Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 marca 2015 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy H. K. prawo do emerytury od dnia (...) 2015 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy H. K. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 350/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 marca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w sprawie (...) odmówił H. K. prawa do emerytury podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 25 lat, jednakże z 15 lat pracy w warunkach szczególnych udowodnił jedynie okres w rozmiarze 14 lat, 2 miesiące i 10 dni. W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 30 marca 2015 roku H. K. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. Wnosił o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Przewozowo- (...) na stanowisku kierowcy mechanika, gdzie wykonywał pracę kierowcy autobusu w wymiarze 3 godzin dziennie przewożąc pracowników (...) autobusami o liczbie miejsc powyżej 15 osób oraz wykonywał prace remontowe przy naprawie autobusów w kanałach remontowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

H. K. urodził się w dniu (...). W dniu 9 lutego 2015 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1- 4 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 25 lat, w tym stażem pracy w warunkach szczególnych w rozmiarze 14 lat, 2 miesiące i 10 dni.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresu stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia wnioskodawcy:

- od dnia 1 czerwca 1978 roku do dnia 31 maja 1986 roku w (...) Z.;

- od dnia 10 września 1986 roku do dnia 31 maja 1987 roku w (...) B.;

- od dnia 10 sierpnia 1987 roku do dnia 31 marca 1993 roku w (...) 1.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Przewozowo- (...) w B. na stanowisku kierowcy mechanika, gdyż w pkt 8 świadectwa pracy zakład pracy nie wykazał pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: decyzja z dnia 6.03.2015 r. k.9 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 6-7)

W okresie od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1996 roku wnioskodawca był zatrudniony przez (...) w B.. W dniu 2 stycznia 1996 roku H. K. zawarł z Przedsiębiorstwem Przewozowo- (...) J. B. (1) w B. umowę o pracę na stanowisko mechanika kierowcy autobusu na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. W zakładzie pracował do 31 grudnia 2004 roku.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31.12.1995 roku k. 13 akt kapitałowych; umowa o pracę z dnia 2.01.1996 roku w aktach osobowych; świadectwo pracy – akta osobowe, k. 16 akt emerytalnych; angaże w aktach osobowych; )

Przedsiębiorstwo Przewozowo- (...) J. B. (1) w B. (wcześniej w formie spółki cywilnej) było przedsiębiorstwem przewozowo remontowym. Przedsiębiorstwo zajmowało się przewozem pracowników (...) na trasach do pracy i z pracy oraz remontami posiadanych autokarów.

Na wyposażeniu przedsiębiorstwo posiadało 5 autobusów. Były to autosany o liczbie miejsc powyżej 40 osób. J. B. (1) zatrudniał kierowców wykonujących przewozy pracowników, w tym wnioskodawcę H. K.. Każdy kierowca miał przypisany autobus, którym wykonywał przewóz. Każdy kierowca obsługiwał swoją trasę przewozu zgodnie z rozkładem jazdy. Rano kierowcy wyjeżdżali autobusami przed godziną 6.00, aby zawieźć pracowników na 7.00 do pracy. Długość trasy przejazdu wnioskodawcy z Z. do (...) zajmowała około 1,30 godziny czasu pracy, tj. od około godziny 5.30 do 6.55. Następnie kierowcy wracali do zakładu pracy i wykonywali pracę jako mechanicy. Około godziny 15.00 kierowcy, w tym wnioskodawca, jechali autobusami po pracowników do (...) i rozwozili pracowników do domów na swojej trasie. Trasa z (...)do Z. zajmowała wnioskodawcy około 1,30 godziny czasu pracy, tj. od około godziny 15.00 do 16.30.

Kierowcy zatrudnieni w Przedsiębiorstwie na umowy o pracę, w tym wnioskodawca, byli jednocześnie zatrudnieni jako mechanicy. Ponadto w przedsiębiorstwie byli zatrudnieni na umowy zlecenia kierowcy, którzy byli zatrudnieni na umowy o pracę w (...) i wykonywali przewozy pracowników samochodami J. B. (1). Zleceniobiorcy wykonywali przewozy systemowe, tj, dowozili pracowników (...) w godzinach 7.00 do 15.00, gdy kończyła pracę zmianową grupa pracowników i zaczynała pracę inna grupa pracowników. Kierowcy zatrudnieni w przedsiębiorstwie na umowy o pracę, w tym wnioskodawca, również w razie potrzeby wykonywali przewóz systemowy.

Poza godzinami pracy jako kierowca, wnioskodawca przez 8 godzin czasu pracy pracował jako mechanik w warsztacie. Warsztat znajdował się w miejscowości L. w hali wynajmowanej przez J. B. (1) od (...). W warsztacie były początkowo dwa kanały remontowe, potem po 2000 roku był jeden kanał. Były to kanały najazdowe. Pracowało w nich dwóch mechaników H. K. i C. K.. W warsztacie mechanicy naprawiali wyłącznie autobusy przedsiębiorstwa, nie wykonywali napraw na rzecz klientów.

Naprawy odbywały się wyłącznie w kanale remontowym i dotyczyły napraw podwozi autobusów. Autobusy były stare, awaryjne. Uszkodzenia dotyczyły podwozi. Wnioskodawca w kanale remontowym wykonywał demontaż uszkodzonej części i montował nową część. W kanale remontowym była naprawiana pneumatyka, hamulce, wymiana oleju, naprawa mostów, skrzyni biegów, wahacza, naprawa resorów, układu kierowniczego. Prace przy naprawie np. mostów, resorów zajmowały cały dzień pracy, przy naprawie wahacza również zajmowały cały dzień. Wymiana oleju trwała ponad 2 godziny. Autobusy musiały być sprawne. Na jednym kanale mogły być naprawiane jednocześnie 2 autobusy. Pozostałe wówczas stały na bazie.

Wnioskodawca pracował w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie był kierowany do innych napraw czy czynności poza kanałem. Nie było napraw, które wnioskodawca wykonywał poza kanałem remontowym. Akumulatorami zajmował się elektryk. Elektryką i naprawą podzespołów zajmował się J. B. (1). Demontowane części były wywożone poza zakład i były naprawiane poza warsztatem, szyby czy opony również wstawiano poza warsztatem. Zajmował się tym właściciel.

W warsztacie znajdował się falbanek. Służył on do przechowywania narzędzi. Wnioskodawca nie pracował przy falbanku. W warsztacie nie było rampy. Prace z użyciem imadła na falbanku były wykonywane sporadycznie i były uzasadnione technologią naprawy wykonywanej w kanale remontowym.

(dowód: zeznania świadka C. K. k. 20v-21v; zeznania świadka K. L. (1) k. 21v-22; częściowe zeznania świadka L. Z. k. 22-22v; zeznania świadka J. B. (1) protokół rozprawy z dnia 22 września 2015 roku k. 44v-45v nagranie od minuty 00.02.48 do minuty 00.20.34 płyta CD k.47; zeznania świadka M. P. protokół rozprawy z dnia 22 września 2015 roku k. 45v nagranie od minuty 00.17.11 do minuty 00.20.34 płyta CD k.47; zeznania świadka W. P. protokół rozprawy z dnia 22 września 2015 roku k. 45v- 46 nagranie od minuty 00.21.02 do minuty 00.24.20 płyta CD k.47; zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 22 września 2015 roku k.46-46v nagranie od minuty 00.25.52 do minuty 00.31.56 płyta CD k.47; pismo k. 17 akt emerytalnych; pismo k. 18 akt emerytalnych; trasy przejazdu w aktach osobowych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015, poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Przewozowo- (...) J. B. (1) w B. ( do dnia 31 grudnia 1995 roku spółka cywilna) nie budził wątpliwości w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15 - letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu (nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) 2015 roku ukończył 60 lat).

Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresu pracy w ww. w ww. okresie na stanowisku kierowca, mechanik.

W odwołaniu wnioskodawca wnosił o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych ww. okresu. W sprawie spornym pozostawał zatem charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy oraz angaży, oraz innych dokumentów zgromadzonych w toku postępowania, potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie, wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku mechanika, mechanika napraw pojazdów samochodowych, kierowcy. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu jakie czynności wykonywał wnioskodawca w Przedsiębiorstwie nie oznacza jednakże – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie pracował w warunkach szczególnych w rozumieniu ww. przepisów.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Przewozowo- (...) J. B. (1) w B. Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: C. K., K. L. (2) i J. B. (1) , którzy w spornych okresach pracowali razem z wnioskodawcą jako mechanicy samochodowi w warsztacie, w kanałach remontowych, zaś J. B. (1) dodatkowo był właścicielem przedsiębiorstwa i pracodawcą wnioskodawcy, a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy, a także w oparciu dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Z racji wykonywanej pracy świadkowie doskonale wiedzieli zatem jak wyglądały codzienne obowiązki pracownicze wnioskodawcy. Zeznania świadków oraz wnioskodawcy były szczegółowe, korelowały ze sobą oraz z dokumentacją z akt sprawy i nie były kwestionowane przez organ rentowy. Ponadto sąd oparł również ustalenia faktyczne częściowo również w oparciu o zeznania świadków M. P. i W. P., którzy pracowali w sąsiedztwie wnioskodawcy, na terenie jednej posesji oraz zeznania świadka L. Z., kierowcy, który wykonywał przewozy pracowników na podstawie umowy zlecenia przewozu zawartej z J. B. (2) i przyjeżdżał do warsztatu z uszkodzonym pojazdem. Ci ostatni świadkowie widzieli również z racji swojej wykonywanej pracy i wizyt w warsztacie jakie czynności wykonuje wnioskodawca. W zakresie tym też, tj. w zakresie w jakim byli naocznymi świadkami wykonywania pracy przez wnioskodawcę, ich zeznania stanowiły podstawę ustaleń faktycznych. Jednocześnie Sąd pominął zeznania świadka L. Z. w części, w jakiej odnosił się do pracy w warsztatach samochodowych nie odnosząc się do czynności wykonywanych przez wnioskodawcę.

Analiza zeznań świadków w zakresie w jakim stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych sądu oraz dokumentów osobowych prowadzi do wniosku, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach w ww. okresie swojego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie.

Odnośnie pracy wykonywanej przez wnioskodawcę jako kierowcy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż Przedsiębiorstwo Przewozowo- (...) J. B. (1) w B. było przedsiębiorstwem przewozowo remontowym. Przedsiębiorstwo zajmowało się przewozem pracowników (...) z domów do pracy i z pracy do domów oraz remontami posiadanych autokarów.

Na wyposażeniu przedsiębiorstwo posiadało 5 autobusów. Były to autosany o liczbie miejsc powyżej 40 osób. J. B. (1) zatrudniał kierowców wykonujących przewozy pracowników, w tym wnioskodawcę H. K.. Każdy kierowca miał przypisany autobus, którym wykonywał przewóz. Każdy kierowca obsługiwał swoją trasę przewozu. Posiadał rozkład jazdy zgodnie z którym wykonywał przewozu. Zatem wnioskodawca wyjeżdżał autobusem przed godziną 6.00, aby zawieźć pracowników na 7.00 do pracy. Długość trasy wnioskodawcy z Z. do (...) zajmowała około 1,30 godziny czasu pracy, tj. od około godziny 5.30 do 6.55. Następnie wracał do zakładu pracy i wykonywał pracę jako mechanicy. Około godziny 15.00 wnioskodawca jechał autobusem po pracowników do (...) i rozwoził pracowników do domów na swojej trasie. Trasa z Elektrowni do Z. zajmowała wnioskodawcy około 1,30 godziny czasu pracy, tj. od około godziny 15.00 do 16.30. Kierowcy zatrudnieni w przedsiębiorstwie na umowy o pracę, w tym wnioskodawca, w razie potrzeby wykonywali przewóz systemowy, tj, dowozili pracowników (...) w godzinach 7.00 do 15.00, gdy kończyła pracę zmianową grupa pracowników i zaczynała pracę inna grupa pracowników.

Wnioskodawca jako kierowca autobusu pracował co najmniej trzy godziny dziennie. Jako kierowca autobusu przewoził bowiem pracowników, którzy pracowali przy budowie (...), do pracy i z pracy. W czasie gdy wykonywał przewozy pracowników nie wykonywał innej pracy, nie był kierowany do innych prac.

Praca kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 jak jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony skarżący należy zaliczyć do gałęzi transportowej, gdyż firma ta świadczyła usługi transportowe na rzecz innej firmy – (...).

Odnośnie pracy wykonywanej w pozostałym czasie pracy, tj. przez 8 godzin dziennie, wnioskodawca pracował jako mechanik. Należy w tym miejscu podnieść, iż wprawdzie w dokumentach akt osobowych stanowisko pracy wnioskodawcy jest określane jako mechanik, mechanik napraw pojazdów samochodowych, jednakże należy podkreślić, iż o szczególnym charakterze pracy nie decyduje nazwa stanowiska – jak chce organ rentowy – ale rodzaj rzeczywiście wykonywanej pracy. A ta przez cały ww. okres zatrudnienia, jak wynika z zeznań świadków i wnioskodawcy, była niezmienna i polegała na naprawach autobusów – autosanów znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorstwa, wyłącznie w kanałach remontowych. Wnioskodawca w tych pojazdach naprawiał: skrzynie biegów, tylne mosty, resory, wahacze, demontował części uszkodzone i montował naprawione i nowe części, wymieniał olej. W Przedsiębiorstwie istniał bowiem faktycznie podział pracy według specjalności. Sprawami polegającymi na naprawach elektrycznych, naprawach wymontowanych części i podzespołów, czy lakierowaniem zajmował się sam pracodawca wykonując te naprawy samemu lub kierując daną część (pęknięta szyba, opona do wymiany) do naprawy poza warsztat. Wnioskodawca zatem wykonywał wyłącznie naprawy, które wykonuje się w kanałach. Innych napraw nie wykonywał. Naprawy w kanałach wnioskodawca wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, codziennie. Było to oczywiste zaważywszy na ilość posiadanych przez Przedsiębiorstwo pojazdów – 5, które w sposób ciągły musiały być sprawne. Autobusy bowiem jeździły zarówno rano do godziny 7.00, jak i od godziny 15.00. W ciągu dnia pracy były wykonywane tymi autobusami przewozy systemowe przez osoby, z którymi J. B. (1) miał zawarte umowy zlecenia. Praca w kanale zatem była wykonywana w sposób ciągły, codziennie przez 8 godzin. W warsztacie w spornym okresie były 2 kanały najazdowe, na których to kanałach prace mogły odbywać się jednocześnie przy dwóch autokarach. Podział pracy był zatem koniecznością, aby zapewnić sprawną naprawę pojazdów. Nie budzi zatem wątpliwości Sądu, iż wnioskodawca miał zapewnioną prace mechanika w kanałach remontowych przez całe 8 godzin pracy. Naprawy dotyczyły przy tym w znaczącej części podwozi tych pojazdów zważywszy na rodzaj pojazdów. Zeznania świadków i wnioskodawcy są spójne i skorelowane z pozostałym materiałem dowodowym w postaci dokumentów. Ustalenia faktyczne poczynione w oparciu o osobowe źródła dowodowe znajdują zatem potwierdzenie w dokumentach akt osobowych. Na podstawie tak dokonanej oceny materiału dowodowego należało stwierdzić, iż prace jakie wykonywał wnioskodawca w Przedsiębiorstwie w powyższym okresie faktycznie polegały na wykonywaniu remontów pojazdów mechanicznych wyłącznie w kanałach remontowych znajdujących się w warsztacie. Wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie wykonywał innych napraw i nie był kierowany na inne stanowiska pracy. Ewentualnie sporadyczne wykonywanie prac przy imadle znajdującym się na falbanku, wyjście do falbanka po narzędzia, aby znaleźć część, nie mogło przeczyć ww. wnioskowi.

Powołany wyżej przepis § 2 ust. 1 Rozporządzenia stanowi, iż okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Wskazać należy, że przepis ten należy rozumieć tak, iż praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy). Kwestia ta była wielokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego i jest ugruntowana w orzecznictwie (m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 roku, III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; i z dnia 24 marca 2009 roku, I PK 194/08, LEX nr 528152 oraz z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, LEX nr 619638).

Nie jest zatem dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, Lex 494129). Innymi słowy, wykonywanie również innej niż wymieniona w wykazie pracy w ramach czasu pracy uniemożliwia zaliczenie danego okresu jako okresu pracy w szczególnych warunkach. Tylko bowiem okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub okresowe, a nie stałe świadczenie pracy, wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Jednocześnie nie można ww. przepisu rozumieć w ten sposób, że oznacza on, iż pracownik ma spędzić 8 godzin dziennie na stanowisku pracy w szczególnych warunkach, bez jakichkolwiek przerw czy na posiłek, czy na odpoczynek, czy też na załatwienie potrzeb fizjologicznych. Przyjęcia, że zatrudniony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie niweczą także krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy związane, np. ze szkoleniami, pracami biurowymi, sprawozdawczością (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, Lex nr 448175). Nie chodzi również o sytuację, w której owe inne czynności stanowią konieczny element całego zadania świadczonego w ramach pracy w szczególnych warunkach, są pracami integralnie związanymi z pracami wskazanymi w wykazie i są technologicznie uzasadnione (czynności przygotowawcze, kończące, immanentnie związane z całym zadaniem, np. przygotowanie warsztatu pracy, materiałów, itp.). Przyjęcia, iż zatrudniony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie niweczą zatem krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy związane np. ze szkoleniami, pracami biurowymi, sprawozdawczością, ale również wykonywanie innych prac, które co prawda nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, ale stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości, która już daje się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, jeżeli te inne prace mają charakter podrzędny, marginalny, sporadyczny i jest uzasadniony technologią. ( tak por. SA w Łodzi w wyroku z dnia 16 stycznia 2014 roku, IIIAUa 491/13, LEX).

Dokonane ustalenia faktyczne w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie potwierdzają stanowisko wnioskodawcy, iż prace wykonywane przez wnioskodawcę w warsztacie były pracami mechanika wykonującymi w pełnym wymiarze czasu pracy i stale naprawy autobusów przedsiębiorstwa w kanałach remontowych.

Nie ma przy tym znaczenia w sprawie nazwa stanowiska pracy wnioskodawcy również z uwagi na określenie prac w dziale XIV wykazu A pod poz. 16, gdzie nie wskazano nazwy stanowiska pracy, lecz uznano za prace w warunkach szczególnych te prace, które wykonuje dany pracownik w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Wiarygodny materiał dowodowy zaś potwierdził stanowisko wnioskodawcy, iż w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych, a takie prace wnioskodawca wykonywał w spornym okresie, są pracami w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku działem XIV poz. 16.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż zasadna jest wykładnia regulacji dotyczącej emerytury za pracę w szczególnych warunkach, która pozwala objąć nią również tych pracowników, których pełny wymiar czasu pracy zajmował nie tylko jeden rodzaj pracy w szczególnych warunkach, lecz również inne rodzaje prac z poszczególnych działów i pozycji wykazu A do rozporządzenia, które pracownik wykonywał stale w zatrudnieniu. Wykonywanie różnych prac na różnych stanowiskach w ramach dobowego wymiaru czasu pracy kwalifikuje się zatem jako spełnienie przesłanki wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Kwestia dopuszczalności zaliczania różnych prac w ramach dobowego wymiaru czasu pracy do uprawnień emerytalnych w wieku obniżonym była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego (m.in. w wyroku z dnia 27 stycznia 2012 r., II UK 103/11, LEX nr 1130388), który przyjął, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia z 8 lutego 1983 r. - wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2012 r., I UK 227/11, stwierdził, iż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, z czego a contrario wynika, że mogą i powinny być uwzględnione takie równocześnie wykonywane czynności, które miały szkodliwy wpływ na zdrowie zatrudnionego, bo zostały uznane przez ustawodawcę za pracę w warunkach szczególnych. W konsekwencji pracownik, który wykonywał łącznie różne rodzaje prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jest uprawniony do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach, wymaganego do wcześniejszej emerytury. Możliwe jest bowiem łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ( tak por. wyroki SA w Krakowie z dnia 17 września 2013 roku, III AUa 130/13, LEX; SA w Łodzi z dnia 6 maja 2015 roku, IIIAUa 909/14,LEX).

W niniejszej sprawie stanowiska zajmowane przez wnioskodawcę w spornym okresie, tj. praca kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 jak jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A Dziale VIII (prace w transporcie i łączności) pkt 2, zaś p race wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych są pracami w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku działem XIV poz. 16. W świetle powyższego nie ulega zatem wątpliwości, że wnioskodawca świadczył pracę w warunkach szczególnych w zakwestionowanych okresach stale i w pełnym wymiarze.

Sąd zatem uznał pracę wykonywaną przez wnioskodawcę od dnia 1 sierpnia 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie Przewozowo- (...) J. B. (1) w B., tj. w wymiarze 4 lata, 5 miesięcy za pracę w warunkach szczególnych.

Łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy w wymiarze 14 lat, 2 miesiące, 10 dni wnioskodawca legitymuje się stażem pracy w szczególnych warunkach znacznie przekraczającym 15 lat, tj. 18 lat, 7 miesięcy i 10 dni .

Powyższe oznacza spełnienie przesłanki wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych określonej w art. 184 ust. 1 ustawy w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Doliczenie bowiem do uznanego przez organ rentowy stażu pracy spornych okresów sprawia, że wnioskodawca legitymuje sie wymaganym okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy mając na uwadze, iż wnioskodawca w dacie (...) 2015 roku spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat), miał wymagany okres zatrudnienia (25 lat) oraz staż pracy w warunkach szczególnych (15 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia (...) 2015 roku. Z tym bowiem dniem została spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało prawo skarżącego do emerytury, tj. osiągnięcie wieku 60 lat przez wnioskodawcę.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty zasądzone od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika wnioskodawcy w kwocie 60,00 złotych określone w § 2 ust. 1 w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. tekst jednolity z 2013 roku, poz. 461).