Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r. w Lublinie

sprawy Z. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Z. L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 30 czerwca 2015 r. sygn. akt IV U 930/14

oddala apelację.

Krzysztof Szewczak Małgorzata Pasek Barbara Hejwowska

III AUa 918/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 lipca 2014r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił Z. L. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił on, że do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnął co najmniej 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu od tej decyzji Z. L. domagał się jej zmianę poprzez ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał m.in., że do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach należy doliczyć okres pracy w Kółku Rolniczym – (...) w N. od 8 maja 1972 r. do 17 listopada 1972 r., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace traktorzysty, a także zatrudnienie w Kombinacie (...) w W., gdzie w okresie od 13 grudnia 1972 r. do 21 kwietnia 1975 r., a następnie po odbyciu zasadniczej służby wojskowej, od 2 maja 1977 r. do 30 czerwca 1989 r. pracował na stanowisku montera instalacji sanitarnych. Łącznie okres zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie wynosi 16 lat i 6 miesięcy. Ubezpieczony wskazał, że jego główne zajęcie w czasie tego zatrudnienia polegało na montowaniu instalacji sanitarnych, a dodatkowo, po godzinach pracy i za dodatkowym wynagrodzeniem, wykonywał inne czynności, które nie powinny być brane pod uwagę przy wystawianiu świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wnosił o jego oddalenie powołując się przy tym na przepisy prawa i uzasadnienie zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że Z. L. wiek 60 lat osiągnął w dniu(...). W dniu 20 maja 2014r. wystąpił do pozwanego organu rentowego z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Organ rentowy ustalił na podstawie załączonych do wniosku dokumentów, że na dzień 1 stycznia 1999 r. Z. L. udowodnił staż ubezpieczeniowy, uzupełniony pracą w gospodarstwie rolnym, w wymiarze 25 lat. ZUS ponadto ustalił, że ubezpieczony nie wykazał, iż do dnia 1 stycznia 1999 r. osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat. Z uwagi na brak wymaganego ustawą stażu pracy w szczególnych warunkach, decyzją z 7 lipca 2014r., organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W dniu 6 sierpnia 2014 r. ubezpieczony złożył w organie rentowym świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione w dniu 7 lipca 2014 r. przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) m.st. (...) Sp. z o.o., będące następcą prawnym Kombinatu (...), z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w tym Kombinacie od 13 grudnia 1972 r. do 30 czerwca 1989 r., z czego w okresach od 14 marca 1973 r. do 30 października 1973 r., od 2 maja 1977 r. do 23 września 1981 r. i od 1 kwietnia 1983 r. do 30 września 1987 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, o których mowa w Dziale V poz.1 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W oparciu o to świadectwo, w dniu 13 sierpnia 2014 r. organ rentowy wydał nową decyzję, w której ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, wskazując przy tym, że po zaliczeniu do okresów pracy w szczególnych warunkach okresów wymienionych w tym świadectwie, staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 9 lat, 6 miesięcy i 11 dni, co w dalszym ciągu oznacza niespełnienie warunków do nabycia emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach u rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy nadto ustalił, że ubezpieczony był zatrudniony w Kółku Rolniczym – (...) w N. od 8 maja 1972 r. do 17 listopada 1972 r., a zatem przez 6 miesięcy i 9 dni, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty. W Kombinacie (...) był on zatrudniony w okresie od dnia 13 grudnia 1972 r. do dnia 30 czerwca 1989 r., a zatem 16 lat, 6 miesięcy i 17 dni, w pełnym wymiarze czasu pracy, z tym że w okresie od dnia 24 kwietnia 1975 r. do dnia 7 kwietnia 1977 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Ubezpieczony został zatrudniony w tym Kombinacie na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 13 grudnia 1972 r. na 7- dniowy okres próbny, a po jego upływie – na czas nieokreślony. W umowie wskazano, że ubezpieczony został przyjęty do pracy w celu przyuczenia do zawodu montera. W dniu 15 lutego 1973 r. ubezpieczony ukończył wewnątrzzakładowy kurs przyuczenia do zawodu montera instalacji sanitarnych i w związku z tym został skierowany od dnia 13 marca 1973 r. do pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych, co zostało potwierdzone w piśmie pracodawcy z dnia 27 lutego 1973 r. Na tym stanowisku ubezpieczony pracował do dnia 30 października 1973 r. Pismem z dnia 27 października 1973 r. ubezpieczony wystąpił do pracodawcy o przeniesienie go z budowy (gdzie wykonywał pracę montera instalacji sanitarnych) do pracy w transporcie w charakterze traktorzysty, wskazując przy tym, że posiada prawo jazdy ciągnikowe i chciałby pracować w tym zawodzie. Podanie ubezpieczonego zostało zaakceptowane przez kierownika bazy transportu w dniu 30 października 1973 r., z adnotacją o przyjęciu do pracy na stanowisko ładowacza. Na tym stanowisku ubezpieczony był zatrudniony do chwili powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej, tj. do dnia 21 kwietnia 1975 r. W dniu 7 kwietnia 1977 r. ubezpieczony zakończył odbywanie zasadniczej służby wojskowej i w dniu 2 maja 1977 r. zawarł z pracodawcą nową umowę o pracę, zgodnie z którą od dnia 2 maja 1977 r. został zatrudniony na stanowisku montera. Na tym stanowisku ubezpieczony pracował do dnia 23 września 1981 r. W dniu 22 września 1981 r. ubezpieczony skierował do pracodawcy podanie o przeniesienie do pracy w magazynie. Podanie to zostało pozytywnie zaopiniowane przez kierownika działu kontroli jakości i z dniem 24 września 1981 r. ubezpieczony został przeniesiony do działu kontroli jakości na stanowisko pracownika magazynowego. Na tym stanowisku ubezpieczony pracował do dnia 31 marca 1983 r. W okresie od 1 grudnia 1982 r. przez trzy miesiące pełnił obowiązki zastępcy kierownika magazynu w związku z urlopem kierownika magazynu. Z dniem 1 kwietnia 1983 r. pracodawca ponownie powierzył Z. L. wykonywanie pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych. Na tym stanowisku ubezpieczony pracował do dnia 30 września 1987 r. Z dniem 1 października 1987 r. pracodawca skierował wnioskodawcę do pracy na stanowisku kontrolera jakości produkcji w ramach magazynu. Na tym stanowisku Z. L. pracował do końca zatrudnienia w powyższym przedsiębiorstwie, tj. do dnia 30 czerwca 1989 r.

Kombinat (...) zajmował się montażem instalacji sanitarnych do wody i centralnego ogrzewania. Były to instalacje zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz obiektów, głównie w nowo budowanych blokach mieszkalnych. Kombinat zajmował się montażem instalacji w tych obiektach, przy czym instalacje były wcześniej składane w formie prefabrykatów w siedzibie Kombinatu. Polegało to na tym, że pracownicy pracujący na hali skręcali pionopiętra, poziomy wody, łączyli rury, kolanka, kształtki itp. z wannami, umywalkami, a następnie tak zmontowane prefabrykaty były montowane przez innych pracowników w budowanych obiektach. Elementy w postaci wanien, umywalek, syfonów, kształtek, kolanek, rur itp. były produkowane przez zewnętrzne podmioty, a w/w Kombinacie łączono je, a następnie montowano w obiektach. Wykonywanie pracy w Kombinacie na stanowisku montera instalacji sanitarnych obejmowało zarówno pracowników instalujących w/w prefabrykaty, jak i pracowników składających te elementy na hali. W pierwszym okresie zatrudnienia na stanowisku montera instalacji sanitarnych od 14 marca 1973 r. do 30 października 1973 r. ubezpieczony wykonywał pracę montera bezpośrednio na budowach, a w późniejszych okresach pracy na tym stanowisku – od 2 maja 1977 r. do 23 września 1981 r. (po odbyciu zasadniczej służby wojskowej) oraz od 1 kwietnia 1983 r. do 30 września 1987 r. – wykonywał pracę polegającą na montażu prefabrykatów (części instalacji) na hali produkcyjnej. Do obowiązków monterów instalacji sanitarnych pracujących na hali należało, przed skręceniem rur, ich oczyszczenie (były to rury metalowe), a następnie pomalowanie minią. Na stanowisku ładowacza, które zostało powierzone ubezpieczonemu od 1 listopada 1973 r. zajmował się on rozładunkiem wagonów, głównie z rurami, które przyjeżdżały z huty. Rozładunek był wykonywany ręcznie – rury były przenoszone z wagonów na ciągnik i przewożone do hali. Dział kontroli jakości, w którym ubezpieczony pracował od 24 września 1981 r. do 31 marca 1983 r. na stanowisku pracownika magazynowego, a później od 1 października 1987 r. zajmował się odbieraniem prefabrykatów z produkcji i sprawdzaniem ich jakości – szczelności zbiorników, wanien, grzejników itp. Po sprawdzeniu jakości prefabrykaty były wydawane z magazynu na poszczególne budowy. Po powrocie z wojska ubezpieczony zdobył uprawnienia do kierowania wózkami akumulatorowymi i po godzinach pracy zajmował się sprzątaniem magazynu, wywożeniem śmieci i odpadów, a także zbiórką złomu metalowego, który następnie odsyłany był do huty. Za tę dodatkową pracę ubezpieczony otrzymywał dodatkowe wynagrodzenie.

Sąd I instancji nadto ustalił, że wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd Okręgowy podkreślił, że rozstrzygnięcie sprawy niniejszej wymagało zbadania, czy Z. L. posiada wymagany co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało bowiem, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek 60 lat oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczeniowego w wymiarze co najmniej 25 lat. Organ rentowy po wydaniu zaskarżonej decyzji z dnia 7 lipca 2014 r., wydał w dniu 13 sierpnia 2014 r. nową decyzję, w której ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury na podstawie art.184 powołanej wyżej ustawy emerytalnej, ale jednocześnie w oparciu o przedłożone przez wnioskodawcę świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 7 lipca 2014 r. zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okresy pracy Z. L. w Kombinacie (...) od 14 marca 1973 r. do 30 października 1973 r., od 30 października 1973 r. do 2 maja 1977r. i od 1 kwietnia 1983 r. do 30 września 1987 r. na stanowisku montera instalacji sanitarnych i grzewczych, co sprawiło, że łącznie staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 9 lat, 6 miesięcy i 11 dni. Mając to na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że brakujący okres do 15 lat pracy w szczególnych warunkach wynosi 5 lat, 5 miesięcy i 19 dni.

Zdaniem Sądu Okręgowego dowód z legitymacji ubezpieczeniowej Z. L. dawał podstawę do zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w (...)w N. na stanowisku traktorzysty, tj. kierowcy ciągnika od dnia 8 maja 1972 r. do dnia 17 listopada 1972 r. (6 miesięcy i 9 dni). Praca kierowców ciągników zaliczona została do pracy w szczególnych warunkach, o czym stanowi pozycja 3 działu VIII wykazu A będącego załącznikiem do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przeprowadzone w sprawie dowody nie pozwoliły natomiast na uznanie, że do stażu pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć cały okres zatrudnienia ubezpieczonego w Kombinacie (...), tj. również te okresy, które nie zostały ujęte w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 7 lipca 2014 r. Ubezpieczony utrzymywał, że na stanowisku montera instalacji sanitarnych pracował nie tylko w okresach wykazanych w tym świadectwie, ale przez cały okres zatrudnienia. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego z twierdzeniem tym nie można się zgodzić. Należy przypomnieć, że zgodnie ze świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach ubezpieczony pracował na stanowisku montera instalacji sanitarnych w okresach: od 14 marca 1973 r. do 30 października 1973 r., od 30 października 1973 r. do 2 maja 1977 r. oraz od 1 kwietnia 1983 r. do 30 września 1987 r. Odnosząc powyższe okresy do dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych ubezpieczonego wskazać należy, że dokumentacja ta potwierdza, że w okresach tych pracował on na stanowisku montera instalacji sanitarnych. Brak jest natomiast podstaw do zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach pracy ubezpieczonego na w/w stanowisku w okresach przerw między uwzględnionymi okresami. Pierwszy okres pracy w szczególnych warunkach obejmuje czas od 14 marca 1973 r. do 30 października 1973 r. W okresie trzech miesięcy poprzedzających ten okres, jak wynika z akt osobowych, wnioskodawca był zatrudniony w celu przyuczenia do zawodu montera instalacji sanitarnych i uczestniczył w wewnątrzzakładowym kursie montera. Po zakończeniu tego kursu, od 14 marca 1973 r. został on zatrudniony na stanowisku montera instalacji sanitarnych i pracował na tym stanowisku do 30 października 1973 r. Następnie miała miejsce przerwa w pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych, gdyż od 1 listopada 1973 r. do 21 kwietnia 1975 r. (powołanie do wojska) ubezpieczony pracował na stanowisku ładowacza w bazie transportu przy rozładowywaniu materiałów, głównie rur. Sąd Okręgowy podkreślił, że na k.10-11 akt osobowych ubezpieczonego znajduje się jego podanie o przeniesienie z pracy montera na budowie do pracy w bazie transportu, które spotkało się z akceptacją pracodawcy, w wyniku czego został on przeniesiony do pracy na stanowisku ładowacza. Dowody zgromadzone w aktach osobowych przeczą twierdzeniom wnioskodawcy, że pracę ładowacza wykonywał po godzinach pracy jako dodatkowe zajęcie. Sąd I instancji podniósł, że gdyby praca ładowacza była jedynie dodatkowym zajęciem, nie byłoby konieczności zmiany stanowiska pracy ubezpieczonego. Zdaniem Sądu Okręgowego wiarygodność dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego nie budzi wątpliwości. Dokumenty te były sporządzane na bieżąco w toku zatrudnienia, dlatego stanowią miarodajne źródło ustaleń w sprawie. Do pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych ubezpieczony powrócił, jak wynika z akt osobowych, po odbyciu służby wojskowej, od 2 maja 1977 r. i pracował na nim do 31 marca 1981 r., a po tej dacie, znowu na swój wniosek z 22 września 1981 r., został przeniesiony do pracy w dziale kontroli jakości. W dniu 1 kwietnia 1983 r. pracodawca ponownie powierzył ubezpieczonemu stanowisko montera instalacji sanitarnych, na którym pracował on do 30 września 1987 r. Był to ostatni okres pracy ubezpieczonego na tym stanowisku, gdyż od 1 października 1987r. doszło do zmiany stanowiska pracy na stanowisko kontrolera jakości produkcji, na którym wnioskodawca pracował aż do ustania zatrudnienia w w/w Kombinacie. Dokumenty zgromadzone w aktach osobowych Z. L., zdaniem Sądu Okręgowego, nie potwierdzają obecnych jego twierdzeń, że niezależnie od nazwy stanowiska pracy wykonywał on pracę montera instalacji sanitarnych, a ewentualne inne zajęcia wykonywał po godzinach pracy. Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że istotnie ubezpieczony wykonywał pewne czynności po godzinach pracy, ale dotyczyło to wyłącznie sprzątania magazynu. Twierdzeniom ubezpieczonego, że przez cały okres pracował na stanowisku montera instalacji sanitarnych, przeczy treść jego pisma z dnia 7 marca 1989 r., złożonego na k. 49 akt osobowych, dotyczącego rozwiązania stosunku pracy, w którym wskazał m.in., że prowadzi na bieżąco pracę magazynu, a w okresach nieobecności zastępuje kierownika magazynu.

Sąd Okręgowy uznał, iż spośród dwóch grup pracowników zatrudnionych na stanowiskach monterów instalacji sanitarnych jako wykonujących pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w Dziale V poz.1 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, można zaliczyć pracę jedynie tej grupy pracowników, która polegała na montażu instalacji sanitarnych zewnętrznych i wewnętrznych (układów dostarczania wody i energii cieplnej). Z kolei pracę polegającą na montowaniu w hali prefabrykatów wykorzystywanych następnie do budowy tych instalacji np. skręcaniu pionopiętra, poziomów wody, łączeniu rur, kolanek, kształtek z wannami, umywalkami, nie można uznać za pracę wykonaną w szczególnych warunkach. Praca tego rodzaju polegała na montowaniu (w rozumieniu składania) elementów, ale montaż prefabrykatów nie jest równoznaczny z montażem instalacji sanitarnych niezależnie od przyjętej nazwy stanowiska pracy. Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że ubezpieczony, poza pierwszym okresem pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych, kiedy to pracował na budowach, w późniejszych okresach pracy na tym stanowisku pracował przy montażu prefabrykatów. W pracy monterów prefabrykatów występowały elementy pracy w szczególnych warunkach jak np. malowanie rur minią, ale całokształt pracy nie był wykonywany w szczególnych warunkach w rozumieniu wykazów zawartych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., które w sposób enumeratywny wymieniają rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że Z. L. nie legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, a to sprawia, że nie spełnił wszystkich warunków prawa do emerytury, bliżej określonych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które muszą być spełnione łącznie i dlatego oddalił odwołanie.

Apelację od tego wyroku wniósł ubezpieczony Z. L.. Zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości wnioskodawca zarzucił mu:

a/ naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie dowodów, prowadzącej do błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia sprawy, gdy tymczasem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dowody z dokumentów oraz fakty i okoliczności bezsporne, należycie oceniony, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia i logicznego rozumowania, prowadzi do wniosku, że istnieją uzasadnione podstawy do przyznania apelantowi prawa do emerytury;

b/ naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2013 r., poz. 1440 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że nie został udowodniony przez ubezpieczonego wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

W konsekwencji tych zarzutów Z. L. wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz apelanta kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych. Na wypadek nieuwzględnienia tego wniosku apelant domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

W apelacji ubezpieczonego Z. L. przedstawione zostały zarówno zarzuty naruszenia prawa materialnego, jak i procesowego. W tym miejscu należy zauważyć, że prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na kanwie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Skuteczne zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wtedy, gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r., II CKN 60/97 – OSNC 1997, z. 9, poz. 128).

Przedstawiony w uzasadnieniu apelacji zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie mógł być uznany za trafny. Naruszenia tego przepisu apelant upatrywał w dokonaniu przez Sąd I instancji dowolnej oceny dowodów, prowadzącej do błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wyroku, gdy tymczasem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dowody z dokumentów oraz fakty i okoliczności bezsporne, należycie ocenione, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia i logicznego rozumowania, prowadziły do wniosku, że istnieją uzasadnione podstawy do przyznania apelantowi prawa do emerytury. Zarzut ten nie może być uznany za trafny. Nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym zawarte w apelacji twierdzenie, że złożone do akt sprawy dokumenty jednoznacznie potwierdzają, iż Z. L. był zatrudniony w Kombinacie (...) w W. od dnia 13 grudnia 1972 r. do dnia 30 czerwca 1989 r. na stanowisku montera instalacji sanitarnych w pełnym wymiarze czasu pracy. Dowodem, który miałby potwierdzać, że wnioskodawcy w tym okresie była zatrudniony na stanowisku montera instalacji sanitarnych, niewątpliwie nie jest świadectwo pracy z dnia 26 czerwca 1989 r., którego kserokopia została załączona do apelacji (k. 51). Oceny dowodu z tego dokumentu należy dokonać z daleko idącą ostrożnością z następujących względów: po pierwsze, został on wystawiony w dniu 26 czerwca 1989 r., a więc jeszcze przed ustaniem stosunku pracy, co nastąpiło z dniem 30 czerwca 1989 r.; po wtóre, ze świadectwa tego wynika, że ubezpieczony pracował we wskazanym w nim okresie na stanowiskach: montera instalacji sanitarnych, kierowcy wózka akumulatorowego, kontrolera jakości produkcji i ostatnio pracownika magazynowego. Nie wskazano przy tym w jakich konkretnie okresach pracował on na poszczególnych stanowiskach. Po trzecie, w tym świadectwie pracy nie wskazano, czy praca wykonywana na każdym z w/w stanowisk, czy też na niektórych z nich, była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. W tym miejscu należy podkreślić, iż w określeniu rodzaju pracy uzasadniającym prawo do emerytury w obniżonym wieku na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), chodzi wyłącznie o rodzaj pracy określonej treścią §§ 4 – 15 rozporządzenia i wykonywanie jej na stanowisku przypisanym do działu przemysłu wymienionego w wykazie stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., I UK 547/12 – LEX nr 1415525). Samo wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych panujących w wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w szczególnych warunkach, nie jest zatem wystarczające dla uznania, że była to praca w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach, jak wynika z powołanych wyżej przepisów, jest kategorią (pojęciem) prawną, która poza cechą szkodliwości musi spełniać dodatkowy warunek, a mianowicie musi być wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednoznacznie w taki sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 10 kwietnia 2014 roku, II UK 395/13 (LEX nr 1455235) wyraził pogląd, że „w świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), pracami w szczególnych warunkach nie są wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami lub prace charakteryzujące się znacznym wysiłkiem fizycznym, lecz jedynie takie, które zostały wymienione w §§ 4 -15 tego rozporządzenia i wykazach stanowiących załącznik do niego”. Tym wymaganiom praca ubezpieczonego w spornym okresie, jak prawidłowo przyjął Sąd I instancji, nie odpowiadała.

Zważywszy ponadto, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, określona w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, instytucja "wcześniejszej emerytury" musi podlegać ścisłej wykładni (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2007 r., I UK 287/06 – LEX nr 936837).

Kombinat (...) w W. niewątpliwie należy zaliczyć do przedsiębiorstw branży budowlanej. W związku z tym prace te należało porównać z rodzajami prac wymienionymi w dziale V wykazu A stanowiącego załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Jedynie prace montera instalacji sanitarnych wskazane przez Sąd Okręgowy można zaliczyć do prac wykonywanych w szczególnych warunkach, są to bowiem roboty wodnokanalizacyjne, o których mowa w Dziale V, pkt 1 powołanego ostatnio wykazu A. W zarządzeniu resortowym, a mianowicie w Dziale V, pkt 6, wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz. MBiPMB 1983 r., Nr 3, poz. 6), uszczegółowiono zapis w/w rozporządzenia Rady Ministrów w ten sposób, iż wskazano, że roboty wodnokanalizacyjne są wykonywane m.in. na stanowisku montera instalacji sanitarnych. Praca ubezpieczonego kolejno na stanowiskach: kierowcy wózka akumulatorowego, kontrolera jakości produkcji i pracownika magazynowego nie może być zaliczona do jego stażu pracy w szczególnych warunkach. Jeżeli chodzi o pracę na stanowiskach: kierowcy wózka akumulatorowego i pracownika magazynowego, prace te nie zostały wymienione zarówno w rozporządzeniu Rady Ministrów, jak i ostatnio powołanym zarządzeniu Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. Stosownie natomiast do § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) jedną z przesłanek nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym jest wykonywanie prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik tego rozporządzenia. Wbrew odmiennemu zapatrywaniu wyrażonemu w apelacji nie są to prace wymienione w Dziale VIII pod pozycją 3 wykazu A. Po pierwsze, Dział VIII wykazu A wymienia rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach w transporcie i łączności, natomiast wnioskodawca pracował na stanowiskach kierowcy wózka akumulatorowego i pracownika magazynowego w kombinacie należącym do branży budowlanej. Niezależnie od tego należy zauważyć, iż w Dziale VIII pod pozycją 3 wykazu A wymieniono prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych, a więc zupełnie inne rodzajowo prace aniżeli prace na stanowiskach kierowcy wózka akumulatorowego i pracownika magazynowego. Podobnie rzecz się ma z pracą na stanowisku kontrolera jakości produkcji w magazynie. Wbrew odmiennemu zapatrywaniu wyrażonemu w apelacji praca na tym stanowiska nie jest tożsamą z kontrolą jakości produkcji i usług, o której mowa w Dziale XIV pod pozycją 24 wykazu A. W tym wykazie chodzi bowiem o kontrolę jakości produkcji w zakładach produkcyjnych lub świadczących usługi, na oddziałach i wydziałach których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Do magazynu, w którym pracował ubezpieczony dostarczano już gotowe produkty. Zadanie wnioskodawcy polegało w tym przypadku na sprawdzaniu jakości prefabrykatów wydawanych z magazynu na budowę (sprawdzaniu szczelności wanien, zbiorników, grzejników itp.). Prawidłowo więc Sąd Okręgowy przyjął, że praca na stanowisku kontrolera jakości produkcji w magazynie nie może być uznana za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach.

Trafnie natomiast apelant zarzucił, iż okres odbywania zasadniczej służby wojskowej (od 24 kwietnia 1975 r. do 7 kwietnia 1977 r.) winien być zaliczony do jego stażu pracy w szczególnych warunkach, bowiem bezpośrednio po nim wnioskodawca podjął pracę w szczególnych warunkach na stanowisku montera instalacji sanitarnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2014 r., I Uk 442/13) . Pozostaje to jednak bez wpływu na ostateczną ocenę, iż prawidłowo Sąd I instancji ustalił, że Z. L. nie udowodnił co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sumując, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uzasadniał przyjęcia, że w spornym okresie Z. L. wykonywał na stanowiskach wskazanych w apelacji prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy emerytalnej, przy zastosowaniu przepisów powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. W świetle powyższych ustaleń i rozważań brak jest podstaw do uznania, że ubezpieczony spełnił wszystkie warunki konieczne do otrzymania emerytury w trybie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, skoro według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r. nie legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, a tym samym nie nabył prawa do żądanego świadczenia. Zarzut obrazy prawa materialnego przedstawiony w apelacji ubezpieczonego okazał się więc również chybiony.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak sentencji.