Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący - SSO Baranowska Patrycja

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w N.

przeciwko (...) spółce z ograniczona odpowiedzialnością w S. S.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie o kosztach procesu zawarte w wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolski z dnia 19 czerwca 2015 r., sygn. akt XI GC 183/15 upr.

postanawia:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od pozwanej na rzecz powódki kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w N. reprezentowana przez pełnomocnika - adwokata P. P. pozwem datowanym na dzień 25 listopada 2014 roku wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 2.366,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 października 2014 roku oraz kosztami postępowania w łącznej kwocie 717 zł, na które składała się opłata sądowa od pozwu w wysokości 100 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 4 grudnia 2014 roku uwzględniono dochodzone pozwem roszczenie.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa, zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, jak również o połączenie niniejszej sprawy z innymi sprawami, które toczą się pomiędzy tymi samymi stronami przed Sądem Rejonowym w Gorzowie Wielkopolski. Zawnioskowała ponadto o rozliczenie kosztów procesu w przypadku przegrania przez nią wszystkich spraw w ten sposób, żeby zasądzić na rzecz powódki koszty zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z wartości przedmiotu sporu wyliczonej dla sumy wszystkich roszczeń dochodzonych przez powódkę w odrębnych procesach, czyli w kwocie 2.400 zł, a nie kosztów zastępstwa procesowego za poszczególne sprawy osobno.

Postanowieniem z dnia 13 maja 2015 roku Sąd Rejonowy połączył niniejszą sprawę do rozpoznania na jednej rozprawie i osobnego rozstrzygnięcia ze sprawami o sygnaturach V GC 175/15, V GC 176/15, V GC 177/15, V GC 178/15, V GC 179/15, V GC 180/15, V GC 181/15, V GC 182/15, V GC 184/15, V GC 185/15, V GC 186/15, V GC 187/15, V GC 188/15 i V GC 189/15.

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2015 roku, sygn. V GC 183/15 upr. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.366,40 zł wraz z odsetkami od dnia 13 października 2014 roku (pkt I) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

W uzasadnieniu orzeczenia zawartego w wyroku dotyczącego kosztów procesu jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd wskazał art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Sąd wyjaśnił również, że w ramach zwrotu kosztów zasądził 100 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej, 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Dalej Sąd wyjaśniła, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, że w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw. W tym względzie Sąd zwrócił również uwagę, że rozdzielenie przez powódkę spraw nastąpiło zgodnie z art 505 ³ § 1 k.p.c., który rozdrobnienie roszczeń ustala jako zasadę postępowania uproszonego. Zdaniem Sądu oczywiście nie było przeszkód aby wszystkie połączone sprawy objąć jednym pozwem co wynikało z kolei z art. 505 ³ § 2 k.p.c., jednakże wówczas opłata od jednego pozwu w postępowaniu zwykłym uiszczona przez powódkę byłaby wyższa niż suma wszystkich opłat należnych w poszczególnych sprawach w postępowaniu uproszczonym. Wybór dokonany przez powódkę, będącą dysponentem niniejszego procesu, determinował przy tym zakres rozstrzygnięcia sądu.

Sąd stanął na stanowisku, że powódce należy się zwrot kosztów zastępstwa procesowego w każdej z rozpoznawanych spraw w stawce minimalnej przewidzianej przepisami rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie. Podnoszony w toku postępowania przez pozwaną argument, że nakład pracy pełnomocnika powódki nie uzasadnia zasądzenia nawet stawki minimalnej wynagrodzenia za każdą ze spraw zdaniem Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie. Pełnomocnik musiał bowiem sporządzić odrębne pozwy do każdej z przedmiotowych spraw, choć oczywistym było, że z uwagi na podobieństwo stanów faktycznych, również treść pozwów jest podobna. Nadto każdorazowo pełnomocnik musiał sporządzić pisma procesowe do konkretnej sprawy, zawierające dane dotyczące konkretnego przewozu, co z pewnością wymagało nakładu pracy. Pełnomocnik musiał też skompletować do każdej sprawy stosowne dokumenty, w tym wykonać ich uwierzytelnione kopie, a ponadto przygotować i wysłać korespondencję oraz ponieść koszty wszystkich tych czynności. Wskazując na powyższe Sąd Rejonowy uznał za uzasadnione zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w stawce minimalnej dla każdej z odrębnych spraw, w tym także w niniejszym postępowaniu.

Pozwana zaskarżyła rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie II wyroku w części, tj. w zakresie zasądzenia na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwana zarzuciła naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, które skutkowało zasądzeniem na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego w kwocie po 600 zł w 15 sprawach pomimo ich jednorodności, składania przez powódkę pism o jednolitej treści oraz mniejszego nakładu pracy pełnomocnika powódki poświęconego na przygotowanie argumentacji i reprezentowanie interesów strony w tożsamych sprawach. W oparciu o przedstawiony zarzut pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie na rzecz powódki jedynie kosztów obejmujących opłatę sądową i skarbową. Wniosła również o połączenie do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia wszystkich zażaleń wniesionych od postanowień w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu wydanych w postępowaniach toczących się pomiędzy stronami oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Skarżąca podniosła, że powódka wystąpiła przeciwko niej z siedemnastoma pozwami o zapłatę. Na dzień sporządzenia zażalenia piętnaście tych spraw zakończyło się wydaniem wyroku zgodnie z żądaniem powódki i zasądzeniem na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł w każdej z tych spraw. Wszystkie pozwy zawierają tożsamą treści różniąc się jedynie numerem faktur i listu przewozowego. Zdaniem skarżącej sporządzenie pozwów i czynności podejmowanych w toku poszczególnych spraw przez pełnomocnika nie wymagały dużego nakładu pracy. Zasadne zatem było odstąpienie w oparciu o zasadę słuszności od zwrotu powódce kosztów zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie i zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie zażaleniowe. W ocenie powódki w niniejszej sprawie brak było przesłanek do zastosowania przy orzekaniu o kosztach zasady słuszności, zarówno z uwagi na okoliczność, że pozwana nie reagowała na przedsądowe wezwania do zapłaty jak i na jej sytuację finansową. Nadto skierowanie sprawy do postępowania uproszczonego miało na celu szybkie uzyskanie tytułu wykonawczego oraz wiązało się z koniecznością uiszczenia niższych opłat sądowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

Na wstępie stwierdzić należy, że Sąd I instancji na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i trafnie określił ich konsekwencje prawne. Niewątpliwie słusznie Sąd Rejonowy przyjął, że połączenie kilku (czy kilkunastu jak w niniejszej sprawie) oddzielnych spraw do łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia podyktowane względami technicznymi i ekonomią procesową nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W świetle powyższego niewątpliwie zatem wyrok co do zasady powinien zawierać osobne rozstrzygnięcie co do każdej z połączonych spraw, czego konsekwencją jest z kolei zwrot kosztów procesu przysługujących odrębnie w każdej z połączonych spraw ( tak wyrok SN z dnia 22.09.1967 r. I CR 158/67; post. SN z 03.02.2012 r., I CZ 164/11 oraz z 04.12.2009 r. I CZ 57/09). Stanowisko to znajdujące odzwierciedlenie również w licznych orzeczeniach sądów powszechnych. Jedynie dla przykładu wskazać należy wyrok SA w Łodzi z 28.02.2013 r. w sprawie I ACa 1227/12 oraz wyrok SA w Szczecinie z 28.08.2014 r., I ACa 341/14, w których stwierdzono, iż koszty nieopłaconej pomocy prawnej winny być liczone odrębnie dla każdej sprawy, pomimo ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Kwestia zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia postępowania została uregulowana w przepisach art. 98 i następnych k.p.c. Zgodnie z brzmieniem art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie tego pełnomocnika, określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszt nakazania przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Koszty powyższe strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie (art. 98 § 1 k.p.c.). Stosownie zaś do treści art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

W realiach niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, iż powódkę reprezentował kwalifikowany pełnomocnik - adwokat - i z tego tytułu powódce, jako wygrywającej sprawę wobec zasądzenia żądanej niniejszym pozwem kwoty w całości, przysługiwał co do zasady zwrot kosztów procesu, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika.

Wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy w zakresie kosztów sądowych stanowi przywołany przez skarżącą art. 102 k.p.c. znajdujący zastosowanie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Na podstawie tego przepisu uznając, iż istnieją przesłanki do jego zastosowania sąd może nie zasądzać od strony przegrywającej całości lub części kosztów. Mając jednak na względzie, że wskazana regulacja nie konkretyzuje „wypadków szczególnie uzasadnionych” i nie podlega wykładnia rozszerzającej, przy ich kwalifikacji koniecznym jest uwzględnienie całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Z pewnością też do kręgu kryteriów jakie winny być brane pod uwagę w tym kontekście, należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu jak i będące „na zewnątrz” procesu. W tym względzie nie można stracić z pola widzenia zachowania się samej pozwanej jeszcze przed procesem, która pomimo dwukrotnego wezwania do zapłaty nie uregulowała ciążącego na niej zobowiązania wynikającego z zawartych z powódką umów o wykonanie usług transportowych. Ważką pozostaje przy tym również okoliczność, że pozwana nie kwestionowała faktu wykonania poszczególnych umów przez powódkę, w tym umowy wynikającej z faktury objętej niniejszym pozwem. Dowodząc niezasadności pozwu pozwana powoływała się zaś na zawarcie porozumienia co do odroczenia płatności. O ile faktycznie strony zawarłyby stosowne porozumienie wystąpienie z pozwem wbrew zgodnym ustaleniom mogłoby stanowić szczególnie uzasadniony wypadek. Pozwana jednak nie dowiodła jakoby takie porozumienie zostało faktycznie zawarte, nawet nie wskazała w jakim czasie i w jakich okolicznościach porozumienie miałoby być zawarte i jakich ustaleń strony ostatecznie dokonały. Zgodnie więc ze wskazanym w wezwaniu rygorem skutkiem braku zapłaty w terminie w wezwaniu określonym było wytoczenie przez stronę powodową powództw. Z załączonych do akt dokumentów wynika niewątpliwie, że pozwana nie reagując na ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty mogła spodziewać się wystąpienia z roszczeniami o zapłatę na drogę sądową.

Przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. brane są niewątpliwie również pod uwagę okoliczności odnoszące się do stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. W niniejszej sprawie skarżąca nie przedstawiła jednak żadnych argumentów, które przemawiałyby za odstąpieniem od obciążania jej kosztami procesu, a mianowicie kosztami wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika reprezentującego powódkę. W zasadzie w ogóle nie odniosła się ani do swojej sytuacji finansowej ani innych wyjątkowych okoliczności związanych z prowadzoną dzielnością gospodarczą.

W odniesieniu do twierdzeń pozwanej kwestionujących nakład pracy pełnomocnika reprezentującego powódkę jako jednej z równoważnych przesłanek podlegają zbiorczej ocenie z punktu widzenia potrzeby ponoszenia kosztów wynagrodzenia w świetle zasad współżycia społecznego wskazać trzeba, że nie można ograniczać się jedynie do stwierdzenia, iż czynności te polegały na przygotowaniu jednego wzoru pisma, a następnie do zmiany w nim pojedynczych danych takich jak nr faktury, listu przewozowego czy wysokości dochodzonej kwoty. Jak zaznaczał już Sąd Rejonowy nakład pracy pełnomocnika obejmował przygotowanie odrębnych pozwów w każdej ze spraw, a więc nie tylko uzupełnienie przygotowanego „wzoru” pisma procesowego, ale również przygotowanie załączników do pozwu, wykonanie wierzytelnych kserokopii dokumentów, przygotowanie odpowiedzi na pisma procesowe kierowane przez pozwaną. Przygotowanie poszczególnych pozwów z uwagi na ich podobieństwo bez wątpienia wymagało mniejszego nakładu pracy, powyższe nie stanowi jednak stanowczego argumentu przemawiającego za odstąpieniem od obciążenia przegrywającego sprawę kosztami procesu w postaci wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej. Należy bowiem pamiętać, iż § 2 ust. 1 powoływanego już przez Sąd Rejonowy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 461), ustanawia zasadę, zgodnie z którą opłaty stanowiące podstawę zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego przyznawane są w granicach stawek minimalnych wskazanych w rozporządzeniu. Założeniem unormowania zawartego w powołanym rozporządzeniu jest, by pełnomocnik zawsze otrzymał wynagrodzenie przewidziane w stawkach minimalnych bez względu na podjęcie przez tego pełnomocnika określonych czynności procesowych, rodzaj sprawy oraz na to, czy składa spis kosztów, czy też wnosi o zasądzenie wynagrodzenia według norm przepisanych ( por. post. SN z 08.03.2012 r., III CZ 11/12 i z 23.04.1965 r., I CR 27/65).

Dodatkowo zaznaczenie także wymaga , że dysponentem niniejszego procesu jest strona powodowa zatem od niej zależał wybór sposobu dochodzenia przysługujących jej roszczeń. Obowiązujące przepisy kodeksu postępowania cywilnego umożliwiały stronie powodowej dochodzenie wynagrodzenia w postępowaniu uproszczonym za każdą usługę transportową odrębnym pozwem. Taki tryb postępowania determinował zaś zakres rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., oddalono zażalenie jako bezzasadne.

O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Zasądzona tytułem kosztów kwota 60 zł stanowiła wynagrodzenie pełnomocnika ustalone w oparciu o § 6 pkt 2 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.