Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Tarnowie – Wydział V Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSR Michał Bień

Protokolant stażysta Edyta Raś

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2016 r. w Tarnowie

sprawy z powództwa G. P. prowadzącego działalność gospodar­czą pod firmą (...)

przeciwko (...) spółce jawnej z siedzibą w T.

o zapłatę kwoty 10.000,00 (słow­nie: dziesięć tysięcy) zł wraz z od­set­kami u­sta­wo­wy­mi

I.  zasądza od strony pozwanej (...)spółki jawnej na rzecz powoda G. P. kwotę 4.200,00 (słow­nie: cztery tysiące dwieście) zł wraz z od­set­kami u­sta­wo­wy­mi liczonymi od kwoty 4.200,00 (słow­nie: cztery tysiące dwieście) zł od dnia 21 listopada 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie
w transakcjach handlowych od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  znosi pomiędzy stronami wzajemnie koszty procesu.

SSR Michał Bień

sygn. akt V GC 348/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie
z dnia 2 8 stycznia 2016 r.

I

Powód G. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...)w pozwie wniesionym w dniu 03 grudnia 2014 r. (data oddania przesyłki w pla­cówce pocz­to­wej operatora pocztowego obowią­zanego do świadczenia usług powszechnych) w postępowaniu upominawczym skierowanym przeciwko (...)spółce jawnej z siedzibą w T. domagał się zasądzenia od strony pozwa­nej na swoją rzecz kwoty 10.000,00 (słownie: dziesięć tysięcy) zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 10.000,00 zł od dnia 21 listopada 2014 r. do dnia zapłaty oraz z kosztami procesu w tym kosztami za­stępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu G. P. podał, że zawarł ze stroną po­zwaną w dniu 01 kwietnia 2012 r. aneks do umowy o współpracy numer (...) podpisanej dnia 16 lipca 2007 r. Umocowanie do działania celem realizacji obo­wiązków z łączącej strony umowy wynikało z pełnomocnictwa z dnia 28 marca 2013 r. podpisanego przez stronę pozwaną o numerze (...), zgodnie
z którym służyło ono do zawierania w imieniu (...)spółki jawnej umów o dochodzenie roszczeń. § 2. ust. 1. regulaminu wynagrodzenia stanowiącego załącznik do aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. przewidywał, że jako wynagrodzenie przedstawiciel miał otrzy­mać prowizję jako procentową wartość fizycznego wpływu środków na rachu­nek spółki z wartości wynagrodzenia spółki wynegocjowanego przez przedsta­wiciela przy zawarciu umowy z klientem, od każdej umowy zawartej przy jego udziale.

Powód wskazał, że (...)spółka jawna zaniechała wypłaty prowizji za okres od sierpnia do wrze­śnia 2014 r. należnej G. P. z tytułu realizacji postanowień powołanej umowy zgodnie z jej § 3. ust. 4.

G. P. naprowadził, że dnia 10 listopada 2014 r. wystawił fak­turę VAT numer (...)na kwotę 10.000,00 zł, w której jako termin zapłaty wskazał 20 listopada 2014 r. Wynagrodzenie prowizyjne, którego dochodził, było jedynym sposobem wynagradzania określonym w umowie. Zaniechanie jego wypłacania prowadziło do całkowitego nie wywiązania się z obowiązku za­płaty wynagrodzenia za usługi będące przedmiotem umowy zawartej pomiędzy stronami.

Powód podał również, że z uwagi na powyższe naruszenia polegające na braku wypłacenia wynagrodzenia prowizyjnego za miesiąc sierpień 2014 r. pismem z dnia 18 sierpnia 2014 r. rozwiązał łączącą go ze spółką umowę (k. 2 – 6).

Na podstawie odpisów dokumentów dołączonych do pozwu oraz twier­dzeń zawartych w uzasadnieniu pozwu Sąd Rejo­nowy w Tar­nowie Wydział V Gospodarczy w dniu 16 grudnia 2014 r. wydał nakaz zapłaty w po­stępo­waniu u­po­minawczym, którym nakazał stronie pozwanej (...) spółce jawnej, aby zapła­ci­ła na rzecz powoda G. P. kwotę 10.000,00 zł wraz z ustawo­wymi od­setkami li­czonymi od tej kwoty od dnia 21 listopada 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 75,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od dnia do­ręczenia nakazu, albo wniosła w tymże terminie sprze­ciw (k. 21).

W dniu 14 stycznia 2015 r. strona pozwana (...)spółka jawna wniosła sprzeciw od powyż­szego nakazu za­pła­ty, którego odpis został jej doręczony w dniu 31 grudnia 2014 r., zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od stro­ny powodowej na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu strona pozwana przyznała, że łączyła ją
z G. P. umowa o współpracy numer (...) z dnia 16 marca 2007 r. aneksowana w dniu 01 kwietnia 2012 r. i że z tego względu powodowi przy­sługiwała wierzytelność z tytułu wykonania umowy. W trakcie jej obowiązy­wa­nia G. P. w związku z jej wykonaniem zasadnie wystawił nastę­pujące faktury VAT:

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 360,00 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 31,94 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 2.208,00 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 162,00 zł.

Pozwana spółka zaznaczyła, że należności te – wynoszące łącznie 2.761,94 zł – uiściła przelewem w całości na rachunek bankowy powoda.

(...)spółka jawna zakwestionowała wierzytelność mającą wynikać z faktury VAT numer (...) wskazując, że G. P. poza samą fakturą nie przedstawił dowodów, iż prowizja w takiej wysokości mu przysługiwała. Niezależnie od tego podniosła, że przywołana wyżej umowa o współpracy numer (...) została rozwiązana przez nią na podstawie § 4. ust. 10. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. oświad­czeniem pisemnym z dnia 22 sierpnia 2014 r. doręczonym powodowi w dniu 26 sierpnia 2014 r. Przyczyną rozwiązania miało być naruszenie przez G. P. § 5. ust. 2. umowy, w którym zobowiązał się nie podejmować bez pi­semnej zgody strony pozwanej działalności konkurencyjnej – osobiście lub przez inne osoby, jak też nie wykonywać działalności będącej przedmiotem umów zawieranych z klientami w ramach zawartej umowy. Strony przy tym po­stanowiły, że przez przedsiębiorstwo lub działalność konkurencyjną rozumieć należało każdą działalność, która jest działalnością identyczną, podobną lub tylko pośrednio zbliżoną do tej, jaką strona pozwana wykonywała w ramach umów stanowiących przedmiot umowy.

Strona pozwana podała, że rozwiązując umowę z powodem skorzystała z wynikającego z § 5. ust. 2. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. uprawnienia do pozbawienia go prawa do prowizji. Jednocześnie wezwała G. P. do zapłaty kary umownej obliczonej zgodnie z § 4. ust. 11. aneksu do umowy numer(...).

(...)spółka jawna dalej zaznaczyła, że w dniu 08 września 2014 r. G. P. skierował do niej zapytanie drogą elektroniczną o możliwość rozwiązania umowy wraz z anulowaniem wynagrodzenia prowizyjnego i odstąpieniem od nałożonej kary u­mownej przyznając jednocześnie, że zawarł umowę z (...)spółka komandytowo – akcyjna (...)z siedzibą w (...), zgodnie z którą miał podejmować czynności zmierzające do zawierania umów o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu pomiędzy właścicielami gruntów a przedsiębiorcami przesyłowymi. Działalność ta stanowiła zdaniem strony pozwanej działalność konkurencyjną względem niej (k. 28 – 29 verte).

W piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty G. P. podtrzymał żądanie pozwu.

Powód zaprzeczył wszystkim okolicznościom podawanym przez stronę pozwaną w sprzeciwie nakazu zapłaty za wyjątkiem tych wyraźnie przyznanych. W szczególności zaprzeczył, jakoby naruszył zakaz konkurencji wskazując, że na podstawie łączącej go z pozwaną spółką umowy o współpracy zobowiązany był do dokonywania czynności polegających na „pośredniczeniu w zawieraniu umów o honorarium, na podstawie których następuje podjęcie działań mających na celu uzyskanie odszkodowania, zadośćuczynienia, renty itp. za doznaną krzywdę od podmiotów zobowiązanych do naprawienia szkody” (§ 2. ust. 2. umowy o współpracy numer (...)).

G. P. podniósł, że nie można klauzuli zakazu konkurencji in­terpretować rozszerzająco, gdyż prowadziłoby to do nadmiernego ograniczenia możliwości uzyskiwania dochodów ze źródeł innych niż współpraca ze stroną pozwaną, a pozbawienie go w związku z tym należnej prowizji byłoby sprzeczne z zasadami uczciwości kupieckiej. Strona pozwana nie prowadziła działalności w zakresie zawierania umów dotyczących służebności przesyłu, co wynikało również z odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego.

Powód – odnosząc się do zarzutu niewykazania istnienia roszczenia – powtórzył, że roszczenie o zapłatę kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami od dnia 21 listopada 2014 r. do dnia zapłaty opierało się na zaniechaniu przez stronę pozwaną obowiązku wypłaty prowizji należnej mu za 2014 r. z tytułu realizacji postanowień umowy. Rozszerzył w ten sposób podstawę faktyczną powództwa stwierdzając, że chodziło mu o należność za rok 2014.

G. P. naprowadził, że za podstawę dochodzonego roszczenia uznać należało § 3. ust. 4. umowy oraz regulaminu wynagradzania stanowią­cego załącznik do umowy z dnia 01 kwietnia 2012 r., którego § 2. ust. 1. prze­widywał, że jako wynagrodzenie przedstawiciel otrzyma prowizję jako procen­tową wartość fizycznego wpływu środków finansowych na rachunek strony po­zwanej z wartości wynagrodzenia (...)spółki jawnej wynegocjowanego przez przedsta­wiciela przy zawieraniu umowy z klientem od każdej umowy zawartej przy jego udziale (k. 44 – 46).

W piśmie procesowym z dnia 09 września 2014 r. strona pozwana przy­znała, że kwota należna powodowi za cały czas trwania współpracy wynosiła 11.542,65 zł, z czego jeszcze przed wszczęciem procesu przekazano na jego rachunek bankowy kwotę 3.622,65 zł, w związku z czym bezzasadne było rosz­czenie w zakresie kwoty 2.080,00 zł. Odnośnie natomiast do kwot wynikających z rozliczenia numer (...) oraz numer (...) to w dniu wniesienia pozwu nie były jeszcze wymagalne, gdyż dotyczyły one zobowiązań strony pozwanej od­powiednio z dnia 30 stycznia 2015 r. oraz z dnia 31 marca 2015 r. Roszczenie w tej części było zatem w jej opinii przedwczesne, a jej zachowanie nie dało podstaw do wytoczenia powództwa.

(...)spółka jawna podtrzymała przy tym argument, że G. P. podjął się działalności konkurencyjnej skoro zawarł umowę, zgodnie z którą miał podejmować czynno­ści zmierzające do zawierania umów o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu między właścicielami nieruchomości gruntowych a przedsiębiorcami przesyłowymi, które to czynności zawierały się z obszarze działań strony po­zwanej (k. 70 – 71).

II

Stan faktyczny sprawy częściowo był bezsporny.

Bezsporne pomiędzy stronami było, że w dniu 16 lipca 2007 r. zawarły umowę o współpracy o numerze (...) (k. 2 – 6, k. 13 – 14, k. 28 – 29 verte). Nie było sporu co do tego, że w dniu 01 kwietnia 2012 r. strony zawarły aneks do tej umowy (k. 2 – 6, k. 15 – 15 verte, k. 28 – 29 verte). Strony nie spierały się co do tego, że §. 2 ust. 1. podpisanego przez nie regulaminu wynagradzania stanowiącego załącznik do wskazanej wyżej umowy przewidywał, że jako wy­nagrodzenie przedstawiciel miał otrzymać prowizję jako procentową wartość fi­zycznego wpływu środków na rachunek spółki z wartości wynagrodzenia spółki wynegocjowanego przez przedstawiciela przy zawarciu umowy z klientem, od każdej umowy zawartej przy jego udziale (k. 2 – 6, k. 15 – 15 verte, k. 16). (...)spółka jawna przyznała, że łączna suma prowizji należnych G. P. za cały okres współpracy wyniosła 11.542,65 zł (k. 71 – 72 verte, k. 89 – 102). Bezsporne było, że w związku z częścią tych należności wystawił G. P. nastę­pujące faktury VAT:

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 360,00 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 31,94 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 2.208,00 zł,

⚫

numer (...)opiewającą na kwotę 162,00 zł,

co dawało łącznie 2.761,94 zł (k. 28 – 29 verte, k. 70 – 71).

Nie było przedmiotem sporu, że (...)spółka jawna przekazała G. P. kwotę 3.622,65 zł regulując częściowo swoje zobowiązania, w tym kwotę 2.761,94 zł wynika­jącą z powyższych faktur (k. 28 – 29 verte, k. 70 – 71, k. 85 – 88). Poza sporem było, że zobowiązania wynikające z rozliczeń numer (...) oraz numer (...) składające się na wskazaną wyżej łączną kwotę 11.542,65 zł powstały później aniżeli dzień, w którym został wniesiony pozew a to odpowiednio dnia 30 stycz­nia 2015 r. i dnia 31 marca 2015 r. (k. 70 – 71, k. 101 – 102). Bezsporne było, że dnia 10 listopada 2014 r. G. P. wystawił fakturę VAT numer (...) na kwotę 10.000,00 zł, w której termin płatności oznaczył na dzień 20 listopada 2014 r. (k. 2 – 6, k. 17). Poza sporem było, że faktura ta pozostała nieopłacona (k. 2 – 6, k. 28 – 29 verte). Nie było przedmiotem sporu, że G. P. skierował do (...)spółki jawnej pismo datowane na dzień 18 września 2014 r., w którym oświadczył, że rozwiązał umowę o współpracy z uwagi na zaniechanie wypłaty należnych mu prowizji (k. 2 – 6, k. 18 – 18 verte). Bezsporne było, że G. P. jeszcze w okresie, gdy wiązała go z (...) spółką jawną umowa o współpracę, zawarł umowę z (...)spółką komandytowo – akcyjną (...), zgodnie z którą miał podejmować czynności zmierzające do zawierania umów
o dochodzenie ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu pomiędzy właści­cie­lami gruntów a przedsiębiorstwami przesyłowymi (k. 28 – 29 verte, k. 37, k. 44 – 46). Nie było sporu co do tego, że zgodnie z § 5 ust. 2. aneksu z dnia 01 kwiet­nia 2012 r. G. P. zobowiązał się nie podejmować bez pisemnej zgody (...) spółki jawnej działalności konkurencyjnej – osobiście lub przez inne osoby, jak też nie wykonywać działalności będącej przedmiotem umów zawieranych z klientami
w ramach zawartej umowy (k. 28 – 29 verte, k. 13 – 14, k. 15 – 15 verte). Nie­sporne było, że strony postanowiły w tej umowie, iż przez przedsiębiorstwo lub działalność konkurencyjną rozumieć należało każdą działalność, która była działalnością identyczną, podobną lub pośrednio tylko zbliżoną do tej jaka (...) spółka jawna wykony­wała w ramach umów stanowiących przedmiot umowy (k. 28 – 29 verte, k. 13 – 14, k. 15 – 15 verte). Poza sporem było również, że (...) spółka jawna w piśmie z dnia 22 sierpnia 2014 r. doręczonym G. P. dnia 26 sierpnia 2014 r. złożyła oświadczenie o rozwiązaniu umowy z uwagi na naruszenie zakazu konkurencji, powołując się na treść § 4 ust. 10. aneksu (k. 28 – 29 verte, k. 33). Strony nie spierały się co do tego, że (...) spółka jawna jednocześnie oświadczyła, iż zgodnie z § 4 ust. 10. aneksu pozbawiła G. P. prawa do prowizji wzywając go jedno­cześnie do zapłaty kary umownej na podstawie § 4 ust. 11. aneksu (k. 28 – 29 verte, k. 33).

Sąd Rejonowy w Tarnowie ustalił ponadto następujący stan faktycz­ny:

W § 1. ust. 1. zd. II. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. zawartego pomię­dzy G. P. a (...) spółką jawną do umowy numer (...) zawartej dnia 16 marca 2007 r. ta spółka jawna oświadczyła, że przysługiwało jej prawo do za­wierania umów o honorarium z osobami poszkodowanymi w wypadkach.
W ustępie 2 tegoż paragrafu strony ustaliły, że przedmiotem umowy pozosta­wało pośredniczenie przez G. P. przy zawieraniu wskazanych umów o dochodzenie tych roszczeń.

W § 2. ust. 1. pkt. 2) aneksu doprecyzowano powyższe postanowienie
w ten sposób, że uzgodniono, iż G. P. zobowiązany był pośredni­czyć w zawieraniu umów o honorarium, na podstawie których następowało podjęcie działań mających na celu uzyskanie odszkodowania, zadośćuczynie­nia renty i tym podobnych świadczeń za doznaną krzywdę od podmiotów zobo­wiązanych do naprawienia szkody.

W § 2. ust. 2. aneksu do umowy przyjęto, że przedstawiciel będzie wyko­nywał te czynności na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez (...)spółkę jawną.

Ponadto w § 4. ust. 10. uzgodniono, że m. in. w przypadku naruszenia zakazu konkurencji (...)spółce jawnej przysługiwało prawo rozwiązania umowy w trybie na­tychmiastowym oraz do złożenia oświadczenia o pozbawieniu przedstawiciela należnej mu prowizji.

Dowód: aneks do umowy numer (...) z dnia 16 marca 2007 r. zawar­ty dnia 01 kwietnia 2012 r. – k. 15 – 15 verte .

Po myśli § 2. ust. 2. podpisanego przez strony regulaminu wynagrodze­nia stanowiącego załącznik numer 1 do aneksu za każdą zawartą z inicjatywy przedstawiciela umowę o honorarium z osobą poszkodowaną w wypadku, za którą na podstawie umowy o honorarium (...) spółka jawna otrzymał od klienta wynagrodzenie z ty­tułu uzyskania roszczeń od towarzystwa ubezpieczeniowego obowiązanego do naprawienia szkody, przedstawicielowi przysługiwało wynagrodzenie prowizyjne w wysokości (...)% licząc od każdej rzeczywistej kwoty wynagrodzenia o­trzy­manej przez zleceniodawcę na podstawie umowy o honorarium.

Zgodnie z § 2. ust. 4. regulaminu wynagradzania należność G. P. (...)spółką jawną miała obowiązek w terminie 5 dni po zakończeniu każdego miesiąca przekazać mu wykaz zawar­tych umów oraz kwotę przysługującej mu prowizji, co do której miał on wystawić fakturę VAT.

Dowód: regulamin wynagradzania stanowiący załącznik numer 1 do aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. – k. 16.

G. P. pośredniczył w latach 2013 – 2014 w zawarciu przez (...) spółkę jawną umów o dochodzenie roszczeń m. in. z następującymi klientami G. W. (1), W. R., H. T. oraz K. H..

Dowód: kserokopia zestawienia klientów obsługiwanych przez G. P.w latach 2013 – 2014 – k. 78.

W dniu 30 stycznia 2014 r. (...)spółka jawna otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 532,35 zł tytułem roszczenia dochodzonego na rzecz G. W. (1).

Dowód: wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 29 stycznia 2014 r. – k. 103.

Tego samego dnia wystawiła fakturę VAT numer (...),
w której określiła wysokość honorarium należnego od tego klienta na kwotę 106,47 zł „netto” zaznaczając, że zostało uiszczone w całości.

Dowód: odpis faktury VAT numer (...) z dnia 30 stycz­nia 2014 r. – k. 104.

W dniu 31 stycznia 2014 r. (...)spółka jawna wystawiła rozliczenie numer (...), w którym wskazała, że prowizja należna G. P. z tytułu uzyskania hono­rarium od G. W. (1) wynosiła 31,94 zł.

Dowód: wydruk rozliczenia numer (...) – k. 96.

Dnia 10 lutego 2014 r. (...)spółka jawna przekazała na rzecz G. P. kwotę 31,94 zł wskazując w tytule „do rach nr (...)”.

Dowód: wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 10 lutego 2014 r. – k. 86.

W dniu 12 marca 2014 r. (...)spółka jawna otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 5.000,00 zł ty­tułem roszczenia dochodzonego na rzecz H. T..

Dowód: wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 12 marca 2014 r. – k. 119.

Tego samego dnia (...) spółka jawna wystawiła fakturę VAT numer (...), w której o­kreśliła wysokość należnego od tego klienta honorarium na kwotę 1.000,00 zł „netto” zaznaczając, że zostało uiszczone w całości.

Dowód: odpis faktury VAT numer (...) z dnia 12 marca 2014 r. – k. 120.

W dniu 31 marca 2014 r. (...) spółka jawna wystawiła rozliczenie numer (...), w którym wskazała, że prowizja należna G. P. z tytułu uzyskania honorarium m. in. od H. T. wynosiła 408,00 zł w tym od samej H. T. – 300,00 zł.

Dowód: wydruk rozliczenia numer (...) – k. 97.

W dniu 31 marca 2014 r. (...) spółka jawna otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 30.000,00 zł tytułem roszczenia dochodzonego na rzecz W. R..

Dowód: odpis potwierdzenia transakcji z dnia 31 marca 2014 r. – k. 106.

W tym samym dniu wystawiła fakturę VAT numer (...), w której określiła wysokość należnego od klienta honorarium na kwotę 6.000,00 zł „netto” wskazując, że zostało uiszczone w całości.

Dowód: odpis faktury VAT numer (...) z dnia 31 marca 2014 r. – k. 107.

W dniu 01 kwietnia 2014 r. (...)spółka jawna wystawiła rozliczenie numer (...), w którym podała, że prowizja należna G. P. z tytułu uzyskania honorarium od W. R. opiewała na kwotę 1.800,00 zł.

Dowód: wydruk rozliczenia numer (...) – k. 98.

Dnia 23 kwietnia 2014 r. (...) spółka jawna przekazała na rzecz G. P. kwotę 2.208,00 zł podając w tytule przelewu „do rach nr (...)”.

Dowód: wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 23 kwietnia 2014 r. – k. 87.

W dniu 20 sierpnia 2014 r. (...)spółka jawna otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 70.000,00 zł tytułem roszczenia dochodzonego na rzecz W. R..

Dowód: wydruk potwierdzenia transakcji z dnia 20 sierpnia 2014 r. – k. 108.

W tym samym dniu wystawiła fakturę VAT numer (...), w której określiła wysokość należnego od W. R. honorarium na kwotę 14.000,00 zł „netto” podając, że zostało uiszczone w całości.

Dowód: odpis faktury VAT numer (...) z dnia 20 sierp­nia 2014 r. – k. 109.

W dniu 29 sierpnia 2014 r. (...)spółka jawna wystawiła rozliczenie numer (...), w którym wskazała, że prowizja należna G. P. z tytułu uzyska­nia powyższych honorariów wynosiła w zakresie wynagrodzenia spółki otrzy­manego do W. R. kwotę 4.200,00 zł.

Dowód: wydruk rozliczenia numer (...) – k. 100.

(...)spółka komandytowo – akcyjna (...)zajmował się m. in. dochodzeniem od ubezpieczycieli roszczeń odszkodowawczych oraz roszczeń o zadośćuczynienie na rzecz osób, które ucierpiały w wypadkach lub ich bliskich.

Dowód: wydruki witryny internetowej (...)spółki komandytowo – akcyjnej (...) – k. 147 – 150.

Przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez (...)spółkę komandytowo – akcyjną (...) było m. in. pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana oraz pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

Dowód: wydruk informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu
z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 16 listo­pada 2015 r. – k. 154 – 160.

Powyższy stan faktyczny sprawy został uznany w części za bezsporny na podstawie art. 229. k.p.c.

Otóż strony zgodnie przyznały, że w dniu 16 lipca 2007 r. poprzednik prawny (...) spółki jawnej zawarła z G. P. umowę o współpracy o numerze (...). Nie było także sporu pomiędzy stronami co do tego, że w dniu 01 kwietnia 2012 r. (...) spółka jawna zawarła
z G. P. aneks do tej umowy. Poza sporem było, że faktura nu­mer (...)z dnia 10 listopada 2014 r. wystawiona przez G. P. pozostała nieopłacona. Bezsporne było, że G. P. jeszcze w okresie, gdy wiązała go z (...) spółką jawną umowa o współpracę, zawarł umowę z (...)spółką komandytowo – akcyjną (...), zgodnie z którą miał podejmować czynności zmierzające do zawierania umów o docho­dzenie ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu pomiędzy właścicielami gruntów
a przedsiębiorstwami przesyłowymi.

Okoliczności powyższe zostały przytoczone przez obydwie strony w sa­mym pozwie jak i w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Jako że przyzna­nie powoła­nych okoliczno­ści wy­ni­ka­jących z o­świad­czeń obu stron zawartych w po­zwie i w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie budziło w świetle prze­prowadzo­nego po­stę­po­wania dowodowe­go wąt­pliwo­ści, o­ko­licz­ności te zostały uznane za praw­dziwe. Dlatego też, zwa­żywszy na za­sadę wy­rażoną w art. 229. k.p.c., fakty te sąd uz­nał za udowod­nione.

Powyższy stan faktyczny sprawy został uznany w części za bezsporny na podstawie art. 230. k.p.c.

Otóż bezsporne było, że §. 2 ust. 1. podpisanego przez strony regula­minu wynagradzania stanowiącego załącznik do wskazanej wyżej umowy przewidywał, że jako wynagrodzenie przedstawiciel miał otrzymać prowizję jako procentową wartość fizycznego wpływu środków na rachunek spółki z wartości wynagrodzenia spółki wynegocjowanego przez przedstawiciela przy zawarciu umowy z klientem, od każdej umowy zawartej przy jego udziale. (...)spółka jawna przyznała, że łączna suma prowizji należnych G. P. za cały okres współ­pracy wyniosła 11.542,65 zł. Bezsporne było, że w związku z częścią tych na­leżności wystawił G. P. następujące faktury VAT:

- numer (...)opiewającą na kwotę 360,00 zł,

- numer (...)opiewającą na kwotę 31,94 zł,

- numer (...)opiewającą na kwotę 2.208,00 zł,

- numer (...)opiewającą na kwotę 162,00 zł,

co dawało łącznie 2.761,94 zł.

Nie było przedmiotem sporu, że (...)spółka jawna przekazała G. P. kwotę 3.622,65 zł regulując częściowo swoje zobowiązania, w tym kwotę 2.761,94 zł wynika­jącą z powyższych faktur VAT. Poza sporem było, że zobowiązania wynikające z rozliczeń numer (...) oraz numer (...) składające się na wskazaną wyżej łączną kwotę 11.542,65 zł powstały później aniżeli dzień, w którym został wnie­siony pozew a to odpowiednio dnia 30 stycznia 2015 r. i dnia 31 marca 2015 r. Bezsporne było, że dnia 10 listopada 2014 r. G. P. wystawił fakturę VAT numer (...) na kwotę 10.000,00 zł, w której termin płatności oznaczył na dzień 20 listopada 2014 r. Nie było przedmiotem sporu, że G. P. skierował do (...) spółki jawnej pismo datowane na dzień 18 września 2014 r., w którym oświadczył, że rozwiązał umowę o współpracy z uwagi na zaniechanie wypłaty należnych mu prowizji. Poza sporem było, że zgodnie z § 5 ust. 2. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. G. P. zobowiązał się nie podejmować bez pisemnej zgody (...) spółki jawnej działalności konkurencyjnej – osobiście lub przez inne osoby, jak też nie wyko­nywać działalności będącej przedmiotem umów zawieranych z klientami w ra­mach zawartej umowy. Niesporne było, że strony postanowiły w tej umowie, iż przez przedsiębiorstwo lub działalność konkurencyjną rozumieć należało każdą działalność, która była działalnością identyczną, podobną lub pośrednio tylko zbliżoną do tej jaka (...) spółka jawna wykonywała w ramach umów stanowiących przedmiot umowy. Poza sporem było również, że (...)spółka jawna w piśmie z dnia 22 sierpnia 2014 r. doręczonym G. P. dnia 26 sierpnia 2014 r. złożyła oświadczenie o rozwią­zaniu umowy z uwagi na naruszenie zakazu konkurencji, powołując się na treść § 4 ust. 10. aneksu. Strony nie spierały się co do tego, że (...)spółka jawna jednocześnie oświadczyła, iż zgodnie z § 4 ust. 10. aneksu pozbawiła G. P. prawa do prowi­zji wzywając go jednocześnie do zapłaty kary umownej na podstawie § 4 ust. 11. aneksu.

Fakty te przytoczone przez powoda w pozwie bądź też przez stronę po­zwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie docze­kały się ze strony przeciwnej wyraź­nego za­przeczenia czy też po­twier­dze­nia. Skoro zatem strona prze­ciwna nie wypo­wie­działa się co do przytoczonych okoliczno­ści, fakty te sąd, mając na uwadze wy­niki całej rozprawy oraz stanowisko pozwanych wyrażone w treści uzasadnienia sprzeciwu od nakazu zapłaty, mógł uznać za przy­znane a w konse­kwen­cji za rzeczywi­ście zaistniałe.

Rekonstrukcji stanu faktycznego sąd dokonał w części na podsta­wie do­kumentów oraz od­pisów dokumentów i wydruków zgromadzonych w to­ku po­stępowania dowodo­wego. Sąd nie dopatrzył się uchy­bień w ich treści oraz for­mie.

Dokumenty prywatne oraz odpisy dokumentów prywatnych jak i wydruki sąd uznał w ca­łości za au­tentyczne i wiarygodne. Żadna ze stron ich nie kwe­stionowała, tak pod wzglę­dem poprawności formal­nej jak i material­nej. Nie u­jaw­niły się też ja­kie­kolwiek okoliczności podważa­ją­ce moc dowo­dową odpisów tych doku­mentów, które należałoby brać pod uwagę z u­rzę­du. Do­mnie­mania,
z któ­rych korzy­stają do­ku­menty urzę­dowe jak i prywatne [auten­tyczno­ś­ci i zło­żenia za­wartego w nim o­świad­czenia przez o­sobę, która podpi­sała doku­ment prywatny ( vide: T. Ereciń­ski, „Ko­deks postę­powania cywil­nego. Komen­tarz. Część pierw­sza. Po­stę­powa­nie rozpoznaw­cze. Część druga. Po­stępowa­nie zabezpieczające. Tom 1”, wyda­nie 2, Wy­dawnictwo Prawnicze Lexi­sNexis, War­szawa 2007 r., pod red. T. Ere­cińskie­go, s. 576, teza 11 do art. 245, s. 590, teza 1 do art. 253)], pozostały niewzruszone. Dokumenty prywatne stanowiły do­wód te­go, że o­soby, które je podpi­sały, zło­ży­ły oświad­czenia za­warte w do­ku­men­tach (art. 245. k.p.c. w zw. z art. 233. § 1. k.p.c.). Wy­druki natomiast stanowiły dowód co do istnienia zapisu komputero­wego o określonej treści, która została w nich za­warta, w chwili dokonywania wydruku (k. 309. k.p.c.
w zw. z art. 233. § 1. k.p.c.) ( vide: wyrok Sądu Apelacyj­nego w Krakowie z dnia 08 lutego 2013 r., sygn. akt I ACa 1399/12, nie publ., LEX numer 1362755).

Sąd ostatecznie nie czynił ustaleń na podstawie dowodów z przesłucha­nia powoda oraz wspólników za stronę pozwaną gdyż okoliczności, które z nich wynikały, okazały się nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

III

Sąd Rejonowy w Tarnowie zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu jedynie w części.

Powód G. P. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...) spółki jawnej kwoty 10.000,00 zł w oparciu o art. 758. § 1. k.c. w zw. z art. 758 ¹ . § 1. i § 2. k.c. oraz art. 761. § 1. k.c. i art. 761 ³ . § 1. i § 3. k.c. i art. 353 ¹. k.c. oraz art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. wraz z odsetkami liczo­nymi od kwoty 10.000,00 zł od dnia 21 listopada 2014 r. do dnia zapłaty na podstawie art. 359. § 1. i § 2. k.c. jak i art. 481. § 1. i § 2. zd. I. k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz art. 482. § 1. k.c.

Przepis art. 758. § 1. k.c. stanowi, że przez umowę agencyjną przyjmu­jący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsię­biorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu
z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.

Zgodnie z brzmieniem art. 758. § 2. k.c. do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest upraw­nionego tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.

Po myśli art. 758 ¹. § 1. jeżeli sposób wynagrodzenia nie został w umowie określony, agentowi należy się prowizja.

Stosownie do treści art. 758 ¹ . § 2. k.c. prowizją jest wynagrodzenie, któ­rego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów.

Art. 761. § 1. k.c. przewiduje z kolei, że agent może żądać prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub jeżeli zostały one zawarte z klientami po­zyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju.

Zgodnie z brzmieniem art. 761 ³ . § 1. k.c. w braku odmiennego postano­wie­nia umowy agencyjnej agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w której dający zlecenie powinien był, zgodnie z umową z klientem, spełnić świadczenie albo faktycznie je spełnił, albo też swoje świadczenie spełnił klient. Jednakże strony nie mogą umówić się, że agent nabywa prawo do prowizji później niż
w chwili, w której klient spełnił świadczenie albo powinien był je spełnić, gdyby dający zlecenie spełnił świadczenie.

Z przepisu art. 761 ³ . § 3. k.c. wynika, że roszczenie o zapłatę prowizji staje się wymagalne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji. Postanowienie umowy mniej korzystne dla agenta jest nieważne.

Według przepisu art. 353 ¹. k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeci­wiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Stosownie do brzmienia art. 471. k.c. dłużnik obowiązany jest do napra­wienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowią­zania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem o­ko­liczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Po myśli art. 476. k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świad­czenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wy­padku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczno­ści, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Stosownie do treści art. 477. § 1. k.c. w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wy­nikłej ze zwłoki.

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czyn­ności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego wła­ści­we­go organu (art. 359. § 1. k.c.).

Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny spo­sób o­kreślona, należą się odsetki ustawowe (art. 359. § 2. k.c.).

Po myśli art. 481. § 1. k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świad­czenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, cho­ciażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odse­tek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481. § 2. zd. I. k.p.c.).

Norma art. 758. k.c. zawiera regulację statu­ują­cą umowę agencyjną, o­kre­śla elementy przedmiotowo istotne ( essentialia negotii) umowy agencyjnej o­raz zasadnicze obo­wiązki stron umowy agencyjnej. Stosownie do brzmienia te­go przepisu umowa agencyjna pozostaje umową konsensualną, tj. dochodzi do skutku w wyniku o­sią­gnięcia porozumienia przez kontrahentów, jest umową dwustronnie zobo­wią­zu­jącą, odpłatną oraz wzajemną, gdyż świadczenie jednej strony umowy agencyjnej ma stanowić ekwiwalent świadczenia drugiej strony.

Podstawowymi obowiązkami przyjmującego zlecenie czyli agenta wyni­kającymi z u­mowy agencyjnej jest stałe pośredniczenie za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu, przy czym do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest upraw­niony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie, zaś na dającym zlecenie ciąży obowiązek zapłaty wynagrodzenia. Obowiązki te statu­owane zostały w prze­pisie art. 758. § 1. k.c.

Na podstawie częściowo bezspornego stanu faktycznego oraz poczynio­nych ustaleń faktycznych należało stwierdzić, że pomiędzy G. P. a (...) spółka jawną do­szło do zawar­cia umowy zawierającej elementy przedmioto­wo istotne właściwe dla umowy agencyjnej, w wyniku której G. P. zobo­wią­zał się do pośredniczenia przy zawieraniu umów o dochodzenie roszczeń wyłącznie na rzecz (...) spółki jawnej zaś (...) spółka jawna zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia zgodnie z po­stanowieniami regulaminu wynagradzania stanowiącego załącznik do umowy.

Obowiąz­kiem agenta po­dejmującego się pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz dającego zlecenie pozostaje zatem działanie nakiero­wane na zawieraniu umów na rzecz dającego zlecenie. Umowa agencyjna nie jest zatem umową re­zultatu, gdyż obowiązkiem powoda pozostawało tu staranne działanie przy wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem usług polegających na pośredniczeniu w zawieraniu umów określonego w umowie agencyjnej ro­dzaju. Z kolei wzajemnym świadczeniem strony pozwanej pozostawała zapłata wynagrodzenia prowizyjnego w wysokości określonej procentowo od wartości środków przekazywanych na rzecz (...) spółki jawnej w związku z roszczeniami dochodzonymi przez tę spółkę na rzecz klientów, z którymi umowy podpisywał agent. Takie obowiązki wynikały z art. 758. § 1. k.c. w zw. z art. 758 ¹ . § 2. k.c. jak i odnoszą­cych się do sposobu wykonywania zobowią­zań art. 354. k.c. i art. 355. k.c.

Na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych należało stwierdzić, że po­między stronami doszło do zawarcia umowy agencyjnej o świadczenie usług, w wy­niku których powód wykonywał swe obowiązki w okresie do września 2014 r. włącznie w tym również w miesiącu wrześniu 2014 r. Z częściowo bezspor­nego stanu faktycznego a częściowo ustalonego stanu faktycznego treści wyni­kało także, że G. P. oraz (...)spółka jawna zawarli umowę agencyjną. Treść aneksu
z dnia 01 kwietnia 2012 r. wskazywała jednoznacznie, że ten pierwszy zobowią­zał się do pośredniczenia w zawieraniu umów przez będącego przedsiębiorcą zleceniodawcę, w tym do ich zawierania w jego imieniu tych umów. Stąd speł­nione zostały wszystkie przesłanki wymagane zgodnie z art. 758. § 1. k.c. Jed­nocześnie z podpisanego przez strony załącznika do tej umowy zatytułowanego jako regulamin wynagradzania wynikało, że strony ustalił, iż G. P.jako wynagrodzenie otrzymywać miał prowizję.

Strony pozostając w zgodzie z art. 758. § 2. k.c. uzależniły wysokość prowizji od honorarium, które zleceniodawca otrzymywał od klienta pozyska­nego przez agenta za wykonanie umowy zawartej za pośrednictwem tego a­genta. Określiły ją na poziomie(...)% tegoż honorarium.

W wyniku zawartej umowy powód w całości wykonał swe o­bo­wiązki, tj. zawarł na rzecz dającego zlecenie umowy a klientami, którym przysługiwały określone roszczenia, czego nie można powiedzieć o stronie pozwanej. Umowa obligowała stronę po­zwaną do zapłaty prowizji zależnej od wysokości środków wpływających na jej rzecz z tytułu uzyskanych na rzecz klientów środków
w związku z ich roszczeniami, (...)spółka jawna na dzień wniesienia pozwu jak i do dnia zamknięcia rozprawy i wydania wy­ro­ku jed­nak nie uczyniła zadość w spo­sób na­leżyty swe­mu pod­stawowe­mu ob­owiązko­wi. O ile bowiem agent wywiązał się ze swych obowiązków w ca­łości, to dający zlecenie zawierania umów określone­go ro­dzaju częściowo nie zrealizował ciążą­cego na nim obo­wiązku, tj. nie za­płacił
w całości wynagrodzenia prowizyjnego z tytułu zawartych przez agenta umów, na podstawie których dający zlecenie otrzymał od klientów wynagrodzenia. Czę­ściowo zatem (...) spółka jawna zobowiązania swe­go należycie nie wyko­nała, gdyż w chwili wnie­sienia pozwu nie spełniła swe­go świad­cze­nia.

Nie spełniając swego świad­czenia w postaci zapłaty wynagrodzenia pro­wizyjnego strona pozwana sprzenie­wierzyła się nie tylko obowiąz­kowi kupu­jące­go sformułowa­nemu w art. 758. § 1. k.c., tj. po­legającemu na zapłacie umó­wionego wynagrodzenia ale i zasa­dzie leżą­cej u pod­walin prawa zo­bo­wiązań, zgodnie z któ­rą pacta sunt servanda. Skoro bowiem (...) spółka jawna zdecydowała się za­wrzeć u­mowę, w ra­mach której zleciła agentowi zawieranie przez niego na jej rzecz określonego rodzaju umów i uzyskała w następstwie zawarcia niektórych z nich świadczeń pieniężnych, to o­bo­wiązana była również do spełnienia swego wza­jemnego świadczenia pole­ga­ją­ce­go na zapłacie agentowi umówionego wyna­grodzenia prowizyjnego w termi­nie wynikającym z zawartej umowy i z faktury VAT. Inne roz­wiązanie w po­staci braku spełnienia świadczenia z ty­tułu zawartej przez stronę po­zwaną umowy agencyjnej doprowadzi­łoby do zdestabi­lizowania pewności ob­rotu. Usankcjono­wanie takiego stanu rze­czy spowodowa­łoby trudne do przyjęcia konsekwencje. Brak przy tym do­wodu, aby po­wód za­mierzał zwol­nić (...) spółkę jawną z długu bądź też zgodził się na przesunię­cie terminu płatności za­płaty choćby części wynagrodzenia, skoro nie tylko wskazywał wy­sokość jej zobo­wiązania, ostatecznie zaś wystąpił ze stosownym po­wódz­twem. O tym natomiast, że występujący z po­zwem podmiot legitymowany był do dochodze­nia zapłaty wynagrodzenia z tytułu realizacji postanowień umowy agencyjnej, przeko­nywała treść art. 758. § 1. k.c.

G. P. dochodził kwoty 10.000,00 zł tytułem prowizji należnej mu od pozwanej spółki. Zaznaczyć przy tym trzeba, że w toku procesu dokonał modyfikacji podstawy faktycznej swoich roszczeń, o ile bowiem w pozwie twier­dził, że była to prowizja za okres od sierpnia do września 2014 r., o tyle w od­powiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty podał, że chodziło mu o należność
z tego tytułu za cały 2014 r. (...) spółka jawna wskazała z kolei, że suma wszystkich roszczeń powoda powstałych w całym okresie współpracy odpowiadała kwocie 11.542,65 zł. Twierdziła przy tym, że uregulowała wobec niego kwotę 3.622,65 zł, czemu po­wód nie przeczył. Podkreśliła także, że roszczenia o kwoty opisane w rozlicze­niach numer (...) oraz (...) powstały dopiero odpowiednio dnia 30 stycznia 2015 r. oraz dnia 31 marca 2015 r. G. P. z kolei twierdził, że za sam rok 2014 należała mu się wciąż 10.000,00 zł. Wobec tego konieczne stało się określenie, jak wysoka była łączna kwota prowizji za rok 2014 i w jakim zakresie została ewentualnie zaspokojona przez spółkę w ramach wskazanej wyżej kwoty 3.622,65 zł.

Jak wyżej ustalono G. P. zawarł w latach 2013 – 2014 w imie­niu zleceniodawczyni umowy o dochodzenie roszczeń m. in. z H. T., G. W. (1), K. H. i W. R.. Co za tym idzie, zgodnie z art. 761. § 1. k.c. mógł on żądać prowizji od kwot uzyskanych przez (...) spółkę jawną z tytułu zawarcia przez niego umów z klientami strony pozwanej i w związku z uzyskanymi przez nich świadczeniami. Sposób sformułowania § 2. ust. 2. załącznika numer 1 do aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. pozwolił wycią­gnąć wniosek, że roszczenie o wypłatę tej prowizji powstawało dopiero od chwili otrzymania przez zleceniodawcę kwoty honorarium od pozyskanego przez a­gen­ta klienta. Strony postanowiły bowiem w tym paragrafie, ze prowizja przy­sługiwała w wysokości (...)% kwoty rzeczywiście otrzymanej od klienta przez pozwaną spółkę. Uzgodnienie takie było dopuszczalne w świetle art. 761. § 1. k.c., który stanowi, że najpóźniejszym dopuszczalnym terminem nabycia prawa do prowizji jest właśnie chwila spełnienia swojego świadczenia przez klienta albo chwila, w której powinien był je spełnić, gdyby dający zlecenie spełnił swoje świadczenie. W niniejszej sprawie zleceniodawca potrącał należne mu od klienta honorarium z kwoty, która wpływała na jego rachunek bankowy od towa­rzystwa ubezpieczeniowego tytułem roszczeń dochodzonych na rzecz tego klienta, co jednoznacznie wynikało z treści wystawionych klientom jeszcze tego samego dnia faktur VAT. Stąd jako moment spełnienia świadczenia przez klienta i – co za tym idzie nabycia przez G. P. roszenia o prowizję – należało traktować dzień zaksięgowania środków pieniężnych na podstawie tychże przelewów na rachunku bankowym (...)spółki jawnej.

Dnia 31 stycznia 2014 r. miał miejsce przelew tytułem spełnienia świadcze­nia w związku z roszczeniem G. W. (1). W dniach 31 marca 2014 r. oraz 20 sierpnia 2014 r. na rzecz (...)spółki jawnej miały miejsce przelewy środków pieniężnych tytułem zaspokojenia roszczeń W. R.. W dniu 12 marca 2014 r. pozwana spółka otrzymała z kolei kwotę należną tytułem zaspokojenia rosz­czeń H. T..

(...) spółka jawna potrąciła sobie tytułem honorarium następujące kwoty:

⚫

w przypadku świadczenia uzyskanego dla G. W. (1) – 106,47 zł „netto”

⚫

w przypadku świadczenia uzyskanego w interesie W. R. – 6.000,00 zł „netto” (31 marca 2014 r.) oraz 14.000,00 zł „netto” (20 sierp­nia 2014 r.),

⚫

w przypadku świadczenia uzyskanego na rzecz H. T. – 1.000,00 zł „netto”.

Biorąc pod uwagę, że zgodnie z załącznikiem numer 1 do aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. G. P. przysługiwała prowizja odpowiada­jąca (...)% honorarium otrzymanego przez dającą zlecenie spółkę jawną przyjęto, że:

⚫

w dniu 31 stycznia 2014 r. powstało po jego stronie roszczenie o zapłatę kwoty 31,94 zł tytułem prowizji od umowy zawartej w imieniu spółki po­zwanej z G. W. (1) ((...));

⚫

w dniu 12 marca 2014 r. powstało po jego stronie roszczenie o zapłatę kwoty 300,00 zł tytułem prowizji od umowy zawartej w imieniu spółki po­zwanej z H. T. ((...));

⚫

w dniu 31 marca 2014 r. powstało po jego stronie roszczenie o zapłatę kwoty 1.800,00 zł tytułem prowizji od umowy zawartej w imieniu spółki pozwanej z W. R. ((...));

⚫

w dniu 20 sierpnia 2014 r. powstało po jego stronie roszczenie o zapłatę kwoty 4.200,00 zł tytułem prowizji od umowy zawartej w imieniu pozwa­nej spółki z W. R. ((...)).

Kwoty te pokrywały się w pełni z treścią wydruków rozliczeń wystawio­nych przez stroną pozwaną.

Z przedłożonej przez (...)spółkę jawną dokumentacji, która nie była kwestionowana przez powoda, wynikało jednak, że pozwana spółka przekazała na skutek do­konania szeregu przelewów pieniężnych na jego rzecz środki pieniężne regu­lując część opisanych zobowiązań. Co prawda w tytułach transakcji powoły­wano się jedynie na rachunki, które nie zostały ostatecznie złożone do akt sprawy, jakkolwiek zbieżność czasu wykonania przelewów oraz ich kwot z wy­sokością oraz chwilą powstania wskazanych roszczeń wskazywała, że operacje te miały na celu zaspokojenie tych roszczeń. Zatem przelewem z dnia 10 lutego 2014 r. zapłaciła kwotę 31,94 zł tytułem prowizji od umowy z G. W. (1)(powstałego dnia 30 stycznia 2014 r.). Z kolei przelewem z dnia 23 kwiet­nia 2014 r. na kwotę 2.208,00 zł spłaciła m. in. należność z tytułu roszczenia
o prowizję należną od umowy z W. R. (powstałą dnia 31 marca 2014 r.) oraz zaspokoiła roszczenie o zapłatę prowizji od umowy
z H. T. (powstałe dnia 12 marca 2014 r.). Ostatecznie zatem trzeba przyjąć, że nie zo­stały zaspokojone roszczenia G. P. o zapłatę prowizji z dnia 20 sierpnia 2014 r. od umowy z W. R. (4.200,00 zł) – łącznie 4.200,00 zł.

Powód nie zaoferował dowodów, z których wynikało, że należały mu się jeszcze inne prowizje za 2014 r. oprócz wyżej wymienionych.

Zasądzając na rzecz powoda kwotę 4.200,00 zł z tytułu wynagrodzenia należnego mu jako prowizja naliczona od wartości świadczeń uzyskanych przez dającego zlecenie na skutek umów zawartych przez G. P. na rzecz (...) spółki jawnej ograniczył się jedynie do ustalenia, czy po stronie powoda powstały roszczenia o zapłatę prowizji w roku 2014, gdyż to właśnie za ten rok prowizji żądał powód. Strona pozwana sama co prawda stwierdziła, że suma prowizji za cały okres współpracy wyniosła 11.542,65 zł, z czego spłacono 3.622,65 zł, co oznaczałoby, że nie uiszczono jeszcze 7.920,00 zł. Należało mieć jednak na uwadze to, że G. P. żądał jedynie prowizji za 2014 r. powołując
w uzasadnieniu pisma procesowego jedynie ten rok, jako okres czasu, za który prowizja nie została mu wypłacona. Stąd sąd określając wysokości przysługują­cej mu kwoty uwzględnił tylko te roszczenia o prowizję, które powód nabył
w roku 2014. Przeciwne postępowanie stanowiłoby naruszenie zasady wyrażo­nej w art. 321. § 1. k.p.c., zgodnie z którą niedopuszczalne jest wyrokowanie co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzanie ponad żądanie.
W doktrynie nie budziło bowiem wątpliwości, że żądanie indywidualizowane jest podanymi przez powoda okolicznościami faktycznymi (tak: A. Jakubecki (w:) „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366”, H. Do­lecki (red.), T. Wiśniewski (red.), Lex 2013, teza 3 komentarza do art. 321). Tak też stwierdził Sąd Najwyższy podając, że „oparcie wyroku na podstawie faktycznej nie powołanej przez powoda jest orzeczeniem ponad żądanie w rozumieniu art. 321 KPC” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 marca 2005 r., sygn. akt II CK 556/04, publ. OSNC 2006 r., nr 2, poz. 38, s. 101; vide orze­czenie Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1936 r., sygn. akt C.II. 1770/35, za J. Gudowskim, „Ko­deks postę­powa­nia cywilnego – tekst, orzecznictwo, pi­śmien­nictwo”, Wydaw­nictwo Praw­nicze sp. z o.o., Warszawa 1998 r., tom 1, s. 568, teza 1 do art. 321; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1936 r., sygn.. akt C.II. 739/36, za J. Gudowskim, „Ko­deks postę­powa­nia cywilnego – tekst, o­rzecz­nictwo, pi­śmien­nictwo”, Wydaw­nictwo Praw­nicze sp. z o.o., Warszawa 1998 r., tom 1, s. 568, teza 2a do art. 321). Niedopuszczalne było zatem przyjmowanie w sposób dorozumiany, że chodziło (...)również o świadczenia, które winien otrzymać za lata 2013 i 2015, co byłoby tym bardziej nieuprawnione, iż był on reprezentowany przez zawodo­wego pełnomocnika.

Zważywszy przy tym na zaoferowane przez strony i przeprowadzone dowody nale­ża­ło stwierdzić, iż strona pozwana podniosła pewne okoliczności, które uzasadniać miały w jej zamyśle uzasadniać brak zapłaty z tytułu zawartej umowy agencyjnej starając się uczynić zgodnie z poglądem, że „reguła doty­cząca ciężaru dowodu nie może być rozu­miana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spo­czy­wa on na stronie powo­do­wej. Jeżeli strona powodowa udowod­niła fakty prze­mawiają­ce za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udo­wodnienia ekscepcji i faktów uza­sad­nia­ją­cych jej zdaniem oddalenie po­wódz­twa” (tak Sąd Najwyż­szy w wyro­ku z dnia 20 kwietnia 1982 r., sygn. akt I CR 79/82, nie publ., LEX nr 8416).

W tym miejscu odnieść się należało się do kwestii ewentualnego pozbawie­nia powoda prawa do powyższych prowizji. W piśmie z dnia 22 sierp­nia 2014 r. oświadczyła strona pozwana, że rozwiązała umowę o współpracy ze skutkiem natychmiastowym wobec naruszenia przez G. P. zaka­zu konkurencji wyrażonego w § 5. ust. 2. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. oraz powołując się na § 4. ust. 10. aneksu stwierdziła, że pozbawiła go prawa do prowizji. W rzeczy samej z § 4. ust. 10. aneksu wynikało, że w przypadku naru­szenia zakazu konkurencji zlecający mógł rozwiązać umowę w trybie natych­miastowym, a agent mógł zostać jednostronnym oświadczeniem pozbawiony prawa do prowizji. Co za tym idzie dla oceny, czy strona pozwana skutecznie pozbawiła G. P. prawa do obliczonej wyżej prowizji, niezbędne było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy ten rzeczywiście naruszył zakaz konkurencji wynikający z powyższej umowy.

Niesporne pomiędzy stronami było, że G. P. zawarł w okre­sie, gdy był związany umową ze stroną pozwaną, umowę z przedsiębiorcą,
w ramach której miał pośredniczyć w zawieraniu umów o ustanowienie odpłat­nej służebności przesyłu. Z kolei w aneksie z dnia 01 kwietnia 2012 r. strony wpro­wadziły zakaz działalności konkurencyjnej, zdefiniowały działalność konku­ren­cyjną wobec zleceniodawcy jako każdą działalność identyczną, podobną lub tylko pośrednio zbliżoną do wykonywanej przez stronę pozwaną w ramach umów stanowiących przedmiot aneksu. Wprowadzenie takiego zastrzeżenia było dopuszczalne jako pozostające w granicach swobody umów wyznaczonej przepisem art. 353 ¹. k.c. Zważywszy na to, że przedmiotem aneksu były – zgodnie z § 1. ust. 2. oraz § 2. ust. 1. pkt 2) umowy o dochodzenie roszczeń na rzecz osób poszkodowanych w wypadkach – przez działalność strony pozwanej wykonywaną w ramach tych umów należało uznać dochodzenie takich właśnie roszczeń na rzecz osób poszkodowanych w wypadkach. W konsekwencji lite­ralnie odczytanie definicji z § 5. ust. 2. zd. II. prowadziłoby do wniosku, że za­kaz konkurencji wyrażony w § 5 ust. 2. zd. I. aneksu sprowadzałby się do nie­możności prowadzenia przez agenta działalności „identycznej, podobnej lub tylko pośrednio zbliżonej” do dochodzenia roszczeń na rzecz osób poszkodo­wanych wypadkach. Z pewnością działalnością taką nie byłoby pośredniczenie w zawieraniu umów o dochodzenie ustanowienia odpłatnej służebności prze­syłu. Należało mieć jednak na uwadze treść całego § 5. ust. 2. zd. I. aneksu
z dnia 01 kwietnia 2012 r., w którym strony postanowiły, że m. in. w okresie obowiązywania umowy agent zobowiązuje się nie podejmować bez pisemnej zgody zleceniodawcy działalności konkurencyjnej, jak też wykonywania działal­ności będącej przedmiotem umów zawieranych z klientami w ramach tego aneksu. Nietrudno zauważyć, że przyjęta przez strony definicja działalności konkuren­cyjnej jako działalności identycznej, pośredniej lub tylko pośrednio zbliżonej do działalności wykonywanej przez zleceniodawcę w ramach umów stanowiących przedmiot aneksu (czyli w ramach umów o dochodzenie roszczeń na rzecz osób poszkodowanych w wypadkach) w znacznej mierze pokrywała się z tą częścią zdania I przytoczonego ustępu, która zakazywała wykonywania działal­ności będącej przedmiotem umów zawieranych z klientami w ramach aneksu. W istocie zatem strony w tym samym zdaniu wyraziłyby dwa niemal tożsame zakazy.

W świetle art. 65. § 1. k.c. racjonalna wykładnia treści umowy prowadziła jednak do wniosku, że tworząc szczególną definicję „działalności konkurencyj­nej” chciały one nadać temu pojęciu treść odmienną niż wynikającą z po­wszechnie przyjętych reguł znaczeniowych. Przyjąć należało, że chodziło raczej o objęcie jego zakresem również działalności na rzecz innych podmiotów, pro­wadzących działalność „identyczną, podobną lub tylko pośrednio zbliżoną” do wykonywanej przez zleceniodawcę na podstawie umów o dochodzenie rosz­czeń osób poszkodowanych w wypadkach. Za wnioskiem takim przemawiała początkowa część § 5. ust. 2. zd. II. brzmiąca następująco: „Za przedsiębior­stwo i działalność konkurencyjną uznana będzie (…)”. Sugeruje ona, że w miej­scu tym zdefiniowane zostały zarówno „przedsiębiorstwo konkurencyjne” jak
i „działalność konkurencyjna”. Fragment ten był niezrozumiały w kontekście ca­łego paragrafu (a w szczególności zdania I), w którym strony nie użyły w ogóle pojęcia „przedsiębiorstwo konkurencyjne”. Ukazaną niespójność rozsądnie tłu­maczyło jednak przyjęcie, że autorzy chcieli pod pojęcie działalności konkuren­cyjnej podciągnąć również działalność na rzecz przedsiębiorstwa, które prowa­dziło zdefiniowaną dalej działalność konkurencyjną.

Należało zatem odpowiedzieć na pytanie, czy (...)spółka komandytowo – akcyjna (...)(z którą G. P. zawarł umowę o pośrednictwie w zawieraniu umów o dochodzenie od­płatnego ustanowienia służebności przesyłu) prowadziła działalność „tożsamą, podobną lub tylko pośrednio zbliżoną” do dochodzenia roszczeń na rzecz osób poszkodowanych w wypadkach. W toku postępowania ustalono, że oferowała ona m. in. pomoc w dochodzeniu roszczeń takich właśnie osób, co oznaczało, że prowadziła działalność identyczną do strony pozwanej. Co prawda pośredni­czenie w zawieraniu umów odnoszących się do tego elementu jej oferty nie na­leżało do zakresu obowiązków powoda, jednakże zakaz konkurencji zawarty
w aneksie z dnia 01 kwietnia 2012 r. nie różnicował sytuacji agenta z uwzględ­nie­niem tej okoliczności. Dlatego obejmował również współpracę z jednostką, która parała się opisaną tam działalnością, choćby agent miał zająć się w ra­mach współpracy z tą jednostką czynnościami zupełnie niepowiązanymi z tym aspektem jej aktywności, który miał charakter konkurencyjny w stosunku do strony pozwanej.

Zresztą samo pośredniczenie w zawieraniu umów o dochodzenie ustano­wienia służebności przesyłu mieściło się w szerokiej definicji działalności konku­rencyjnej przyjętej w przedmiotowym aneksie. Z pewnością bowiem wykazuje ona pewne podobieństwo z dochodzeniem roszczeń osób poszkodowanych
w wypadkach. Cechą wspólną obydwu działalności było wykonywanie czynno­ści prawnych i faktycznych na rzecz klienta zmierzających do zaspokojenia jego roszczeń pieniężnych. Roszczenia to oczywiście wypływały z zupełnie odmien­nych zdarzeń faktycznych oraz miały umocowanie w różnych przepisach prawa, co sprawiało, iż podobieństwo to było bardzo odległe, nie mniej jednak mieściło się w szerokiej definicji zawartej w § 5. ust. 2. zd. II aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. Dlatego też podjęcie działalności na rzecz wskazanego podmiotu sta­nowiłoby działalność konkurencyjną zakazaną umową stron postępowania.

Konieczne było wobec tego rozważenie kolejnej kwestii a mianowicie, czy w istocie G. P. podjął się tej działalności. Nie było oczywiście przedmiotem sporu, że zawarł on umowę, na mocy której miał pośredniczyć
w zawieraniu przez przywołaną wyżej (...)spółkę komandytowo – akcyjną (...)umów o dochodzenie odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu. Czy jednak czynność ta sama w sobie mo­gła już zostać poczytana za podjęcie takiej działalność? W tym celu należało dokonać wykładni pojęcia „działalności” na gruncie aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. W toku postępowania żadna ze stron nie wywodziła, iżby ich zgodnym zamiarem czy też celem przy zawarciu umowy było nadanie temu pojęciu jakie­goś szczególnego znaczenia, co obligowałoby sąd do odstąpienia od jego do­słownego brzmienia zgodnie z art. 65. § 2. k.c. Stąd należało się odwołać do powszechnych reguł znaczeniowych. I tak przez „działalność” należało rozu­mieć m. in. „zespół działań podejmowanych w jakimś celu” (Słow­nik języ­ka pol­skie­go, tom 1, Państwowe Wydawnictwo Nauko­we, Warszawa 1984, pod red. M. Szymczaka, s. 496; „Słownik języka polskiego PWN” dostępny na stronie internetowej http://sjp.pwn.pl/sjp/działalność;2455556). Co za tym idzie, ko­nieczne było stwierdzenie, czy zachowanie powoda mogło być uznane za ze­spół działań podjętych w celu doprowadzenia do umożliwienia zawarcia przez konkurencyjną (w rozumieniu aneksu) spółkę umów z klientami.

Odpowiedź na tak sformułowane pytanie była w ocenie sądu przecząca. Samo zawarcie umowy, na mocy której miał powód podejmować takie działania na rzecz konkurencyjnej spółki, stanowiło pojedynczy akt, który w żaden sposób nie był jeszcze nakierowany na pozyskanie klientów. Tworzył jedynie prawne zobowiązanie do opisanej w nim działalności, działalnością jednak jeszcze nie był. Dlatego przedmiotowe zachowanie nie stanowiło naru­szenia zakazu konku­rencji ustanowionego przez strony w § 5. ust. 2. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. Stanowisko powyższe znajdowało oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższe­go, który stwierdził m. in., „że nie jest złamaniem zakazu prowadzenia działal­ności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy (klauzuli konkurencyjnej) uczestnictwo w spółce, która nie podjęła żadnej działalności i czynności przygo­towawczych do niej (…)” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 lutego 1998 r., sygn. akt I PKN 535/97, publ. OSNAPiUS 1999 r., nr 3, poz. 85). Tezę tę pod­trzymał Sąd Najwyższy m. in. w wyrokach z dnia 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt II PK 374/09, nie publ., LEX nr 661504), z dnia 03 grudnia 2008 r. (sygn. akt I PK 93/08, nie publ., LEX nr 1405292) oraz z dnia 12 września 2008 r. (sygn. akt I PK 27/08, publ. OSNAPiUS 2010 r., nr 3 – 4, poz. 34). W uzasadnieniu tego ostatniego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził, że „nie jest więc złamaniem zakazu konkurencji utworzenie lub przystąpienie do istniejącego podmiotu go­spodarczego albo zarejestrowanie własnej działalności nawet zbieżnej przed­miotowo z działalnością pracodawcy, lecz jej niepodjęcie bądź podjęcie w za­kresie różnym od tej, jaką prowadzi pracodawca” (tak Sąd Najwyższy w uza­sadnieniu powołanego już wyżej wyroku z dnia 12 września 2008 r., sygn. akt I PK 27/08, publ. OSNAPiUS 2010 r., nr 3 – 4, poz. 34). Zapatrywania te wyra­żone zostały co prawda na gruncie spraw z zakresu prawa pracy, pozostawały jednak aktualne w niniejszej sprawie. U ich podstaw nie legły bowiem żadne szczególne przesłanki wynikające z przepisów prawa pracy.

Podsumowując, zawarcie przez G. P. umowy z (...)spółką komandytowo – akcyjną (...)umowy, w ramach której miał pośredniczyć w zawieraniu z klientami umów o dochodzenie odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu nie stanowiło samo
w sobie naruszenia zakazu konkurencji ustanowionego przez strony w aneksie z dnia 01 kwietnia 2012 r. Pozwana spółka nie zaoferowała dowodów na oko­liczność, że G. P. podjął na podstawie tej umowy jakiekolwiek czyn­ności. Tym samym nie wykazała, że naruszył wskazany zakaz innymi zacho­waniami. W konsekwencji za bezskuteczne należało uznać jej oświadczenie
z dnia 22 sierpnia 2014 r. o pozbawieniu powoda praw do prowizji. Nie ziściła się bowiem podstawa do skorzystania z przedmiotowego uprawnienia ustano­wiona w § 4. ust. 10. aneksu z dnia 01 kwietnia 2012 r. w postaci naruszenia zakazu konkurencji; pozwana spółka nie udowodniła natomiast zaistnienia in­nych prze­słanek przewidzianych w tym ustępie. Skoro oświadczenie o pozba­wieniu prawa do prowizji okazało się bezskuteczne, nadal istniało roszczenie G. P.o jej zapłatę. Tym samym należało na jego rzecz zasądzić od po­zwanej spółki kwotę 4.200,00 zł należnej tytułem prowizji za 2014 r.

Odnośnie rozstrzygnięcia o odsetkach wskazać należało, że zgodnie
z przepisem art. 761 ³ . § 3. k.c. roszczenie o zapłatę prowizji staje się wymagal­ne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji. Roszczenie o zapłatę kwoty 4.200,00 zł tytułu prowizji od umowy za­wartej z W. R. powstało dnia 20 sierp­nia 2014 r. – obydwa stały się zatem wymagalne dnia 31 października 2014 r. Co za tym idzie powód mógł żądać odsetek za opóźnienie od dnia 01 listopada 2014 r., skoro jednak wybrał moment późniejszy, to sąd zasądził na jego rzecz odsetki od dnia 21 listopada 2014 r. zgodnie z żądaniem pozwu nie wychodząc poza jego granice.

Źródłem roszczenia odsetkowego zgodnie z hipotezą art. 359. § 1. k.c. pozostają czynność prawna, ustawa, orzeczenie sądu jak i decyzja właściwego or­ganu, przy czym o ile wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe (art. 359. § 2. k.c.).

Ustawowym źródłem powstania wierzytelności z tytułu zapłaty odsetek za opóźnienie pozostawał powołany wyżej przepis art. 481.§ 1. k.c. Z kolei przepis art. 481. § 1. zd. II. k.c. wskazywał na wysokość odsetek z tytułu opóź­nienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, które w takiej sytuacji należały się w wysokości ustawowej.

Ustawowe źródło powstania wierzytelności z tytułu zapłaty odsetek za o­późnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty znajdowało z kolei opar­cie w ustawie z dnia 08 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach han­dlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 403 z późn. zm.), choć do dnia 31 grudnia 2015 r. zgodnie z brzmieniem art. 56. ustawy z dnia 09 października 2015 r.
o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych u­staw (Dz. U. 2015 r., poz. 1830) do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniej­szej ustawy stosować należało się przepisy dotychczasowe.

I tak stosownie do treści obowiązującego od dnia 01 stycznia 2016 r. art. 4a. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych do transakcji han­dlowych nie stosuje się przepisu art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

W myśl przepisu art. 7. ust. 1. w transakcjach handlowych z wyłączeniem transakcji w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi bez we­zwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlo­wych, chyba, że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalno­ści świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie nastę­pujące warunki:

1)  wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2)  wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Jako że wynagrodzenie agenta nie zostało zapłacone w terminie,
w związku z czym zapłata ceny nie nastąpiła w terminie wynikającym z umowy za­wartej przez strony jak i z faktury VAT wystawionej w związku z czynnościami agenta i z tego tytułu powód był uprawniona do uzyskania swoistego odszko­dowania w postaci odsetek ustawowych od wynagrodzenia, które nie zostało zapłacone w termi­nie zapłaty i za okres od dnia wymagalno­ści do dnia spóźnio­nego spełnienia świadczenia pieniężne­go, toteż sąd zasądził odsetki ustawowe od kwoty uwzględnionej wyrokiem zgodnie z żą­daniem pozwu, tj. od dnia 21 listopada 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz dalsze odsetki ustawowe za opóź­nienie w transakcjach handlowych po­cząwszy od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Strony nie wskazały bo­wiem w u­mowie agencyjnej innej wysoko­ści od­setek na­leż­nych z tytułu opóź­nienia w za­płacie wynagrodzenia. Nie bu­dziło także wątpliwości, że umowa agencyjna zawarta pomiędzy stronami,
z której wywodziła się wierzytelność G. P., pozostawała transak­cją handlową w rozu­mie­niu art. 4. pkt 1) ustawy o terminach zapłaty w transak­cjach handlowych, skoro w jej ramach następowało odpłatne świadczenie usług agencyjnych w postaci pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz strony po­zwanej, a strony umowy agencyjnej zawarły ją w związku z wykonywaną przez każdą z nich działalnością.

Na koszty procesu, które w sumie wyniosły 2.751,00 zł składały się opłata od pozwu w postępowa­niu uproszczonym w kwocie 300,00 zł (pokwito­wanie wpłaty na okładce akt, k. 7), wynagrodzenia zawodo­wych pełnomoc­ników stron obli­czone według stawki minimalnej od wartości przedmiotu sprawy, tj.
w kwo­tach po 1.200,00 zł oraz łącznie kwota 51,00 zł poniesiona tytu­łem opłat skar­bowych uisz­czonych od odpisów dokumentów stwierdzających ustanowie­nie pełnomocników proce­so­wych stron i ich substytutów (k. 67 – 69, k. 72 – 73). Z tej sumy koszty powoda odpowiadały kwocie 1.534,00 zł zaś koszty strony pozwanej wyniosły 1.217,00 zł.

Powstania innych kosztów postępowania żadna ze stron nie wykazała
i nie żądała ich zwrotu.

Z uwagi na to, że sąd uwzględnił żądanie pozwu jedynie w części (nieco mniej aniżeli w połowie), zdecydował – postępując w myśl dyrektywy odpowie­dzialności za wynik procesu i zasady zwrotu kosztów niezbędnych i celowych oraz zasady kompensaty kosztów procesu – znieść wzajemnie pomiędzy stro­nami koszty procesu na podstawie art. 100 zd. I. in initio k.p.c..

Wyżej wskazane względy zdecydowały o tym, że orzeczono jak w sen­tencji, uznając powództwo na pod­stawie art. 758. § 1. k.c. w zw. z art. 758 ¹ . § 1. i § 2. k.c. oraz art. 761. § 1. k.c. i art. 761 ³ . § 1. i § 3. k.c. i art. 353 ¹. k.c. oraz art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. oraz art. 6. k.c. i art. 232. k.p.c. jak i przy zasto­so­waniu pozosta­łych powołanych w u­zasadnieniu przepisów za za­sadne jedynie w znikomym zakresie.

Rozstrzygnięcie o odsetkach znajdowało oparcie w brzmieniu art. 359. § 1. i § 2. k.c. w zw. z art. 481. § 1. i § 2. zd. I k.c. a w zakresie, w jakim odsetki zostały zasądzone po­cząwszy od dnia 01 stycznia 2016 r., w oparciu o art. 4. pkt 1), art. 4a. i art. 7. ust. 1. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach han­dlowych.

O kosztach orzeczono po myśli art. 100. zd. I. in initio k.p.c. oraz art. 98. § 1. i § 3. k.p.c. w zw. z art. 99. k.p.c. i art. 108. § 1. k.p.c. oraz art. 109. § 1. k.p.c. jak i na pod­stawie art. 28. pkt 4) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosz­tach sądowych w sprawach cywil­nych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1025
z późn. zm.) oraz w oparciu o § 6. pkt 4) w zw. z § 2. ust. 2. zd. I. roz­porządze­nia Ministra Spra­wie­dliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokac­kie oraz pono­sze­nia przez Skarb Państwa kosztów nieopła­conej po­mocy prawnej u­dzie­lo­nej z u­rzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461 z późn. zm.) w zw. z § 21. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800) a także art. 1. ust. 1. pkt 2) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o o­płacie skarbo­wej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 783 z późn. zm.).

SSR Michał Bień

Tarnów, dnia 15 lutego 2016 r.