Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesława Stachowiak

Sędziowie: SSA Iwona Niewiadowska-Patzer

SSA Marta Sawińska (spr.)

Protokolant: insp.ds.biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2016 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy

na skutek zażalenia J. M.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 21 sierpnia 2015 r. sygn. akt VIII U 2473/15

postanawia:

u chylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi I instancji do dalszego prowadzenia.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2015 r. wydanym w sprawie VIII U 2473/15 Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych umorzył postępowanie w sprawie odwołania wniesionego przez J. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, I Oddział w P. z dnia 22 maja 2015 r.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że w jego ocenie w przedmiotowej sprawie wydanie wyroku stało się zbędne, albowiem J. M. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 22 maja 2015 r., która została uchylona decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r., co oznacza, że pierwotnie zaskarżona decyzja przestała obowiązywać (przestała istnieć w obrocie prawnym), a więc zbędne stało się rozpatrywanie sporu i wydanie wyroku w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 22 maja 2015 r. Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na treści art. 355 § 1 k.p.c. Nadto Sąd Okręgowy wskazał, że J. M. również wniósł odwołanie od decyzji z dnia 23.06.2015 r., które będzie rozpoznawane w postępowaniu w innym postępowaniu zarejestrowanym pod sygnatura VIII U 2492/15.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył osobiście odwołujący J. M.. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Sąd Apelacyjny stwierdza, że zażalenie okazało się zasadne i w konsekwencji skutkowało uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do dalszego rozpoznania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że bezspornie jest to, że J. M. złożył odwołanie od decyzji z dnia 22 maja 2015 r., którą to decyzją odmówiono mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Organ rentowy, zanim jednak przekazał odwołanie do Sądu Okręgowego celem rozpoznania, uchylił zaskarżoną decyzję i wydał nową decyzję z dnia 23 czerwca 2015 r., którą to także odmówił odwołującemu prawa do wnioskowanego świadczenia. Różnica pomiędzy tymi decyzjami polegała na tym, że w decyzji z dnia 22 maja 2015 r. organ rentowy powoływał się na orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20.04.2015 r., z kolei w decyzji z dnia 23 czerwca 2015 r. organ rentowy powoływał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej z dnia 18.06.2015 r. Oba orzeczenia wskazywały jednak, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy, jednak niezdolność ta nie pozostaje w związku z wypadkiem przy pracy w konsekwencji obie decyzje odmawiały J. M. przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2015 r., na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy w Poznaniu umorzył postępowanie z uwagi na uchylenie zaskarżonej decyzji z dnia 22 maja 2015 r. decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r., stwierdzając, że zbędne stało się rozpatrywanie sporu i wydanie wyroku w sprawie z odwołania od nieistniejącej decyzji.

Zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c., stosowanym do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy ubezpieczony cofa odwołanie od decyzji ze skutkiem prawnym lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Powyższa regulacja nie znajduje w ocenie Sądu Apelacyjnego zastosowania do sytuacji, gdy organ rentowy uchyla we własnym zakresie zaskarżoną decyzję. Nadto wskazać należy natomiast, że w postępowaniu w zakresie ubezpieczeń społecznych podstawą umorzenia postępowania, w przypadku, gdy w toku postępowania zostaje wydana inna decyzja w tym samym przedmiocie, zastosowanie winien znaleźć art. 477 ¹³ k.p.c., stanowiący lex specialis w stosunku do art. 355 k.p.c.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny przypomina także, że od momentu wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego do właściwego sądu, - który to moment jest wyznaczony dniem wniesienia odwołania do organu rentowego, jakim jest jednostka organizacyjna ZUS, która wydała decyzję, - sprawa staje się sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 i 2 k.p.c., podlegającą rozstrzygnięciu wedle reguł właściwych dla tej kategorii spraw i dopiero po zakończeniu postępowania przed sądem powszechnym wraca do postępowania administracyjnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2010 r., II UK 336/09, LEX nr 604222). Zatem po wydaniu decyzji, od której wniesiono odwołanie, organ rentowy może weryfikować swoje decyzje tylko w dwóch przypadkach:

- po pierwsze, w razie uwzględnienia słuszności odwołania przed przekazaniem sprawy do sądu (art. 83 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i odpowiednio art. 477 ⁹ § 2 k.p.c.), gdyż w takim wypadku uchylenie lub zmiana decyzji czyni odwołanie bezprzedmiotowym, co uzasadnia odstąpienie od nadania mu dalszego biegu,

- po drugie, w sytuacji wydania przez ZUS w toku sądowego postępowania odwoławczego decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony, co powoduje umorzenie postępowania sądowego w całości lub w części z uwagi na zbędność jego dalszego prowadzenia (art. 477 ¹³ k.p.c.).

Żadne inne zmiany decyzji organu rentowego, a także jej wykonanie nie mają wpływu na bieg postępowania w sprawie (art. 477 ¹³ zdanie drugie k.p.c.).

Przywołany art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. stanowi zatem, że zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Wskazana w art. 477 ¹³ k.p.c. „zmiana zaskarżonej decyzji” nie musi polegać na wydaniu nowej decyzji zmieniającej zaskarżoną, ale na wydaniu takiej decyzji, której skutkiem jest uwzględnienie w całości lub w części żądania strony objętego przedmiotem zaskarżonej decyzji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 24 czerwca 2015 r. III AUa 246/15, LEX nr 1746823). W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się także, iż co do zasady decyzja, o której stanowi art. 477 ¹³ k.p.c., to nie tylko decyzja zmieniająca, ale każda forma decyzji anulującej decyzję wcześniejszą, a więc także decyzja uchylająca, byleby z niej wynikało, że rozstrzyga o przedmiocie tej wcześniejszej decyzji i to zgodnie z żądaniem odwołania (por. postanowienia z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNAPiUS 2002 nr 4, poz. 96 i z dnia 16 lipca 1998 r., II UKN 138/98, OSNAPiUS 1999 nr 13, poz. 440 oraz wyrok z dnia 14 lipca 2011 r., III UK 196/10, OSNP 2012 nr 17-18, poz. 222).

Z powyższego wynika, że wydanie decyzji uchylającej decyzję, od której wniesione zostało odwołanie do sądu w indywidualnej sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych i która rozstrzyga żądanie na niekorzyść strony skarżącej, nie może powodować umorzenia postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., albowiem nie zachodzą warunki określone w art. 477 ¹³ k.p.c., który pozwala na umorzenie postępowania sądowego wyłącznie w przypadku wydania decyzji uwzględniającej w całości lub w części wniosek strony. Brak jest również w takiej sytuacji przyczyn uzasadniających umorzenie postępowania na ogólnych zasadach określonych w art. 355 § 1 k.p.c., gdyż nie występuje ani zbędność wydania wyroku (nie został zrealizowany cel, dla którego złożono odwołanie od decyzji organu rentowego, pełniące rolę pozwu), ani następczy brak przesłanek procesowych warunkujących dopuszczalność procesu (art. 199 § 1 k.p.c.) (por. post. Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2012 r., II UK 333/11, LEX nr 1274974).

Z uwagi na powyższe rozważania, Sąd Apelacyjny wskazuje, że ZUS niezasadnie w przedmiotowej sprawie uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 22 maja 2015 r., decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r. i jednocześnie w tejże decyzji ponownie odmówił przyznania J. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Organ rentowy nie powinien uchylać decyzji, od której wniesiono już odwołanie, w sytuacji, gdy organ uchylając decyzję, nie orzekł na korzyść strony wnoszącej odwołanie. Skoro zatem w niniejszej sprawie uchylenie zaskarżonej decyzji w toku postępowanie sądowego, nowo wydaną decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z dnia 23 czerwca 2015 r. nie spowodowało uwzględnia w całości żądania wnioskodawcy zgłoszonego w odwołaniu (nowo wydana decyzja ponownie odmawia wnioskodawcy przyznania prawa do renty), brak jest podstaw do umorzenia niniejszego postępowania sądowego na podstawie art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. i jak już wcześniej wskazano brak jest również podstaw do umorzenia postępowania na podstawie art. 335 § 1 k.p.c.

Reasumując, Sąd Apelacyjny stwierdza, że w jego ocenie opisane powyżej działanie organu rentowego nie miało żadnej podstawy prawnej, bowiem po wniesieniu odwołania od decyzji, organ rentowy mógłby jedynie uchylić decyzję z dnia 22 maja 2015 r., gdyby rozstrzygał na korzyść J. M., tj. gdyby przyznał mu prawo do wnioskowanego świadczenia. Niezasadnie zatem umorzono postępowanie w sprawie odwołania od decyzji z dnia 22 maja 2015 r., z uwagi na wydanie decyzji z dnia 23 czerwca 2015 r. Fakt, iż odwołujący wniósł odwołanie również od decyzji z dnia 23 czerwca 2015 r., które jest rozpoznawane w osobnym postępowaniu, wskazuje jedynie, iż należałoby się zastanowić czy ze względu na ekonomikę procesową nie byłoby zasadnym przedmiotowych postępowań połączyć do wspólnego rozpoznania, zwłaszcza, że decyzja z dnia 23 czerwca 2015 r. została wydana w oparciu o ten sam wniosek, co decyzja z dnia 22 maja 2015 r.

Powyższe względy skutkowały uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu do dalszego prowadzenia, o czym Sąd Apelacyjny orzekł w oparciu o art. art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.