Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2016 r. w Gdańsku

sprawy M. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do renty socjalnej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 września 2015 r., sygn. akt VI U 1295/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz radcy prawnego A. J. kwotę 694,32 złotych (sześćset dziewięćdziesiąt cztery 32/100) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Aleksandra Urban SSA Grażyna Czyżak SSA Daria Stanek

Sygn. akt. III AUa 1831/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił M. L. prawa do renty socjalnej. Nie uznano badanego za całkowicie niezdolnego do pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od decyzji, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do renty socjalnej. Zakwestionował zasadność opinii komisji lekarskiej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 10 września 2015r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał M. L. prawo do renty socjalnej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy począwszy od dnia 17 stycznia 2014 r. do stycznia 2018 r. (1), stwierdził, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (2) oraz zasądził od pozwanego na rzecz odwołującego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (3).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

W myśl art. 4 ustawy o rencie socjalnej (Dz. U nr 135 poz. 1268 ze zm.), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu które powstało przed 18 rokiem życia lub w trakcie nauki w szkole wyższej przed ukończeniem 25 roku życia.

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy o specjalnościach: neurolog, psychiatra, psycholog, otolaryngolog i lekarz medycyny pracy na okoliczność oceny stopnia niezdolności powoda do pracy oraz daty powstania naruszenia sprawności organizmu. Zdaniem biegłych sądowych lekarzy stan zdrowia powoda czyni go całkowicie niezdolnym do pracy od daty złożenia wniosku o rentę na okres do stycznia 2018 roku, a przyczyną niezdolności do pracy jest stan układu psychicznego. Naruszenie sprawności organizmu powodujące tą niezdolność do pracy powoda powstała przed ukończeniem 18 roku życia. U badanego stwierdzono ograniczony zakres i czas zajęć. Przebieg zaburzeń ma charakter przewlekły. Pomimo systematycznego leczenia nastąpiło istotne pogorszenie funkcjonowania. Przejawia zaburzenia w sferze afektywno-behawioralnej. Obserwuje się trwałe deficyty poznawcze oraz objawy zaburzeń nastroju. Powodują one znaczne trudności w organizowaniu codziennego toku zajęć, współpracy, motywacji ora wykonywaniu i wydajności pracy. Stopniowo narastające trudności emocjonalne i behawioralne spowodowały niezdolność do radzenia sobie w efektywnym pełnieniu ról społeczno - zawodowych. Z tych też przyczyn zespół biegłych nie podzielił orzeczenia komisji lekarskiej ZUS.

Dowód z opinii biegłych, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie Sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c, na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 7 listopada 2000 r., ICKN 1170/98, OSNC 2001/4/64; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00, Lex nr 77046). Biorąc pod uwagę przedstawione kryteria, Sąd I instancji stwierdził, że przeprowadzony dowód z opinii biegłych jest w pełni przydatny dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Biegli wchodzący w skład zespołu wydali opinię po gruntownej analizie akt sprawy, uwzględniając całą dostępną dokumentację lekarską i wywiad z ubezpieczonym, a przede wszystkim dokonali badania przedmiotowego. Wnioski opinii omówiono szeroko, sformułowane zostały one w sposób jasny i precyzyjny, a końcowe stanowisko zostało szczegółowo, przekonująco i logicznie uzasadnione. Przedstawione konkluzje są kategoryczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. Biegli są doświadczonymi specjalistami z dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonej, a poziom ich wiedzy i sposób umotywowania orzeczenia powoduje, iż Sąd Okręgowy uznał przeprowadzoną w sprawie opinię, wraz z opinią uzupełniającą, za w pełni trafną.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 4 maja 2015r. i 5 września 2015 r. zgłosił zarzuty, iż brak uzasadnienia dla całkowitej niezdolności do pracy, albowiem obecny stan psychiczny bez cech ostrej psychopatologii, badany umie czytać, pisać, obsługiwać telefon komórkowy.

Natomiast w opinii uzupełniającej biegli wskazali dodatkowo, że u badanego stwierdzono symptomy przeciążenia mechanizmów adaptacyjnych u osoby niepełnosprawnej intelektualnie. Nie posiada zasobów psychicznych i intelektualnych, które pozwoliłyby nauczyć się zawodu i sprostać przepisowi społecznej roli pracownika. Wymaga stałej motywacji z zewnątrz, przypominania i kontrolowania.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga z reguły wiadomości specjalnych (opinii biegłego z zakresu medycyny). Jednakże ostateczna ocena, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy całkowicie czy też częściowo musi uwzględniać także inne elementy, niezwiązane ze stanem zdrowia. Ocena taka ma charakter prawny i może jej dokonać wyłącznie sąd a nie biegły, stąd też w ocenie Sądu nie było koniecznym dopuszczenie kolejnej opinii biegłych, albowiem zastrzeżenia pozwanego Zakładu nie dotyczyły konieczności wyjaśnienia kwestii medycznych, co do których biegli nie zajęliby przekonującego stanowiska (por. wyrok SN z dnia 8 maja 2008 r., I UK 356/07, OSNP 2009/17-18/238). Stosownie do art. 286 k.p.c. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Tak w piśmiennictwie jak i w judykaturze wskazuje się, że nie ma dowolności w powoływaniu kolejnych biegłych, a u podstaw takiej decyzji leżeć powinny racjonalne argumenty takie np. jak niejasność, niezupełność czy sprzeczności występujące w opiniach (por. np. T. Ereciński [w:] Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, tom I, Warszawa 2002, str. 567-568; czy wyroki SN z dnia 24 czerwca 2008 r., I UK 373/07, Lex nr 496398; z dnia 1 września 2009 r., I PK 83/09, Lex nr 550988; z dnia 16 września 2009 r., I UK 102/09, Lex nr 537027). Wykazywanie okoliczności uzasadniających powołanie opinii uzupełniającej, czy kolejnego biegłego pozostaje w gestii strony. To właśnie strona winna wykazać się niezbędną aktywnością i wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opiniach biegłych, które dyskwalifikują istniejące opinie, ewentualnie uzasadniają powołanie opinii dodatkowych. Takich okoliczności organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił, poprzestając na negowaniu opinii zespołu biegłych, z powołaniem się na własną, odmienną interpretację stanu zdrowia ubezpieczonego, co jednakże uznać należy za niewystarczające dla jej skutecznego podważenia.

Sąd Okręgowy zauważył również, że renta socjalna ma charakter świadczenia zabezpieczającego, a jej celem jest kompensowanie braku możliwości nabycia uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego ze względu na to, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed wejściem na rynek pracy. Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje się na zasadach i w trybie określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosując odpowiednio (w myśl art. 5 i 15) m.in. art. 12-14 tej ustawy. W myśl więc art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (pkt 1); możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (pkt 2).

Wobec powyższego Sąd I instancji stwierdził za biegłymi, iż ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy, okresowo od dnia złożenia wniosku (17 stycznia 2014 r.) do stycznia 2018 roku.

Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony spełnia wszystkie warunki określone w art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w związku z czym należy mu przyznać prawo do renty socjalnej. Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 la ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczona uzyskała prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować a jedynie sama odmienna ocena stanu jej zdrowia dokonana przez biegłych sądowych, wobec czego wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sąd I instancji wskazał także, iż ubezpieczony w postępowaniu przed Sądem był zastępowany przez radcę prawnego i z tego względu należy mu się zwrot kosztów, gdyż zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu stawki minimalne wynoszą 60 zł, w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego. Zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia, przy czym opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. W niniejszej sprawie nakład pracy pełnomocnika z wyboru uzasadnia zasądzenia kwoty w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej. Z tego względu Sąd zasądził od organu rentowego koszty pełnomocnika strony przeciwnej w wysokości 120 zł.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej i art. 118 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, art. 217§ 1 w zw. z art. 227 i art. 278 § 1 k.p.c., przez niedopuszczenie zgłoszonego prawidłowo dowodu z opinii II zespołu biegłych lekarzy sądowych, podczas gdy dowód ten dotyczy okoliczności mających dla sprawy istotne znaczenie, a sporne okoliczności nie zostały w sprawie jeszcze dostatecznie wyjaśnione.

Powołując się na powyższą podstawę apelacji organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie Sadowi Okręgowemu do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż z opisu badania psychiatrycznego wynika brak zmian powodujących całkowitą niezdolność do pracy. Nie przedstawiono na podstawie całości materiału zmian powodujących taką niezdolność. Nie stwierdzono ostrych objawów psychotycznych, myśli natrętnych, występowania myśli i zamiarów suicydalnych. Badanie psychologiczne z 24.05.2002 potwierdza upośledzenie umysłowe lekkie. Ponadto z wywiadu wynika, że ubezpieczony umie pisać, czytać, obsługuje telefon komórkowy, pełni role społeczne - ma dziewczynę, z którą mieszka i wychowuje wspólne dziecko. W aktualnym badaniu neurologicznym bez istotnych deficytów .

W ocenie Zakładu Sąd wydając wyrok uchybił również zasadzie swobodnej oceny dowodów przez co naruszył art. 233 § 1 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według spisu kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem bądź zmianą zaskarżonego wyroku.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było spełnienie przez wnioskodawcę M. L. przesłanek przyznania mu prawa do renty socjalnej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy w spornym zakresie przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikającej z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, uzasadniających ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji Sąd Odwoławczy, oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji, uznał je za własne, bez potrzeby ich ponownego powoływania.

Przesłanki przyznania prawa do renty socjalnej normuje przepis art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013r., poz. 982 j.t., dalej: „ustawa o rencie socjalnej”), zgodnie z którym renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: 1) przed ukończeniem 18 roku życia; 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia; 3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Przesłanki wymienione w tym przepisie muszą być spełnione kumulatywnie.

Stosownie do przepisu art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej ustawy emerytalnej) w związku z art. 15 pkt 1 ustawy o rencie socjalnej, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy należy mieć na uwadze również przepis art. 13 ust.1 ustawy emerytalnej, który nakazuje uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Niezdolność do pracy jest kategorią prawną, zatem kwalifikacja danego stanu
faktycznego ustalonego na podstawie opinii biegłych w zakresie wymagającym wiedzy medycznej należy do Sądu, a nie do biegłych. Dla oceny i stopnia zaawansowania chorób, ich wpływu na stan czynnościowy organizmu uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności te można wykazać tylko przez dowód z opinii biegłych (art. 278 k.p.c.). Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów dla oceny schorzeń ubezpieczonego mają zasadniczy walor dowodowy.

W przedmiotowej sprawie sporną pozostawała tylko przesłanka całkowitej niezdolności do pracy, wobec czego Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych neurologa, psychiatry, psychologa, otolaryngologa i lekarza medycyny pracy na okoliczność oceny stopnia niezdolności wnioskodawcy do pracy oraz daty powstania naruszenia sprawności organizmu.

Po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską ubezpieczonego oraz przeprowadzeniu przedmiotowych badań biegli rozpoznali u badanego encefalopatię pourazową pod postacią zawrotów i bólów głowy, upośledzenie umysłowe stopniu lekkim, organiczne zaburzenie osobowości, niedosłuch przewodzeniowy ucha lewego średniego stopnia, ograniczenie sprawności ręki prawej. Biegli uznali, iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy okresowo od dnia złożenia wniosku do stycznia 2018 r., zaś naruszenie sprawności organizmu powodujące te niezdolność powstało przed ukończeniem 18 roku życia. W ocenie biegłych, biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń – nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby i obecny stan zdrowia wnioskodawcy, pomimo systematycznego leczenia nastąpiło istotne pogorszenie funkcjonowania.

Wobec zgłoszonych przez organ rentowy zastrzeżeń do powyższej opinii, biegli sporządzili opinię uzupełniającą, podtrzymując wnioski poprzedniej opinii i wyjaśniając, że obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego jest tylko jednym z aspektów upośledzenia umysłowego. Konieczna jest również ocena umiejętności społeczny i adaptacyjnych, a także dokładna ocena możliwości edukacyjnych i zawodowych. Biegli zaś u badanego stwierdzili symptomy przeciążenia mechanizmów adaptacyjnych pod postacią okresowego nasilenia zaburzeń nastroju (w tle niepowodzenia w adaptacji do wymagań związanych z rolą społeczną) u osoby niepełnosprawnej intelektualnie. Wskazali, iż wnioskodawca nie posiada zasobów psychicznych i intelektualnych, które pozwoliłyby jemu w tym wieku nauczyć się zawodu i sprostać przepisowi społecznej roli pracownika. Nacisk w tym kierunku może nasilić objawy dezadaptacyjne. Wyjaśnili również, iż wnioskodawca w samodzielnej aktywności umysłowej, nie wykorzystuje posiadanych informacji (nie wykorzystuje wiedzy jaką stwierdzają badania testometryczne). Wymaga stałej motywacji z zewnątrz, aktywizowania, wspierania, przypominania i kontrolowania. Zdaniem biegłych, wnioskodawca, przynajmniej aktualnie, nie jest w stanie sprostać wymogom, jakie stawia rynek pracy. Nie potrafi dostosować się do podstawowych zasad funkcjonowania w roli osoby zatrudnionej np. sprostania normom godzinowym. Reasumując, biegli stwierdzili, iż w przypadku ubezpieczonego, praca może być obecnie traktowana wyłącznie jako forma rehabilitacji społeczno - zawodowej (np.: zakład aktywności zawodowej, zatrudnienie na rynku chronionym).

Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Okręgowy trafnie rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie oparł na powyższych opiniach, bowiem zostały one wydane przez biegłych o specjalności adekwatnych do stwierdzonych u wnioskodawcy schorzeń natury fizycznej i psychicznej, zarówno w oparciu o badanie przedmiotowe, jak i na podstawie znajdującej się w aktach dokumentacji medycznej. Powyższe opinie odpowiadają również wymogom stawianym przez art. 285 § 1 k.p.c., gdyż zostały uzasadnione w sposób przystępny i są zrozumiałe dla osób niedysponujących wiedzą medyczną, zaś wnioski swoje biegli sformułowali jasno i czytelnie. Ocena opinii dokonana w oparciu o właściwe dla jej przedmiotu kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, przy uwzględnieniu poziomu wiedzy biegłych, podstaw teoretycznych zaprezentowanego stanowiska, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych wniosków przekonuje, iż są ona miarodajne dla poczynienia ustaleń w przedmiocie zdolności wnioskodawcy do pracy na tle jego zdrowia fizycznego i psychicznego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, ze sporządzonych przez biegłych opinii głównej oraz uzupełniającej jednoznacznie wynika, że wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i niezdolność ta spowodowana jest naruszeniem sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem przez ubezpieczonego 18 roku życia.

Sąd II instancji nie podzielił zastrzeżeń pozwanego podniesionych w apelacji. Pozwany podnosił, iż upośledzenie umysłowe wnioskodawcy ocenione zostało jako lekkie. Z opinii uzupełniającej biegłych sądowych wynika jednak jednoznacznie, iż obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego jest tylko jednym z aspektów upośledzenia umysłowego. Konieczna jest bowiem również ocena umiejętności społecznych i adaptacyjnych oraz możliwości edukacyjnych i zawodowych. Ubezpieczony zaś nie posiada zasobów psychicznych i intelektualnych, które pozwoliłyby mu nauczyć się zawodu ani sprostać wymogom, jakie stawia rynek pracy, jak również dostosować się do podstawowych zasad funkcjonowania w roli osoby zatrudnione, takim jak sprostanie normom godzinowym. Okoliczności te powodują u niego całkowitą niezdolność do pracy. Bez znaczenia natomiast dla jego możliwości wykonywania pracy zarobkowej pozostają okoliczności takie jak obsługiwanie telefonu, posiadanie dziewczyny czy wychowywanie z nią dziecka. Role społeczne, które wymienia skarżący wymagają natomiast całkowicie odmiennych predyspozycji psychicznych niż rola pracownika, a nadto brak jest jakichkolwiek informacji, że w rolach tych odnajduje się dobrze.

Wobec powyższego, Sąd Apelacyjny nie dostrzegł także naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niedopuszczenie dowodu z opinii II zespołu biegłych sądowych. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Sąd nie ma obowiązku uwzględnić kolejnych wniosków o dowód z opinii innego biegłego tej samej specjalności, jeżeli przeprowadzona już opinia jest kompletna, jasno sformułowana, odpowiada na postawione tezy dowodowe i jest należycie uzasadniona, a we wniosku strony brak jest konkretnych uwag i argumentów lub też nie podważają one miarodajności dotychczasowej opinii (por. wyrok SN z dnia 16.09.2009r., I PK 79/09, LEX nr 553670; wyrok SN z dnia 04.08.1999r., I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807; wyrok SN z dnia 18.10.2001r., IV CKN 478/00, LEX nr 52795; wyrok SA w Katowicach z dnia 05.06.2002r., III AUa 811/02, OSA 2003/9/35; wyrok SN z dnia n18.08.2005r., V CK 107/05, LEX nr 558616; wyrok SA w Poznaniu z dnia 07.06.2006r., I ACa 1407/05, LEX nr 278415; wyrok SN z dnia 06.05.2009r., II CSK 642/08, LEX nr 511998; wyrok SN z dnia 27.07.2010r., II CSK 119/10, LEX nr 603161). Jak już wyżej wskazano, sporządzone przez biegłych opinie główna i uzupełniająca pozwalają na jednoznaczne wyjaśnienie wszystkich spornych kwestii, zaś zarzuty pozwanego opierają się jedynie na polemice z ustaleniami biegłych. W sytuacji takiej brak jest więc podstaw, aby przedłużać postępowanie, dopuszczając dowód z kolejnej opinii biegłych.

Za niezasadny Sąd II instancji uznał także zarzut naruszenia art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej. Celem art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej jest zagwarantowanie ubezpieczonym możliwie szybkiego uzyskania świadczenia bez zbędnego przedłużania postępowania w sprawie o jego nabycie. W przypadku uchybienia powyższemu terminowi, organ rentowy popada w zwłokę ze spełnieniem świadczenia, czego konsekwencją jest obowiązek zapłaty odsetek w ustawowej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21.03.2012 r., III AUa 108/12, Lex nr 1238715).

Sąd Apelacyjny nie znajduje zatem podstaw do zwalniania organu rentowego z obowiązku wypłaty wnioskodawcy odsetek należnych mu za przedłużanie przez pozwanego postępowania w sytuacji, gdy działanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie znajduje żadnego usprawiedliwienia w okolicznościach niniejszej sprawy.

Zauważyć przede wszystkim należy, iż organ rentowy dysponował pełnym materiałem dowodowym umożliwiającym mu prawidłowe rozstrzygnięcie już na etapie postępowania przed tym organem. Podstawę orzeczenia Sądu stanowiły opinie biegłych, którzy z kolei oceniali stan zdrowia wnioskodawcy na podstawie samodzielnie sporządzonych badań oraz znajdującej się w aktach dokumentacji medycznej ubezpieczonego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w momencie wydawania zaskarżonej decyzji dysponował więc pełnym materiałem dowodowym umożliwiającym mu wydanie prawidłowej decyzji. Organ rentowy nie uczynił tego jednak, odmawiając wnioskodawcy świadczenia rentowego, narażając tym samym ubezpieczonego na niepotrzebne oczekiwanie oraz udział w zbędnym de facto postępowaniu sądowym. Stwierdzenie odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji było więc zasadne.

Uznając zatem, iż zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w pkt 1 wyroku oddalił apelację skarżącego.

W pkt 2 wyroku, na podstawie zgodnie z § 2 ust. 1 w zw. z § 11 ust. 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, przy uwzględnieniu treści art. 108 § l k.p.c., art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., Sąd Apelacyjny zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz radcy prawnego A. J. kwotę 694,32 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, zgodnie ze złożonym przez pełnomocnika spisem kosztów.

SSA Grażyna Czyżak SSA Aleksandra Urban SSA Daria Stanek