Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2013 r. w Szczecinie

sprawy J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 lipca 2012 r. sygn. akt VI U 468/12

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz J. J. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt: III AUa 783/12

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. J. wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 24 lutego 2012 roku o odmowie prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, że spełnia wszystkie warunki przyznania prawa do emerytury, w szczególności posiada wymagany okres pracy w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, ze ubezpieczony nie udokumentował 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a przedstawione przez ubezpieczonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie spełniają wymogów formalnych. Decyzją z dnia 24 lutego 2012 roku pozwany odmówił J. J. prawa do emerytury. Pozwany nie uznał pracy od 1976 roku do 1999 roku za pracę w warunkach szczególnych. Zarzucił świadectwom pracy przedstawionym za okres od 19 października 1976 roku do 31 grudnia 2001 roku braki formalne, dotyczące niezgodności nazwy stanowiska (wskazanego w świadectwie pracy) z określeniem rodzaju prac wskazanych w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 lipca 2012 roku zmieniono zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 24 lutego 2012 roku znak (...), przyznając ubezpieczonemu J. J. prawo do emerytury od dnia 25 lutego 2012 roku. W pkt II wyroku zasądzono od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony J. J. urodził się (...). Obecnie nie jest zatrudniony (od 23 marca 2011 roku jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna) oraz nie jest członkiem OFE. W dniu 2 czerwca 2011 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku 26 lat, 2 miesiące i 19 dni okresów ubezpieczenia. W okresie od 19 października 1976 roku do 31 grudnia 2001 roku ubezpieczony pracował w (...) Spółdzielni (...) w upadłości w R.. Początkowo ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator oczyszczalni ścieków i hydroforni (w okresie od 19 października 1976 roku do 13 grudnia 1994 roku). Z dniem 14 grudnia 1994 roku rozpoczął pracę na stanowisku palacza w pełnym wymiarze czasu i stale, którą to pracę wykonywał do 30 kwietnia 1997 roku. Od 1 maja 1997 roku do 31 grudnia 2001 roku wykonywał pracę maszynisty chłodniczego, operatora oczyszczalni ścieków, w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Praca, którą wykonywał ubezpieczony J. J., na ww. stanowiskach była pracą w warunkach szczególnych. Na dzień 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony posiadał zatem ponad 15-letnie okres pracy w warunkach szczególnych.

Jako podstawę uznania odwołania J. J. za uzasadnione Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy, który potwierdza, że ubezpieczony spełnia warunki nabycia prawa do emerytury. Przywołał art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm. tj.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 I 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest zatem spełnienie wyłącznie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999 roku. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. dożycia wieku emerytalnego na dzień 31grudnia 2008 roku) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art 32, 33, 39 i 40 również po dniu 31 grudnia 2008 roku oraz nieprzystąpieniu do OFE i rozwiązaniu stosunku pracy / wyrok SN z 18. 07.2007r I UK 62/07 OSNP 2008/17-18/269, wyrok SN z 08.07. 2008r I PK 309/07 lex 497692/.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ww. ustawy ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32 ustawy).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych /ust. 4 art. 32 ustawy/. Dotychczasowymi przepisami były przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Paragraf 2 ust. 1 rozporządzenia stanowi, ze okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Wskazał, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w §22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (zob. SN w wyroku z 2 grudnia 1996 roku, II URN I 3/95, publ. OSNP 1996/16/239). Przywołał przy tym uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku w sprawie III UZP 6/84 oraz uchwałę z 13 lutego 2002 roku w sprawie II ZP 30/01, publ. OSNAP 2002/10/24.

Ponieważ okres pracy ubezpieczonego, jako okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych, został zakwestionowany przez pozwanego, w takiej sytuacji obowiązkiem Sądu było dopuszczenie wszelkich dostępnych dowodów i weryfikacja ich w ramach swobodnej oceny dowodów (art. 233 §1 k.p.c.) na okoliczność pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych.

W niniejszej sprawie Sąd dokonał ustaleń na podstawie dokumentów osobowych, jak i zeznań świadka R. U., a także zeznań ubezpieczonego. Wszystkie wskazane dowody jednoznacznie i bez żadnej wątpliwości potwierdziły, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych przez okres ponad 15 lat.

Bez znaczenia pozostaje nazewnictwo stosowane przez pracodawcę do określenia stanowiska zajmowanego przez pracownika, w ocenie Sądu istotne znaczenie ma rzeczywisty charakter wykonywanych przez pracownika czynności, na stanowisku, na którym pracę wykonuje stale i pełnym wymiarze. Wskazał przy tym, że ubezpieczony od 19 października 1976 roku do 31 grudnia 2001 roku pracował w (...) Spółdzielni (...) w upadłości w R.. W tym czasie, do 13 grudnia 1994 roku pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako operator oczyszczalni ścieków i hydroforni, a następnie do 30 kwietnia 1997 roku jako palacz. Od 1 maja 1997 roku do 31 grudnia 2001 roku wykonywał pracę maszynisty chłodniczego, operatora oczyszczalni ścieków, na stanowisku maszynista chłodniczy, obsługa sprężarek, w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Razem z nim pracował świadek R. U.. Świadek ten pracował w okresie od 1982 do 1997 jako główny energetyk. Był kierownikiem działu technicznego. Zeznał, że ubezpieczony na początku pracował na oczyszczalni ścieków jako operator urządzeń oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej. Pod koniec zatrudnienia świadka, pracował na stanowiskach łączonych jako operator oczyszczalni ścieków oraz w maszynowni chłodniczej. Do jego czynności jako maszynisty sprężarek w maszynowni chłodniczej należało: operowanie całym układem chłodniczym, obsługiwał on sprężarki chłodnicze, urządzenia o wielkiej mocy i wielkim hałasie. Ubezpieczony jako operator urządzeń oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej dozorował proces oczyszczania, czyścił kanalizację, kosze na przepompowniach z grubych zanieczyszczeń, wywoził je i odpompowywał osad biologiczny, uzdatniał wodę za pomocą chloru. Pracując jako robotnik poletek i złóż filtracyjnych, ręcznie zbierał zanieczyszczenia z poletek ociekowych. W okresie po roku 1990 był palaczem w kotłowni typu przemysłowego. Ubezpieczony jako palacz, pracował stale i w pełnym wymiarze czasu, uczestniczył również w remontach i konserw kotłów. Świadek podał, iż J. J. obsługiwał kocioł niezautomatyzowany.

Ubezpieczony J. J. zeznał, że pracę rozpoczął w 1976 roku i do roku 1994 był operatorem oczyszczalni ścieków, pracował stale i w pełnym wymiarze, czyścił kanalizację, studzienki i kanały. Czyścił także przepompownie, usuwał nieczystości i ścieki biologiczne. Zeznał również, że czyścił poletka ociekowe, chlorował i wapnował ścieki. Chlorowanie wykonywał ręcznie. Łopatą ładował nieczystości na przyczepę lub wózek dwukołowy. Ubezpieczony podał, że od 1 maja 1997 roku zaczął pracę jako maszynista chłodniczy, obsługiwał sprężarki amoniakalne, niezbędne do produkcji wody lodowej, do schładzania mleka na produkcji. Pracował w maszynowni temp. -2 stopnie i dużym hałasie. W maszynowni ubezpieczony pracował do 2001 roku.

Zeznania świadka R. U. i ubezpieczonego Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim uznał za wzajemnie się uzupełniające i zasługujące na uwzględnienie i danie im wiary.

Kolejno Sąd I instancji wskazał, że w dziale IX rozporządzenia zatytułowanym W gospodarce komunalnej wymienia się, pod poz. 2 oczyszczanie ścieków i filtrów otwartych, pod poz. 3 prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich, natomiast, w dziale XIV - prace różne, ujęte są pod poz. 1 prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego, pod poz. 2 prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych, pod poz. 9 bezpośrednia obsługa stacji sprężarek, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz.43 ze zm.). W załączniku nr 1 do uchwały Nr 16/83 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielczego z dnia 27 czerwca 1983r.w sprawie stanowisk pracy, na których są wykonywane parce w warunkach szczególnych, w spółdzielczości mleczarskiej, w dziale IX zatytułowanym- w gospodarce komunalnej pod poz. 2 pkt. 3 wymieniony został operator urządzeń oczyszczalni ścieków, w dziale XIV- prace różne ujęta jest pod poz. 9 bezpośrednia obsługa stacji sprężarek, pkt. 1 maszynista sprężarek, pkt. 2 obsługa sprężarek stacjonarnych.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim uznał, że okresami wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze jest okres od 19 października 1986 roku do 31 grudnia 2001 roku pracy jako operatora oczyszczalni ścieków i hydroforni, gdzie ubezpieczony wykonywał prace przy oczyszczaniu ścieków i filtrów otwartych, przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy kompostowych z nieczystości miejskich, dozorował proces oczyszczania, czyścił kanalizację, kosze na przepompowniach z grubych zanieczyszczeń, wywoził je i odpompowywał osad biologiczny. Ubezpieczony tą pracę wykonywał przez okres ponad 15 lat. Następnie od 14 grudnia 1994 roku pracował na stanowisku palacza, gdzie wykonywał prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego. Od maja 1997 roku do 31 grudnia 2001 roku wykonywał pracę maszynisty chłodniczego, operatora oczyszczalni ścieków polegającą na bezpośredniej obsłudze stacji sprężarek, operowaniu całym układem chłodniczym oraz obsługiwaniu sprężarki chłodniczej. Praca, którą wykonywał J. J. na ww. stanowiskach była pracą w warunkach szczególnych, co potwierdzają zeznania ubezpieczonego i świadka R. U., którym Sąd dał wiarę. Zeznania te znalazły swoje potwierdzenie także w świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych i pozwoliły na przyjęcie, że na dzień 31 grudnia 1998 roku J. J. wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Sąd I instancji wskazał następnie na §3 cytowanego wyżej rozporządzenia, zgodnie z którym za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast w myśl 4 ust. 1 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Odnosząc powyższe do ubezpieczonego stwierdził, że osiągnął on wiek emerytalny 60 lat w dniu 25 lutego 2012 roku, posiada wymagany staż emerytalny - okresy składkowe i nieskładkowe „w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach”, nie pozostaje w zatrudnieniu oraz nie jest członkiem OFE. Ubezpieczony spełnił zatem wszystkie przesłanki warunkujące prawo do przyznania emerytury. Dlatego też Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury zgodnie z pkt I wyroku poczynając od dnia, w którym zostały spełnione przez ubezpieczonego wszystkie przesłanki warunkujące prawo do emerytury tj. od 25 lutego 2012 roku.

Jako podstawę zwrotu kosztów procesu od pozwanego na rzecz powoda Sąd przywołał art.98 §1 k.p.c. oraz §11 ust.2 w zw. z 2 ust. l i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustawionego z urzędu.

Apelacją wniesioną 11 lipca 2012 roku organ rentowy zaskarżył ww. wyrok w całości, zarzucając mu: naruszenie prawa materialnego - 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia „7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w związku z art. 32 ust.4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez niewłaściwe zastosowanie w sprawie polegające na przyznaniu wcześniejszej emerytury w oparciu o powyższe przepisy, pomimo tego że ubezpieczony na dzień wydania decyzji przez organ rentowy — tj. 24 lutego 2012r. - nie spełnił warunku ukończenia lat 60; naruszenie przepisów postępowania, w szczególności art.227 k.p.c. polegające na pominięciu przez Sąd pierwszej instancji tego, że w dacie wydania zaskarżonej decyzji ubezpieczony nie ukończył lat 60, a w konsekwencji nie spełniał wymogu osiągnięcia wieku emerytalnego. Wniósł przy tym o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia. Ponadto, wniósł o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony urodził się 25 lutego 1952 roku, a decyzja organu rentowego została wydana w dniu 24 lutego 2012 roku. Zgodnie z orzecznictwem sądowym dotyczącym spełniana warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, w dacie wydania decyzji przez organ rentowy, ubezpieczony musi mieć ukończone 60 lat (w przypadku mężczyzn), i stanowisko takie zajął również Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 22 maja 2012 roku sygn. akt III AUa 131/12.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych, a ponadto wniósł o przeprowadzenie dowodu z koperty, w której nadana była decyzja nr (...) na okoliczność daty wydania i doręczenia tej decyzji. W uzasadnieniu J. J. zwrócił uwagę, że niespełnienie warunku osiągnięcia wieku 60 lat nie było podstawą dla odmowy przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Ponadto, organ rentowy nie udowodnił tego, że decyzję wydał 24 lutego 2012 roku. Decyzja ta jest jedynie datowana na dzień 24 lutego 2012 roku, a podpisanie tak przygotowanego tekstu decyzji nie musi nastąpić w dniu, w którym go sporządzono. W przekonaniu ubezpieczonego wydanie decyzji nastąpiło w dniu 29 lutego 2012 roku, gdyż w dniu tym przesyłka zawierająca decyzję została nadana w placówce Poczty Polskiej S.A. w S. i jest to jedyna data pewna, gdyż potwierdzona datownikiem pocztowym. W tym czasie zaś J. J. spełniał warunek osiągnięcia minimalnego wieku 60 lat.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. okazała się nieuzasadniona.

Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 §1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 roku, sygn. akt II CKN 923/97, publ. OSNC 1999/3/60).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, a swe ustalenia oparł na należycie zgromadzonym materiale dowodowym, którego ocena nie wykraczała poza granice wskazane w art. 233 §1 k.p.c. Sąd pierwszej instancji wywiódł prawidłowe wnioski z poprawnie dokonanej analizy dowodów stąd też, Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu I instancji uznał i przyjął jako własne, w szczególności co do niekwestionowanego w apelacji organu rentowego wykazania ponad 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się natomiast do meritum apelacji, Sąd Apelacyjny w Szczecinie zgodził się z apelującym organem rentowym co do tego, że ani w dacie złożenia wniosku o świadczenie, tj. 2 lutego 2012 roku, ani w dacie wydania zaskarżonej decyzji, tj. 24 lutego 2012 roku, ubezpieczony urodzony (...) nie osiągnął wymaganego przepisami wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn 60 lat (argument z art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i §4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).

Sąd Apelacyjny zwrócił również uwagę na podnoszone w odpowiedzi na apelację argumenty J. J., zgodnie z którymi kwestia osiągnięcia przez J. J. wieku 60 lat w dniu 25 lutego 2012 roku nie była podnoszona przez organ rentowy ani w odpowiedzi na odwołanie, ani też w toku postępowania pierwszo-instancyjnego. Dopiero w apelacji, w której organ rentowy nie kwestionował ustaleń i wniosków Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim co do spełnienia przez J. J. warunku ponad 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. powołał się na niespełnienie przez wnioskodawcę warunku wynikającego z treści art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz.U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz §4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983.r, nr 8, poz. 43 ze zm.).

W ocenie Sądu Apelacyjnego zbędne było przeprowadzanie postępowania dowodowego na okoliczność rzeczywistej daty wydania zaskarżonej decyzji, gdyż powyższa okoliczność nie miała żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Jedynie na marginesie Sąd zauważa, że wbrew twierdzeniom J. J., to na nim spoczywałby obowiązek wykazania, że decyzja z 24 lutego 2012 roku wydana została w rzeczywistości innego dnia niż widnieje w główce decyzji.

Dalej wskazać należy, że istotnie – jak podnosił apelujący - w postępowaniu przed organami rentowymi miały (na mocy art. 95 cyt. ustawy o z.e.p. oraz art. 180 k.p.a.) i nadal mają (na podstawie art. 123 cyt. ustawy z dnia 13 października 1998 roku i art. 124 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) posiłkowe zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Rozstrzyganie w postępowaniu administracyjnym polega na zastosowaniu obowiązującego prawa do ustalonego stanu faktycznego sprawy administracyjnej. Stosownie do tego celu postępowania administracyjnego, jak i istoty decyzji administracyjnej można odróżnić podstawę faktyczną i podstawę prawną decyzji administracyjnej. Podstawę faktyczną stanowią dokonywane przez organ administracji publicznej ustalenia faktyczne, a podstawę prawną stanowią te przepisy prawne, które organ przyjął w danym wypadku za obowiązujące i zastosował w swym orzeczeniu (M.Jaśkowska, A.Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze, 2000 r.).

Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w rezultacie odwołania wniesionego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i ma charakter odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie owej legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Mówiąc inaczej - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa.

Reguła ta nie ma charakteru absolutnego, na co wielokrotnie zwracał uwagę Sąd Najwyższy oraz sądy powszechne, m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 18 stycznia 2013 roku, III AUa 945/12, lex nr 1271882 podkreślono, że reguła (badania legalności decyzji) nie ma charakteru absolutnego, stoi bowiem w opozycji do - wynikającej z art. 316 §1 k.p.c. - generalnej zasady aktualności orzeczenia sądowego. Z przepisu art. 316 §1 k.p.c. wynika ogólna zasada obowiązująca w postępowaniu cywilnym, zgodnie z którą podstawą rozstrzygnięcia roszczenia jest stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, przy czym nie budzi wątpliwości, że sformułowanie "stan rzeczy" obejmuje również stan faktyczny.

Na gruncie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych reguła ta doznaje weryfikacji z tego względu, że postępowanie sądowe w tych sprawach wszczynane jest na skutek odwołania wniesionego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które zastępuje pozew i ma charakter odwoławczy. Zasada oceniania legalności decyzji wg stanu na dzień jej wydania jest jednak uzasadniona tylko wówczas, kiedy odwołanie się do art. 316 §1 k.p.c. wypaczałoby charakter postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i prowadziłoby do jaskrawego pominięcia odrębności tego postępowania poprzez całkowite pozbawienie znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe. Niebezpieczeństwa takiego nie ma w sytuacji, kiedy spełnienie się ostatniej z przesłanek prawa do świadczenia w trakcie postępowania sądowego jest oczywiste i niekwestionowane przez organ rentowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, II UK 235/11, lex nr 1216853).

Innymi słowy, postępowanie odrębne z zakresu ubezpieczeń społecznych – z uwagi na przedmiot dokonywanej przez sąd kontroli, jakim jest kończąca postępowanie administracyjne decyzja organu rentowego – jest w naturalny sposób kontynuacją tego postępowania, co nie zwalnia sądu od stosowania ogólnych zasad procesu cywilnego. Nie budzi bowiem wątpliwości, że sprawa o prawo do emerytury jest sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 k.p.c.

Zgodnie natomiast z art. 316 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Z powyższego jednoznacznie wynika, że Sąd ocenia sprawę, mając na uwadze stan sprawy, czyli istniejące okoliczności faktyczne i stan prawny obowiązujący na dzień, do którego strony procesu mogły przytaczać fakty i dowody (art. 217 § 1), tj. na dzień zamknięcia rozprawy (zasada aktualności orzeczenia sądowego). Zważyć przy tym należy, że cytowany przepis wyznacza moment graniczny zarówno dla stron, jak i dla sądu pierwszej instancji.

W uwzględnieniu powyższego i w świetle jednoznacznego brzmienia art. 316 k.p.c., Sąd Apelacyjny w Szczecinie przyjął, że w niniejszej sprawie kwestia nieosiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego w dacie wydawania zaskarżonej decyzji nie może stanowić samodzielnej podstawy uwzględnienia apelacji organu rentowego i oddalenia odwołania J. J.. W dacie wydawania zaskarżonego w niniejszym postępowaniu wyroku (11 lipca 2012 roku) ubezpieczony miał ukończony 60 rok życia, stąd spornym pozostawało jedynie to, czy legitymuje się on wymaganym przepisami prawa stażem pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny w Szczecinie, na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim, dochodząc do takich samych wniosków, jakie stanowiły podstawę zaskarżonego wyroku wydanego 11 lipca 2012 roku, na mocy art. 385 k.p.c., oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G..

W pkt II wyroku Sąd Apelacyjny w Szczecinie zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję, opierając swoje rozstrzygnięcie o treść §12 ust. 1 pkt 2 w zw. z §11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 169, poz. 1349 ze zm.). Wysokość kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym przed sądem apelacyjnym w świetle ww. przepisów wynosi 75% stawki minimalnej, jednak nie mniej niż 120 zł.