(-) 409,6 tys. zł - strata
(-) 445,8 tys. zł (w tym do dnia 25.10.2007 r.)
Spółka w całym analizowanym okresie z wyjątkiem roku 2003 i 2004 generowała ujemny wynik finansów) wskazujący na brak zyskowności działalności, zatem na poszczególne dni bilansowe kończące łata 2005, 2006 i 2007 Spółka wykazywała brak rentowności zaangażowanego majątku i kapitałów. Nie obliczano wskaźnika rentowności kapitałów własnych dla roku 2007 r. z uwagi na ujemną wartość kapitałów własnych. Wskaźnik pokrycia majątku ogółem kapitałem własnym informuje, że wg danych na poszczególne dni bilansowe w okresie 2003-2006 kapitał własny spółki finansował majątek całkowity od 12,65% w 2003 roku do 5,03% na dzień 31.12.2006 r. Wskaźnik trwałości struktury finansowania z uwagi na to, że spółka nie posiadała długoterminowych zobowiązań, jest zbieżny w zakresie wartości i interpretacji ze wskaźnikiem pokrycia majątku ogółem kapitałem własnym. Kapitał własny na dzień 31.03.2007 r. osiągnął ujemne wartości, w związku z tym na ten moment wszystkie wskaźniki miały wartość ujemną i nie podlegały ocenie - Spółka nie posiadała własnego kapitału, tj. własnych źródeł finansowania.
Na podstawie analizy wskaźników płynności finansowej służących do oceny zdolności danej jednostki w zakresie terminowego regulowania zobowiązań bieżących (takich, których termin nie przekracza jednego roku) ustalono, że wskaźnik płynności bieżącej - I stopnia (wartość wzorcowa 1,2 - 2,0) kształtował się dla lat 2003-2006 na granicy wartości wzorcowych dla tej pozycji, informując, że aktywa obrotowe stanowiły od 118% wartości zobowiązań krótkoterminowych na dzień 31.12.2003 r. do 119% na dzień 31.12.2006 r.
Od miesiąca 03/2007 r. wartość wskaźnika kształtowała się poniżej wartości uznawanych za wzorcowe, a na dzień 25.10.2007 r. aktywa obrotowe stanowiły zaledwie 42% wartości zobowiązań krótkoterminowych. Wskaźnik w roku 2007 ulegał stałemu pogarszaniu, Spółka od miesiąca 03/2007 r. nie posiadała wystarczających aktywów do zabezpieczenia spłaty bieżących zobowiązań. Z kolei wskaźnik płynności szybkiej - II stopnia (wartość wzorcowa 0,9 - 1,0) z uwagi na nieznaczną wartość zapasów w sumie aktywów kształtował się identycznie jak wskaźnik płynności bieżącej i do dnia 31.12.2006 r. plasował się na prawidłowym poziomie. W roku 2007, począwszy od miesiąca 05/2007 r. poziom wskaźnika kształtował się poniżej wartości wzorcowych.
Wskaźnik płynności natychmiastowej - III stopnia (wartość wzorcowa 0,1 - 0,2) kształtował się poniżej wartości wzorcowych dla tej pozycji, informując, że w całym analizowanym okresie Spółka nie posiadała wolnych środków pieniężnych, które zaspokajałyby najbardziej wymagalne zobowiązania. Jedynie w roku 2005 wartość wskaźnika plasowała się powyżej przyjmowanych wartości wzorcowych i informowała o posiadaniu natychmiastowej zdolności płatniczej.
Poziom płynności długoterminowej, tj. poziom zabezpieczenia spłaty zobowiązań ogółem majątkiem całkowitym [w tym majątkiem trwałym], przyjmuje identyczne wartości jak wskaźnik płynności bieżącej, gdyż spółka nie posiadała majątku trwałego ani zobowiązań długoterminowych.
Celem potwierdzenia wyników analizy stanu finansów Spółki i ustalenia przesłanek do złożenia wniosku o upadłość, biegła dokonała oceny możliwości kontynuacji działalności (...) sp. z o.o. w latach 2003-2007, wykorzystując w tym zakresie tzw. modele ostrzegania przed upadłością. W oparciu o metodę D. H., spółka, na dzień bilansów)' kończący lata 2003-2006, osiągała wynik dodatni analizy, który plasował ją w grupie przedsiębiorstw określanych jako niebankrut. Poziom wskaźnika na dzień 31.12.2006 r. oscylował jednak około wartości granicznej modelu [tj. bliskiej zero]. Poziom wskaźnika obliczony dla roku 2007 począwszy od daty 31.03.2007 r. osiągał wartość, która plasowała spółkę jednoznacznie w grupie podmiotów określanych jako bankrut. Podobne wyniki dała metoda A. H.. Na dzień bilansów)' kończący lata 2003-2006, spółka osiągała wynik dodatni analizy, który plasował ją w grupie przedsiębiorstw określanych jako niebankrut. Poziom wskaźnika(...)w latach 2003-2006 plasował się w przedziale wartości 0,1 i więcej, zatem według szczegółowych wytycznych do oceny wyników można ocenić „szansę upadku” spółki w tym okresie jako niewielką. Poziom wskaźnika obliczony dla roku 2007 począwszy od daty 31.03.2007 r. osiąga wartość, która plasowała Spółkę jednoznacznie w grupie podmiotów określanych jako bankrut. Powyższe potwierdziła również metoda M. H., B. C., M. P.. Zgodnie z jej wynikami Spółka w badanym okresie generowała wartość równania < 0 plasującą spółkę w grupie bankrut - począwszy od stanu na dzień bilansowy kończący rok 2006, w roku 2007 stan ten był stały od miesiąca 03/2007 r. Uzupełniająco do wyników otrzymanych powyżej, biegła dokonała oszacowania wartości spółki według metody likwidacyjnej na poszczególne dni bilansowe w analizowanym okresie. Wycena wartości Spółki metodą likwidacyjną potwierdziła jej krytyczny stan majątkowo-finansowy Spółki w roku 2007 w szczególności począwszy od daty 31.03.2007 r.
Z danych wykazanych w sprawozdaniu finansowym na dzień 31.12,2006 r. wynika, że Spółka już na ten moment była w sytuacji obniżonego stopnia płynności (część wskaźników poniżej normy), a strata w układzie narastającym spowodowała naruszenie kapitału podstawowego, jednakże analiza rozrachunków (pokrycia zobowiązań majątkiem obrotowym) wskazuje, że Spółka nie znajdowała się w stanie trwałego zaprzestania spłaty zobowiązań. Zobowiązania były regulowane nadal na początku 2007 roku. Wskaźnik płynności bieżącej na ten moment nadal kształtował się w granicach wartości uznawanych za wzorcowe, a większość modeli ostrzegania przed upadłością plasowała Spółkę w grupie nie - bankrut. Według danych na dzień 31.12.2006 r. Spółka nie była zobowiązana do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W opinii biegłej w spółce (...) sp. z o.o. sytuacja powodująca utratę płynności i możliwości regulowania zobowiązań, powodująca konieczność zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstała w miesiącu marcu 2007 roku - istotna strata Spółki w układzie narastającym' (01-03/2007) na dzień 31.03.2007 r. w kwocie (-) 87.364,16 zł spowodowała wystąpienie ujemnych kapitałów. Fakt wystąpienia ujemnego kapitału w Spółce powstał dopiero na moment ustalenia wyników za miesiąc marzec - który należy szacować na datę bliską 20 kwietnia 2007 r. (tj. termin rozliczenia podatku dochodowego za miesiąc marzec 2007 r.). W tej dacie Zarząd musiał mieć już wiedzę w zakresie:
- ujemnego stanu kapitałów własnych w Spółce,
- niewystarczającego poziomu majątku obrotowego pozwalającego na pokrycie zobowiązań, a zatem utraty płynności (potwierdza to wskaźnik bieżącej płynności).
W kolejnych miesiącach następowało wyłącznie obniżenie kondycji finansowej Spółki - przyrastała strata, zwiększała się ujemna wartość kapitałów własnych.
Analiza stanu rozrachunków wskazuje, że od miesiąca 05/2007 r. Spółka przestała regulować zobowiązanie z tytułu podatku VAT, od miesiąca 07/2007 r. istotnie przyrosły zobowiązania z tytułu ZUS i PIT, a przeciętna ilość dni przeterminowania zobowiązań na dzień 30.09.2007 r. wskazuje, że także w tym okresie 05-07/ 2007 r. Spółka zaprzestała regulowania zobowiązań z tytułu dostaw i usług.
W ocenie biegłego właściwy termin zgłoszenia do Sądu wniosku o ogłoszenie upadłości biegł od momentu ustalenia wyników finansowych (...) sp. z o.o.. za okres 01.01-31.03.2007r. a zatem hipotetycznie najpóźniej od daty 20 kwietnia 2007 r. Wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony do Sądu dnia 11 grudnia 2007 r., a zatem po terminie przyjętymi jako czas właściwy.
Za okres pełnienia przez odwołującą funkcji członka zarządu spółki (...) sp. z o.o., zaległości składkowe spółki przedstawiały się następująco:
1) na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
10/2010 - 1900,58 zł,
05/2007 - 90 zł,
06/2007 - 220 zł,
07/2007 - 10.595,64 zł,
-08/2007- 19.188,65 zł,
-09/2007-24.003,52 zł,
10/2007-20.947,26 zł,
Łącznie 76.981,65 zł.
2) na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego:
-08/2007-5.478,22 zł,
09/2007-5.561,39 zł,
10/2007-5.030, 99 zł,
Łącznie 16.070,60 zł
2) na Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: -06/2007- 18zł,
-07/2007-30 zł,
-08/2007- 1.800,28 zł,
-09/2007- 1.792,40 zł,
- 10/2007-1.675,14 zł,
Łącznie 5.315,82 zł.
Łączna wysokość należności głównej za wszystkie wymienione fundusze - 98.368,07zł.
Sąd Okręgowy wskazał na podstawie jakich dowodów ustalił powyższy stan faktyczny i dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Nadto wskazał na przyczyny oddalenia wniosków dowodowych składanych przez odwołującą w przedmiotowej sprawie (tj. dowód z zeznań świadków M. S. i M. B., dowód z kolejnej opinii biegłego z zakresu ekonomii i finansów).
Mając na uwadze ustalony w sprawie stan faktyczny Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie K. G. częściowo zasługiwało na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazał na podstawy prawne rozstrzygnięcia, tj. na treść art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.) - dalej ustawa systemowa, w związku z art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) - w dalszej części ordynacja podatkowa, który reguluje kwestie związane z możliwością przypisania członkom zarządu odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki kapitałowej. Sąd Okręgowy przywołał brzmienie tych przepisów na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tj. na dzień 27 kwietnia 2010 r., które zostało ustalone przez art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008, Nr 209, poz. 1318), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. W ustawie tej nie wprowadzono przepisów intertemporalnych, które rozstrzygałyby kwestię, jakie brzmienie zmienionych przepisów (dotychczasowe czy aktualne) ma zastosowanie do osób będących członkami zarządu spółek kapitałowych, których zaległości podatkowe powstały przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej. Przedstawiony problem był przedmiotem zainteresowania Sądu Najwyższego, który wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. I UK 87/10 wyjaśnił, że do odpowiedzialności podatkowej jako członka zarządu spółki kapitałowej za zaległości tej spółki powstałe przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, stosować należy przepis art. 116 § 2 ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym w dacie pełnienia przez niego funkcji członka zarządu. Wskazana przez ZUS w zaskarżonych decyzjach odpowiedzialność K. G. za niezapłacone przez spółkę składki dotyczy okresu od października 2006 r. do sierpnia 2008 r., a zatem obejmuje zaległości w całości powstałe przed wejściem w życie wyżej wymienionej ustawy zmieniającej. W konsekwencji do odpowiedzialności odwołujących znajdują zastosowanie przepisy art. 116 ordynacji podatkowej wyłącznie w dawnym brzmieniu, stosownie do dat powstania zaległości spółki w zapłacie składek.
Mając na uwadze treść przywołanych przepisów Sąd Okręgowy wskazał, że cytowany art. 116 ordynacji podatkowej w oparciu o którego treść organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, odnosi się wyłącznie do członka zarządu, tymczasem ZUS w zaskarżonej decyzji wskazał również na okres w którym odwołująca pełniła funkcję likwidatora spółki. Organ rentowy nie wskazał podstawy prawnej przeniesienia odpowiedzialności na likwidatora spółki w likwidacji. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z zeznań odwołującej i jej rezygnacji w piśmie z dnia 25.10.2007 r., czego zresztą pozwany nie kwestionował, wynika, że w dniu 24 października 2007 r. odwołująca złożyła rezygnację z pełnienia funkcji członka zarządu spółki i od dnia 25.10.2007 r. na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki, którą postawiono (...) sp. z o.o. w stan likwidacji, została ustanowiona likwidatorem spółki. Zatem, zdaniem Sądu Okręgowego należało przyjąć, że skoro odwołująca K. G. funkcję członka zarządu pełniła do dnia 24 października 2007 r., to ZUS dokonał nieprawidłowych ustaleń, przyjmując, że winna odpowiadać za zobowiązania spółki (...) obejmujące także okres po październiku 2007 r.
Ustaliwszy powyższe Sąd Okręgowy wskazał, - w odpowiedzi na zarzut odwołującej, która twierdziła, że organ rentowy nie spełnił podstawowego warunku, od którego została uzależniona możliwość egzekwowania odpowiedzialności byłego członka zarządu, tj. nie wykazał bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce – iż zarzut ten jest bezpodstawny. Przywołując utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy wskazał, że na podstawie postanowienia z dnia 06.01.2010 r. ( (...)- (...)) Naczelnik Urzędu Skarbowego we W., którym umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie wymienionych w uzasadnieniu tytułów wykonawczych na podstawie art. 59 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym administracji, można stwierdzić, że egzekucja prowadzona przeciwko Spółce okazała się bezskuteczna, ponieważ organ egzekucyjny wyczerpał wszystkie możliwe sposoby egzekucji i nie zrealizował celu egzekucji, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2012, poz. 1015 ze. zm.), tj. nie doprowadził do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków m.in. dotyczących podatków, opłat i innych należności, do których stosuje się przepisy działu III ordynacji podatkowej.
Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że za udowodnione w przedmiotowej sprawie należy uznać dwie przesłanki, których wykazanie leżało po stronie ZUS, a mianowicie iż odwołująca pełniła funkcję członka zarządu (...) Sp. z o.o. w okresie od początku istnienia spółki do dnia 24 października 2007 r. oraz bezskuteczność egzekucji z majątku spółki.
W zakresie zarzutu odwołującej odnośnie sposobu, w jaki następowało rozliczanie wpłat dokonywanych przez płatnika składek, Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy wykonując zobowiązanie Sądu, pismami z dnia 20 kwietnia 2011 r., 10 sierpnia 2011 r., 18 maja 2012 r., 13 maja 2013 r. i 5 lipca 2013 r. wskazał sposób rozliczenia wszystkich dokonanych przez spółkę wypłat składek, zgodnie z zasadami rozliczania wpłat uregulowanych przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18.04.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawcach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 78, poz. 465 ze zm.). Zakład dokonuje bowiem rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji oraz raportów lub deklaracji korygującej i raportów korygujących, zgodnie z oznaczeniem dokonanym przez płatnika składek na dokumencie płatniczym, o którym mowa wart. 47 ust. 4a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 zezm.), z uwzględnieniem § 3 ust. 4 i § 25.
Cytując szczegółowe zasady rozliczania wpłat dokonywanych na rachunek centralny ZUS oraz kwot dochodzonych na podstawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, Sąd Okręgowy stwierdził, że pozwany prawidłowo rozliczył wszelkie wpłaty dokonanie przez spółkę oraz dokonał prawidłowe rozliczanie kwot uzyskanych w ramach postępowania egzekucyjnego.
Odpowiadając z kolei na zarzut odwołującej skierowany przeciwko treści opinii biegłej, tj., zasadność przyjęcia przez biegłą wartości finansowych wykazanych w dostarczonej dokumentacji finansowo — księgowej (sprawozdania finansowe, zestawienia obrotów i sald), oraz tego, że biegła nie dokonała analizy zasadności utworzenia odpisów aktualizujących zarówno co do daty ich utworzenia jak i ich wysokości - choć odpisy te miały tak istotne znaczenie, Sąd Okręgowy wskazał, że profesjonalnie działający Kierownik Jednostki posiadał kompletną wiedzę w zakresie współpracy ze spółką (...) Sp. z o.o. o stanie zagrożenia braku płatności, a w konsekwencji o odmowie zapłaty, zatem to Kierownik Jednostki posiadał wiedzę o przesłankach uzasadniających utworzenie odpisów aktualizujących. Fakt czynienia starań przez Zarząd w zakresie odzyskania należności — nie stanowi zatem podstawy do niedokonywania odpisów aktualizujących należności. To Zarząd na koniec I kwartału 2007 r. ocenił należności od (...) Sp. z o.o. jako zagrożone i podjął decyzję o utworzeniu odpisów, nie może zatem przerzucać na biegłego oceny czy decyzja ta była zasadna czy nie. Biegły posiada wyłącznie informacje ex post - tym bardziej uzasadniające utworzenie takich odpisów, gdyż ostatecznie (...) Sp. z o.o. odmówiła płatności i została postawiona w stan upadłości — a zatem przed odmową płatności Zarząd musiał posiadać wiedzę o ewentualnym zagrożeniu płatności - skoro podjął decyzję o dokonaniu odpisów aktualizujących. Starania i działania Zarządu Spółki na rzecz odzyskania należności nie stanowią podstawy do zmniejszenia ryzyka braku płatności (to zależy wyłącznie od kondycji finansowej i decyzji kontrahenta) — nie mogą stanowić zatem wystarczającej przesłanki do nietworzenia odpisów aktualizujących. To Zarząd prowadzący własne działania zmierzające do odzyskania należności posiadał wiedzę — na ile istotne jest ryzyko braku płatności - co w konsekwencji stanowiło podstawę do utworzenia odpisów aktualizujących już w I kwartale 2007 r. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż spółka (...) nigdy mnie odzyskała swej wierzytelności od spółki (...) sp. z o.o.
Odnośnie zarzutu odwołującej o nieuznaniu, że skutecznie ekskulpowała się z uwagi na wskazanie mienia, z którego pozwany może prowadzić egzekucję należności z tytułu składek, Sąd Okręgowy stwierdził, że i ten zarzut jest niezasadny. Warunkiem uwolnienia się od odpowiedzialności na podstawie przepisu art. 116 § 1 ust. 2) Ordynacji Podatkowej jest wskazanie takiego mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych (składkowych) spółki w znacznej części. Odwołująca wskazywała pozwanemu wierzytelność względem spółki (...) sp. z o.o., która była niewypłacalna i wobec której po pewnym czasie ogłoszono upadłość. Środki z tej wierzytelności nigdy nie zostały odzyskane, zatem wskazane mienie nie spełniło warunków ww. przepisu.
W zakresie zasadności wskazania przez biegłego terminu właściwego do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości - na dzień 31.03.2007 r. w spółce wystąpił ujemny stan kapitałów własnych. Zgodnie z art. 11 ust. 2 Ustawy prawo upadłościowe i naprawcze - dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.
Powyższe stanowi uzasadnienie do wniosków biegłego przedstawionych w opinii z dnia 03.08.2013 r., że terminem właściwym do złożenia wniosku był moment wystąpienia ujemnych kapitałów własnych w Spółce.
Reasumując, Sąd Okręgowy wskazał, że w spółce (...) Sp. z o.o. sytuacja powodująca utratę płynności i możliwości regulowania zobowiązań, powodująca konieczność zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstała w miesiącu marcu 2007 roku - istotna strata Spółki w układzie narastającym - (01-03/2007) na dzień 31.03.2007 r. w kwocie (-) 87.364,16 zł spowodowała wystąpienie ujemnych kapitałów. Biegła nie wskazała żadnej daty z przedziału 01-31.03.2007 r. - gdyż fakt wystąpienia ujemnego kapitału w Spółce powstał dopiero na moment ustalenia wyników za miesiąc marzec - który należy szacować na datę bliską 20 kwietnia 2007 r. (tj. termin rozliczenia podatku dochodowego za miesiąc marzec 2007 r.) w tej dacie Zarząd musiał mieć już wiedzę w zakresie: ujemnego stanu kapitałów własnych w Spółce, niewystarczającego poziomu majątku obrotowego pozwalającego na pokrycie zobowiązań, a zatem utraty płynności (potwierdza to wskaźnik bieżącej płynności). Wszystkie modele ostrzegania przed upadłością wg danych finansowych na dzień 31.03.2007 r. plasowały Spółkę w grupie bankrut. W kolejnych miesiącach następowało wyłącznie obniżenie kondycji finansowej Spółki - przyrastała strata, zwiększała się ujemna wartość kapitałów własnych. Analiza stanu rozrachunków wskazuje, że od miesiąca 05/2007 r. spółka przestała regulować zobowiązanie z tytułu podatku VAT, od miesiąca 07/2007 r. istotnie przyrosły zobowiązania z tytułu ZUS i PIT, a przeciętna ilość dni przeterminowania zobowiązań na dzień 30.09.2007 r. wskazuje, że także w tym okresie 05-07/2007 r. spółka zaprzestała regulowania zobowiązań z tytułu dostaw i usług, w tym czasie Zarząd Spółki miał też wiedzę, że największy kontrahent odmówił zapłaty należności.
W ocenie biegłej właściwy termin zgłoszenia do Sądu wniosku o ogłoszenie upadłości biegł od momentu ustalenia wyników finansowych (...) sp. z o.o. za okres 01.01- 31.03.2007r., a zatem hipotetycznie najpóźniej od daty 20 kwietnia 2007 r. Wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony do Sądu dnia 11 grudnia 2007 r., zatem ze znacznym opóźnieniem.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że odwołująca K. G. odpowiada jako członek zarządu (...) sp. z o.o. całym swoim majątkiem za zobowiązania Spółki z tytułu składek, które powstały w okresie pełnienia przez nią w/w funkcji, tj. za okres od dnia od października 2006 r. do października 2007 r. i jest zobowiązana do zapłaty zaległych składek w' łącznej kwocie 98.368,07 zł (należność główna) wraz z odsetkami i kosztami upomnienia naliczonymi na dzień wydania decyzji, tj. 29 grudnia 2010 r., natomiast nie ponosi odpowiedzialności za składki powstałe po dniu rezygnacji z funkcji członka zarządu (...) sp. z o.o., tj. od listopada 2007 r. do sierpnia 2008 r.
Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 14 § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 wyroku, ustalając, że K. G. odpowiada za wskazane w zaskarżonej decyzji zaległości składkowe spółki powstałe w okresie od października 2006 r. do października 2007 r. Brak podstaw, by zwolnić odwołującą od odpowiedzialności za wskazane zaległości składkowe co do zasady i to w kwotach podanych w zaskarżonej decyzji, uznanych przez Sąd za prawidłowe, i dlatego w pozostałej części na podstawie powołanych przepisów prawda materialnego oraz art. 477 14 § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie (pkt 2 wyroku).
O kosztach zastępstwa procesowego objętych punktem 2 wyroku, należnych organowi rentowemu, orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 6 ust 7 w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
Apelację od powyższego rozstrzygnięcia w imieniu K. G. wywiódł jej pełnomocnik.
Zaskarżając wyrok w całości wniósł o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu poprzez uwzględnienie odwołania od zaskarżonej decyzji ZUS i dokonanie zmiany tej decyzji przez stwierdzenie, że odwołująca, jako członek Zarządu Spółki (...) sp. z o.o. nie odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami i kosztami upomnienia za okresy wskazane w decyzji z dnia 27.04.2010 r.
Nadto apelująca wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz odwołującej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono przede wszystkim dokonanie błędów w zakresie ustaleń faktycznych w zakresie:
- ustalenia wysokości zobowiązania odwołującej względem organu rentowego i błędnym przyjęciu, że dokonane przez organ rentowy ZUS rozliczenie jest prawidłowe;
- przyjęcia, że w dniu 20 kwietnia 2007 r. nastąpił stan niewypłacalności spółki (...) sp. z o.o., co skutkowało przyjęciem, iż wniosek o ogłoszenie upadłości z dnia 11 grudnia 2017 roku był wnioskiem spóźnionym;
- przyjęcia, że egzekucja wobec (...) sp. z o.o. była bezskuteczna.
Apelująca wskazała także, że doszło w jej ocenie do naruszenia następujących przepisów postępowania:
- art. 325 k.p.c. z uwagi na nieprawidłowe sformułowanie sentencji wyroku, która winna dokładnie określać to, o czym sąd orzekł, tak aby ustalenie granic przedmiotowych powagi rzeczy osądzonej nie nastręczało żadnych trudności i żeby wyrok był zrozumiały także bez jego uzasadnienia,
- art. 227 k.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez nie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w zakresie ustalenia prawidłowości dokumentacji rozliczeniowej sporządzonej przez (...) sp. z o.o. oraz zasadności i prawidłowości korekt dokonanych przez ZUS oraz rozliczenia wpłat dokonywanych na poczet składek ZUS,
- art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii nowego biegłego na okoliczność, czy w okresie od 1 lutego 2003r. do 24 października 2007r. powstała sytuacja powodująca utratę płynności finansowej i możliwości regulowania zobowiązań (...) Sp. z o.o., powodująca konieczność zgłoszenia wniosku o upadłość, czy w razie utraty płynności finansowej stan ten był przejściowy, czy też nosił znamiona trwałej utraty możliwości regulowania zobowiązań,
- art. 281 k.p.c. w zw. z art. 49 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o wyłączenie biegłego sądowego,
- art. 233 w zw. z art. 217, 224, 227 i 232 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. S. i M. B.,
- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu przez Sąd, że stan niewypłacalności (...) Sp. z o.o. powstał w dniu 20 kwietnia 2007r., że powódka nie złożyła wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym terminie, a ewentualnie że nie ponosi winy za niezgłoszenie tego wniosku z opóźnieniem; nadto przyjęcie wysokości zobowiązań powódki w zakresie kwoty 98.368,07 zł.
Apelująca wskazała także, iż w jej ocenie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. — Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) w zw. z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r., Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.). przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że istniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności odwołującej, jako członka zarządu za zaległości (...) Sp. z o.o. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w zakresie kwoty 98.368,7 zł, nadto nie uznanie, że powódka skutecznie ekskulpowała się z uwagi na fakt, iż wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie, że powódka nie ponosi winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, a także poprzez wskazanie przez powódkę mienia, z którego pozwany może prowadzić egzekucję należności z tytułu składek.
Pozwany organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja odwołującej nie zasługiwała na uwzględnienie.
Tytułem wstępu wskazać należało, że jakkolwiek zarzutem apelacji może być każda wada orzeczenia dotycząca zarówno obrazy prawa materialnego jak i procesowego, to zarzut naruszenia prawa materialnego może być skutecznie podniesiony, tylko w sytuacji niekwestionowania ustaleń faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia. Nie zachodzi natomiast obraza prawa materialnego, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za jego podstawę. Tymczasem odwołujący podniósł w apelacji zarówno zarzut naruszenia prawa materialnego jak i procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. Niemniej, wszystkie podniesione zarzuty zostaną poniżej ocenione.
Odnosząc się w pierwszej kolejności do stawianych zarzutów prawa procesowego, Sąd Apelacyjny wskazuje, że co do zasady należałoby się zgodzić z apelującą, iż sentencja wyroku Sądu Okręgowego nie została sformułowana w sposób prawidłowy, co nie oznacza, że treść sentencji całkowicie wyklucza możliwość jej wykonania. Przypomnieć należy, że Sąd odwoławczy rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, związany jest treścią decyzji i orzekając reformatoryjnie powinien wskazywać w jakim zakresie, decyzja jest błędna, a w jakim powinna się ostać. Odwołująca w przedmiotowej sprawie żądała zmiany treści zaskarżonej decyzji poprzez przyjęcie, że nie odpowiada za zobowiązania spółki (...) sp. z o.o. z tytułu nieopłaconych przez spółkę składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Sąd Okręgowy, uwzględniając żądanie odwołującej w części, zmienił zaskarżoną decyzję wskazując za jakie okresy i w jakiej kwocie odwołująca odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu nieopłaconych składek ubezpieczeniowych, tymczasem powinien wskazać, za jakie okresy wyłącza odpowiedzialność odwołującej – w przypadku częściowego uwzględnienia jej odwołania. Zważyć jednak należy, że treści uzasadnienia wynika wprost, że Sąd – zmieniając treść zaskarżonej decyzji w sposób wskazany w sentencji wyroku - przyjął, że odwołująca nie ponosi odpowiedzialności za składki powstałe po dniu rezygnacji z funkcji członka zarządu (...) sp. z o.o., tj. od listopada 2007 do sierpnia 2008 r. Mimo zatem niewłaściwie sformułowanej sentencji, wyrok nadaje się do wykonania, bowiem można przyjąć, na podstawie jego sentencji, że odwołująca odpowiada tylko za okresy i w wysokości wskazanej w sentencji wyroku, a nie odpowiada za pozostałe okresy i kwoty wskazane w treści zaskarżonej decyzji. Sentencja wyroku zatem częściowo odpowiada na żądanie strony, której odwołanie Sąd Okręgowy w części uznał za zasadne. Sposób rozumowania Sądu I instancji znalazł odzwierciedlenie w treści uzasadnienia. Wprawdzie treścią uzasadnienia nie da się zastąpić sentencji wyroku, jednakże w sytuacji, gdy jego treść wyjaśnia w sposób całkowity intencje sentencji, wówczas nie ma, w ocenie Sądu Apelacyjnego, potrzeby dokonywania zmian w sentencji zaskarżonego wyroku – zwłaszcza w sytuacji, gdy przyjmuje się, że ostatecznie rozstrzygnięcie było prawidłowe.
Zatem w przedmiotowej sprawie, mimo iż w tym zakresie rację ma apelująca, iż sentencja wyroku Sądu I instancji, jest sformułowana w sposób nieprawidłowy, zarzut naruszenia art. 325 k.p.c., nie może skutkować zmianą wyroku w zakresie wskazywanym przez apelującą w treści apelacji. Zarzut ten jest nieskuteczny, bowiem w pozostałym zakresie podnoszone przez apelującą zarzuty naruszenia prawa procesowego, jak i materialnego nie znalazły w oczach Sądu Apelacyjnego uznania, o czym w dalszej części przedmiotowego uzasadnienia.
Przechodząc zatem do rozpoznania pozostałych zarzutów naruszenia prawa procesowego Sąd Apelacyjny wskazuje najpierw ogólnie, że w jego ocenie Sąd I instancji – wbrew twierdzeniom apelacji - opierając się na treści zgromadzonych w aktach sprawy dokumentach oraz na treści opinii biegłej z zakresu ekonomii i finansów, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie. Przeprowadzone przez Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący postępowanie dowodowe, zmierzało zasadnie do rozstrzygnięcia kwestii spornej, tj. tego czy odwołująca K. G., jako członek zarządu spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., odpowiada za wskazane w zaskarżonej decyzji zobowiązania tej spółki z tytułu nieopłacanych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a także czy w zaskarżonej decyzji prawidłowo ustalono wysokość zaległych składek.
Okolicznością nie kwestionowaną przez apelującą, było to, że zasadnie Sąd Okręgowy zawęził zakres badania odpowiedzialności odwołującej tylko do czasu kiedy rzeczywiście pełniła ona funkcję członka zarządu spółki (...) sp. z o.o., tj. do dnia 24 października 2007 r. (dzień złożenia rezygnacji - wykluczając czas kiedy została ustanowiona likwidatorem tejże spółki). Z powyższym również zgadza się Sąd Apelacyjny.
W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji, także w sposób właściwy, opierając się na treści opinii biegłej ocenił sytuację finansową spółki (...) sp. z o.o. i ustalił moment w którym spółka powinna najwcześniej złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, tj. dzień 20 kwietnia 2007 r., co zasadnie skutkowało przyjęciem, że wniosek odwołującej o ogłoszenie upadłości złożony w dniu 11 grudnia 2007 r. był wnioskiem spóźnionym. Sąd Apelacyjny zgadza się również z stanowiskiem Sądu Okręgowego, iż wskazane przez organ rentowy rozliczenia wpłat dokonywanych przez spółkę na poczet powstałej zaległości, zostały dokonane w sposób prawidłowy. W przedmiotowej sprawie – wbrew temu co twierdzi apelująca – nie doszło również do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Jak wynika z treści uzasadnienia apelacji, zarzut ten w istocie sprowadzał się do podważenia zasadności decyzji procesowych podejmowanych przez Sąd I instancji, którymi to Sąd oddalał, bądź pomijał zgłaszane przez apelującą wnioski dowodowe, co zostało wyartykułowane poprzez sformułowane zarzutów dotyczących naruszenia treści art. 217 § 1 k.p.c., art. 224 k.p.c., art. 227 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i 281 w zw. z art. 49 k.p.c. Apelująca twierdziła bowiem, iż nieprzeprowadzenie dowodu z dodatkowej opinii biegłego z zakresu ekonomii i finansów, nie przeprowadzenie dowodu z opinii wskazanych świadków, skutkowało błędnymi ustaleniami faktycznymi mimo, iż Sąd – w ocenie apelującej – nie wyjaśnił wszystkich sprzeczności wynikających ze zgromadzonego materiału dowodowego.
Sąd Apelacyjny przypomina, że celem postępowania apelacyjnego jest zawsze wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Sąd odwoławczy jest instancją merytoryczną, orzekającą na podstawie całego materiału dowodowego zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), a zatem zobowiązany jest również poczynić własne, samodzielne ustalenia faktyczne, które mogą być nawet odmienne od tych, które uprzednio przyjęto przez sąd orzekający w pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., sygn. I CSK 497/13, Lex nr 1521311, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2002 r., sygn. IV CKN 1574/00, Lex nr 78327). W przedmiotowej sprawie, mając na uwadze powyższą zasadę, a także zarzuty podnoszone przez apelującą, Sąd Apelacyjny dokonał własnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i po uzupełnieniu postępowania dowodowego poprzez wysłuchanie stanowiska powołanej w przedmiotowej sprawie biegłej z zakresu ekonomii i rachunkowości – autorki kwestionowanej przez apelującą opinii, której ustalenia legły u podstaw ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji - stwierdza, iż doszedł do tożsamych wniosków, co Sąd I Instancji, tj., że odwołująca K. G. odpowiada, jako członek zarządu spółki (...) sp. z o.o. całym swoim majątkiem za zobowiązania tej spółki z tytułu składek, które powstały w okresie pełnienia przez nią w/w funkcji, tj. za okres od października 2006 do października 2007 i jest zobowiązana do zapłaty zaległych składek w wyłącznej wysokości 98.368,07 zł (należność główna) wraz z odsetkami i kosztami upomnienia naliczonymi na dzień wydawania decyzji, tj. 29 grudnia 201o r., natomiast nie ponosi odpowiedzialności za składki powstałe po dniu rezygnacji z funkcji członka zarządu tj. od listopada 2007 do sierpnia 2008 r. Powyższe wynika z analizy wszystkich dowodów dopuszczonych i przeprowadzonych, przez Sąd I instancji, który – jak wskazywano powyżej - właściwie skoncentrował materiał dowodowy, a następnie w sposób prawidłowy dokonał jego oceny na podstawie jego wszechstronnego rozważenia. Wszechstronnego, a więc polegającego na rzetelnej, bezstronnej ocenie wyników postępowania i ich prawidłowej interpretacji, przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Sąd Apelacyjny w dokonanej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości, które mogłyby stanowić podstawę apelacji. Tym samym w ocenie Sądu odwoławczego, Sąd Okręgowy w żadnej mierze nie przekroczył granicy swobodnej oceny dowodów w rozumieniu art. 233 § 1 k.p.c., albowiem sędziowska ocena materiału dowodowego dokonana została w sposób prawidłowy. Nie jest zatem wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. wyrażenie przez apelującą dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji i przedstawienie własnej oceny dowodów.
W tym miejscu zważyć należy, że w procesie cywilnym przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.). Strona może, aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów k.p.c. mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki (art. 217 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2005 r., III CK 11/05, LEX nr 187030). Pośrednie naruszenie art. 227 k.p.c. może polegać na odmowie przeprowadzenia przez sąd dowodu - z uwagi na powołanie go dla udowodnienia okoliczności niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia - w sytuacji, gdy ocena ta była błędna (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 11 maja 2005 r., III CK 548/04, LEX nr 151666). Należy pamiętać bowiem, że samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą - art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, Wokanda 2002 nr 7-8, s. 44).
Apelująca w pierwszej kolejności podkreślała, iż Sąd nie miał podstaw do przyjęcia, że zadłużenie G.-T. sp. z o na dzień 27.04.2010 r. wynosiło łącznie 304.846,03 zł, ani do ustalenia w wyroku, iż zobowiązanie odwołującej wynosi łącznie 98.368,07 zł, bowiem Sąd nie przedstawił w sposób jasny i wyczerpujący sposobu wyliczenia powyższych kwot, niezasadnie dając w pełni wiarę wyliczeniom strony pozwanej, tj. twierdzeniom organu rentowego. W ocenie apelującej Sąd nie miał także podstaw do przyjęcia, że sporządzona przez ZUS dokumentacja rozliczeniowa była prawidłowa, albowiem nie został ona zweryfikowana przez biegłego sądowego.
Powyższe zarzuty w ocenie Sądu Apelacyjnego są niezasadne. Nie można nie zauważyć, że kwoty zadłużenia i sposób ustalenia tych kwot oraz zasady rozliczania wpłat dokonywanych na rachunek centralny ZUS i to w jaki sposób organ rentowy dokonywał poszczególnych wyliczeń, a także zaliczeń uiszczonych wpłat, został dokładnie opisany w pismach organu rentowego, który na wyraźne zobowiązanie Sądu – wyjaśnił wszystkie niezbędne w tym zakresie kwestie. Poszczególne wyliczenia zostały dokonane, jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy, zgodnie z treścią przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18.04.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczenia składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2008, nr 78, poz. 465 z zm.). Apelująca pomimo iż kwestionowała sposób wyliczenia dokonany przez organ rentowy – nie przedstawiła natomiast żadnych dokumentów i żadnych własnych wyliczeń, na podstawie których można by było zakwestionować sposób wyliczenia dokonany przez organ rentowy. Tym samym w ocenie Sądu Apelacyjnego, odwołująca polemizując z wyliczeniami przedstawionymi przez organ rentowy – wskazując, że zostały one obliczone w sposób nieprawidłowy, nie udowodniła, iż rzeczywiście nieprawidłowe wyliczenia miały miejsce. Chcąc podważyć wysokość ustalonych przez organ rentowy kwot, odwołująca powinna wskazać konkretnie, a nie tylko ogólnie, gdzie organ rentowy poczynił błąd, jakie w jej ocenie kwoty zostały błędnie rozliczone i kiedy. Skoro odwołująca tego nie uczyniła, Sąd Apelacyjny, podobnie jak Sąd I instancji, nie widział podstaw do zakwestionowania stanowiska organu rentowego. Tym samym, przy braku konkretnych zarzutów – wyrażających się wskazaniem dokładnie w jakim miejscu organ rentowy popełnił błąd – Sąd Okręgowy, ani Sąd Apelacyjny nie miał, żadnych podstaw do przyjęcia, iż wyliczenia poczynione przez organ rentowy i dokumenty z urzędu wystawione przez organ rentowy są nieprawidłowe, mając na uwadze ich matematyczną poprawność.
Nie znajduje uzasadnienia w oczach Sądu Apelacyjnego również argument apelującej, iż skoro biegła z zakresu ekonomi i rachunkowości – która miała wydać opinie w przedmiocie prawidłowości dokumentacji rozliczeniowej sporządzonej przez (...) sp. z o.o. oraz zasadności i prawidłowości korekt dokonanych przez ZUS oraz rozliczeń wpłat dokonywanych na poczet składek ZUS - nie wyjaśniła wszystkich wątpliwości odwołującej w powyższym zakresie, to powinna zostać sporządzona kolejna opinia biegłego. Wystarczające były bowiem wyjaśnienia przedstawione przez organ rentowy to stwierdzenia, że poczynione przez ZUS korekty były prawidłowe. Zważyć należy, że biegła w treści opinii logicznie wyjaśniła dlaczego nie mogła wypowiedzieć się w powyżej zakreślonym przedmiocie i uwzględniając to stanowisko i wyjaśnienia organu rentowego Sądu Apelacyjny, podobnie jak Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że nie było konieczności pozyskiwania dodatkowej wiedzy specjalistycznej. Wyjaśnienia organu rentowego w zakresie oceny prawidłowości dokumentacji rozliczeniowej sporządzonej przez (...) sp. z o.o. oraz zasadności i prawidłowości korekt dokonanych przez ZUS i rozliczeń wpłat dokonywanych na poczet składek ZUS, były na tyle przejrzyste i szczegółowe, iż Sąd nie mając wiedzy specjalistycznej, mógł ocenić prawidłowość dokonanych wyliczeń. Tym samym Sąd mógł przedmiotowy dowód z opinii specjalisty zastąpić dowodem z dokumentów sporządzonych przez organ rentowy, bowiem odwołująca nie podważyła w żaden sposób ich zasadności i prawidłowości.
Odpowiadając z kolei na zarzut, iż Sąd Okręgowy nie uchylił postanowienia dowodowego w wskazanym powyżej zakresie, Sąd Apelacyjny przypomina, iż zasadę określoną w art.240 § 1 k.p.c., która stanowi, że sąd orzekający nie jest związany swoim postanowieniem dowodowym i może je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić. Sąd może uchylić postanowienie dowodowe jeśli decyduje się odstąpić od przeprowadzenia danego dowodu. Tymczasem, w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, iż Sąd I instancji przeprowadził dowód z opinii biegłego, który jednak nie przyniósł zamierzonego rezultatu. Tym samym nie było podstaw do uchylania postanowienia dowodowego, już po tym jak dowód został wcześniej dopuszczony i przeprowadzony. Uchylenie lub zmiana postanowienia dowodowego może zatem nastąpić wyłącznie do czasu przeprowadzenia danego dowodu, natomiast po przeprowadzeniu dowodu możliwe jest wyłącznie odstąpienie od jego oceny i w konsekwencji pominięcie dowodu w ustaleniu elementów stanu faktycznego sprawy. Odnosząc zatem powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, iż skoro dowód opinii biegłego na okoliczność ustalenia prawidłowości dokumentacji rozliczeniowej został niewątpliwie przeprowadzony, nie było podstaw do uchylenia treści tego postanowienia, tylko dlatego, że końcowy rezultat wynikający z przeprowadzonego dowodu nie zadowalał strony.
Kolejne zarzuty apelującej sprowadzały się przede wszystkim do negowania ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy w zakresie przyjęcia – na podstawie opinii biegłej - iż stan niewypłacalności spółki (...) sp. z o.o. powstał w dniu 20 kwietnia 2007 r. Zarzut ten skupiał się przede wszystkim na próbie wykazania, że biegła w treści swojej opinii przypisała nieprawidłowe znaczenie dokonanym przez spółkę (...) sp. z o.o. odpisom aktualizacyjnym. W ocenie apelującej fakt, iż spółka dokonała odpisów aktualizacyjnych w marcu 2007 na kwotę ponad 300 tyś zł (głównie dla celów podatkowych), w sytuacji, gdy wciąż na bieżąco wywiązywała się ze swoich zobowiązań (czego biegła nie kwestionowała), nie powinno skutkować przyjęciem, że spółka utraciła płynność finansową, stała się niewypłacalna i już w tym czasie (najpóźniej do 20.04.2007 r.) powinna złożyć wniosek o stwierdzenie upadłości. Apelująca podkreślała, iż biegła - opierając się na samodzielnie wykonanym bilansie i rachunku zysków i strat na podstawie tzw. „zestawienia obrotów i sald” - niezasadnie przyjęła, że spółka (...) sp. z o.o. trwale zaprzestała regulowania zobowiązań.
Przypomnieć należy, że wskazany przez biegłą hipotetyczny termin do złożenia wniosku o upadłość, był spowodowany ustaleniem, iż w spółce powstał ujemny kapitał własny na dzień 31 marca 2007 r. Zdaniem apelującej nie wiadomo skąd biegła wyniosła te dane, zwłaszcza, że przyczyną ujemnego kapitału własnego było dokonanie odpisów aktualizujących przez księgową M. S. na należności (...). Apelująca wyjaśniała, że z założenia dokonanie przedmiotowego opisu miało odciążyć spółkę od zapłaty podatku dochodowego. Zatem dokonanie odpisu aktualizującego na kwotę 313.221,92 zł nie pogarszało sytuacji finansowej spółki i nie powodowało jej niewypłacalności.
Mając na uwadze treść zarzutów podniesionych przez apelująca, Sąd Apelacyjny postanowił przeprowadzić dowód uzupełniający z opinii biegłej w celu ustalenia znaczenia dla sytuacji finansowej spółki, dokonanych w spółce odpisów aktualizacyjnych. Sąd zwrócił się do biegłej w pierwszej kolejności o wyjaśnienie czym jest odpis aktualizujący, kto go dokonuje i przede wszystkim jaki jest jego cel. Następnie biegła wypowiedziała się na temat tego, jak w jej ocenie, dokonanie odpisu aktualizującego w spółce (...) sp. z o.o. wpłynęło na sytuację finansową spółki.
Biegła M. J. podkreśliła, iż konieczność dokonywania odpisów aktualizujących ma ścisły związek z zasadą ostrożności wyrażoną w art. 7 ustawy o rachunkowości, która nakazuje bezwzględnie dokonywać wyceny majątku spółki w możliwej odzyskiwalnej wartości. Odpis aktualizacyjny przy wycenie majątku spółki (jego aktywów i pasywów) dokonywany jest w sytuacji, gdy istnieje wierzytelność (należność od innego podmiotu), której uwzględnienie zagraża realnej wycenie majątku spółki. W momencie, gdy powstaje ryzyko, iż wierzytelność nie zostanie odzyskana, wówczas powinno się dokonywać przedmiotowego odpisu aktualizacyjnego. Odpis aktualizacyjny dokonuje się zatem w sytuacji, gdy podejrzewamy, że wierzytelność należna spółce (bądź innej jednostce) nie zostanie zrealizowana – mówiąc potocznie nie zamieni się w realną gotówkę. Odpis aktualizacyjny powinno się dokonywać, gdy ta zagrożona wierzytelność ma istotny wpływ na płynność danej jednostki i odpis ten stanowi potwierdzenie stanu rozrachunku w księgach danej jednostki. Biegła wskazała, iż zazwyczaj takim pierwszym sygnałem, wskazującym, iż dana wierzytelność jest zagrożona, jest moment wysłania wezwania do zapłaty, próby egzekucji wierzytelności. Odpis aktualizacyjny może być dokonywany w niepełnej wysokości (gdy jest realna szansa na odzyskanie wierzytelności – np. prowadzone są negocjacje odnośnie spłaty), a bezwzględnie musi być dokonany w 100 %, gdy jednostka ma sygnały, iż nie ma realnej szansy na odzyskanie wierzytelności.
Ad causa, biegła podkreśliła, że fakt dokonania odpisu aktualizacyjnego w przedmiotowej sprawie miał istotne znaczenie na kwestie ustalenia momentu w którym spółka (...) sp. z o.o. powinna złożyć wniosek o upadłość. Dokonany przez spółkę (...) sp. z o.o. odpis aktualizacyjny został bowiem – wedle ustaleń biegłej - dokonany w momencie gdy spółka wiedziała, że istnieje realne ryzyko niewypłacalności jej głównego kontrahenta spółki (...) sp. z o.o. (...) sp. z o.o. już w dacie 19.04.2007 r. wysłała do swojego wierzyciela wezwanie do zapłaty. Następnie spółka (...) sp. z o.o. słała kolejne wezwania i uzyskała w ostateczności pewną wiadomość, że spółka (...) sp. z o.o. zaprzestaje produkcji i nie będzie płaciła swoich zobowiązani. Powstało zagrożenie – w momencie dokonywania odpisu aktualizacyjnego – iż realna wartość majątku spółki jest zagrożona. To zagrożenie ostatecznie się ziściło - spółka (...) sp. z o.o. główny kontrahent spółki zarządzanej przez odwołującą, zaprzestał prowadzenia działalności, a (...) sp. z o.o. złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez (...) sp. z o.
Biegła podkreślała, że dokonanie odpisu aktualizacyjnego w spółce (...) sp. z o.o. spowodowało odwrócenie relacji kapitałów obcych i kapitałów własnych. Bardzo duży odpis aktualizacyjny (ponad 300 tyś zł) spowodował, że w rzeczywistości w spółce (...) sp. z o.o. powstała na dzień 31.03.2007 duża strata, która to właśnie spowodowała powstanie ujemnych kapitałów. W tym momencie powstała sytuacja, iż mimo tego, że spółka na bieżąco wykonywała jeszcze swoje zobowiązania (kryzys nastąpił de facto na przełomie lipca i sierpnia – kiedy to między innymi powstała zaległość względem organu rentowego), to realnie wartość majątku spółki nie była w stanie w sposób rzeczywisty zabezpieczyć wszystkich wierzytelności spółki. Biegła podkreślała, że gdyby udało się spółce (...) sp. z o.o. pozyskać w krótkim terminie nowego wypłacalnego kontrahenta – który niejako zastąpiłby (...) sp. z o.o., - to rola odpisu aktualizacyjnego, na ustalenie momentu w którym należałoby zgłosić wniosek o upadłość spółki nie miałaby takiego znaczenia, jak w przedmiotowej sprawie – bowiem spółka miałaby realną możliwość spłaty swoich zobowiązań (ze środków pozyskiwanych od nowego kontrahenta) i płynność finansowa spółki by się zachowała. W przedmiotowej sprawie było jednak tak, że główny kontrahent zaprzestał płacić, co w istotny sposób wpłynęło na płynność spółki.
Biegła wskazała zatem, że może się zdarzyć tak, że dana jednostka posiada płynność wystarczającą do zabezpieczenia uregulowania swoich bieżących wierzytelności, co nie oznacza, iż zachowuje w ogólnym rozrachunku płynność finansową i nie popada w stan niewypłacalności. W przedmiotowej sprawie przeciętny stan zobowiązań krótkoterminowych w (...) sp. z o.o. wynosił około 250 tys. zł, maksymalnie 300 tyś zł i w momencie gdy spółka dokonała odpisu na kwotę ponad 300 tys zł, czyli praktycznie na kwotę potrzebną do pokrycia bieżących zobowiązań, dała sygnał, że należność, która powinna pokryć zobowiązania jest zagrożona.
Reasumując biegła wskazała, że w momencie dokonania odpisu aktualizacyjnego został ziszczony pierwszy z warunków do ogłoszenia upadłości – powstał ujemny kapitał własny i spółka już wtedy realnie była zagrożona utratą płynności, stąd dzień w którym w ocenie biegłej odwołująca, jako Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. powinna złożyć wniosek o upadłość spółki, był dzień 20.04.2007 r., albowiem wówczas było już wiadomo, że istnieje realne ryzyko niewypłacalności (co świadczy dokonany odpis aktualizacyjny) i jak czas pokazał ryzyko to ziściło się. Biegła podtrzymała zatem w całości swoje stanowisko wyrażone w treści opinii oraz w opiniach uzupełniających.
Mając zatem na uwadze ustne wyjaśnienia biegłej oraz treść sporządzonej przez nią opinii, jak i opinii uzupełniających , Sąd Apelacyjny wskazuje, iż zasadnie Sąd Okręgowy uznał sporządzoną w przedmiotowej sprawie opinię za przydatną dla ustalenia stanu faktycznego w zakresie sytuacji finansowej spółki (...) sp. z o.o. W ocenie Sądu odwoławczego w przedmiotowej sprawie nie ma potrzeby przeprowadzania dodatkowego dowodu z opinii nowego biegłego, bowiem uzyskana opinia jest nie tylko logiczna, ale w sposób pełny rozstrzyga kwestię sporną i co ważne, została należycie uzasadniona. Argumenty odwołującej kierowane przeciwko treści opinii, stanowią jedynie polemikę z ustaleniami biegłej i nie podważyły w żaden sposób zasadności tejże opinii. Podkreślić należy, że wszelkie wątpliwości powstałe po zanalizowaniu treści opinii zostały wyjaśnione przez biegłą w opinii uzupełniającej z dnia 18.10.2013 r. i w piśmie procesowym z dnia 13.01.2014 r. oraz w drodze ustnego przesłuchania biegłej na rozprawie przed Sądem odwoławczym. Skoro zatem przeprowadzony dowód w postaci opinii biegłej, odpowiadał na zadane w sprawie kluczowe pytanie i skoro wszelkie wątpliwości wynikające z analizy treści opinii, zostały w sposób logiczny i zrozumiały, wyjaśnione, nie było potrzeby powoływania nowego biegłego w sprawie, tylko dlatego, że z treści przedstawionej przez odwołującą opinii prywatnej wynika z goła odmienna analiza stanu finansowego spółki (z treści opinii M. B. został określony inny dzień w którym powinien zostać złożony wniosek o ogłoszenie upadłości). Zważyć w tym miejscu należy, że prywatna opinia innego podmiotu, stanowi tylko dowód tego, że biegły, który ją podpisał, złożył oświadczenie zawarte w tym dokumencie (art. 245 k.p.c.). Wobec tego, że różna jest moc dowodowa opinii biegłego oraz dokumentu prywatnego, zakres wykorzystania tego dowodu przy dokonywaniu ustaleń w drodze domniemań faktycznych jest też różny i głównym źródłem ustaleń faktycznych powinna być opinia zawsze opinia biegłego sporządzona przez biegłego sądowego specjalnie do danej sprawy wyznaczonego.
Podsumowując tą część rozważań, Sąd Apelacyjny wskazuje, że dowód z opinii biegłych, jak słusznie wskazał Sąd I instancji podlega szczególnej ocenie bowiem Sąd nie mając wiadomości specjalnych jedynie może oceniać logiczność wypowiedzi biegłego. Ocena dowodu z opinii biegłego nie jest zatem dokonywana według kryterium wiarygodności w tym znaczeniu, że nie można "nie dać wiary biegłemu", odwołując się do wewnętrznego przekonania sędziego, czy też zasad doświadczenia życiowego. Opinia biegłego podlega, tak jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., jednakże co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej.
Opinia biegłej M. J. – której treść kwestionowała apelująca – wraz z dodatkowymi pisemnymi opiniami uzupełniającymi i zeznaniami ustnymi, zdaniem Sądu Apelacyjnego, całkowicie wyczerpywał potrzebę dowodową w przedmiotowej sprawie. Zważyć należy, że biegła konkretnie i rzeczowo wyjaśniła swoje stanowisko i wypowiedz jej została zaprezentowana w sposób stanowczy, co pozwala przyjąć, iż biegła – specjalista w swojej dziedzinie – oceniła wszystkie aspekty sprawy. Biegła wyczerpująco odpowiedziała na stawiane jej pytanie i o zasadności jej twierdzeń, Sąd odwoławczy utwierdził się po przesłuchaniu biegłej na rozprawie apelacyjnej. Podkreślić należy, że biegła w sposób precyzyjny wyjaśniła wszystkie wątpliwości – w szczególności wyjaśniła dlaczego na podstawie tego, iż w spółce został dokonany odpis aktualizacyjny, przyjęła, że w tym czasie nastąpiła niewypłacalność spółki – mimo, iż jeszcze do lipca 2007 r. spółka starała się uiszczać bieżące należności.
Na podstawie opinii biegłej, można było przyjąć – tak jak zasadnie uczynił to Sąd Okręgowy, - że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w grudniu 2007 było wnioskiem spóźnionym, bowiem wniosek ten powinien zostać złożony co najmniej 20.04.2007 r.
W tym miejscu wskazać należy, iż niezasadny jest zarzut, iż Sąd Okręgowy bezpodstawnie oddalił wniosek o wyłączenie biegłego.
Zdaniem Sądu odwoławczego treść zacytowanej opinii biegłej i sporządzonych przez nią pism i opinii uzupełniających, nie wskazuje, iż biegła odnosiła się w sposób nieprawidłowy do strony i jej pełnomocnika. Nieuzasadnione jest również stwierdzenie, że biegła wykazywała cechy stronniczości. Sam fakt, iż biegła – odnosząc się bezpośrednio do stawianych jej zarzutów – używała w treści swoich pism znaków interpunkcyjnych (wykrzyknika), dla podkreślenia swojego zdania, nie oznacza automatycznie, iż biegła powinna zostać odsunięta od sprawy. Biegła odnosząc się po kolei do stawianych jej zarzutów, mimo stanowczości treści sporządzonych przez nią pism – w ocenie Sądu Apelacyjnego - wypowiadała się profesjonalnie i nie przekroczyła granic obiektywizmu a treść pism sporządzonych przez nią nie wskazuje, aby faworyzowała ona którąkolwiek ze stron.
Przechodząc do kolejnego zarzutu stawianego przez apelującą, mianowicie, iż niezasadnie Sąd Okręgowy oddalił również wniosek dowodowy o przesłuchanie dwóch świadków M. S. i M. B., Sąd Apelacyjny wskazuje, iż również i ten zarzut nie zasługuje na uwzględnienie. Zasadnie Sąd Okręgowy nie przeprowadził dowodu z przesłuchania tychże świadków, albowiem zarówno opinia biegłej M. J., jak i wyjaśnienia organu rentowego odpowiedziały w sposób wyczerpujący na stawiane w przedmiotowej sprawi pytania. Przesłuchanie tychże świadków zmierzałoby zatem, jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy jedynie do przedłużenia postępowania. M. S. miałaby zeznawać na okoliczność wynikającą wprost z treści dokumentów zgromadzonych w sprawie, a M. B. – jako autor prywatnej opinii , z która sąd również się zapoznał – również nie wniósłby w ocenie Sądu Apelacyjnego nic nowego do sprawy, ponad to co napisał w treści sporządzonej przez siebie opinii.
Mając powyższe rozważania na uwadze, stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy w swoich szczegółowych i kompletnych wywodach odniósł się do wszystkich kwestii podnoszonych przez odwołującą i treść apelacji odwołującej ma wyraźnie polemiczny charakter, a to nie wystarczy do tego, aby mogła ona zostać uwzględniona. Jak wskazano już powyżej ocena zebranego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości w świetle zasady wynikającej z art. 233 § 1 k.p.c., toteż Sąd Apelacyjny, po uzupełnieniu postępowania dowodowego, w pełni ją podzielił i przyjął za swoją. Polemika z prawidłowymi ustaleniami sądu i przedstawienie własnej wersji wydarzeń nie stanowi bowiem wystarczającej podstawy do uwzględnienia apelacji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 13 września 2012 r., I ACa 500/12, LEX nr 1220468).
Ostatni z zarzutów procesowych stawianych przez apelującą powiązany jest z zarzutem prawa materialnego, tj. naruszeniem treści art. 116 ust 1 Ordynacji podatkowej. Zarówno w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i w treści apelacji, odwołująca wskazywała, iż w jej ocenie nie został spełniony podstawowy warunek, od którego została uzależniona możliwość egzekwowania odpowiedzialności byłego członka zarządu, tj. nie została wykazana bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce. Apelująca podkreślała, iż Sąd Okręgowy błędnie przyjął, że warunek ten został spełniony, bowiem pozwany organ rentowy nie prowadził żadnego postępowania egzekucyjnego, a jeśli jakieś czynności były podejmowane, to nie dotyczyły wszystkich składników mienia (...) sp. z o.o., w stosunku do których egzekucja mogła być skierowana.
Odpowiadając na ten zarzut wskazać wpierw należy, iż art. 116 Ordynacji podatkowej, stanowiący podstawę prawną do wydania decyzji w przedmiocie przeniesienia na członka zarządu odpowiedzialności za zaległości publicznoprawne spółki kapitałowej, jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy - w brzmieniu obowiązującym w okresie od dnia 1 stycznia 2003 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. - stanowił, że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej i spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, chyba że członek zarządu wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające upadłości (postępowanie układowe) albo, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, bądź też wskaże on mienie, z którego egzekucja jest możliwa (§ 1). Odpowiedzialność członków zarządu spółki określona w § 1 obejmuje zobowiązania podatkowe, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu spółki (§ 2). W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio (§ 3). Przepisy § 1-3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji (§ 4).
Zastosowanie powyższego przepisu do zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, możliwe jest w związku z regulacją art. 32 i 33 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Mając powyższą regulację na uwadze stwierdzić należy, że pozytywnymi przesłankami obciążenia odpowiedzialnością członka zarządu jest po pierwsze samo istnienie zaległości, po drugie nieskuteczna w całości lub w części egzekucja z majątku spółki oraz wykazanie, że dana osoba pełniła funkcję członka zarządu w czasie kiedy zaległości powstały. Natomiast negatywne przesłanki orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu, których zaistnienie należy wykluczyć, aby orzec o ich odpowiedzialności jako osób trzecich, Ordynacja podatkowa definiuje jako, po pierwsze wykazanie, że we właściwym czasie osoby te zgłosiły wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości, albo że nie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub nie wszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości nastąpiło bez ich winy i wreszcie wskazanie przez te osoby mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Innymi słowy, członkowie zarządu spółki kapitałowej (a więc także spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) odpowiadają za jej zobowiązania solidarnie całym swoim majątkiem, jeśli egzekucja przeciwko spółce okaże się w całości lub w części bezskuteczna. Wyłączenie odpowiedzialności mogło nastąpić jedynie w sytuacji, gdy członek zarządu wykazał, że wniosek o ogłoszenie upadłości zgłoszono we właściwym czasie lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo gdy niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego), nastąpiło bez jego winy, bądź też wskaże mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, ocena wymienionych powyżej istotnych okoliczności sprawy w świetle powołanych przepisów, dokonana przez Sąd I instancji była prawidłowa. Odwołująca, konsekwentnie w toku procesu wskazywała, iż organ rentowy nie wykazał bezskuteczności egzekucji w stosunku do całego majątku spółki. Nie chcąc w tym miejscu powielać słusznych wywodów poczynionych przez Sąd Okręgowy, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela, wskazać tylko należy, że bezskuteczność egzekucji w całości lub w części, o której mowa w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej oznacza stan, gdy wierzyciel nie uzyskał zaspokojenia mimo przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego. Może być ona stwierdzona każdym prawnie dopuszczalnym dowodem i świadczyć o niej może również brak skuteczności czynności egzekucyjnych dokonanych w toku innego postępowania egzekucyjnego (uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 grudnia 2008 r. sygn. akt II FPS 6/08; ONSAiWSA 2009/2/19). Może zatem wynikać po prostu z szeregu nieskutecznych czynności egzekucyjnych.
Zważyć należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 2012 r., II UK 152/11 (LEX nr 1170997) wskazał, że dla stwierdzenia bezskuteczności egzekucji niezbędne jest wykazanie przez wierzyciela zastosowania środków egzekucyjnych skierowanych do całego majątku dłużnika. Bezskuteczność egzekucji w rozumieniu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej oznacza bowiem sytuację, w której nie ma jakichkolwiek wątpliwości, że nie zachodzi żadna możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiejkolwiek części majątku spółki. W wyroku z dnia 6 marca 2012 r., I UK 318/11 (LEX nr 1165286) Sąd Najwyższy wskazał, że egzekucja z majątku spółki przewidziana w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy systemowej jest bezskuteczna, jeżeli nie ma wątpliwości, że nie istnieje żadna możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiejkolwiek części majątku spółki. Bezskuteczność egzekucji rozumiana jest przy tym jako niemożność uzyskania zaspokojenia z całego majątku spółki, a nie tylko z pewnych jego składników. Takie stwierdzenie jest możliwe jednak nie tylko wówczas, gdy egzekucja prowadzona była do całego majątku spółki i nie dała rezultatu, lecz także, gdy egzekucja ze znanego organowi ubezpieczeń społecznych (wierzycielowi) majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a odpowiedzialni członkowie zarządu nie wskazali w postępowaniu egzekucyjnym na inne mienie spółki, z którego egzekucja umożliwiała zaspokojenie tych zaległości w znacznej części.
Zważyć należy, że ustawodawca nie wyjaśnia wprost pojęcia „bezskutecznej egzekucji”. W tym zakresie Sąd II instancji wskazuje na przywołane przez Sąd I instancji orzecznictwo, bowiem konkretyzuje ono pojęcie, a nadto wskazuje przesłanki jego zajścia w przypadku kwestii odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych za ich zobowiązania. Wyjaśniając zatem kwestię pojęcia „bezskutecznej egzekucji” w rozumieniu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej, Sąd Apelacyjny wskazuje, że należy przez nią rozumieć sytuację, w której nie ma jakichkolwiek wątpliwości, że nie zachodzi żadna możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiejkolwiek części majątku dłużnika. Jednocześnie orzecznictwo i doktryna jasno wskazują, że postanowienie o umorzeniu egzekucji, czy to wydane przez komornika, czy przez organy egzekucji administracyjnej, a nadto postanowienia o umorzeniu postępowania upadłościowego, względnie o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, w pełni wyczerpują pojęcie bezskuteczności egzekucji. W szczególności wskazać należy na wyroki Sądów Administracyjnych, z których przywołać należy chociażby: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O., z dnia 7 listopada 2007r., sygn. I SA/OI 276/07, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., z dnia 19 lutego 2007r., sygn. III SA/Wa 2406/06 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., z dnia 10 stycznia 2007r., sygn. III AS/Wa 2056/06. Powyższe znajduje w pełni uznanie na gruncie prawa cywilnego i w pełni akceptowane jest przez Sąd powszechny, bowiem trudno sobie wyobrazić dalej idące, formalne stwierdzenie, że egzekucja została zakończona bezskutecznie, a zatem nie ma wątpliwości, że wierzytelność nie będzie zaspokojona.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny stwierdza, iż zasadnie Sąd Okręgowy przyjął, że na podstawie postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wydanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. (postanowienie z dnia 6.01.2010 r. (...)- (...)) można było przyjąć, że egzekucja prowadzona przeciwko Spółce okazała się bezskuteczna, ponieważ organ egzekucyjny wyczerpał wszystkie możliwe sposoby egzekucji i nie zrealizował celu egzekucji.
W zakresie przesłanek negatywnych, w pierwszej kolejności podnieść należy, że ich wykazanie spoczywało na odwołującej. Apelująca dążyła do zwolnienia jej z odpowiedzialności, podnosząc, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) we właściwym czasie nastąpiło bez jej winy a nadto wskazała na mienie, z którego organ rentowy mógłby się zaspokoić – wierzytelność względem spółki (...) sp. z o.o. Zważyć jednak należy, że uwolnienie się od odpowiedzialności za podatkowe (składkowe) zaległości spółki nie może nastąpić poprzez wskazanie należności spornych czy niezaakceptowanych przez dłużnika. Wskazanie mienia spółki umożliwiającego zaspokojenie znacznej części zaległości podatkowych (odpowiednio składkowych) wymaga bowiem wskazania mienia, z którego egzekucja jest faktycznie możliwa, co w praktyce oznacza, iż egzekucja ta musi być realna do przeprowadzenia i skutkująca zaspokojeniem wierzyciela, a więc za majątek w powyższym rozumieniu nie mogą być uznane wierzytelności sporne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 stycznia 2015 r. III AUa 383/14, LEX nr 1746834).
Odwołująca nie wykazała również braku winy w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, bowiem faktycznie czynione przez nią starania w zakresie odzyskania należności od spółki (...) sp. z o.o. i czynności zmierzające do naprawienia sytuacji finansowej zarządzanej przez nią spółki nie stanowiły podstawy do stwierdzenia, iż nie ponosi ona winy w niezłożeniu terminowo wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...) sp. z o.o. Podkreślić należy, że z opinii biegłej (której wartość ocenił Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny oceny tej nie kwestionował) wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać zgłoszony co najmniej 20.04.2007 r. argumenty apelującej, iż z przedstawionej przez nią prywatnej opinii, wynika, że zasadnym było zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości dopiero w grudniu 2007 r. nie znalazły uzasadnienia. Jak już wskazywano powyżej, w momencie dokonywania znaczącego odpisu aktualizacyjnego, przewyższającego lub praktycznie równego bieżącym, krótkoterminowym zobowiązaniom spółki, można było przewidzieć – a to powinien uczynić kierownik jednostki (Zarząd spółki), że płynność finansowa jest zagrożona.
Reasumując Sąd Apelacyjny wskazuje, że funkcja przepisu art. 116 § 1 ordynacji podatkowej polega na ochronie interesów wierzycieli w sytuacji, gdy jest już wiadome, że dłużnik nie będzie w stanie wszystkich wierzycieli zaspokoić w całości. Poczynionych powyżej rozważań w zakresie braku istnienia przesłanek pozytywnych i wykazaniu przesłanek negatywnych z art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa, odwołującej K. G. nie udało się podważyć ani na gruncie prawa materialnego ani procesowego trafnych ustaleń i rozważań Sądu I instancji w tym zakresie. Brak jest zatem możliwości uwzględnienia apelacji odwołującej.
Tym samym, Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów apelacji i oddalił ją jako nieuzasadnioną, o czym orzekł na mocy art. 385 k.p.c.
O kosztach za instancję odwoławczą rozstrzygnął zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, zgodnie z art. 98 k.p.c. przy uwzględnieniu § 6 pkt 7 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
SSA Marta Sawińska |
SSA Jolanta Cierpiał |
SSA Marek Borkiewicz |