Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2016 r. w Lublinie

sprawy E. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji E. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 22 lipca 2015 r. sygn. akt VIII U 2047/14

oddala apelację.

Iwona Jawor-Piszcz Krystyna Smaga Krzysztof Szewczak

III AUa 968/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 października 2014 r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił E. P. prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił on żadnych okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca E. P. domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2015 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że E. P., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 27 czerwca 2014 r. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. We wniosku odwołał się do dokumentów wcześniej załączonych do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 7 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ponieważ nie udowodnił on posiadania do dnia 1 stycznia 1999 r. wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. ZUS uwzględnił 31 lat, 3 miesięcy i 12 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. Ustalił nadto, że wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Od tej decyzji wnioskodawca nie odwoływał się do sądu.

W dniu 29 września 2014 r. E. P. złożył ponownie wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Złożył jednocześnie oświadczenie, zgodnie z którym świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach miał przedstawić organowi rentowemu w terminie do 10 października 2014 r., po wydaniu go przez pracodawcę. Zaskarżoną decyzją z dnia 17 października 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ponownie odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku, ponieważ do dnia wydania tej decyzji nie przedstawił on świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach i tym samym nie udowodnił żadnych okresów pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony przedstawił organowi rentowemu jedynie podstawowe świadectwo pracy z dnia 18 sierpnia 2010 r., wystawione przez Zakład (...) spółkę z o.o. w Ś., z którego wynika, że E. P. był zatrudniony w (...) S.A. w Ś., a od 1 kwietnia 1995 r. na podstawie art. 23 ¹ k.p. w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Ś.. W okresie od dnia 1 września 1967 r. do dnia 18 sierpnia 2010 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowiskach: uczeń frezer, frezer stażysta, frezer, frezer narzędziowy, frezer narzędziowy – dłutowacz, mistrz, frezer, szlifierz narzędziowy – frezer, mistrz. W okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie od dnia 10 czerwca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2001 r. na stanowisku mistrza, które zostało wymienione w dziale XIV, poz. 24 wykazu A stanowiącego załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz w załączniku nr 1 Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. (Dz.Urz. MHiPM Nr 1-3 poz. 1).

Sąd Okręgowy podkreślił, iż poza sporem pozostawało, że wnioskodawca według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 31 lat, 3 miesięcy i 12 dni okresów składkowych i nieskładkowych, wiek 60 lat osiągnął w dniu (...)oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd I instancji nadto ustalił, że E. P. w dniu 20 czerwca 1970 r. ukończył (...) Szkołę Zawodową dla Pracujących przy Wytwórni (...) w Ś. w zawodzie frezera. Wcześniej, z dniem 1 września 1967 r., został zatrudniony w Wytwórni (...) w Ś. (późniejszy Zakład (...)) w charakterze ucznia nauki zawodu na siedmiodniowy okres próbny, a po jego upływie pracował w tym charakterze do lipca 1970 r. W okresie od dnia 1 lipca 1970 r. do dnia 31 grudnia 1970 r. odbył w tym zakładzie wstępny staż pracy w zawodzie frezera. E. P. w okresie od dnia 27 kwietnia 1972 r. do dnia 8 kwietnia 1974 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z dniem 4 maja 1974 r. ponownie podjął zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy otrzymując angaż na stanowisku frezera, a następnie na stanowisku frezera narzędziowego i frezera narzędziowego – dłutowacza. Uchwałą Państwowej Komisji Egzaminacyjnej otrzymał w dniu 27 kwietnia 1978 r. tytuł mistrza w zawodzie frezera. Z dniem 30 sierpnia 1999 r. ukończył naukę w Technikum przy Zespole Szkół (...) w L. w zawodzie technik mechanik o specjalności obróbka skrawaniem.

Ubezpieczony pracując na stanowisku frezera (frezera narzędziowego, frezera narzędziowego-dłutowacza) wykonywał narzędzia skrawające. Początkowo pracował na frezarkach konwencjonalnych ręcznych. Po wyposażeniu zakładu pracy w maszyny sterowane numerycznie wnioskodawca na nich wykonywał narzędzia skrawające. Pracując na frezarce konwencjonalnej z napędem elektrycznym wykonywał ręczne frezowanie. Tego rodzaju maszyny funkcjonowały jako jedyne frezarki w zakładzie do 1986 r., w którym wprowadzono również frezarki sterowane numerycznie. Frezarka konwencjonalna była to maszyna, na którą trzeba było nałożyć detal, z którego wykonywano półfabrykant następnego narzędzia. Obowiązkiem ubezpieczonego było ustawienie frezarki i wykonanie specjalistycznego detalu, do którego trzeba było założyć koła zmianowe. Podzielnica kręciła detal i trzeba było wyliczyć koła zębate potrzebne do produkcji detalu. Frezarka sterowana numerycznie sama wykonywała wszystkie czynności, zaś rolą wnioskodawcy było jedynie założenie detalu oraz napisanie programu komputerowego. Obsługa maszyny numerycznej polegała na opracowaniu programu komputerowego i wprowadzeniu wszystkich danych do komputera. Każde narzędzie wymagało konieczności napisania innego programu. Opracowywanie programu komputerowego odbywało się na stanowisku pracy, przy maszynie. W zależności od narzędzia odbywało się to kilka razy dziennie. Pisanie tych programów zajmowało wnioskodawcy do 4 godzin dziennie. Ubezpieczony musiał znać wszystkie wzory matematyczne, żeby wiedzieć jak uzbroić frezarkę. Na frezarce wyrabiano narzędzia miękkie, a w dalszej kolejności hartownik wykonywał narzędzia twarde. Na frezarce wykonywano także narzędzia sprawdzające, tzw. „sprawdziany”. W międzyczasie, w razie potrzeby, za pomocą specjalnych noży dłutował narzędzia wyprodukowane na frezarkach. Dłutowanie odbywało się na dłutownicy. Była to maszyna, do której wkładało się urządzenie i narzędzie, po czym maszyna dłutowała. Czasami wykonywał te czynności przez cały tydzień. W zależności od potrzeby wnioskodawca pracował także jednocześnie na frezarce konwencjonalnej. W latach 1999-2006 ubezpieczony był zatrudniony w charakterze mistrza. W tym okresie dozorował pracę frezerów i szlifierzy, pracując z nimi bezpośrednio na hali. W spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony był wyposażony w zwykłe ubrania robocze, a czasami okulary.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy niniejszej oraz w aktach osobowych E. P.

Sąd Okręgowy obdarzył wiarą dowody z dokumentów, jako że zostały sporządzone przez uprawnione do tego podmioty oraz nie budzą wątpliwości zarówno, co do formy, jak i treści, a także nie były kwestionowane przez strony.

Sąd I instancji uznał również za wiarygodne zeznania świadka H. W. zarówno, co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w szczególnych warunkach, jak też faktycznie wykonywanych przez niego obowiązków pracowniczych. Świadek został zatrudniony w (...) w Ś. w 1969 r. (od 1995 r. w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Ś.) i pracował w charakterze frezera narzędziowego do 2010 r. Był on, zatem współpracownikiem ubezpieczonego w spornym okresie i stąd bezpośrednim świadkiem wykonywanej przez niego wówczas pracy. Sąd Okręgowy zeznania tego świadka uznał za spójne i zgodne z zeznaniami wnioskodawcy. Sąd I instancji obdarzył również wiarą zeznania wnioskodawcy, gdyż były jasne, pełne, logiczne i spójne z zeznaniami świadka oraz z dowodami z dokumentów.

W sprawie niniejszej kwestią sporną było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było sporne, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości, że wnioskodawca posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, osiągnął wiek 60 lat oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd Okręgowy podkreślił, że prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Z zestawienia §§ 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do tego aktu prawnego. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 r., II UKN 39/00 – OSNAP 2002, nr 11, poz. 272).

Stosownie do § 2 ust. 2 tego rozporządzenia okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak zaznaczyć, że z powołanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza dokonania ustalenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru wykonywanej pracy, a co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że wykonywana praca była pracą w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy również podniósł, iż wydanie świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zawierającego braki formalne lub brak takiego świadectwa, nie ma decydującego znaczenia przy ocenie charakteru pracy. Nie stanowi ono dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c. Traktowane jest w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 roku, III UK 31/04 – OSNP 2005, nr 1, poz.13).

Należy zauważyć, iż w przeciwieństwie do postępowania przed organem rentowym, w postępowaniu odwoławczym sąd nie jest związany środkami dowodowymi przewidzianymi dla dowodzenia faktów w postępowaniu administracyjnym. Zasadniczym celem postępowania przed sądem jest bowiem rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który stanowi, że w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 1 września 1967 r. do dnia 18 sierpnia 2010 r. w Wytwórni (...) w Ś. (po przekształceniach w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Ś.) był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak między innymi dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu Okręgowego, praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornym okresie, w którym był on zatrudniony na stanowisku frezera (frezera narzędziowego, frezera narzędziowego-dłutowacza, tj. od dnia 1 lipca 1970 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.) nie była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. Praca w szczególnych warunkach to wyłącznie praca wykonywana w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów prac wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia. W analizie charakteru pracy ubezpieczonego, z punktu widzenia jego uprawnień emerytalnych, decydujące znaczenie ma możliwość jej zakwalifikowania jako wymienionej we wspomnianym wykazie A. Praca wnioskodawcy na stanowisku frezera (frezera narzędziowego, frezera narzędziowego-dłutowacza) w początkowym okresie polegająca na ręcznym frezowaniu, a od 1986 r. na obsłudze frezarki numerycznej sprowadzającej się do zakładania detali i pisania programów komputerowych, nie została wymieniona w wykazie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy podkreślił, że o uprawnieniach pracownika do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym decyduje obiektywne wykonanie pracy w szczególnych warunkach, wymienionej w powołanym wyżej rozporządzeniu, nie zaś przekonanie pracownika, że sam charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy mając to wszystko na uwadze uznał, że E. P. nie spełnił wszystkich niezbędnych warunków do ustalenia mu prawa do wcześniejszej emerytury, o której mowa w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, a mianowicie nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

W apelacji od tego wyroku, którą wniósł ubezpieczony E. P., nie zostały sformułowane zarzuty w sposób odpowiadający wymaganiom określonym w art. 368 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. Apelant podniósł, iż nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że jedynie w okresie zatrudnienia na stanowisku mistrza, tj. od dnia 10 czerwca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2001 r., pracował on w szczególnych warunkach. Zdaniem ubezpieczonego stanowisko to jest błędne, ponieważ jego praca przed tym okresem i później była związana z tymi samymi stanowiskami pracy. Skoro więc jego praca na stanowisku mistrza została uznana zarówno przez ZUS, jak i przez Sąd I instancji, za pracę w szczególnych warunkach, to tym bardziej okres wcześniejszej pracy należy zaliczyć do stażu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ była to praca bardziej stresująca i odpowiedzialna, wymagała szczególnej koncentracji, wytężania wzroku, opanowania przy sprawdzaniu precyzyjnymi przyrządami i obsłudze obrabiarek. Apelant dodatkowo podniósł, że rodzaj jego pracy uznany przez Sąd Okręgowy został wymieniony w punkcie 5 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 965).

Powołując się na te wszystkie okoliczności E. P. wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

Przedmiotem sporu w sprawie niniejszej było prawo E. P. do emerytury w obniżonym wieku. Prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, iż zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 748 ze zm.) ubezpieczeni urodzeni, tak jak wnioskodawca, po dniu 31 grudnia 1948 r., uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie, tj. 1 stycznia 1999 r., osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy, o którym stanowi art. 27 ustawy, tj. co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Niezbędnym warunkiem jest również nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Odnosząc się do przesłanki odpowiednio długiego okresu pracy w szczególnych warunkach wskazać należy, że zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) winien on wynosić co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze, na stanowiskach wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia. Z treści powołanych wyżej przepisów oraz § 2 ust. 1 ostatnio powołanego rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., III UK 92/11 – LEX nr 1215158 oraz powołane tam orzecznictwo).

Spór przed Sądem Apelacyjnym, z uwagi na treść uzasadnienia apelacji, zogniskował się wokół charakteru zatrudnienia E. P. na stanowiskach: frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza w okresie od dnia 1 września 1970 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Niewątpliwie nie była to praca polegająca na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowaniu mechanicznym, która została wymieniona w stanowiącym załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wykazie A, dziale III, pod pozycją 78. Jeżeli nawet praca na stanowiskach frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza wykonywana była przez ubezpieczonego w bezpośrednim sąsiedztwie innych stanowisk wymienionych w wykazach A i B stanowiących załączniki ostatnio powołanego rozporządzenia, nie może być ona zaliczona do stażu pracy w szczególnych warunkach (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04 – OSNP 2005, nr 11, poz. 161 oraz z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05 – OSNP 2006, nr 19-20, poz. 306). W tym miejscu należy z całą mocą podkreślić, iż zgodnie z art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 748 ze zm.) rodzaje prac lub stanowisk uprawniające do emerytury w obniżonym wieku ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. ostatnio powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Stosownie do § 4 ust. 1 tego rozporządzenia pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są jedynie te, które zostały wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik tego aktu prawnego. Podkreślić należy, że w ustaleniu rodzaju pracy uzasadniającego prawo do emerytury w obniżonym wieku na zasadach określonych w powołanym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów, chodzi wyłącznie o rodzaj pracy określonej treścią §§ 4 – 15 rozporządzenia i wykonywanie jej na stanowisku przypisanym do działu przemysłu wymienionego w wykazie stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., I UK 547/12 – LEX nr 1415525). Samo wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych panujących w wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w szczególnych warunkach, nie jest zatem wystarczające dla uznania, że była to praca w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach, jak wynika z powołanych wyżej przepisów, jest kategorią (pojęciem) prawną, która poza cechą szkodliwości musi spełniać dodatkowy warunek, a mianowicie musi być wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednoznacznie w taki sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 10 kwietnia 2014 roku, II UK 395/13 (LEX nr 1455235) wyraził pogląd, że „w świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), pracami w szczególnych warunkach nie są wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami lub prace charakteryzujące się znacznym wysiłkiem fizycznym, lecz jedynie takie, które zostały wymienione w §§ 4 -15 tego rozporządzenia i wykazach stanowiących załącznik do niego”. Tym wymaganiom praca ubezpieczonego w spornym okresie nie odpowiadała. Należy przy tym pamiętać, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, co w konsekwencji oznacza, że określona w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, instytucja "wcześniejszej emerytury" musi podlegać ścisłej wykładni (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2007 r., I UK 287/06 – LEX nr 936837). Dodatkowej argumentacji za przyjęciem, że praca ubezpieczonego w spornym okresie na stanowiskach: frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza nie była pracą w szczególnych warunkach, nawet jeżeli była wykonywana w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, dostarcza zarządzenie nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1). Należy mieć przy tym na uwadze, że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik powołanego wyżej rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymienia się określonych stanowisk pracy, lecz operuje się pojęciem ogólnym, a mianowicie wymienia się rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Jeżeli zatem wykaz A (dział III, poz. 78) stanowiący załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wskazuje na „szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne”, to uprawnionym jest „poszukiwanie'' w wykazach resortowych, jakie konkretne stanowiska pracy mogą (choć nie muszą) być stanowiskami, na których praca była świadczona w szczególnych warunkach. W wykazie A stanowiącym załącznik nr 1 powołanego wyżej zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., w dziale III, poz. 78 („Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne”) nie zostały wymienione stanowiska: frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza. Zostały tam natomiast wymienione stanowiska: biaksiarza (pkt 1), docieracza maszynowego (pkt 2), nacinacza pilników (pkt 3), ostrzarza (pkt 4), polerowacza (pkt 5), szlifierza, krajacza metali tarczą ścierną (pkt 6) i ślusarza – wyrównywacza tarcz szlifierskich (pkt 7).

Przedstawiony w apelacji zarzut, że Sąd I instancji nieprawidłowo przyjął, iż wnioskodawca E. P. jedynie w okresie od dnia 10 czerwca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2001 r. na stanowisku mistrza wykonywał pracę w szczególnych warunkach, nie może być więc uznany za trafny. W związku z tak sformułowanym zarzutem należy dodatkowo podnieść, że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powołał świadectwo pracy z dnia 18 sierpnia 2010 r. wydane E. P. przez Zakład (...) spółkę z o.o. w Ś., z którego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. w Ś. (od dnia 1 kwietnia 1995 r. na podstawie art. 23 ¹ k.p. w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Ś.) w okresie od dnia 1 września 1967 r. do dnia 18 sierpnia 2010 r. Stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowiskach: uczeń frezer, frezer stażysta, frezer, frezer narzędziowy, frezer narzędziowy-dłutowacz, mistrz, frezer, szlifierz narzędziowy-frezer, mistrz. Z dokumentu tego nadto wynika, że w okresie od dnia 10 czerwca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2001 r. E. P. na stanowisku mistrza wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Zdaniem wystawcy tego dokumentu praca na stanowisku mistrza została wymieniona w dziale XIV, pod pozycją 24 wykazu A stanowiącego załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) oraz w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz.Urz. MHiPM Nr 1-3, poz. 1). Sąd Okręgowy jednocześnie zwrócił uwagę na to, że świadectwo pracy traktowane jest w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., a więc stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd Okręgowy trafnie przy tym zaznaczył, że w/w świadectwo pracy potwierdza jedynie bezsporny fakt, iż wnioskodawca w okresie od dnia 1 września 1967 r. do dnia 18 sierpnia 2010 r. był zatrudniony w (...) w Ś. (po przekształceniach, od dnia 1 kwietnia 1995 r. – w Zakładzie (...) spółce z o.o. w Ś.). Sąd I instancji podkreślił, że zarówno to świadectwo pracy, jak i pozostały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie niniejszej, nie dają podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony w okresie od dnia 1 lipca 1970 r. (data podjęcia pracy na stanowisku frezera stażysty – po zakończeniu nauki w (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy (...) w Ś.) do dnia 31 grudnia 1998 r., wnioskodawca będąc zatrudniony na stanowisku frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza, wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Praca na tych stanowiskach, o czym była już wyżej mowa, nie została wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., wśród rodzajów prac lub stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach. Trafnie Sąd Okręgowy podkreślił, że o uprawnieniach do emerytury na warunkach przewidzianych w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 748 ze zm.) decyduje obiektywne wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, a więc wykonywanie czynności wymienionych w ostatnio powołanym rozporządzeniu, nie zaś samo przekonanie ubezpieczonego, że sam charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania, że była ona wykonywana w szczególnych warunkach. Sumując, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uzasadniał przyjęcia, że w spornym okresie E. P. jako frezer, frezer narzędziowy i frezer narzędziowy-dłutowacz, wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust.4 w związku z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przy zastosowaniu przepisów powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Nie można również uznać za trafne zawartego w apelacji stwierdzenia, że rodzaj wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, a uznanej przez Sąd Okręgowy, został wskazany w pkt 5 załącznika do ustawy o emeryturach pomostowych. Niewątpliwie zawarty w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku prawidłowy opis czynności wykonywanych przez E. P. jako frezera obsługującego najpierw frezarkę konwencjonalną, a następnie frezarkę sterowaną numerycznie, jednoznacznie wskazuje na to, że nie są to prace, o których mowa w pkt 5 zawierającego wykaz prac wykonywanych w szczególnych warunkach załącznika nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 965 ze zm.).

W świetle powyższych ustaleń i rozważań brak jest podstaw do uznania, że ubezpieczony spełnił wszystkie warunki konieczne do otrzymania emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, skoro według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r. nie legitymował się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, a tym samym nie nabył prawa do żądanego świadczenia.

Konsekwencją niezaliczenia pracy na w/w stanowiskach: frezera, frezera narzędziowego i frezera narzędziowego-dłutowacza (od 1 lipca 1970 r. do 31 grudnia 1998 r.) do stażu pracy w szczególnych warunkach, jest uznanie, że ubezpieczony nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w takich warunkach, co oznacza, że nie spełnił jednego z warunków prawa do emerytury w obniżonym wieku, bliżej określonych w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przesłanki prawa do emerytury określone w ostatnio powołanych przepisach muszą być spełnione łącznie. Niespełnienie choćby jednej z nich sprawia nienabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.