Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca) Sędzia Sądu Okręgowego Marta Postulska-Siwek

Sędzia Sądu Rejonowego Joanna Misztal-Konecka (delegowana)

Protokolant Starszy sekretarz sądowy Jolanta Jaworska

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z wniosku J. H. (1)

z udziałem M. P. (1)

o zniesienie współwłasności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny numer

(...), położony w L. przy ul. (...), oraz o zniesienie współwłasności

samochodu osobowego marki (...), numer rejestracyjny

(...)

na skutek apelacji wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Rejonowego

Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 17 czerwca 2015 roku, w sprawie I Ns 96/11

postanawia:

I. oddalić apelację;

II. w związku z żądaniem zwrotu nakładów zgłoszonym w postępowaniu
apelacyjnym zasądzić od M. P. (1) na rzecz J. H. (1):

a) kwotę 75 zł (siedemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu wpłat na

fundusz remontowy,

b) kwotę 2438,60 zł (dwa tysiące czterysta trzydzieści osiem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu wpłat na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup i remont lokalu mieszkalnego;

III.  oddalić w pozostałej części żądania zwrotu nakładów zgłoszone w
postępowaniu apelacyjnym;

IV.  zasądzić od J. H. (1) na rzecz M. P. (1) kwotę 1800 zł
(tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 783/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowił:

I. znieść współwłasność nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny oznaczony nr (...), położony w L. przy ul. (...), będący odrębnym od gruntu przedmiotem własności, o powierzchni użytkowej 90,47 m ^{( 2)}, dwukondygnacyjny, składający się z przedpokoju, kuchni, wc, schodów wewnętrznych i pokoju, usytuowanych na piętrze o powierzchni użytkowej 50,98 m ^{( 2)}, oraz przedpokoju, schodów wewnętrznych, dwóch pokoi i łazienki, usytuowanych na poddaszu o powierzchni użytkowej 39,49 m ^{( 2)}, do którego przynależną: piwnica nr (...)o powierzchni 9,55 m ^{( 2)} i stanowisko garażowe nr (...) o powierzchni 14,33 m ^{( 2)}, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), wraz z udziałem w 11435/38440 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą do użytku właścicieli lokali, dla której to nieruchomości wspólnej Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 479679 zł, w ten sposób, że opisaną nieruchomość przyznać na własność J. H. (1);

II. zasądzić od J. H. (1) na rzecz M. P. (1), tytułem spłaty jego udziału we współwłasności nieruchomości opisanej w punkcie I, kwotę 187420,89 zł, płatną w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia – z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności;

III. znieść współwłasność samochodu marki (...), rok produkcji (...), numer rejestracyjny (...), numer identyfikacyjny (...), w ten sposób, że przyznać go na własność M. P. (1);

IV. zasądzić od J. H. (2) na rzecz M. P. (2) kwotę 22751,77 zł, tytułem zwrotu nakładów na ruchomość opisaną w punkcie III, płatną w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia – z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności;

V. stwierdzić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy ustalił, że J. H. (1) pozostawała w nieformalnym związku z M. P. (1) w okresie od 2002 do 2006/2007 roku. Początkowo wspólnie zamieszkiwali w lokalu J. H. (1) przy ul. (...), lecz wobec dobrze układającego się związku postanowili w 2003 roku, że zakupią wspólnie większe mieszkanie. J. H. (1) miała już w tamtym okresie stałe zatrudnienie na dwóch etatach i stosunkowo wysokie dochody, gdyż była lekarzem medycyny. Dochody te pozwoliły im na zaciągnięcie kredytów hipotecznych i na samochód w 2004 roku. M. P. (1) również miał stałe zatrudnienie; pracował w Gminie S. na stanowisku inspektora.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 21 stycznia 2004 roku M. P. (1), działając jako pełnomocnik ciotki – K. P., zbył w jej imieniu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...), położonego w budynku przy ul. (...) w L., za cenę 92400 zł. W związku ze sprzedażą mieszkań (swojego i swojej ciotki), w marcu 2004 roku M. P. (1) dysponował kwotą 198228,94 zł zgromadzoną na jego rachunku w (...) Bank Spółce Akcyjnej.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 19 lutego 2004 roku J. H. (1) sprzedała należący do niej samochód osobowy marki P. (...), nr rejestracyjny (...), za cenę 21000 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 8 marca 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z B. N. umowę przedwstępną sprzedaży w formie aktu notarialnego, Repertorium (...), w której strony zobowiązały się zawrzeć umowę przyrzeczoną sprzedaży lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...), położonego w budynku przy ul. (...) w L., wraz z przynależnymi do tego lokalu prawami. J. H. (1) i M. P. (1) zobowiązali się kupić ten lokal od sprzedającej za łączną cenę 183000 zł, na współwłasność po 1/2 części. W treści umowy przedwstępnej strony oświadczyły, że kupujący wpłacili już na rzecz sprzedającej zadatek w kwocie 5000 zł. W treści umowy sprzedająca oświadczyła, że lokal jest obciążony wierzytelnościami banków na kwotę 109524,81 zł, zabezpieczonymi hipotekami wpisanymi do księgi wieczystej nr (...). Strony umówiły się jednocześnie, że z ceny sprzedaży kupujący potrącą wierzytelności banków z tytułu udzielonych kredytów w łącznej kwocie 109524,81 zł, a następnie dokonają spłaty opisanych wierzytelności, zaś reszta ceny zostanie zapłacona z uzyskanego przez J. H. (1) i M. P. (1) kredytu bankowego najpóźniej do dnia 17 marca 2004 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 15 marca 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego nr (...), na podstawie której Bank udzielił im kredytu w kwocie 68000 zł na sfinansowanie kosztów zakupu lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie z umową, spłata kredytu miała rozpocząć się w dniu 1 maja 2004 roku w okresie do dnia 1 marca 2034 roku w równych ratach. Zabezpieczeniem kredytu miała być hipoteka zwykła w wysokości 68000 zł na zabezpieczenie kapitału oraz hipoteka kaucyjna do kwoty 17680 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych, które po zakupie lokalu zostały wpisane do prowadzonej dla niego księgi wieczystej nr (...). W treści umowy kredytu kredytobiorcy zobowiązali się do ubezpieczenia kredytowanego mieszkania od ognia i innych zdarzeń losowych wraz z cesją praw do odszkodowania na rzecz Banku z polisy ubezpieczeniowej oraz odnawiania tego ubezpieczenia wraz z cesją do czasu całkowitej spłaty zadłużenia wobec Banku.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 12 maja 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego nr (...), na podstawie której Bank udzielił im kredytu w kwocie 35000 zł na sfinansowanie kosztów remontu lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie z umową, spłata kredytu miała rozpocząć się w dniu 1 czerwca 2004 roku w okresie do dnia 1 maja 2034 roku w ratach annuitetowych. Zabezpieczeniem kredytu miała być hipoteka zwykła w wysokości 35000 zł na zabezpieczenie kapitału oraz hipoteka kaucyjna do kwoty 9100 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych, które zostały wpisane do prowadzonej dla lokalu księgi wieczystej nr (...).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 6 sierpnia 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną aneks nr (...) do umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 1 maja 2004 roku, na podstawie którego Bank udzielił im kredytu w dodatkowej kwocie 25000 zł na sfinansowanie kosztów remontu lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Zgodnie z aneksem nr (...), podwyższone zostało ustalone w umowie zabezpieczenie kredytu: hipoteka zwykła podwyższona została do wysokości 60000 zł na zabezpieczenie kapitału, a hipoteka kaucyjna do kwoty 15600 zł na zabezpieczenie odsetek i innych należności ubocznych, które zostały wpisane do prowadzonej dla lokalu księgi wieczystej nr (...).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 17 marca 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z B. N. umowę sprzedaży w formie aktu notarialnego Repertorium (...), na podstawie której kupili od niej na współwłasność po 1/2 części lokal mieszkalny oznaczony nr (...), położony w budynku przy ul. (...) w L., będący odrębnym od gruntu przedmiotem własności, o powierzchni użytkowej 90,47 m ^{( 2)}, dwukondygnacyjny, składający się z przedpokoju, kuchni, wc, schodów wewnętrznych i pokoju, usytuowanych na piętrze o powierzchni użytkowej 50,98 m ^{( 2)}, oraz przedpokoju, schodów wewnętrznych, dwóch pokoi i łazienki, usytuowanych na poddaszu o powierzchni użytkowej 39,49 m ^{( 2)}, do którego przynależną: piwnica nr (...) o powierzchni 9,55 m ^{( 2)} i stanowisko garażowe nr (...) o powierzchni 14,33 m2, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), wraz z udziałem w 11435/38440 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą do użytku właścicieli lokali, dla której to nieruchomości wspólnej Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), za ceny po 91500 zł. Sprzedająca oświadczyła w treści umowy, że cena została jej już zapłacona w całości. Przy sporządzaniu aktu sprzedająca okazała oświadczenia banków zawierające zgody na wykreślenie hipotek z księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu.

Sąd Rejonowy ustalił, że M. P. (1) wyłożył środki pieniężne na zakup mieszkania w kwocie co najmniej 76500 zł. Resztę kwoty na zakup udziałów w nieruchomości przez J. H. (1) i M. P. (1) pochodziło z ich oszczędności, wynagrodzeń za pracę oraz uzyskanych kredytów.

Sąd ustalił, że J. H. (1) i M. P. (1) do zakupionego mieszkania wprowadzili się we wrześniu 2004 roku. Mieszkanie było w złym stanie technicznym, więc przed wprowadzeniem się musieli wykonać niezbędne remonty, które obejmowały między innymi: wymianę instalacji elektrycznych i grzewczych, w tym pieca, wyburzanie ścian i stawianie nowych (dostosowanie do potrzeb), nową zabudowę kuchni, wymianę oświetlenia, nowe drzwi wewnętrzne oraz roboty wykończeniowe i dekoracyjne. W remoncie i robotach wykończeniowych pomagali im członkowie rodziny i znajomi; zatrudniali też fachowców. Remont mieszkania J. H. (1) i M. P. (1) sfinansowali wspólnie własnymi oszczędnościami, uzyskanym kredytem bankowym oraz dzięki pomocy ich rodzin.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 12 maja 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zakupili wspólnie w salonie nowy samochód osobowy marki O. (...) za cenę 59375 zł brutto. Samochód ten został zarejestrowany w dniu 13 maja 2004 roku przez Starostwo Powiatowe w Ł. na J. H. (1) pod numerem (...), a M. P. (1) został wpisany do dowodu rejestracyjnego jako współwłaściciel.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 13 maja 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) uzyskali w (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej kredyt na zakup samochodu nr (...). Zgodnie z umową kredytu nr (...) wkład własny kredytobiorców na zakup samochodu O. (...), wniesiony przez nich gotówką, wyniósł 24375 zł. Kredyt został udzielony im w kwocie 39364 zł, zaś całkowity koszt kredytu miał wynosić 16158,64 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że kredyt na zakup samochodu nr (...) w (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej został w całości spłacony przez M. P. (1) w okresie do dnia 5 maja 2009 roku, w łącznej kwocie 55503,54 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że M. P. (1) po raz pierwszy wyjechał do Kanady do pracy w 2005 roku i wrócił po kilku miesiącach w 2006 roku, po czym wkrótce wyjechał już na stałe do Kanady, gdzie znalazł dobrze płatną pracę, a w późniejszym czasie założył też rodzinę. Od końca 2006 roku M. P. (1) sporadycznie przyjeżdżał do Polski (około raz w roku). Związek J. H. (1) i M. P. (1) ustał wobec jego wyjazdu do Kanady.

Sąd Rejonowy ustalił, że J. H. (1) samodzielnie, regularnie spłacała oba kredyty zaciągnięte wspólnie z M. P. (1) w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej na zakup opisanego lokalu mieszkalnego i na jego remont.

Sąd Rejonowy ustalił, że początkowo J. H. (1) i M. P. (1) użytkowali samochód O. (...) wspólnie, ale od wyjazdu M. P. (1) do Kanady w 2006 roku aż do 15 września 2012 roku samochód pozostawał w wyłącznym posiadaniu J. H. (1). J. H. (1) ponosiła w tym okresie wszystkie koszty związane z użytkowaniem pojazdu, w szczególności wykonywała niezbędne przeglądy i naprawy pojazdu oraz ubezpieczała go w zakresie ubezpieczeń OC i AC, ponosząc z tego tytułu koszty. Tytułem ubezpieczenia samochodu od momentu jego zakupu do 2014 roku J. H. (1) poniosła koszty w łącznej kwocie 11373,32 zł. Na naprawę i przegląd poniosła w tym czasie udokumentowany koszt w kwocie 542,93 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w wykonaniu umów kredytowych J. H. (1) zawarła umowę ubezpieczenia opisanego lokalu mieszkalnego, w niezbędnym zakresie, którą odnawiała rokrocznie i z tytułu której ponosiła koszty ubezpieczenia. W okresie od 2004 roku do 2014 roku J. H. (1) poniosła udokumentowane koszty ubezpieczenia mieszkania w łącznej kwocie 3560 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że tytułem opłat za gaz, doprowadzany do opisanego lokalu mieszkalnego, w okresie do kwietnia 2015 roku J. H. (1) poniosła udokumentowane koszty w łącznej kwocie 17580,38 zł.

Sąd Rejonowy ustalił również, że J. H. (1) uiszczała regularnie opłatę w kwocie 50 zł miesięcznie na fundusz remontowy ustanowiony dla nieruchomości wspólnej przy ul. (...) w L.. Łącznie w okresie do marca 2015 roku poniosła z tego tytułu koszt w kwocie co najmniej 2300 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że początkowo podatek od przedmiotowej nieruchomości opłacał także M. P. (1) (dwa, trzy razy), co najmniej w kwocie 223,50 zł (118,50 zapłacone dnia 29 grudnia 2005 roku i 105 zł zapłacone dnia 30 października 2006 roku). M. P. (1) ponosił w trakcie wspólnego mieszkania wydatki i nakłady na lokal w postaci:

a) kwoty 3763,80 zł z tytułu opłat za ogrzewanie nieruchomości (107,15 zł zapłacone dnia 24 maja 2004 roku, 26,81 zł zapłacone dnia 16 czerwca 2004 roku, 88,60 zł zapłacone dnia 13 lipca 2004 roku, 91 zł zapłacone dnia 1 października 2004 roku, 400 zł zapłacone dnia 4 maja 2005 roku, 285,46 zł zapłacone dnia 9 maja 2005 roku, 591 zł zapłacone dnia 19 czerwca 2005 roku, 249,95 zapłacone dnia 29 września 2005 roku, 296,92 zł zapłacone dnia 30 grudnia 2005 roku, 630 zł zapłacone dnia 5 kwietnia 2006 roku, 190 zł zapłacone dnia 28 grudnia 2006 roku, 173,69 zł zapłacone dnia 15 lutego 2007 roku, 312 zł zapłacone dnia 15 marca 2007 roku, 472,22 zł zapłacone dnia 16 kwietnia 2007 roku),

b) kwoty 600 zł z tytułu opłaty mieszkańców na budowę oświetlenia ulicznego (zapłacone dnia 27 lipca 2006 roku),

c) kwoty 4192,08 zł z tytułu zakupu drzwi wewnętrznych (zapłacone dnia 13 lutego 2006 roku).

Sąd Rejonowy ustalił, że tytułem podatku od nieruchomości do kwietnia 2015 roku J. H. (1) poniosła koszty w łącznej 770,40 zł.

Sąd wskazał, że biegły w zakresie szacowania nieruchomości, ruchomości i rolnictwa J. R. wycenił aktualną na czerwiec 2010 roku wartość rynkową lokalu mieszkalnego dwupoziomowego nr (...), o powierzchni użytkowej 90,47 m ², położonego w budynku L. przy ul. (...), na kwotę 479679 zł. Wartość rynkową samochodu osobowego marki O. (...), nr rejestracyjny (...), o przebiegu 70600 km, aktualną na czerwiec 2010 roku, biegły określił na kwotę 23000 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 18 sierpnia 2011 roku M. P. (1) był Polsce i pojawił się we wspólnym mieszkaniu, aby porozumieć się z J. H. (1) co do ich wspólnego majątku. Spotkanie to zakończyło się jednak scysją między nimi, w trakcie której M. P. (1) uderzył J. H. (1), ta zaś zawiadomiła Policję i domagała się ścigania napastnika. W wyniku tego zajścia wszczęto postępowanie karne i wniesiono przeciwko M. P. (1) zarzuty. Na posiedzeniu w przedmiocie pojednania w sprawie IV K 152/12 Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie M. P. (1) zawarł z J. H. (1) ugodę o treści wskazanej w uzasadnieniu. W wykonaniu zawartej ugody J. H. (1) przekazała posiadanie samochodu osobowego O. (...), nr rejestracyjny (...), do rąk M. P. (1).

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z zaświadczeniem (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej, na dzień 8 maja 2014 roku zadłużenie J. H. (1) z tytułu kredytu – umowy nr (...) ((...)) wynosiło 56906,08 zł, w tym kapitał 56859,74 zł i odsetki 46,34 zł. W okresie od 15 marca 2004 roku do 7 maja 2014 roku tytułem kredytu J. H. (1) spłaciła 51374,44 zł, w tym: kapitał – 11140,26 zł, odsetki wymagalne – 40233,89 zł i odsetki karne – 0,29 zł.

Zadłużenie J. H. (1) z tytułu kredytu – umowy nr (...) ((...)) wynosiło 50469,45 zł, w tym kapitał 50428,35 zł i odsetki 41,10 zł. W okresie od 12 maja 2004 roku do 7 maja 2014 roku tytułem kredytu J. H. (1) spłaciła 44060,43 zł, w tym: kapitał – 9571,65 zł, odsetki wymagalne – 34488,15 zł i odsetki karne – 0,63 zł.

W okresie od dnia 8 maja 2014 roku do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu kredytu – umowy nr (...) ((...)) J. H. (1) spłaciła: kapitał – 1933,44 zł i odsetki – 2204,64 zł, to jest łącznie 4138,08 zł. W sumie w okresie do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu tego kredytu J. H. (1) spłaciła 55512,52 zł (51374,44 zł + 4138,08 zł = 55512,52 zł).

W okresie od dnia 8 maja 2014 roku do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu kredytu – umowy nr (...) ((...)) J. H. (1) spłaciła: kapitał – 1694,22 zł i odsetki – 1955,63 zł, to jest łącznie 3649,85 zł. W sumie w okresie do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu tego kredytu J. H. (1) spłaciła 47710,28 zł (44060,43 zł + 3649,85 zł = 47710,28 zł).

Sąd wskazał, że J. H. (1) i M. P. (1) są współwłaścicielami po 1/2 części nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...), położony w L. przy ul. (...), będący odrębnym od gruntu przedmiotem własności, wraz z udziałem w 11435/38440 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą do użytku właścicieli lokali.

Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których dokonał ustaleń faktycznych w sprawie i przedstawił swoje stanowisko w zakresie oceny tych dowodów.

Sąd Rejonowy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie zniesienia współwłasności wskazanej nieruchomości lokalowej i samochodu osobowego domagali się uczestnicy, którzy nabywając wskazane rzeczy pozostawali w faktycznym pożyciu, cechującym związek konkubencki. Niebędąca przedmiotem regulacji prawnej istniejąca wspólnota pożycia (sytuacja faktyczna), świadomie uznana przez ustawodawcę za niepodlegającą regulacji prawnej, nie uzasadnia stosowania do niej w drodze analogii przepisów prawnych regulujących stosunki między współwłaścicielami. Jeżeli zaś w konkubinacie powstał między konkubentami stosunek współwłasności, to przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności mają do niego bezpośrednie zastosowanie. Rzeczy bowiem nabyte w czasie nieformalnego związku ze zgodną wolą nabycia ich na współwłasność stają się przedmiotami objętymi współwłasnością w częściach ułamkowych.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że do partnerów z konkubinatu nie mogą być stosowane przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszące się do osób pozostających w związku małżeńskim. Jednak nie można wykluczyć w konkretnych okolicznościach sprawy, że stosunki majątkowe pomiędzy konkubentami mogły być ukształtowane w ten sposób, że gospodarowali oni „ze wspólnego portfela”, nie rozliczając wnoszonych dochodów i ponoszonych wydatków, które traktowane były jako jednakowe. Jest to jednak wynik konkretnych ustaleń faktycznych. Nie mogą ich zastąpić funkcjonujące na gruncie prawa małżeńskiego domniemanie równości udziałów w majątku lub też konsekwencje związane ze wspólnością majątkową. Takie ukształtowanie stosunków majątkowych pomiędzy konkubentami przekłada się na zakres i sposób dowodzenia w sprawie z powództwa konkubenta domagającego się zwrotu kwot wyłożonych na majątek drugiego, zwłaszcza w okresie długoletniego związku.

Sąd Rejonowy wskazał przepisy regulujące problematykę zniesienia współwłasności rzeczy i omówił sposoby zniesienia współwłasności.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że J. H. (1) i M. P. (1) zgodnie wnieśli o przyznanie wnioskodawczyni nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny oznaczony nr (...), położony w L. przy ul. (...). J. H. (1) zamieszkuje mieszkanie wraz z synem od czasu jego zakupu w 2004 roku. Sąd uznał, że taki sposób zniesienia współwłasności nie narusza przepisów prawa.

Sąd wskazał, że wartość rynkową lokalu mieszkalnego ustalił na kwotę 479679 zł, aktualną na czerwiec 2010 roku. Wnioskodawczyni ani uczestnik nie kwestionowali wyceny dokonanej przez biegłego oraz nie wnosili w toku postępowania o aktualizację wyceny. Wartość udziału wnioskodawczyni we współwłasności wynosi 239839,50 zł (479679 zł : 2 = 239839,50 zł). Tyle samo wynosi udział uczestnika M. P. (1).

Sąd wskazał, że przyznając wnioskodawczyni własność lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w budynku L. przy ul. (...), uwzględnił przy wyliczeniu spłaty na rzecz uczestnika również roszczenia zgłoszone przez współwłaścicieli (J. H. (1) i M. P. (1)) o rozliczenie nakładów poczynionych na nieruchomość od dnia jej zakupu do dnia orzeczenia o zniesieniu współwłasności.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisu art. 618 § 1 k.p.c. i omówił rodzaje roszczeń, o których sąd może orzekać w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

Sąd wskazał, że w rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni podnosiła, że rozliczeniu podlegają kwoty:

a) 103253,80 zł tytułem spłaty wspólnych kredytów na sfinansowanie zakupu i remontu lokalu mieszkalnego zabezpieczonych hipotecznie na nieruchomości,

b) 44080,71 zł tytułem remontu lokalu mieszkalnego,

c) 770,40 zł tytułem podatku od nieruchomości,

d) 2300 zł tytułem funduszu remontowego,

e) 3560 zł tytułem ubezpieczenia nieruchomości,

f) 17580,38 zł tytułem opłat za gaz.

Uczestnik podnosił, że rozliczeniu podlegają następujące kwoty:

a) 23029,81 zł, poniesiona przez uczestnika przy zakupie mieszkania tylko z jego wyłącznych środków ponad przypadający na niego obowiązek zapłaty za udział wynoszący 1/2,

b) 3763,80 zł z tytułu opłat na ogrzewanie nieruchomości,

c) 223,50 zł z tytułu podatku od nieruchomości,

d) 600 zł z tytułu opłaty na budowę oświetlenia ulicznego,

e) 15144,50 zł z tytułu nakładów na modernizację mieszkania w 2004 roku,

f) 8698 zł z tytułu zakupu sprzętu do zabudowy kuchni,

g) 4192,08 zł z tytułu zakupu drzwi wewnętrznych,

h) 8228,56 zł z tytułu opłat związanych czynnościami notarialnymi przy zakupie mieszkania,

i) 78000 zł tytułem wynagrodzenia należnego uczestnikowi za korzystania przez wnioskodawczynię z mieszkania ponad swój udział za okres od 1 listopada 2010 roku,

j) 60000 zł kredytu na pokrycie kosztów remontu mieszkania.

Sąd wskazał, że bezsporne w sprawie jest, iż J. H. (1) i M. P. (1) wzięli wspólnie dwa kredyty hipoteczne w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej w celu sfinansowania zakupu i remontu nabytego na współwłasność mieszkania. W dniu 15 marca 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego nr (...), na podstawie której Bank udzielił im kredytu w kwocie 68000 zł na sfinansowanie kosztów zakupu lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Następnie w dniu 12 maja 2004 roku zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego nr (...), na podstawie której Bank udzielił im kredytu w kwocie 35000 zł oraz aneks nr (...) z dnia 6 sierpnia 2004 roku, na podstawie którego Bank udzielił im kredytu w dodatkowej kwocie 25000 zł na sfinansowanie kosztów remontu lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w L. przy ul. (...), z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Bezsporne było również, że to J. H. (1) samodzielnie, regularnie spłacała oba kredyty zaciągnięte wspólnie z M. P. (1) w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej na zakup opisanego lokalu mieszkalnego i na jego remont.

Sąd Rejonowy ustalił, że w okresie od 15 marca 2004 roku do 7 maja 2014 roku tytułem kredytu – umowa nr (...) ((...)) – J. H. (1) spłaciła 51374,44 zł (w tym: kapitał – 11140,26 zł, odsetki wymagalne – 40233,89 zł i odsetki karne – 0,29 zł). W okresie od dnia 8 maja 2014 roku do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu tego kredytu spłaciła 4138,08 zł (w tym: kapitał – 1933,44 zł i odsetki – 2204,64 zł).

W sumie, w okresie od 15 marca 2004 roku do 4 maja 2015 roku z tytułu tego kredytu J. H. (1) spłaciła 55512,52 zł (51374,44 zł + 4138,08 zł = 55512,52 zł).

Sąd Rejonowy ustalił, że z tytułu kredytu – umowa nr (...) ((...)) – w okresie od 12 maja 2004 roku do 7 maja 2014 roku J. H. (1) spłaciła 44060,43 zł (w tym: kapitał – 9571,65 zł, odsetki wymagalne – 34488,15 zł i odsetki karne – 0,63 zł). W okresie od dnia 8 maja 2014 roku do dnia 4 maja 2015 roku spłaciła 3649,85 zł (w tym: kapitał – 1694,22 zł i odsetki – 1955,63 zł).

W sumie, w okresie do dnia 4 maja 2015 roku z tytułu tego kredytu J. H. (1) spłaciła 47710,28 zł (44060,43 zł + 3649,85 zł = 47710,28 zł).

Sąd Rejonowy uznał, że kwota 103222,80 zł (55512,52 zł + 47710,28 zł) dokonanej spłaty zaciągniętych kredytów na sfinansowanie zakupu i remontu lokalu mieszkalnego zabezpieczonego hipotecznie na nieruchomości, stanowiła nakład na tę nieruchomość, podlegający rozliczeniu w trybie art. 618 k.p.c. między współwłaścicielami nieruchomości.

Sąd Rejonowy uznał również, że kwota 770,40 zł tytułem podatku od nieruchomości, kwota 2300 zł tytułem funduszu remontowego i kwota 3560 zł tytułem ubezpieczenia nieruchomości, poniesione przez wnioskodawczynię, były jej nakładami na tę nieruchomość, podlegającymi rozliczeniu jako wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Sąd wskazał, że suma powyższych wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną wynosi 109853,20 zł

103222,80 zł + 770,40 zł + 2300 zł + 3560 zł = 109853,20 zł.

Sąd wyjaśnił, że połową z tej kwoty (109853,20 zł : 2 = 54926,60 zł) obciążony jest M. P. (1), jako współwłaściciel przedmiotowej nieruchomości w 1/2 części. Wobec tego Sąd Rejonowy obniżył wysokość należnej na jego rzecz spłaty o kwotę 54926,60 zł z tytułu wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną.

Sąd wyjaśnił, że nie uwzględnił pozostałych zgłoszonych przez wnioskodawczynię kwot. Wnioskodawczyni nie wykazała, że to wyłącznie ona poniosła kwotę 44080,71 zł na remont lokalu mieszkalnego, skoro niewątpliwe w sprawie było, że uczestnicy wspólnie zaciągnęli na ten cel kredyt i tym kredytem finansowali remont zakupionego mieszkania. Z okoliczności sprawy wynika, że wydatki poniesione przez uczestników na remont mieszkania były finansowane przez nich wspólnie z oszczędności oraz z uzyskanych kredytów.

Sąd wskazał, że kwota 17580,38 zł tytułem opłat za gaz została niewątpliwie przez wnioskodawczynię poniesiona oraz stanowi nakład konieczny, związany z normalną eksploatacją rzeczy. Stąd co do zasady powinna być rozliczona w stosunku do wielkości udziałów współwłaścicieli w nieruchomości. Jednakże nie dotyczy to sytuacji, gdzie tylko jeden ze współwłaścicieli korzysta z nieruchomości, a drugi pozbawiony jest do niej dostępu. Bezsporne jest w sprawie, że M. P. (1) wyprowadził się ze wspólnego mieszkania już w 2006 roku i do chwili obecnej mieszka tam jedynie J. H. (1) ze swoim synem. Ponadto początkowo również uczestnik ponosił koszty utrzymania nieruchomości, kiedy jeszcze tam mieszkał, a po wyjeździe do Kanady już nie. W tych okolicznościach brak jest podstaw do obciążenia uczestnika kosztami ogrzewania mieszkania.

Jeżeli chodzi o roszczenia uczestnika, to Sąd Rejonowy uznał, że uwzględnieniu jako wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną podlegały kwoty:

a) 223,50 zł z tytułu podatku od nieruchomości (analogicznie jak co do zgłoszonego roszczenia przez wnioskodawczynię),

b) 600 zł z tytułu opłaty na budowę oświetlenia ulicznego,

c) 4192,08 zł z tytułu zakupu drzwi wewnętrznych.

Były to niewątpliwie koszty poniesione przez uczestnika na rzecz wspólną, a przy tym nie były kwestionowane przez wnioskodawczynię co do wysokości.

Sąd wskazał, że suma wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną poniesionych przez uczestnika wynosi 5015,58 zł.

223,50 zł + 600 zł + 4192,08 zł = 5015,58 zł

Sąd uznał, że połową z tej kwoty (5015,58 zł : 2 = 2507,79 zł) obciążona jest wnioskodawczyni J. H. (1), jako współwłaściciel przedmiotowej nieruchomości w 1/2 części. Wobec tego Sąd Rejonowy podwyższył wysokość spłaty zasądzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika o kwotę 2507,79 zł.

Sąd wskazał, że nie uwzględnił natomiast pozostałych zgłoszonych przez uczestnika kwot.

Sąd uznał, że bezzasadne było roszczenie uczestnika w zakresie kwoty 23029,81 zł, jako poniesionej przez uczestnika przy zakupie mieszkania tylko z jego wyłącznych środków ponad przypadający na niego obowiązek zapłaty za udział wynoszący 1/2, oraz kwoty 8228,56 zł z tytułu opłat związanych czynnościami notarialnymi przy zakupie mieszkania. Między ewentualnym sfinansowaniem zakupu działki przez uczestnika a sposobem zniesienia współwłasności nie zachodzi bowiem zależność tego rodzaju, aby mogła oddziaływać na orzekanie w tym przedmiocie.

Sąd wskazał, że roszczenie o rozliczenie kwoty 60000 zł tytułem kredytu na pokrycie kosztów remontu mieszkania pokryło się swoim zakresem ze zgłoszonym przez wnioskodawczynię, a Sąd uwzględnił spłacone przez nią kwoty z tytułu tego kredytu jako nakład na nieruchomość i obniżył stosownie spłatę na rzez uczestnika.

Co do kwot 3763,80 zł z tytułu opłat na ogrzewanie nieruchomości, 15144,50 zł z tytułu nakładów na modernizację mieszkania w 2004 roku i 8698 zł z tytułu zakupu sprzętu do zabudowy kuchni Sąd wskazał, że uczestnicy w okresie od 2004 roku do 2006 roku mieszkali razem i razem finansowali zarówno koszty bieżące utrzymania siebie i mieszkania (eksploatacyjne), jak i pierwotny remont tego mieszkania po jego zakupie. Uczestnicy, nie będąc małżonkami, rozliczali się tak, jakby byli rodziną, stąd niemożliwe jest na obecnym etapie ustalenie, które koszty poniosła wnioskodawczyni, a które uczestnik. Tym bardziej, że z okoliczności sprawy wynika, że większość remontów finansowana była z uzyskanego wspólnie przez uczestników kredytu.

Sąd wskazał, że uczestnik zgłosił również żądanie co do kwoty 78000 zł tytułem wynagrodzenia należnego uczestnikowi za korzystanie przez wnioskodawczynię z mieszkania ponad swój udział za okres od 1 listopada 2010 roku. Sąd uznał, że roszczenie uczestnika uznać należy za uzasadnione co do zasady w okolicznościach sprawy, jednakże uczestnik nie udowodnił tego roszczenia co do wysokości, gdyż nie przedstawił żadnego dowodu na okoliczność rynkowej stawki czynszu możliwego do uzyskania za przedmiotowy lokal, w szczególności uczestnik nie zgłaszał w toku postępowania wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w zakresie szacowania wartości nieruchomości na tą okoliczność.

Sąd Rejonowy wskazał, że J. H. (1) i M. P. (1) byli również współwłaścicielami samochodu osobowego marki O. (...), rok produkcji (...), numer rejestracyjny (...), nr identyfikacyjny VIN: (...), który zakupili w dniu 12 maja 2004 roku jako nowy, za cenę 59375 zł brutto. Samochód ten został zarejestrowany w dniu 13 maja 2004 roku przez Starostwo Powiatowe w Ł. na J. H. (1) pod nr rejestracyjnym (...), a M. P. (1) został wpisany do dowodu rejestracyjnego jako współwłaściciel. W dniu 13 maja 2004 roku J. H. (1) i M. P. (1) uzyskali w (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej kredyt na zakup samochodu. Zgodnie z umową kredytu nr (...) wkład własny kredytobiorców na zakup samochodu O. (...), wniesiony przez nich gotówką, wyniósł 24375 zł. Kredyt został udzielony im w kwocie 39364 zł, zaś całkowity koszt kredytu miał wynosić 16158,64 zł. Kredyt na zakup samochodu nr (...) w (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej został w całości spłacony przez M. P. (1) w okresie do dnia 5 maja 2009 roku, w łącznej kwocie 55503,54 zł.

Sąd uznał, że uczestnicy nie wykazali, aby nabyli przedmiotowy samochód w innym stosunku niż po połowie (na współwłasność w udziałach po 1/2 części).

Sąd uznał, że skoro samochód znajduje się obecnie w posiadaniu uczestnika, to jemu też powinna przypaść własność całego pojazdu z obowiązkiem spłaty jego połowy. Tym bardziej, że samochód został przez wnioskodawczynię wydany uczestnikowi w wykonaniu ugody zawartej na posiedzeniu pojednawczym w dniu 10 kwietnia 2012 roku, w sprawie IV K 152/12.

Sąd wskazał, że biegły J. R. wycenił aktualną na czerwiec 2010 roku wartość rynkową samochodu osobowego na kwotę 23000 zł. W związku z oczywistą utratą wartości tego typu pojazdów wraz z ich wiekiem, Sąd uznał, że należało uaktualnić wartość tego pojazdu na dzień orzeczenia. Wobec braku inicjatywy dowodowej uczestników w tym zakresie, Sąd uznał, że wskazywana przez uczestnika M. P. (1) kwota 10000 zł będzie stanowić rynkową wartość tego pojazdu aktualną na 2015 rok (biorąc pod uwagę oczywiście jego wiek – 11 lat). Sąd przyjął kwotę 10000 zł do ustalenia należnej między uczestnikami spłaty z tytułu zniesienia współwłasności przedmiotowego samochodu.

Sąd wskazał, że w związku z wnioskiem zgłoszonym przez M. P. (1) rozliczył nakłady poniesione przez uczestnika na rzecz wspólną (samochód) w postaci kredytu na samochód, spłaconego przez niego w okresie do dnia 5 maja 2009 roku w łącznej kwocie 55503,54 zł. Wobec tego, że tylko uczestnik ponosił koszty spłaty kredytu zaciągniętego wspólnie z wnioskodawczynią na zakup przedmiotowego samochodu stanowiącego ich współwłasność, należało przy ustalaniu spłaty (z tytułu zniesienia współwłasności) obniżyć spłatę na rzecz wnioskodawczyni o połowę wartości kredytu spłaconego przez uczestnika, to jest o kwotę 27751,77 zł

55503,54 zł : 2 = 27751,77 zł

Wobec ustalonej wartości pojazdu (10000 zł), spłata należna wnioskodawczyni z tytułu przyznania własności pojazdu uczestnikowi to 5000 zł, jednak uwzględniając nakłady poniesione przez uczestnika, z których połowa obciąża wnioskodawczynię (27751,77 zł), w ostatecznym rozrachunku to wnioskodawczyni powinna zwrócić na rzecz uczestnika kwotę 22751,77 zł tytułem zwrotu nakładów na ruchomość.

Sąd uznał, że pozostałe zgłoszone przez uczestników nakłady na rzecz (samochód) nie podlegały uwzględnieniu jako nakłady na tę rzecz, gdyż stanowiły bieżące koszty związane z eksploatacją pojazdu, które w ocenie Sądu obciążały tę osobę, która aktualnie pojazd użytkowała.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania Sąd Rejonowy powołał przepis art. 520 k.p.c.

*

Od postanowienia z dnia 17 czerwca 2015 roku apelację wniosła J. H. (1), reprezentowana przez pełnomocnika, wskazując, że zaskarża postanowienie w części, to jest

„1. w pkt. I w zakresie ustalenia wartości nieruchomości objętej wnioskiem w kwocie 479.679 zł bez uwzględnienia obciążeń hipotecznych w kwocie 104.754,21 zł, a zatem pominięcie, że wartość nieruchomości powinna wynosić 374.924,79 zł;

2. w pkt. II w zakresie wysokości zasądzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości kwocie 187.420,89 zł bez uwzględnienia:

1) wartości połowy obciążeń hipotecznych nieruchomości w kwocie 52.377,10 zł

2) wartości połowy opłat za gaz na ogrzewanie mieszkania kwocie 8.901,19 zł,

3) wartości połowy kosztów remontu mieszkania poniesionych wyłącznie przez wnioskodawczynię w kwocie 22.040,35 zł

a zatem po odjęciu powyższych kwot w sumie 33.318,64 zł spłata powinna być zasądzona w kwocie 104.102,25 zł,

3. w pkt. IV w zakresie zasady i wysokości spłaty zasądzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika w kwocie 22.751,77 zł z tytułu zniesienia współwłasności samochodu osobowego O. (...), kiedy spłata z tego tytułu w kwocie 11.500 zł powinna być zasądzona od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni”.

Wnioskodawczyni zarzuciła:

„1. Naruszenie przepisów postępowania cywilnego tj. art. 233 § l K.p.c. w zw. z art. 227 K.p.c. przez naruszenie w sposób mający wpływ na wynik sprawy, zasady swobodnej oceny dowodów, przez pominięcie następujących faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie:

1) pominięcie, że nieruchomość (odrębna własność lokalu mieszkalnego) objęta wnioskiem jest obciążona hipotekami zabezpieczającymi wierzytelność kredytowe w kwocie 104.754,21 zł, a zatem co najmniej o tyle wartość tej nieruchomości jest mniejsza od określonej w opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości,

2) pominięcie, że polskim klimacie ogrzewanie mieszkania w okresie zimowym jest niezbędne, bez względu na fakt zamieszkania w nim ludzi, a zatem koszty ogrzewania są wydatkiem koniecznym do utrzymania nieruchomości mieszkaniowej w należytym stanie,

3) pominięcie, że uczestnik wyjeżdżając za granicę i dopuszczając się występku przeciwko wnioskodawczyni sam pozbawił się współposiadania nieruchomości oraz w ugodzie sądowej zgodził się na ograniczenie korzystania z mieszkania,

4) bezpodstawne przyjęcie, że:

a) wnioskodawczyni z własnych środków nie sfinansowała części kosztów remontu mieszkania,

b) uczestnik samodzielnie z własnych środków spłacił cały koszt zakupu samochodu osobowego O. (...), kiedy koszt ten był wspólnie poniesiony przez strony,

5) nieuprawnione i bez żadnego dowodu przyjęcie, że samochód O. (...) ma wartość 10.000 zł

2. Naruszenie następujących przepisów materialnego prawa cywilnego:

1) Niewłaściwe zastosowanie art. 212 § 2 K.c. przez zasądzenie spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości w nadmiernej wysokości, nieuwzględniającej obciążeń hipotecznych nieruchomości oraz spłaty z tytułu zniesienia współwłasności ruchomości nieuwzględniającej jej wartości ustalonej w opinii biegłego z zakresu szacowania ruchomości,

2) Niewłaściwe zastosowanie art. 207 K.c. przez nieuwzględnienie przy zniesieniu współwłasności wydatków:

a) koniecznych do utrzymania nieruchomości w postaci kosztów ogrzewania mieszkania,

b) zwiększających wartość nieruchomości w postaci kosztów remontu mieszkania,

e) poniesionych na koszt zakupu ruchomości.

3) ewentualnie niewłaściwe zastosowanie art. 207 K.c. przez rozliczenie przy zniesieniu współwłasności kosztów zakupu rzeczy”

J. H. (1) wniosła:

„1. o zmianę zaskarżonego postanowienia w zaskarżonej części przez:

1) ustalenie wartości nieruchomości objętej wnioskiem w kwocie 374.924,79 zł (trzysta siedemdziesiąt cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia cztery złote siedemdziesiąt dziewięć groszy) z uwzględnieniem obciążeń hipotecznych,

2) o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika spłaty jego udziału we współwłasności nieruchomości w kwocie 104.420,89 zł (sto cztery tysiące czterysta dwadzieścia złotych osiemdziesiąt dziewięć groszy) płatnej w terminie 3 (trzech) miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia,

3) o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłaty jej udziału we współwłasności samochodu osobowego O. (...) w kwocie 11.500 (jedenaście tysięcy pięćset) złotych, płatnej w terminie 3 (trzech) miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia”1 (k. 1227-1231).

÷

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie apelacyjnej w dniu 21 stycznia 2016 roku wnioskodawczyni, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o rozliczenie „wydatków konicznych” w kwocie 5936,65 zł, związanych z utrzymaniem wspólnej nieruchomości, które poniosła w okresie od dnia wydania zaskarżonego postanowienia do dnia złożenia pisma. Wnioskodawczyni wskazała, że kwota 5936,65 zł obejmuje:

a) kwotę 4877,20 zł tytułem spłaty kredytu hipotecznego,

b) kwotę 709,45 zł tytułem opłat za gaz,

c) kwotę 350 zł tytułem opłat za fundusz remontowy.

J. H. (1) wniosła o „rozliczenie powyższych wydatków przez Sąd Okręgowy przez uwzględnienie ich połowy w kwocie 2.968,32 zł przez zmniejszenie spłaty przez wnioskodawczynię na rzecz uczestnika z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości wnioskowanej w apelacji z kwoty 104.420,89 zł na kwotę 101.452,57 zł”2.

÷

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawczyni popierał apelację oraz stanowisko wyrażone w piśmie procesowym z dnia 20 stycznia 2016 roku (k. 1311v).

Pełnomocnik uczestnika wnosił o oddalenie apelacji oraz o nieuwzględnienie wydatków wnioskodawczyni za gaz, podnosząc, że są to wydatki wyłącznie na potrzeby wnioskodawczyni.

÷

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że odrębnemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu przez Sąd Okręgowy podlega apelacja wnioskodawczyni, jako środek odwoławczy od postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 17 czerwca 2015 roku, oraz zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym żądania zasądzenia („rozliczenia”) kwot z tytułu wydatków i nakładów poniesionych przez J. H. (3) na wspólną nieruchomość po zamknięciu rozprawy przez Sąd pierwszej instancji. Okoliczności faktyczne przytaczane na uzasadnienie żądań, które zgłosiła wnioskodawczyni w postępowaniu apelacyjnym, wskazują, że część z nich zaistniała po zamknięciu rozprawy przed Sądem pierwszej instancji, a jeszcze przez wydaniem postanowienia co do istoty sprawy.

Zgłoszenie żądań dodatkowych w postępowaniu apelacyjnym, z jakimi wystąpiła wnioskodawczyni, Sąd Okręgowy uznał za dopuszczalne, przy odpowiednim zastosowaniu przepisu art. 383 zd. 2 k.p.c. (art. 13 § 2 k.p.c.).

÷

W przeważającej części nie są uzasadnione zarzuty apelacji.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, w szczególności te, które stanowiły podstawę rozstrzygnięć objętych zakresem zaskarżenia wynikającym z apelacji wnioskodawczyni.

Jeżeli chodzi o zarzuty dotyczące określenia wartości nieruchomości lokalowej oraz zarzut naruszenia przepisu art. 212 § 2 k.c. przez zasądzenie spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości lokalowej w nadmiernej wysokości, to należy uznać, że zarzuty te pozostają w logicznej i prawnej sprzeczności. Wnioskodawczyni zarzuca bowiem z jednej strony, że Sąd Rejonowy nieprawidłowo zastosował przepis prawa materialnego – art. 212 § 2 k.c., a z drugiej, że dokonał nieprawidłowego ustalenia wartości nieruchomości lokalowej, a więc nieprawidłowego ustalenia okoliczności faktycznej stanowiącej podstawę faktyczną zastosowania tego przepisu. Takie zestawienie zarzutów jest wewnętrznie sprzeczne.

Naruszenie prawa materialnego może nastąpić bądź przez jego błędną wykładnię, bądź przez jego niewłaściwe zastosowanie, nie zaś przez błędne ustalenia faktyczne3. Zarzut naruszenia prawa materialnego ma rację bytu wówczas, gdy sąd dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, a tylko nie zastosował odpowiednich przepisów prawa materialnego, niewłaściwie je zastosował lub też dokonał błędnej ich wykładni. W takich wypadkach naruszenie prawa materialnego ma charakter pierwotny i może stanowić podstawę zarzutu apelacyjnego.

Jeżeli natomiast sąd pierwszej instancji dokona nieprawidłowych ustaleń faktycznych i stosownie do tych ustaleń zastosuje lub nie określone przepisy prawa materialnego, to naruszenie prawa materialnego ma charakter wtórny, gdyż jest pochodną nieprawidłowych ustaleń faktycznych. W takim przypadku nie następuje naruszenie prawa materialnego w znaczeniu ścisłym, a podnoszenie wówczas takiego zarzutu jest bezprzedmiotowe.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wartość nieruchomości lokalowej.

Stanowisko wnioskodawczyni, że wartością nieruchomości stanowiącej przedmiot wniosku o zniesienie współwłasności jest różnica pomiędzy wartością rynkową tej nieruchomości, ustaloną w drodze opinii biegłego, a wartością kredytu (długu) pozostałego do spłaty, czy też wartością sumy hipoteki obciążającej nieruchomość, nie jest trafne nie tylko pod względem prawnym, ale również metodologicznym. Skoro w postępowaniu o zniesienie współwłasności rzeczy przedmiotem zniesienia tej współwłasności jest rzecz, a ściślej współwłasność tej rzeczy, jako zespół określonych ułamkowo praw majątkowych współwłaścicieli, to wartością tego prawa (rzeczy) jest wartość aktywu. Wartości rzeczy wspólnej nie ustala się natomiast w postaci bilansu, czyli jako prostej różnicy pomiędzy wartością prawa majątkowego a wartością obowiązków majątkowych obciążających współwłaścicieli względem osób trzecich, czy w stosunku do siebie. Przyjęcie takiej „metody” określania wartości wspólnej rzeczy mogłoby prowadzić w szeregu sytuacji do wyniku ujemnego (gdy suma wartości obowiązków przekroczyłaby sumę wartości prawa majątkowego). Brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że w sytuacji, gdy suma wartości obowiązków majątkowych współwłaścicieli przekracza sumę wartości prawa majątkowego, współwłasność rzeczy nie może być zniesionaa, albo też, że „zniesieniu” podlega wówczas „wartość ujemna” rzeczy wspólnej.

Nie jest przy tym uprawnione powoływanie się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu postanowienia z dnia 29 września 2004 roku, II CK 538/034, jak również w uchwale z dnia 25 czerwca 2008 roku, III CZP 58/085. Do tych orzeczeń odwołuje się bezpośrednio i pośrednio Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 26 listopada 2009 roku, III CZP 103/09, powołanego na stronie 5 apelacji wnioskodawczyni. Pozostałe dwa postanowienia Sądu Najwyższego powołane w tym miejscu w apelacji nie dotyczą w ogóle omawianej problematyki.

Jeżeli chodzi o stanowisko wyrażone w uzasadnieniu postanowienia z dnia 29 września 2004 roku, II CK 538/03, to pomijając już fakt, że nie jest ono w pełni trafne, zostało ono dodatkowo błędnie zinterpretowane przez wnioskodawczynię. Sąd Najwyższy wskazał w uzasadnieniu powołanego postanowienia, że:

„1. Jeżeli nieruchomość w wyniku podziału majątku wspólnego przypadła uczestnikowi, którego obciążono na rzecz wnioskodawczyni określoną kwotą z tytułu wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym, to przede wszystkim uczestnika, jako właściciela lokalu i dłużnika rzeczowego, obciąża uregulowanie należności na rzecz wierzyciela wynikającej z wpisu hipoteki. Nieuwzględnienie zatem przy ustaleniu dopłat przez uczestnika wysokości obciążającej nieruchomość hipoteki może doprowadzić do tego, że uczestnik jako dłużnik rzeczowy spłaci sam dług hipoteczny, w którym wnioskodawczyni nie będzie już partycypowała, zwłaszcza że uczestnik nie będzie mógł przeciwko niej skutecznie dochodzić z tego tytułu swych roszczeń (art. 618 § 3 k.p.c.).

2. Przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zmierzające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym”.

W związku z tym, że podziałem majątku wspólnego nie są objęte obowiązki majątkowe, nie można zgodzić się z wyrażonym w punkcie 1 powyższej wypowiedzi stanowiskiem, że zapłata przez jednego z małżonków (byłych małżonków) wspólnego długu, dokonana po podziale majątku wspólnego (czy to umownym, czy to następującym na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu), wyklucza możliwość wystąpienia przez małżonka, który dokonał takiej zapłaty, z roszczeniem regresowym przeciwko współdłużnikowi. Tego rodzaju stan faktyczny w ogóle nie podlega regulacji zawartej w art. 618 § 1 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. i w zw. z art. 46 k.r.o.

Oczywiście okoliczność, że nieruchomość jest obciążona hipoteką, może mieć wpływ na wartość tej nieruchomości, ale nie jest równoznaczna z takim wpływem w każdym wypadku. Ewentualny wpływ obciążenia nieruchomości hipoteką na wartość tej nieruchomości nie wyraża się przy tym w prostej różnicy pomiędzy wartością rynkową nieruchomości bez obciążenia hipotecznego a wartością sumy hipotecznej, czy też różnicy pomiędzy wartością rynkową nieruchomości bez obciążenia hipotecznego a aktualną wysokością wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.

W każdym razie ustalenie ewentualnego wpływu obciążenia hipotecznego na rynkową wartość nieruchomości wymaga w każdym wypadku skorzystania z wiadomości specjalnych z zakresu szacowania nieruchomości. W rozpoznawanej sprawie nie zostało wykazane, aby fakt obciążenia hipoteką nieruchomości będącej przedmiotem podziału miał jakikolwiek wpływ na rynkową wartość tej nieruchomości, w związku z czym wartością rynkową nieruchomości jest kwota wskazana w opinii biegłego, z której dowód został przeprowadzony w rozpoznawanej sprawie.

Jeżeli chodzi o stanowisko wyrażone w uchwale z dnia 25 czerwca 2008 roku, III CZP 58/08, to dotyczy ono całkowicie odmiennego stanu faktycznego od tego, jaki występuje w rozpoznawanej sprawie. Sąd Najwyższy wskazał w powołanej uchwale, że w sprawie o zniesienie wspólności prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej wartość tego prawa ustala się z uwzględnieniem związanego z nim długu z tytułu niespłaconego kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię mieszkaniową w części przypadającej na ten dom.

Specyfika stanu faktycznego, jaki legł u podstaw wydania uchwały z dnia 25 czerwca 2008 roku, III CZP 58/08, wyraża się w tym, że w skład majątku podlegającego podziałowi wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do domu jednorodzinnego. Z prawem takim związany był obowiązek uiszczenia wkładu budowlanego przez osobę, której takie prawo przysługuje. To samo dotyczy innych spółdzielczych praw do lokalu o charakterze własnościowym (spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego). Podobna sytuacja występuje w przypadku spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego – z prawem takim związany jest obowiązek uiszczenia wkładu mieszkaniowego przez członka.

Obowiązek uiszczenia wkładu budowlanego lub mieszkaniowego jest ściśle związany ze spółdzielczym prawem danego rodzaju. Na podstawie przepisów ustawy – Prawo spółdzielcze obowiązek taki spoczywał na osobie, której przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu. Podobne rozwiązanie przewiduje ustawa z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1222 – tekst jednolity ze zmianami):

a) art. 17 ⁷ – gdy chodzi o własnościowe prawo do lokalu,

b) art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 2, art. 13 ust. 1, art. 14 ust. 1 – gdy chodzi o lokatorskie prawo do lokalu.

Zapłata przez członka spółdzielni części przypadającego na niego kredytu zaciągniętego przez spółdzielnię na budowę lokalu, do którego członkowi przysługuje spółdzielcze prawo, stanowi jedną z postaci zapłaty wkładu mieszkaniowego lub budowlanego.

W związku z powyższym, jeżeli w skład majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu, to na tym z małżonków, któremu prawo to zostanie przyznane w wyniku podziału, spoczywał będzie obowiązek uiszczenia na rzecz spółdzielni brakującego wkładu. W takiej sytuacji wartość prawa podlegającego podziałowi powinna zostać określona z uwzględnieniem zadłużenia z tytułu wkładu mieszkaniowego lub budowlanego, gdyż od chwili podziału obowiązek w tym zakresie spoczywał będzie na tym z małżonków, któremu prawo zostanie przyznane.

Opisana wyżej sytuacja nie występuje jednak w rozpoznawanej sprawie. Chodzi nie tylko o to, że w sprawie tej mamy do czynienia z żądaniem zniesienia wspólności prawa, a nie z podziałem masy majątkowej, ale przedmiotem tego zniesienia jest współwłasność rzeczy, a nie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Zniesienie współwłasności rzeczy nie ma i nie może mieć wpływu na istniejące w chwili zniesienia współwłasności zobowiązania współwłaścicieli względem osób trzecich związane z tą rzeczą.

Nie ma również podstaw do dokonywania „podziału” tych zobowiązań w postępowaniu o zniesienie współwłasności ze skutkiem jedynie pomiędzy współwłaścicielami. Ustalenie na przyszłość zasad rozliczeń pomiędzy współwłaścicielami z tytułu wykonania wspólnych zobowiązań względem osób trzecich, w szczególności z tytułu wykonania zobowiązań pieniężnych, może nastąpić jedynie w drodze umowy pomiędzy współwłaścicielami, jako współdłużnikami. Zawarcie takiej umowy jest dopuszczalne na zasadzie swobody umów. Umowa taka ma jedynie skutek pomiędzy osobami ją zawierającymi i nie ma skutków względem osób trzecich – wierzycieli. Żaden ze współwłaścicieli nie ma również roszczenia w stosunku do drugiego współwłaściciela o zawarcie takiej umowy, w związku z czym nie jest możliwe ani nakazanie przez sąd zawarcia takiej umowy, ani też wydanie rozstrzygnięcia zastępującego taką umowę.

W stosunku do kredytodawcy dług z tytułu zaciągniętego przez współwłaścicieli, a nie spłaconego jeszcze kredytu, obciąża współwłaścicieli solidarnie. Spełnienie całości lub części świadczenia z tego tytułu przez jednego ze współwłaścicieli spowoduje powstanie roszczenia regresowego w stosunku do drugiego współwłaściciela o zwrot odpowiedniej części wartości spłaconego kredytu.

÷

Prawidłowo Sąd Rejonowy ustalił wartość samochodu osobowego stanowiącego przedmiot zniesienia współwłasności. Wartość tego samochodu określona w opinii biegłego stała się nieaktualna ze względu na upływ czasu i stopień zużycia samochodu. Uczestnik wskazał w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nową wartość tego samochodu – 10000 zł. Wartości tej wnioskodawczyni nie kwestionowała, a w związku z tym na podstawie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Rejonowy mógł uznać za przyznane twierdzenia uczestnika dotyczące aktualnej wartości samochodu, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, w szczególności ustalenia co do daty produkcji samochodu, sposobu i okresu korzystania z niego oraz intensywności korzystania (przebiegu).

Z tych samych przyczyn, co opisane wyżej, nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 212 § 2 k.c., gdy chodzi o określenie wysokości spłaty z tytułu zniesienia współwłasności samochodu. Bezprzedmiotowe było czynienie Sądowi pierwszej instancji zarzutu naruszenia prawa materialnego, skoro wnioskodawczyni kwestionowała ustalenia faktyczne dotyczące wartości samochodu, które stanowiły podstawę zastosowania prawa materialnego.

÷

Jeżeli chodzi o roszczenie o zwrot wydatków poniesionych ma ogrzewanie mieszkania w okresie wskazanym przez wnioskodawczynię, to należy uznać, że stanowisko Sądu pierwszej instancji tylko częściowo jest uzasadnione. Zgodzić należy się ze stanowiskiem wyrażonym w apelacji, że w polskim klimacie ogrzewanie mieszkania w okresie zimowym jest niezbędne dla zachowania właściwego stanu mieszkania, bez względu na fakt czy ktoś w tym mieszkaniu faktycznie zamieszkuje, czy też nie. Jest to fakt powszechnie znany, a zatem nie wymagający udowodnienia. Można przy tym dodać, że temperatura pomieszczeń może być niższa wówczas, gdy mieszkanie nie jest przez nikogo zamieszkiwane, jednak nie jest możliwe całkowite zaniechanie ogrzewania mieszkania, bez narażania substancji tego mieszkania na zniszczenie lub uszkodzenie.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni nie udowodniła jednak jaka część zużytego gazu, a tym samym opłat za gaz, wiązała się ściśle z niezbędnym ogrzewaniem mieszkania w okresach grzewczych, a jaka część dotyczyła indywidualnego zużycia przez wnioskodawczynię i osobę z nią zamieszkującą (ogrzewanie na indywidualne potrzeby, podgrzanie wody, gotowanie).

W związku z czym roszczenie o zwrot omawianych wydatków nie mogło być uwzględnione, jako nieudowodnione co do wysokości.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny, albo że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Skuteczność zarzutu apelacji naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga spełnienia dwóch przesłanek:

1. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi6.

Ogólne zatem stwierdzenie, że doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, nie spełnia wymagania sformułowania zarzutu naruszenia ściśle określonego przepisu prawa, w tym wypadku przepisu prawa procesowego7. Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może sprowadzić się do zarzutu, że sąd przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej określonych dowodów przekroczył granice swobodnej oceny, dokonując oceny dowolnej, sprzecznej z wymaganiami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Rzeczą strony, która zgłasza taki zarzut, jest wykazanie, że przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej konkretnego dowodu, na podstawie którego sąd dokonał ustalenia faktycznego, przekroczono granice swobodnej oceny dowodów, a nadto iż miało to istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli wnoszący apelację formułuje zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uzasadniając go tym, że zachodzi sprzeczność ustaleń z treścią materiału dowodowego, to taki zarzut nie można uznać za uzasadniony8.

2. Postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego, opartej na własnej ocenie materiału dowodowego, wersji zdarzeń. Konieczne jest natomiast, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy9.

Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tak zwanej zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania odmiennych ustaleń bez ponowienia dowodów z zeznań świadków, czy też z przesłuchania stron, jest dopuszczalne i uzasadnione, ale w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska10.

Skarżąca nie przytoczyła w apelacji ani dowodów, których dotyczy zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, ani też nie wskazała, jakie kryteria oceny tych dowodów zostały naruszone. Apelacja wnioskodawczyni nie zawiera w ogóle wskazania, w czym miałaby się wyrażać wadliwa ocena zebranego materiału dowodowego i w ogóle nie odnosi się do oceny dowodów przedstawionej przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wnioskodawczyni nie wskazuje nawet, jakim dowodom Sąd pierwszej instancji powinien jego zdaniem dać wiarę, a jakim odmówić wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnia to uznanie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za nieuzasadniony.

W związku z powyższym należy uznać, że prawidłowe są ustalenia faktyczne dotyczące źródeł finansowania kosztów remontu mieszkania. Zwrócić należy uwagę, że wnioskodawczyni uzyskała przyznanie przez Sąd Rejonowy połowy kosztów spłaconego kredytu zaciągniętego na remont mieszkania.

÷

Wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni zawartym w apelacji, Sąd Rejonowy nie uwzględnił w rozliczeniach środków wyłożonych przez współwłaścicieli na nabycie samochodu, innych niż raty zaciągniętego kredytu, spłacone przez jednego z nich już po nabyciu samochodu.

*

Żądania J. H. (1) zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym są uzasadnione tylko częściowo.

Jeżeli chodzi o roszczenie z tytułu wydatków na fundusz remontowy za okres po zamknięciu rozprawy, to wnioskodawczyni przysługuje od uczestnika zwrot połowy tych wydatków, ale ponoszonych tylko i wyłącznie do chwili, w której istniała współwłasność nieruchomości lokalowej. Od chwili, w której ustała współwłasność nieruchomości lokalowej, gdyż została zniesiona przez Sąd pierwszej instancji, wyłącznie na wnioskodawczyni, jako na jedynym właścicielu nieruchomości, ciąży obowiązek ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z tą nieruchomością.

Zniesienie współwłasności rzeczy na podstawie postanowienia sądu następuje z chwilą uprawomocnienia się tego postanowienia (art. 624 zd. 1 k.p.c.).

Należy zwrócić uwagę, że w rozpoznawanej sprawie postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 17 czerwca 2015 roku zostało zaskarżone przez wnioskodawczynię tylko częściowo i to w takim zakresie, który nie obejmuje rozstrzygnięcia znoszącego współwłasność wskazanych w tym postanowieniu rzeczy. Zaskarżenie postanowienia tylko w odniesieniu do wysokości spłaty na rzecz uczestnika i tylko w odniesieniu do niektórych rozstrzygnięć o roszczeniach dodatkowych sprawia, że w zakresie znoszącym współwłasność nieruchomości i samochodu osobowego postanowienie z dnia 17 czerwca 2015 roku uprawomocniło się. Postanowienie w tej części stało się prawomocne z chwilą, w której upłynął termin do wniesienia apelacji w tej części przez wnioskodawczynię lub uczestnika.

Odpis postanowienia z dnia 17 czerwca 2015 roku z uzasadnieniem doręczony został pełnomocnikowi wnioskodawczyni w dniu 3 sierpnia 2015 roku (k. 1225), a pełnomocnikowi uczestnika w dniu 10 sierpnia 2015 roku (k. 1226). Postanowienie z dnia 17 czerwca 2015 roku w części dotyczącej zniesienia współwłasności stało się zatem prawomocne od dnia 25 sierpnia 2015 roku.

Od dnia zamknięcia rozprawy przed Sądem pierwszej instancji, to jest od dnia 11 maja 2015 roku, do dnia 24 sierpnia 2015 roku J. H. (1) uiściła na poczet funduszu remontowego następujące kwoty;

a) 50 zł w dniu 30 maja 2015 roku (k. 1301),

b) 50 zł w dniu 30 czerwca 2015 roku (k. 1302),

c) 50 zł w dniu 1 sierpnia 2015 roku (k. 1303).

Pozostałe kwoty, których rozliczenia domagała się wnioskodawczyni, uiszczone zostały już po dniu 24 sierpnia 2015 roku (k. 1304-1307). Nie mogą być zatem uznane za wydatki, do których poniesienia zobowiązany był również uczestnik.

÷

Jeżeli chodzi o spłatę kredytów zaciągniętych wspólnie przez wnioskodawczynię i uczestnika, to w okresie od dnia 1 czerwca 2015 roku do dnia 4 stycznia 2016 roku J. H. (1) uiściła z tego tytułu łącznie kwotę 4877,20 zł (k. 1269-1300 – wydruki obciążeń rachunku wnioskodawczyni).

Połowę tej kwoty, to jest 2438,60 zł uczestnik powinien zwrócić wnioskodawczyni.

÷

W związku z żądaniem zwrotu nakładów zgłoszonym w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy postanowił zatem zasądzić od M. P. (1) na rzecz J. H. (1):

a) kwotę 75 zł tytułem zwrotu wpłat na fundusz remontowy,

b) kwotę 2438,60 zł tytułem zwrotu wpłat na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup i remont lokalu mieszkalnego.

÷

W pozostałej części żądania J. H. (1) zwrotu nakładów, zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym, są bezzasadne i podlegają oddaleniu.

Jeżeli chodzi o roszczenie wnioskodawczyni z tytułu wydatków na gaz, to częściowo dotyczy ono okresu, w którym M. P. (1) nie był już właścicielem nieruchomości lokalowej przy ul. (...) (k. 1268 – rachunek za okres od dnia 9 sierpnia 2015 roku do dnia 9 października 2015 roku).

W pozostałej części roszczenie to dotyczy okresów od dnia 9 kwietnia 2015 roku do dnia 9 czerwca 2015 roku (k. 1267) i od dnia 9 czerwca 2015 roku do dnia 9 sierpnia 2015 roku, a więc w przeważającej części okresu poza sezonem grzewczym. Jeżeli natomiast chodzi o okres grzewczy, to nie wiadomo do jakiej daty lokal był ogrzewany na wiosnę 2015 roku i jaka część kwoty objętej rachunkiem za okres od kwietnia 2015 roku do czerwca 2015 roku dotyczyła należności za gaz użyty do ogrzewania mieszkania, a nie innych celów.

*

Na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy postanowił zasądzić od J. H. (1) na rzecz M. P. (1) kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

W związku z tym, że apelacja wnioskodawczyni została oddalona w całości, wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi koszty poniesione w postępowaniu odwoławczym. Koszty te obejmują wynagrodzenie pełnomocnika procesowego uczestnika, ustalone według stawki minimalnej na podstawie § 6 pkt 6 w zw. z § 8 pkt 6 i w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 461 – tekst jednolity ze zmianami).

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w postanowieniu.

Joanna Misztal-Konecka Dariusz Iskra Marta Postulska-Siwek

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych oraz sformułowania określającego zakres zaskarżenia postanowienia, z zachowaniem zastosowanej przez wnioskodawczynię pisowni i interpunkcji.

2 Jak w przypisie 1.

3 Por.: postanowienie SN z dnia 28 maja 1999 roku, I CKN 276/99, Prokuratura i Prawo 1999, nr 11-12, poz. 34; wyrok SN z dnia 19 stycznia 1998 roku, I CKN 424/97, OSN C 1998, z. 9, poz. 36; uzasadnienie postanowienia z dnia 28 marca 2003 roku, IV CKN 1961/00, Lex nr 80241.

4 Lex nr 137537.

5 OSN C 2009, z. 7-8, poz. 99.

6 Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, Lex nr 174215; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 237/00, Lex nr 52528; wyrok SN z dnia 5 lipca 2000 roku, I CKN 291/00, Lex nr 303349; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622.

7 Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2008 roku, I PK 295/07, Lex nr 496401.

8 Wyrok SN z dnia 15 września 2005 roku, II CK 59/05, Lex nr 385605; wyrok SN z dnia 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/01, Lex nr 53144.

9 Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, Lex nr 172176; wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 roku, II CK 369/03, Lex nr 174131; wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 roku, IV CK 274/03, Lex nr 164852; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2003 roku, II CKN 1335/00, Lex nr 439181; wyrok SN z dnia 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Lex nr 80273; postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2001 roku, II CKN 588/99, Lex nr 52347; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 roku, I ACa 180/08, Lex nr 468598, OSA 2009/6/55; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 2008 roku, I ACa 953/07, Lex nr 466440; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 roku, VI ACa 306/08, Lex nr 504047; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2008 roku, I ACa 328/08 Lex nr 466423; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 roku, I ACa 205/08, Lex nr 465086; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2008 roku, I ACa 1040/07, Lex nr 466431; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2007 roku, I ACa 1053/06, Lex nr 298433; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2006 roku, I ACa 1303/05, Lex nr 214251; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2006 roku, I ACa 1609/05, Lex nr 189371.

10 Wyrok SN z dnia 21 października 2005 roku, III CK 73/05, Lex nr 187032.