Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Boratyński (spr.)

Sędziowie: SSO Liliana Stępkowska

SSO Jacek Widło

Protokolant: prot. Elżbieta Zentar

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2016 roku w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko P. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 19 maja 2015 roku,

sygn. akt V GC 927/14

oddala apelację.

SSO Liliana Stępkowska SSO Sławomir Boratyński SSO Jacek Widło

Sygn. akt IX Ga 515 / 15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach V Wydział Gospodarczy po rozpoznaniu w S. na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A. w W. przeciwko P. P. o zapłatę 10.253,71 zł. zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz z ustawowymi odsetkami od kwot :

- 1163,95 zł. od dnia 28.07.2013 r. do dnia zapłaty;

- 1134,68 zł. od dnia 4.08.2013 r. do dnia zapłaty;

- 716,61 zł. od dnia 11.08.2013 r. do dnia zapłaty;

- 1098,54 zł. od dnia 18.08.2013 r. do dnia zapłaty;

- 702,50 zł. od dnia 25.08.2013 r. do dnia zapłaty;

- 1813,51 zł. od dnia 1.09.2013 r. do dnia zapłaty;

- 1285,61 zł. od dnia 8.09.2013 r. do dnia zapłaty;

- 911,04 zł. od dnia 15.09.2013 r. do dnia zapłaty;

- 250,89 zł. od dnia 22.09.2013 r. do dnia zapłaty;

- 1176,38 zł od dnia 29.09.2013 r. do dnia zapłaty ( pkt I )

oraz kwotę 2930 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 2400 zł. kosztów zastępstwa procesowego ( pkt II ) .

Jako uzasadnienie wyroku wskazano ,że w elektronicznym pozwie z dnia 7 maja 2014 roku, skierowanym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego P. P. kwoty 10.253,71 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi w sposób następujący:

- od kwoty: 1.163,95 zł. – za okres od dnia 28 lipca 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 1.134,68 zł. – za okres od dnia 4 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 716,61 zł. – za okres od dnia 11 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 1.098,54 zł. – za okres od dnia 18 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 702,50 zł. – za okres od dnia 25 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 1.813,51 zł. – za okres pod dnia 1 września 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 1.285,61 zł. – za okres od dnia 8 września 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 911,04 zł. – za okres od dnia 15 września 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 250,89 zł. – za okres od dnia 22 września 2013 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty: 1.176,38 zł. – za okres od dnia 29 września 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że strona powodowa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wystawiła pozwanemu z tytułu sprzedaży prasy i innych artykułów faktury VAT, z których do zapłaty pozostała kwota 10.253,71 zł. Powód wzywał stronę pozwaną do zapłaty, jednakże bezskutecznie (pozew, k. 4 – 6). W dniu 16 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym sygn. akt VI Nc-e 613849/14 nakazał pozwanemu P. P., aby zapłacił powodowi kwotę dochodzoną pozwem lub wniósł sprzeciw (nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, k. 6v). W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany P. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazał, iż udzielił odpowiedzi na wezwanie powoda do zapłaty. Nadto podniósł, iż spłacił powodowi cześć dochodzonej należności, która to kwota nie została uwzględniona w pozwie (sprzeciw, k. 7v – 8). Postanowieniem Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny z dnia 7 sierpnia 2014 roku – sprawę przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Siedlcach Wydziałowi Gospodarczemu (postanowienie, k. 11). W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł, iż kwota wskazana w pozwie nie uwzględnia kwot przekazanych powodowi przez pozwanego. Podał, iż dochodzone roszczenie nie należy się powodowi, bowiem powód nie wywiązał się z umowy, ponadto nie odebrał w oznaczonym terminie od pozwanego prasy, a to miało wpływ na ewentualne zadłużenie (odpowiedź na pozew, k. 62 – 65). Pismem procesowym z dnia 11 marca 2015 roku powód podtrzymał w całości żądanie wyrażone w pozwie (pismo procesowe, k. 68). Na rozprawach w dniach: 7 kwietnia 2015 roku i w dniu 19 maja 2015 roku żadna ze stron nie uczestniczyła (protokoły rozpraw, k. 85, k. 90).

Sąd Rejonowy ustalił, ,że w dniu 24 października 2012 roku powód (...) S.A. w W. zawarł z pozwanym P. P. umowę współpracy nr P- (...) oraz umowę najmu (umowa nr (...), k. 69, umowa najmu Nr (...), k. 75 – 76). Przedmiotem umowy o współpracy była sprzedaż wydawnictw z pełnym prawem zwrotu niesprzedanych egzemplarzy oraz sprzedaż artykułów częstego zakupu (k. 69), zaś przedmiotem umowy najmu była najem od powoda punktu sprzedaży zlokalizowanego w Ł. przy ul. (...). Pokoju (...) (k. 75 – 76). Z tytułu zawartych umów, pozwany otrzymał do zapłaty faktury VAT i faktury korygujące, załączone do pozwu (faktury, k. 32 - 55), Z zestawienia niezapłaconych faktur wynika, że zadłużenie pozwanego wynosi 10.253,71 złotych. Pismem z dnia 18 października 2013 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty, jednakże bezskutecznie (wezwanie do zapłaty, k. 29, k. 28). Pozwany nie dokonał płatności (fakt bezsporny).

W wyroku wskazano ,że powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego a w szczególności umowy o współpracy (k. 69 - 70), umowy najmu (k. 75 – 76) i faktur (k. 32 – 55).

Sąd Rejonowy uznał ,że powództwo jest zasadne i zasługuje w całości na uwzględnienie. Pomiędzy pozwanym P. P., a (...) S.A. z siedzibą w W. zawarte zostały w dniu 24 października 2012 roku dwie umowy: umowa o współpracy na sprzedaż wydawnictw (prasa, książka, inne) i innych artykułów częstego zakupu oraz umowa najmu (umowy k. 69 – 70, k. 75 – 76). Z treści dołączonych do pozwu faktur, które były przez pozwanego kwestionowane, wynikało, że pozwany nie dokonał płatności z tytułu wystawionych faktur. Pozwany P. P. w złożonej odpowiedzi na pozew, podał, iż udzielił powodowi odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, jednakże nie załączył na dowód swoich twierdzeń takiego dokumentu. W ocenie tego Sądu nie zasługują także na uwzględnienie twierdzenia pozwanego, że powód nie uwzględnił kwot przekazanych powodowi. Należy w tym miejscu wskazać, iż pozwany nie podał, o jakie kwoty chodzi, za jakie faktury VAT, kiedy i w jaki sposób miały zostać zaliczone, pozwany nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego jego twierdzenia.

Odnośnie zarzutu pozwanego, iż powód nie wywiązał się z umowy z pozwanym, bowiem nie odebrał w wyznaczonym w umowie terminie prasy, Sąd I instancji wskazał , iż w § 7 instrukcji będącej załącznikiem do umowy współpracy nr P- (...) z dnia 24 października 2012 roku pomiędzy powodem, a pozwanym – jest szczegółowo opisana zasada zwrotów nie sprzedanych egzemplarzy oraz rozliczeń za sprzedane wydawnictwa. Natomiast pozwany nie wskazał kiedy i jakiej prasy nie odebrano oraz dlaczego powód jego zdaniem nie wywiązał się z umowy. Sąd Rejonowy wskazał także , że pozwany nie kwestionował faktu doręczenia faktur, szczegółowo wskazanych w pozwie, jak również nie wykazał w złożonym sprzeciwie, iż faktury te zwrócił bez ich księgowania. Sąd ten powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 października 2002 roku, sygn. akt. I ACa 219/02 stosownie do którego – przyjęcie faktur przez kontrahenta, a następnie ich zaksięgowanie bez korekt i zastrzeżeń daje podstawę do domniemania, iż dokonane w ewidencji księgowej zapisy są odzwierciedleniem rzeczywistego stanu, zgodnie z rzeczywistym przebiegiem zafakturowanej operacji gospodarczej. W sytuacji gdyby pozwany, jak to wywodzi dalej w/w Sąd w Katowicach, kwestionował podstawę prawną lub faktyczną wystawionych faktur, to bez wątpienia powinien był faktury te odesłać bez ich księgowania, gdy tymczasem pozwany w żaden sposób nie wykazał, by miał dokonać odmowy przyjęcia przedmiotowych faktur.

Wobec powyższego podniesione przez pozwanego zarzuty Sąd I instancji uznał za niezasadne ( w treści uzasadnienia chyba omyłkowo wpisano "uznać należy podsatwne” ) , a twierdzenia pozwanego, nie są poparte żadnym dowodem. W ocenie Sądu Rejonowego ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na pozwanym na mocy art. 6 k.c, zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Tym samym Sąd ten uznał, że pozwany winien dokonać płatności z tytułu zawartych z powodem umów. W ocenie Sądu Rejonowego powód wykazał zasadność swojego roszczenia, a zatem uznał powództwo w całości.

Wskazano ,że w myśl art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 98 § 1 kpc zgodnie, z którym strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty procesu składały się: opłata od pozwu w wysokości 513 zł. oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.417 złotych ustalone na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

Rozstrzygnięcie zawarte w powyższym wyroku Sądu Rejonowego zostało zaskarżone przez stronę pozwaną . Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach w całości .Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez:

- brak wszechstronnej analizy materiału dowodowego w celu ustalenia faktów mających istotne znaczenie dla sprawy i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wbrew zasadom logiki i doświadczenia życio­wego prowadzącej do przyjęcia , że roszczenie powoda zasługuje w całości na uwzględnienie.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez odda­lenie powództwa i zasądzenie od powoda na moją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postano­wienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Siedlcach do ponow­nego rozpoznania.

Jako uzasadnienie apelacji wskazano ,że z rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego apelujący nie może się zgodzić , gdyż rozstrzygnięcie to pomija podniesione przez niego w sprzeciwie i odpo­wiedzi na pozew zastrzeżenia co do rozliczenia pomiędzy nim i powodem podanych w pozwie należności t.j. tego ,że spłacał na rzecz powoda część zadłużenia , że powód nie wywiązał się z umowy nie odbierając od pozwanego w oznaczonym terminie prasy ,co miało wpływ na powstanie zadłużenia. N.­zumiałe jest dla pozwanego uznanie przez Sąd, że jego twierdzenia w całości nie zasługują na uwzględnienie. Wskazano wreszcie ,że nie może też zgodzić się z zawartym w uzasadnieniu wyroku stanowiskiem Sądu ,że w podanym zakresie ciężar dowodu spoczywał na pozwanym ,gdyż we­dług niego to powód powinien wykazać ,że roszczenie jego jest uzasadnione.

Sąd Okręgowy Sąd Gospodarczy rozpoznając przedmiotową apelację ustalił i zważył co następuje :

Na wstępie przed przystąpieniem do oceny zasadności apelacji i zarzutów w niej podniesionych należy wskazać ,że Sąd Okręgowy w postępowaniu odwoławczym nie uwzględnił wniosku dowodowego i dowodów zgłoszonych przez stronę pozwaną na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2016 r. r. Stosownie bowiem do przepisu art. 382 kpc sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Przepis art. 217 § 1 kpc nakłada również na strony obowiązek powoływania dowodów na poparcie swoich twierdzeń do czasu zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Później, gdy spór przenosi się przed sąd drugiej instancji, sąd ten może dopuścić w zasadzie tylko takie dowody , których dopuszczenie uzasadnia przepis art. 381 kpc .Zgodnie zaś z tym przepisem sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Obowiązująca w Kodeksie postępowania cywilnego zasada kontradyktoryjności i uwolnienie sądu orzekającego od odpowiedzialności za rezultat postępowania dowodowego, którego dysponentem są strony (por. orzeczenie SN z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, OSNC 1997, nr 8, poz. 113) oznacza ,że sądem faktu stał się sąd I instancji. W toku tego postępowania powinny być zatem wyczerpująco przedstawione kwestie sporne, fakty i dowody. Przed sądem II instancji nowe fakty i dowody mogą być zgłaszane jedynie wyjątkowo ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999 r. , II CKN 417/98 , Prok.i Pr. 1999/11-12/35 ). W przyjętym systemie apelacji celem postępowania apelacyjnego jest bowiem ponowne i wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym. Zasadą pozostaje jednak wskazano wyżej , że koncentracja materiału faktycznego i dowodowego powinna nastąpić już przed sądem pierwszej instancji. Chociaż więc dopuszczalność nowego materiału procesowego przed sądem apelacyjnym jest regułą, to doznaje ona ograniczenia poprzez unormowanie art. 381 kpc Sąd drugiej instancji jest zobowiązany na wniosek strony materiał ten uzupełnić, jeżeli jest to konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy, lecz równocześnie jest uprawniony do pominięcia nowych faktów i dowodów zgłoszonych dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdy zachodzą przesłanki określone wymienionym przepisem. Strona przed tym sądem powinna zatem wykazać, że nie mogła ich przedstawić w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji (gdyż wówczas jeszcze nie istniały lub o nich nie wiedziała, albo też zachodziły istotne przyczyny usprawiedliwiające niemożność ich przedstawienia) lub że potrzeba ich oferowania powstała dopiero później. O istnieniu potrzeby powołania się na nowe fakty i dowody nie decyduje samo zapatrywanie strony, lecz przedmiotowa ocena istniejącego stanu rzeczy, której dokonuje sąd ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 r. , III CKN 797/00 , Prok.i Pr. 2000/10/42 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1998 r. , I CKN 678/97,Prok.i Pr. 1999/5/40 ).Oznacza to ,że świetle art. 368 pkt 6 kpc nie można oprzeć rewizji na nowych faktach i dowodach, których strona nie powołała w pierwszej instancji tylko dlatego, że uważała, iż nie zachodzi taka potrzeba, gdyż przytoczony przez nią materiał procesowy wystarczy do uzasadnienia jej roszczenia lub obrony ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 1973 r. , II CR 647/72 , LEX nr 7212 ) .Strona nie może skutecznie żądać też ponowienia lub uzupełnienia dowodu w postępowaniu apelacyjnym także tylko dlatego, że spodziewała się korzystnej dla siebie oceny tego dowodu przez sąd pierwszej instancji ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 1997 r. , II CKN 446/ 97 , OSNC 1998/4/67 ).Również wydanie niekorzystnego dla strony wyroku nie może stanowić samoistnej podstawy powołania się w postępowaniu apelacyjnym na nowe fakty i dowody ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1999 r. , I PKN 640/98, OSNAP 2000/10/389).

Strona pozwana zgłaszając nowe dowody w postępowaniu odwoławczym nie wykazała ,że nie mogła ich przedstawić w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji lub że potrzeba ich powołania powstała dopiero później. Dowody te zatem jako spóźnione nie mogły zostać uwzględnione przez Sąd Okręgowy . Nie istniały bowiem żadne przeszkody w ocenie Sądu II instancji , aby dowody zgłoszony dopiero na rozprawie odwoławczej , a które pochodziły z roku 2014 r. przy dołożeniu należytej staranności wymaganej od strony prawidłowo dbającej o swoje interesy i ich ochronę został zgłoszony przez stronę pozwaną w toku postępowania przed Sądem I instancji i to jeszcze przed wydaniem zaskarżonego wyroku , tym bardziej ,że na te dowody pozwany powoływał się w złożonym przed Sądem Rejonowym piśmie procesowym . O braku możliwości ich złożenia przed Sądem I instancji nie może przesądzać argumentacja pozwanego przedstawiona na rozprawie odwoławczej o ich zagubieniu , czy sytuacji losowej pozwanego . Okoliczności te nie zostały bowiem przez pozwanego w ogóle wykazane . Skoro zatem pozwany mógł przedmiotowe dokumenty złożyć na rozprawie odwoławczej nie istniały w ocenie Sądu Okręgowego żadne przeszkody , aby zostały one złożone jako dowody już w postępowaniu przed Sądem I instancji , w czasie gdy pozwany na te dowody się powoływał . Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zgłoszone przez skarżącego dopiero w postępowaniu odwoławczym .

Stosownie do przepisu art. 378 § 1 kpc sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji . Związanie granicami wniosków apelacji oznacza zaś , że sąd drugiej instancji nie może objąć swą kontrolą tej części orzeczenia sądu pierwszej instancji, która nie została zaskarżona. Sąd nie jest zaś związany treścią wniosku apelacyjnego co do sposobu rozstrzygnięcia. Oznacza to zatem , że mimo wniosku skarżącego o zmianę wyroku sąd drugiej instancji może go uchylić (i na odwrót). Wynika to z tego, że sąd ma obowiązek wydać prawidłowe orzeczenie i nie wiąże go w tym zakresie ocena prawna zawarta we wniosku apelacyjnym ( por. Komentarz do art. 378 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296), [w:] A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik , Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II. ) . Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy uznając , iż sąd drugiej instancji nie jest związany wnioskami apelacji co do sposobu rozstrzygnięcia. Granice apelacji wyznacza nie tyle sam wniosek, co cały jej wywód i treść ( por. wyrok z dnia 6 grudnia 2001 r. , I PKN 714/00 , OSNP 2003/22/544 ).

Za całkowicie nieuzasadniony należało zatem uznać wniosek skarżącego o uchylenie zaskarżonego wyroku , a co za tym idzie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi I instancji. Wniosek ten został wprawdzie przez pozwanego we wniesionej apelacji zgłoszony jako wniosek ewentualny , lecz jako najdalej idący wymagał on rozpoznania w pierwszej kolejności. Z przepisu art. 386 § 2 i 4 kpc wynika, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna ze wskazanych wyżej podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Postępowanie przed Sądem I instancji w ocenie Sądu Okręgowego nie jest dotknięte nieważnością. W niniejszym przypadku strona skarżąca jak wynika z treści apelacji i jej uzasadnienia na nieważność postępowania nawet się zresztą nie powoływała , zaś Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził , aby w niniejszym przypadku nieważność postępowania miała miejsce . Sąd Rejonowy rozpoznał także istotę sprawy . Sąd ten dokonał bowiem analizy zasadność żądania pozwu z punktu widzenia okoliczności faktycznych przytoczonych, jako podstawa faktyczna pozwu oraz z punktu widzenia zarzutów podniesionych przez pozwanego w toku postępowania . Na podstawie poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się nadto , że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, Lex, nr 55513). Sąd Najwyższy przyjął, że oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego. Niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy (zob. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483). To samo należy także odnieść do ewentualnej sprzeczności ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym czy też samego przeprowadzenia przez sąd i instancji postępowania dowodowego w tym jego zakresu . W tym też zakresie nie może to być utożsamiane z brakiem rozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji . Wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu wreszcie nie wymaga również przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego wniesiona apelacja nie uzasadnia także zmiany zaskarżonego wyroku . Przed odniesieniem się jednakże do pozostałych zarzutów zawartych we wniesionej apelacji na wstępie należy także podkreślić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd drugiej instancji, jako sąd orzekający merytorycznie, powinien dokonać samodzielnej oceny wyników postępowania dowodowego przeprowadzonego przez sąd pierwszej instancji i poczynić własne ustalenia faktyczne. Sąd ten może tym samym dokonywać ustaleń faktycznych sprzecznych z ustaleniami stanowiącymi podstawę zaskarżonego wyroku, nawet na podstawie dowodów przeprowadzonych wyłącznie w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego. Musi jednak w swojej działalności harmonizować ogólne (art. 227-315 k.p.c.) i szczególne (art. 381-382 k.p.c.) reguły postępowania dowodowego. Dokonanie przez sąd drugiej instancji odmiennych ustaleń bez przeprowadzania dodatkowych dowodów jest dopuszczalne i uzasadnione w szczególności wtedy, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Niezbędne jest wykazanie w czym tkwi wadliwość stanowiska sądu pierwszoinstancyjnego, dlaczego określone dowody dostarczają odmiennych wniosków, które z dowodów nie zasługują na wiarę, co sprawia, że wyłania się inny obraz stanu faktycznego sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003r., IV CKN 1752/00, LEX nr 78279; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002r:, IV CKN 859/00, LEX nr 53923; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002r., I CKN 567/99, LEX nr 53925 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r., II UKN 339/00, OSNP 2003/1/21). Sąd odwoławczy ma nadto nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz jego własnej samodzielnej oceny, przy uwzględnieniu zasad wynikających właśnie z przepisu art. 233 § l kpc niezależnie od tego czy ustaleń dokonuje po przeprowadzeniu nowych dowodów bądź ponowieniu dotychczasowych, czy też wskutek podzielenia ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji. Obowiązek ten jest tym bardziej oczywisty, gdy strona wnosząca apelację zarzuca sądowi I instancji naruszenie przepisów postępowania , które miało wpływ na wynik sprawy albo tak jak w niniejszym przypadku błąd w ustaleniach faktycznych , a zatem brak wszechstronnego i bezstronnego rozpoznania zebranego w sprawie materiału dowodowego i uchybienie zasadom swobodnej oceny dowodów.

Przechodząc do konkretnych zarzutów w powyższym zakresie kierowanych pod adresem zaskarżonego orzeczenia należy wskazać , że zgodnie z przepisem art. 233 § 1 kpc sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Wyrażona w powołanym przepisie zasada swobodnej oceny dowodów w żadnym wypadku nie może oznaczać oceny dowolnej, naruszającej podstawowe zasady logiki i doświadczenia życiowego pomijającej dowody zgromadzone w danym postępowaniu, jednakże skuteczne podniesienie tego zarzutu wymaga wykazania, że określone fakty ustalone przez sąd nie wynikają z dowodów, na które sąd powołuje się bądź pozostają w sprzeczności z dowodami, które sąd w sposób sprzeczny z art. 233 § 1 kpc uznał za niewiarygodne, bądź że sąd oparł się na dowodach, które ocenił wadliwie za wiarygodne bądź przeprowadzonych w sposób nieprawidłowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., (...) 132/01, LEX nr 53144). Przyjmuje się zatem, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNP 2000/17/655). Kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodowej grupuje się zatem następująco: 1/doświadczenie życiowe, 2/inne źródła wiedzy, 3/poprawność logiczna, 4/prawdopodobieństwo wersji. Na marginesie należy także wskazać, że zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez świadków i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym. Poprawność rozumowania sądu (sędziego) powinna być możliwa do skontrolowania (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1967 r., I CR 58/67, (...) 1968 , nr 1, s. 22).

Warto tu ponadto wskazać ,że zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 kpc nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego dokonanych na podstawie zgodnej z interesem skarżącego oceny materiału dowodowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99 LEX nr 53136). Stwierdzić także należy, że jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub w przypadku, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00 LEX nr 56906). Same nawet bardzo poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykracza ona poza granice określone w art. 233 § 1 kpc nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska ( por. uchwała Sadu Najwyższego z dnia 23 marca 1999 r. III CZP 59/98, OSNC 1999/7-8/124).

Przedmiotowa apelacja w ocenie Sądu Okręgowego tak wymaganych zarzutów nie przedstawiła i nie wykazuje, aby ocena dowodów w powyższym zakresie oraz oparte na niej wnioski Sądu I instancji były dotknięte powyższymi uchybieniami. Sąd Okręgowy po wnikliwej analizie postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Sąd I instancji nie doszukał się w przedmiotowej sprawie uchybień ze strony tegoż Sądu w zakresie oceny materiału dowodowego . Trudno jest wprawdzie uznać na podstawie tego materiału , jak przyjął to Sąd I instancji w motywach pisemnych uzasadnienia ,że brak zapłaty był bezsporny między stronami : „Pozwany nie dokonał płatności (fakt bezsporny)” , skoro w swoim uzasadnieni Sąd ten wskazał jednocześnie , że : ”Pozwany P. P. w złożonej odpowiedzi na pozew, podał, iż udzielił powodowi odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, jednakże nie załączył na dowód swoich twierdzeń takiego dokumentu. W ocenie tego Sądu nie zasługują także na uwzględnienie twierdzenia pozwanego, że powód nie uwzględnił kwot przekazanych powodowi. Należy w tym miejscu wskazać, iż pozwany nie podał, o jakie kwoty chodzi, za jakie faktury VAT, kiedy i w jaki sposób miały zostać zaliczone, pozwany nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego jego twierdzenia”. Uchybienie powyższe nie może jednakże w ocenie Sądu Okręgowego skutkować uznaniem apelacji za zasadnie wniesioną i zasługującą na jej uwzględnienie , skoro jak trafnie przyjął Sąd Rejonowy pozwany nie wykazał powyższych okoliczności .

W tym miejscu należy również wskazać ,że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc ) , a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc ). Samo twierdzenie strony postępowania nie jest natomiast dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 kpc) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. , I PKN 660/ 00 , Wokanda 2002/7-8/ 44 ). Sąd nie ma natomiast obowiązku działania w zastępstwie strony i dopuszczenia dowodu z urzędu nie wskazanego przez stronę , czy też przez jej pełnomocnika procesowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2000 r. , (...) 661/00 , LEX nr 52781 , postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r. , II CKN 1322/00 , LEX nr 51967 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r. , III CKN 567/98 , LEX nr 52772 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1998 r. , II UKN 182/98 , OSNP 1999/17/556 , wyrok z dnia 9 lipca 1998 r. , II CKN 657/ 97 , LEX nr 50630 , wyrok z dnia 25 czerwca 1998 r. , III CKN 384/98 , Biul.SN 1998/11/ 14 , wyrok z dnia 25 marca 1998 r. , CKN 656/97 , OSNC 1998/12/208 ). Regulacja ta dotyczy wszelkich okoliczności faktycznych, wyjąwszy te, które są powszechnie znane (art. 228 §1 k.p.c.), znane sądowi z urzędu (art. 228 §2 k.p.c.), przyznane przez stronę przeciwną w sposób wyraźny (art. 229 k.p.c.) lub dorozumiany (art. 230 k.p.c.), a także tych, które można wyprowadzić w drodze wnioskowania z innych, udowodnionych już faktów (art. 231 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego istniały podstawy do dochodzenia przedmiotowego roszczenia skoro pozwany odebrał towar wraz z fakturami i te okoliczności nie były przez niego kwestionowane .Strona powodowa okoliczność tę wykazała dowodami dołączonymi do pozwu oraz złożonymi w toku postępowania , których prawdziwości strona pozwana nie kwestionowała oraz mocy dowodowej których nie podważała . W aktach brak jest dowodów świadczących o tym , by pozwany po otrzymaniu faktur kwestionował fakt otrzymania towaru nimi objętego , czy jego jakość , ilość czy też wreszcie jego cenę , czy termin jej płatności . Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy w ślad za Sądem I instancji powyższe dokumenty prywatne uznał za dowody wiarygodne . Strona pozwana twierdząc natomiast ,że dokonała na rzecz powoda płatności , które nie zostały przez tę stronę uwzględnione we wniesionym pozwie winna te okoliczności przed Sadem I instancji wykazać . Podobnie zresztą jak też twierdzenia ,że to powód nie wywiązał się z umowy z pozwanym , bowiem nie odebrano w oznaczonym w umowie terminie od pozwanego prasy . Co się zaś tyczy tego ostatniego zarzutu w zakresie zwrotu prasy , pozwany nie wykazał , że w ogóle się o to zwracał do powoda a nadto ,że zostały spełnione w tym względzie warunki określone przez strony w umowie .

Strona pozwana do akt w trakcie toczącego się postępowania przed Sądem I instancji nie dołączyła bowiem żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń w tym np. umowy , czy też dowodów wpłat , które pozwany przywołał jako dowody w sprawie. Pozwany zgłosił także wprawdzie wniosek dowodowy w postaci dowodu z przesłuchania stron jednakże wniosek ten zgłosił na okoliczność : „wyjaśnienia okoliczności istotnych dla sprawy” bez bliższego sprecyzowania jakie to mają być okoliczności i czy są to rzeczywiście fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy , gdyż tylko takie mogą być przedmiotem dowodu ( art. 227 kpc ) . Wniosek dowodowy w tym zakresie nie został uwzględniony przez Sąd I instancji , a pozwany w tej części nie wniósł żadnych zarzutów procesowych , ani też zastrzeżeń . Na marginesie należy tylko wskazać ,że pozwany nie stawił się na terminie rozprawy , na którym ten dowód by mógł zostać przeprowadzony przez Sąd Rejonowy , jak też nie usprawiedliwił swojej nieobecności w sposób przewidziany przez przepis art. 214 ze zn. 1 § 1 kpc . We wniesionej apelacji ten wniosek dowodowy nie został natomiast w ogóle zawarty przez skarżącego .

We wniesionej apelacji skarżący nadto oprócz przywołania ogólnikowego zarzutu odnoszącego się do prawidłowości oceny przez Sąd I instancji materiału dowodowego nie wskazał na czym to uchybienie miało by polegać , które z dowodów Sąd Rejonowy ocenił wadliwie , a których dowodów mających potwierdzać twierdzenia pozwanego nie uwzględnił przy dokonywaniu swojej oceny .Nie wskazał także , które elementy oceny dokonanej przez Sąd I instancji pozostają w sprzeczności z zasadami logiki czy doświadczenia życiowego .

Tak więc w przedstawionym powyżej zakresie objętym tak osnową wniesionej apelacji jak i jej uzasadnieniem w ocenie Sądu Okręgowego rozumowanie Sądu I instancji jest logicznie poprawne . W konsekwencji Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela w pełni te ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz argumenty i dowody przedstawione na ich poparcie. Sąd Okręgowy podzielając je, przyjmuje za własne, co sprawia, iż nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty apelacji są w tym zakresie zatem całkowicie bezpodstawne. Z ustaleń Sądu Okręgowego jednoznacznie wynika , że zarzuty i uzasadnienie apelacji w tym zakresie , w tym w zakresie oceny materiału dowodowego stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi poczynionymi przez Sąd I instancji ustaleniami i służy niewątpliwie wyłącznie narzuceniu własnego błędnego stanowiska co do wzajemnych relacji prawnych i wynikających z nich powinności kupującego oraz zmierza do uzyskania satysfakcjonującego stronę pozwaną rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na względzie należało uznać ,że niezasadne są zarzuty apelacji w zakresie naruszenia przepisów prawa procesowego przywołanych w apelacji i jej uzasadnieniu przez skarżącego . W tej sytuacji Sąd Okręgowy mając na względzie ,że apelacja strony pozwanej była niezasadna uznał , iż winna ona być w całości oddalona na podstawie przepisu art. 385 kpc .

Brak rozstrzygnięcia o kosztach procesu za II instancję uzasadnia treść art. 98 w zw. z art. 108 kpc i art. 109 kpc . Pozwany przegrał bowiem postępowanie odwoławcze w całości a strona powodowa , która w postępowaniu odwoławczym była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego nie wykazała , aby w tym postępowaniu poniosła koszty , w tym koszty zastępstwa procesowego .

SSO Liliana Stępkowska SSO Sławomir Boratyński SSO Jacek Widło