Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: protokolant sądowy Joanna Walczak

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2016 r. w Warszawie

sprawy M. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania M. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 2 października 2015 r. znak: I/15/(...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. Ł. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 1 września 2015 r.

UZASADNIENIE

M. Ł. w dniu 13 października 2015r. złożył do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W., odwołanie od decyzji z dnia 2 października 2015r., znak: I/15/(...), odmawiającej prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że legitymuje się wymaganym
15 - letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako takiego okresu zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Potwierdzeniem tego było uzyskiwanie dodatku szkodliwego za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach (odwołanie od decyzji ZUS z dnia 2 października 2015r., znak: I/15/(...), k. 2-3 wraz z załącznikami, k. 4-11).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie spełnił przesłanki co najmniej 15-letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach. W oparciu o przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty organ rentowy nie uwzględnił jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy
w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) od dnia
1 września 1972r. do dnia 31 października 1991r. oraz od dnia 1 lipca 1996r. do dnia
26 października 1996r., jak i w Przedsiębiorstwie Produkcji (...)
w okresie od dnia 1 listopada 1991r. do dnia 30 czerwca 1996r., ponieważ M. Ł. nie przedstawił świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie zaznaczono, że podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy
w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Niemniej jednak w postępowaniu sądowym ubezpieczony może za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym także zeznań świadków, wykazywać, że w spornym okresie świadczył pracę w warunkach szczególnych. Podkreślono także, że M. Ł. jest członkiem OFE i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa, a w dniu 16 lipca 2015r. ukończył 60 lat (odpowiedź ZUS na odwołanie z dnia 6 listopada 2015r., k. 12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. Ł. ur. (...), w okresie od dnia 1 września 1972r. do dnia 31 października 1991r. zajmował stanowiska: ucznia ślusarza, montera konstrukcji metalowych, ślusarza oraz ślusarza spawacza w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) (świadectwo pracy, t. I, k. 43-44 a.r., t. II a.r., t. III,
k. 11-13 a.r., k. 8-9 a.s., dokument dotyczący uposażenia z dnia 1 kwietnia 1990r., z dnia 6 sierpnia 1985r., z dnia 17 czerwca 1985r., z dnia 11 sierpnia 1983r., z dnia 25 czerwca 1982r., z dnia
20 października 1980r., z dnia 9 lutego 1980r., z dnia 14 maja 1979r., z dnia 24 stycznia 1979r.,
z dnia 2 stycznia 1978r., rachuba płac, pismo dot. nagrody jubileuszowej, akta osobowe
z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, t. I, k. 51-54 a.r., t. II a.r., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

W trakcie zatrudnienia ubezpieczony był uczniem (...) Szkoły Budowlanej dla Pracujących nr 3 w W.. W dniu 2 września 1972r. pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcji (...), reprezentowanym przez Dyrektora Zakładu a młodocianym M. Ł. doszło do zawarcia umowy
o pracę i naukę zawodu. Strony ustaliły, że przedsiębiorstwo zatrudnia, a młodociany podejmuje pracę z dniem 1 września 1972r. w celu nauki zawodu w specjalności monter konstrukcji stalowych. Zaznaczono przy tym, że okres nauki zawodu trwa 2 lata, tj. do czerwca 1974r. (umowa o pracę i naukę zawodu z dnia 2 września 1972r., akta osobowe
z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

W dniach 1-2 czerwca 1973r. M. Ł. złożył przed Zakładową Komisją Kwalifikacyjną egzamin promocyjny z zakresu pierwszego roku praktycznej nauki zawodu w zawodzie monter konstrukcji stalowej (zaświadczenie nr 11 z dnia 2 czerwca 1973r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...)
w W.). W/w był uczniem praktycznej nauki zawodu do dnia 13 czerwca 1974r.

Z dniem 14 czerwca 1974r. przyjęto ubezpieczonego do pracy w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) na czas nieokreślony i powierzono mu obowiązki montera konstrukcji stalowych (pismo dot. przyjęcia do pracy z dnia 10 czerwca 1974r., orzeczenie lekarskie, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

W dniu 31 sierpnia 1974r. M. Ł. ukończył naukę w (...) Szkole Budowlanej dla Pracujących nr (...) w W. w zawodzie monter konstrukcji stalowych (świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.). Po ukończeniu nauki, pomimo różnych nazw powierzanych stanowisk pracy, M. Ł. zajmował się spawaniem (zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

Przedsiębiorstwo Produkcji (...) wyposażone było w halę, w której ubezpieczony pracował m.in. ze S. W., zatrudnionym od 1975r. jako brygadzista. W skład brygady ubezpieczonego wchodzili pracownicy zajmujący stanowiska spawacza oraz pomocników spawacza. Wszystkie brygady były zorganizowane na tych samych zasadach. Brygadzistą ubezpieczonego był p. A., a następnie p. W. (zeznania świadka S. W., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

Ślusarze w zakładzie pracy zajmowali się przygotowaniem produkcji spawaczom, tj. cięli materiał, czy też pobierali go z magazynu. Ubezpieczony, mimo posiadanego angażu na stanowisku ślusarza, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał zadania spawacza (zeznania świadka S. W., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

Wspólnie z ubezpieczonym w jednej brygadzie pracował Z. P., zajmujący stanowisko spawacza (zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

W Przedsiębiorstwie Produkcji (...) istniała praktyka, że umożliwiano pracę na stanowisku spawacza osobom bez posiadanych kwalifikacji. Liczyło się jedynie prawidłowo wykonywane spawanie. Z tego względu M. Ł. od początku zatrudnienia, choć początkowo nie miał uprawnień spawacza, zajmował się tego typu czynnościami (zeznania świadka S. W., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.).

S. W. oraz Z. P. widywali codziennie ubezpieczonego przy wykonywaniu zadań spawacza. Ubezpieczony spawał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie wykonywał innych zadań zleconych (zeznania świadka S. W., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania świadka Z. P., płyta CD,
k. 33 a.s.).

W trakcie zatrudnienia w w/w zakładzie pracy, ubezpieczony odbył czynną służbę wojskową w okresie od dnia 22 kwietnia 1975r. do dnia 28 października 1976r. (książeczka wojskowa, t. I, k. 45-47 a.r., t. II a.r., karta ewidencyjna pracownika/studenta/ucznia dotycząca danych stosunku do powszechnego obowiązku obrony, karta powołania do czynnej służby wojskowej, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

Po powrocie z wojska, tj. w dniu 25 listopada 1976r., pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcji (...), reprezentowanym przez głównego specjalistę ds. pracowniczych A. G. a M. Ł. doszło do zawarcia umowy o pracę na czas nieokreślony i powierzono ubezpieczonemu obowiązki ślusarza. Ubezpieczony nadal, tak jak przed powołaniem do wojska, zajmował się jednak spawaniem (umowa o pracę z dnia 25 listopada 1976r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

Ubezpieczony w dniu 10 grudnia 1976r. (a następnie w dniu 26 sierpnia 1977r., w dniu 15 sierpnia 1978r., w dniu 30 grudnia 1978r.) złożył przed Komisją powołaną poleceniem służbowym nr 14/II/73 Dyrektora Przedsiębiorstwa Produkcji (...) egzamin z wiadomości praktycznych i teoretycznych (protokół z dnia 10 grudnia 1976r., z dnia 26 sierpnia 1977r., z dnia 15 sierpnia 1978r., z dnia 30 grudnia 1978r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

W okresie od dnia 2 lutego 1980r. do dnia 31 kwietnia 1980r. M. Ł. odbył kurs podstawowy spawania łukowego organizowany przez Spawalniczy Ośrodek Budownictwa Oddział przy (...) w W., uzyskując książkę spawacza nr (...)-2 (książka spawacza nr (...)-2, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

Po uzyskaniu dodatkowych kwalifikacji, pracodawca przyznał ubezpieczonemu
z dniem 1 października 1980r. wyższe uposażenie wraz ze zmianą stanowiska pracy na stanowisko ślusarz – spawacz (angaż z dnia 20 października 1980r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

Z dniem 31 października 1991r. rozwiązano z M. Ł. umowę
o pracę na zasadzie porozumienia zakładów pracy i przyjęto go do innej spółki, tj. do Przedsiębiorstwa Produkcji (...) sp. z o.o. (podanie z dnia
31 października 1991r., zgoda na przejście do spółki z dnia 31 października 1991r., prośba
o przekazanie do pracy z dnia 30 października 1991r., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W.).

Zakłady: Przedsiębiorstwo Produkcji (...) oraz Przedsiębiorstwo Produkcji (...) sp. z o.o. działały pod kierownictwem tej samej dyrekcji. W rzeczywistości był to ten sam zakład pracy, który ulegał przekształceniom organizacyjno - prawnym (zeznania świadka S. W., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s.).

Pomimo przekształceń i zmiany nazwy pracodawcy M. Ł. nadal wykonywał te same czynności jako spawacz (zeznania świadka Z. P., płyta CD, k. 33 a.s., zeznania M. Ł., płyta CD, k. 42 a.s.). Powierzone mu stanowisko nosiło nazwę ślusarz – spawacz. W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o. był niezdolny do pracy w następujących okresach: od dnia 2 września 1992r. do dnia 8 września 1992r., od dnia 15 września 1992r. do dnia
26 września 1992r., od dnia 14 czerwca 1993r. do dnia 3 lipca 1993r., od dnia 2 listopada 1993r. do dnia 12 listopada 1993r., od dnia 28 grudnia 1993r. do dnia 31 grudnia 1993r., od dnia 14 lutego 1994r. do dnia 2 marca 1994r., od dnia 7 listopada 1995r. do dnia 11 grudnia 1995r., od dnia 12 grudnia 1995r. do dnia 31 grudnia 1995r. oraz od dnia 1 stycznia 1996r. do dnia 20 kwietnia 1996r. (świadectwo pracy, t. I, k. 41-42 a.r., t. II a.r., t. III, k. 15-17 a.r.,
k. 4 -5 a.s., akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W., załącznik do Rp-7, t. I, k. 49 a.r., t. II a.r., zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu, t. I, k. 55-56 a.r., t. II a.r.).

Od dnia 1 lipca 1996r. do dnia 26 października 1996r. M. Ł. ponownie był zatrudniony na stanowisku ślusarza spawacza w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), ale faktycznie realizował prace spawalnicze (świadectwo pracy, t. I, k. 37-38 a.r., t. II a.r., t. III, k. 19-21 a.r., k. 6-7 a.s., umowa o pracę z dnia 26 czerwca 1996r., podanie o przyjęcie do pracy, akta osobowe z Przedsiębiorstwa Produkcji (...) w W., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, t. I, k. 57-58 a.r., t. II a.r.).

W okresie od dnia 4 listopada 1996r. do dnia 31 marca 2001r. ubezpieczony pracował jako monter gazociągów (spawacz) oraz monter gazociągów w (...) S.A. w W. Oddział (...) w W. (świadectwo pracy, t. I, k. 39-40 a.r., t. II a.r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, t. I, k. 59-61 a.r., t. II a.r.).

Od dnia 1 kwietnia 2001r. do chwili obecnej M. Ł. pracuje jako monter sieci, instalacji gazowych i sanitarnych w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. w W.. W tym okresie pobierał wynagrodzenie za chorobę od dnia 7 stycznia 2001r. do dnia 11 stycznia 2001r., od dnia 12 stycznia 2001r. do dnia 18 stycznia 2001r., od dnia 29 października 2005r. do dnia 10 listopada 2005r., od dnia 11 listopada 2005r. do dnia 26 grudnia 2005r., od dnia 27 grudnia 2005r. do dnia 25 stycznia 2006r., od dnia 26 stycznia 2006r. do dnia 10 marca 2006r. oraz od dnia 9 marca 2006r. do dnia 28 kwietnia 2006r. (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, t. I, k. 13-15 a.r.).

W dniu 12 kwietnia 2006r. M. Ł. złożył w organie rentowym wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek o rentę z dnia 12 kwietnia 2006r., t. I, k. 1-9 a.r.).

Decyzją z dnia 13 lipca 2006r., znak: I (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał M. Ł. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 29 kwietnia 2006r., tj. od zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, do dnia 30 czerwca 2007r. (decyzja ZUS z dnia 13 lipca 2006r., znak:
I (...), t. I, k. 69-72 a.r.).

W związku ze zbliżającym się upływem okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie rentowe, ubezpieczony w dniu 11 czerwca 2007r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek o rentę z dnia 11 czerwca 2007r., t. I, k. 103 a.r.).

Po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia w latach 2007 – 2010, jak i zaświadczeń o stanie zdrowia wystawionych przez lekarzy leczących w dniu 13 maja
2010r., Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 18 czerwca 2010r. ustalił, że M. Ł. jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 31 lipca 2015r. (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 18 czerwca 2010r., t. I, k. 107-108 a.r.).

W oparciu o powyższe orzeczenie, organ rentowy decyzją z dnia 8 lipca 2010r., znak: 15/I/(...), ponownie przyznał ubezpieczonemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 31 lipca 2015r. (decyzja ZUS z dnia 8 lipca 2010r., znak: 15/I/(...), t. I, k. 109-110 a.r.). Po upływie tego okresu ubezpieczony ponownie zwrócił się do ZUS z wnioskiem o przyznanie świadczenia rentowego na dalszy okres (wniosek z dnia 23 kwietnia 2015r., t. I, k. 123-124 a.r.). Organ rentowy decyzją z dnia 9 czerwca 2015r., znak: I/(...)/15, ponownie ustalił M. Ł. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe (decyzja ZUS z dnia 9 czerwca 2015r., znak: I/(...)/15, t. I, k. 128-129 a.r.).

Ubezpieczony w dniu 16 września 2015r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę wskazując, iż domaga się przekazania środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (wniosek o emeryturę z dnia 16 września 2015r. wraz
z załącznikami, t. III, k. 1-26 a.r.).

Na podstawie dowodów uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. łączny staż sumaryczny
w wymiarze 26 lat, 3 miesięcy i 27 dni, tj. okresy nieskładkowe w wymiarze 9 miesięcy
i 7 dni oraz okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 6 miesięcy i 20 dni (karta przebiegu zatrudnienia, t. III, k. 27-29 a.r.). Jednocześnie organ rentowy ustalił, że ubezpieczony nie spełnił warunków wynikających z art. 184 w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. nie legitymuje się co najmniej 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z § 2 ust. 2 w/w rozporządzenia, na który powołał się organ rentowy, okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Pracodawca powinien w takim dokumencie podać charakter wykonywanej pracy i stanowisko ściśle według wykazu, działu, pozycji
i punktu załącznika do zarządzenia ministra lub uchwały centralnego związku spółdzielczego, którym podlegał zakład pracy (lub załącznika do w/w rozporządzenia, jeżeli był to zakład prywatny). W oparciu o powyższe ustalenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wydał w dniu 2 października 2015r. decyzję znak: I/15/(...), którą odmówił M. Ł. prawa do emerytury (decyzja ZUS z dnia 2 października 2015r. znak: I/15/(...), t. III, k. 31-33 a.r.). M. Ł. odwołał się od powyższej decyzji (odwołanie od decyzji ZUS z dnia 2 października 2015r., znak: I/15/(...), k. 2-3 wraz z załącznikami, k. 4-11 a.s.).

Wskazany stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach osobowych i rentowych M. Ł., jak również w oparciu o zeznania ubezpieczonego (płyta CD,
k. 42 a.s.) oraz świadków: S. W. i Z. P. (płyta CD, k. 33 a.s.).

Zeznania strony i świadków zostały ocenione jako wiarygodne, ponieważ były spójne
i wzajemnie się uzupełniały. Świadkowie przez cały czas pracowali w tym samym miejscu, co ubezpieczony, tj. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), a następnie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o., a zatem znali jego pracę i wiedzieli, czym ubezpieczony się zajmował. Dodatkowo zeznania pozostawały zgodne z dowodami z dokumentów znajdującymi się w aktach osobowych,
a zatem należało im dać wiarę.

Dowody z dokumentów, w szczególności znajdujące się w aktach osobowych oraz przedstawione przez ubezpieczonego wraz z wnioskiem o emeryturę, Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż były zgodne z osobowymi źródłami dowodowymi i tworzyły spójny obraz zatrudnienia M. Ł.. Co istotne, strony, w tym organ rentowy, nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z tych dokumentów, należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych, choć nie odzwierciedlały rzeczywistego zakresu zadań realizowanych przez ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. Ł. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. z dnia 2 października 2015r., znak: I/15/(...), jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015r., poz. 748) wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
o których mowa w powołanym art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r., nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego. Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A ( Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt
3 rozporządzenia).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok SN z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13, Lex nr 1409118). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W rozpatrywanej sprawie okolicznością, co do której istniał spór między stronami, było to, czy ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy
w warunkach szczególnych. Spełnienie innych warunków, od których zależy przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, nie było zaś sporne, ponieważ M. Ł.
z dniem 16 lipca 2015r. ukończył 60 lat, posiada ponad 25 letni okres składkowy
i nieskładkowy i choć jest członkiem OFE, to wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Oceniając spełnienie spornej przesłanki zatrudnienia należy podnieść, iż organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony domagał się uwzględnienia jako takiego okresu zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), jak
i w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o., jednakże organ rentowy uznał, że ubezpieczony nie udokumentował tego faktu, gdyż nie dysponuje świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Odnosząc się do stanowiska organu rentowego wskazać należy, że powoływana przez organ rentowy okoliczność nie niweczy prawa ubezpieczonego do wnioskowanego świadczenia. Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust.
2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust.
2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Jednocześnie, z uwagi na fakt, iż świadectwo pracy nie jest w postępowaniu sądowym jedynym dopuszczalnym dowodem mogącym potwierdzić pracę w warunkach szczególnych, Sąd przeprowadził inne dostępne dowody, aby ustalić, czy faktycznie
w w/w zakładach pracy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych. Na okoliczność rodzaju czynności realizowanych przez ubezpieczonego złożył zeznania on sam, a także świadkowie S. W. i Z. P.. Nadto, zostały pozyskane oryginały akt osobowych M. Ł. ze spornego okresu i na tej podstawie został ustalony stan faktyczny w sprawie.

Na wstępnie odnieść należy się do okresu wykonywania przez M. Ł. prac w charakterze ucznia szkoły przyzakładowej w okresie od dnia 1 września 1972r. do dnia 13 czerwca 1974r. Niewątpliwie ten pierwszy okres pracy wnioskodawcy należy potraktować jako zatrudnienie młodocianego w rozumieniu obowiązujących wówczas przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226). Zgodnie z art. 3 ust. 1 powołanej ustawy - młodociani w wieku od 14 do 18 lat mogli być zatrudniani przez zakłady pracy tylko w celu nauki zawodu lub przyuczania do określonej pracy albo odbycia wstępnego stażu pracy. Przepis art. 9 ust. 1 zobowiązywał zakład pracy do zawarcia z młodocianym na piśmie umowy określającej zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego. Praca w ramach nauki zawodu była świadczona za wynagrodzeniem.

Sąd nie uwzględnił w/w okresu jako wykonywania pracy w warunkach szczególnych, gdyż w czasie obowiązywania umowy o naukę zawodu, M. Ł. cały czas odbywał naukę praktyczną połączoną z nauką teoretyczną. Tym samym, zdaniem Sądu, wobec wliczenia czasu dokształcania do czasu pracy, nie został spełniony warunek wykonywania prac w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Analizując kolejne okresy pracy M. Ł. w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), jak i w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o., Sąd uwzględnił, że przeprowadzona analiza zgromadzonych w sprawie dowodów pozwoliła na wysnucie wniosku, iż ubezpieczony – choć formalnie miał powierzone stanowisko montera konstrukcji metalowych oraz ślusarza spawacza – to pracował faktycznie w innym charakterze.
W rozpatrywanej sprawie Sąd przyznał prymat dowodom o charakterze osobowym, tj. zeznaniom świadków oraz ubezpieczonego, z uwagi na to, że w zgromadzonych w sprawie dokumentach wymienione zostały różne nazwy stanowisk pracy zajmowanych przez M. Ł. w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), jak i w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o. O tym zaś, czy w danym czasie ubezpieczony wykonywał pracę
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, czy też nie, decyduje nie nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, ale rodzaj faktycznie realizowanych prac i czynności (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 czerwca 2011r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 19 maja 2011r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 1 czerwca 2010r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283, z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329 i z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325). To więc, jaki był charakter pracy ubezpieczonego w okresie zatrudnienia w w/w zakładach pracy i co należało do jego obowiązków, Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków oraz ubezpieczonego.

Świadkowie S. W. i Z. P. pracowali wspólnie
z ubezpieczonym w jednym zakładzie pracy (w brygadzie spawalniczej), początkowo
w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), a następnie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o. Potwierdzili zgodnie, że M. Ł. przez cały okres zatrudnienia zajmował się spawaniem. Tego rodzaju czynności wykonywał (z wyjątkiem okresu nauki zawodu) w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), a następnie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o., gdyż powszechnie stosowaną praktyką było powierzanie spawania osobom niemającym do tego odpowiednich kwalifikacji i uprawnień. Wystarczyła sama znajomość techniki spawania. Do kręgu osób, które bez uprawnień spawały w początkowym okresie, należał również ubezpieczony. Później zdobył stosowane kwalifikacje i nadal realizował czynności spawalnicze.

Konkludując, przeprowadzona przez Sąd analiza zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku, że ubezpieczony będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Produkcji (...), a następnie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) sp. z o.o. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu, a praca ta została wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, w Dziale XIV „Prace różne”, pod poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym”. W przypadku ubezpieczonego taki rodzaj pracy, realizowanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, potwierdzili świadkowie S. W. i Z. P.. W związku z tym nie było wątpliwości, że odwołanie ubezpieczonego było uzasadnione. M. Ł. ponad 15 lat pracował
w warunkach szczególnych. Warunek, którego dotyczył spór, został więc spełniony i było możliwe przyznanie ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia.

Odnośnie terminu, od jakiego Sąd Okręgowy uznał za zasadne przyznanie prawa do emerytury, zastosowanie znalazł art. 129 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS . Stanowi on, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest więc, że świadczenie wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie.

W przedmiotowej sprawie M. Ł. złożył wniosek o przyznanie świadczenia emerytalnego w dniu 16 września 2015r., a zatem zgodnie z powołanym art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r., zasadne było przyznanie świadczenia poczynając od w/w miesiąca.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił decyzję w ten sposób, że przyznał M. Ł. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia 1 września 2015r.

ZARZĄDZENIE

(...)