Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że I. S. (1) od dnia 2 stycznia 2015 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) sp. z o.o. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał na krótki okres pomiędzy zatrudnieniem I. S. (1) ( 2 stycznia 2015 r.) , a wystąpieniem niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży (2 marca 2015 r.). Organ rentowy wskazał , że I. S. (1) została zatrudniona na stanowisku głównej księgowej w oparciu o umowę o pracę z datą rozpoczęcia pracy od 2 stycznia 2015 r. , a wymiar czasu pracy ustalono na ¼ etatu z wynagrodzeniem w wysokości 2 000,00 zł brutto. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł ,że w okresie poprzedzającym zawarcie umowy o pracę z w/w płatnikiem I. S. (1) ( tj. od marca 2014 r. do stycznia 2015 r.) świadczyła na jego rzecz umowę cywilnoprawną i w ocenie organu pomimo zawarcia stosunku pracy I. S. (1) wykonywała obowiązki tożsame z obowiązkami wynikającymi z wcześniejszej umowy cywilnoprawnej. O trafności takiego poglądu świadczy zdaniem organu rentowego fakt ,iż osoba przyjęta na zastępstwo za I. S. (1) została zatrudniona nie w oparciu o umowę o pracę lecz właśnie w oparciu o umowę cywilnoprawną tj. dzieło. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł ,że w chwili zawierania umowy ( tj. w grudniu 2014 r.) I. S. (1) wiedziała ,że jest w ciąży , a ponadto ,że gdyby strony w dalszym ciągu korzystały z formy cywilnoprawnej , I. S. (1) nie miałaby prawa do skorzystania ze świadczenia z ubezpieczenia chorobowego , ponieważ nawet gdyby strony poprawnie zawarły umowę cywilnoprawną , nie jako dzieło ale jako zlecenie – z uwagi na zbieg tytułów do ubezpieczeń – I. S. (1) nie podlegałaby obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu , rentowym , a w konsekwencji również ubezpieczeniu chorobowemu (jednoczesne zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy u innego pracodawcy). Organ rentowy podniósł ,że w treści umowy o pracę z dnia 31 grudnia 2014 r. wskazano ,że I. S. (1) ma świadczyć pracę w systemie zadaniowym , ale jednocześnie nie wskazano konkretnych zadań do wykonania ( takie zdaniem organu rentowego winno być wskazane). Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych strony umowy o pracę celowo użyły sformułowania zadaniowego czasu pracy w treści umowy , aby usprawiedliwić miejsce świadczenia pracy ( w ciąży codzienna trasa relacji K. – C. byłaby uciążliwa) oraz brak ewidencjonowania czasu pracy i list obecności. Ponadto jak wskazała I. S. (1) nie miała nad sobą nadzoru co , również świadczy o tym ,że stosunek jaki łączył strony nie nosił znamion stosunku pracy. Zdaniem organu rentowego powyższe argumenty świadczą o pozorności zawartej umowy o pracę.

/decyzja k.55 - 60 akt ZUS/

W dniu 13 sierpnia 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie od w/w decyzji w którym wniesiono o jej zmianę. Pełnomocnik I. S. (1) wskazał ,że organ rentowy błędnie przyjął ,że zakwestionowana umowa o pracę była w rzeczywistości umową zlecenia. W treści odwołania wskazano ,że I. S. (1) nie miała dowolności w wyborze miejsca wykonywania pracy , nie mogła zlecić jej wykonania innej osobie oraz podlegała służbowo prezesowi zarządu. Ponadto pełnomocnik odwołującej wskazał ,że nie wszystkie elementy podporządkowania muszą wystąpić łącznie , co jest wynikiem uelastycznienia stosunku pracy ( jest to charakterystyczne dla nowoczesnych modeli organizacji pracy). W ocenie pełnomocnika podporządkowanie pracodawcy polega bardziej na wyznaczaniu przez pracodawcę zadań i efektów pracy niż ingerencji w sposób wykonania pracy czy bezpośrednim jej nadzorowaniu. Zgodnie zaś z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego w przypadku różnych cech charakterystycznych dla wykonywania zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz umowy o pracę decydujące jest ustalenie , które z tych cech mają charakter przeważający. Jeżeli umowa wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem , o jej rodzaju decydują zgodny zamiar stron i cel umowy , który może być wyrażony także w nazwie umowy. Prawo pracy nie wymaga , aby godziny wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników były sztywno wyznaczone przez pracodawcę , bowiem ze względu na rodzaj lub system organizacji pracy nie zawsze jest możliwym określenie ekstensywnej miary pracy jaką jest oznaczony przedział czasu.

W ocenie pełnomocnika zarówno pracodawca jak i pracownica złożyli oświadczenia woli o zawarciu umowy o pracę , które było zgodne z ich intencją. Obie strony zawierając umowę z dnia 31 grudnia 2014 r. chciały przez tą czynność prawną wywołać skutki w postaci zaistnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Strony potwierdziły intencje wynikające z zawartej umowy właściwie ją wykonując. Ubezpieczona świadczyła pracę w zadaniowym trybie pracy , pod kierownictwem pracodawcy , a pracodawca wypłacał odwołującej wynagrodzenie.

/odwołanie k.2-16/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 15 września 2015 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie , przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k.19-20/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. funkcjonuje w obrocie prawnym od czerwca 2011 r. Zajmuje się działalnością usługowo – budowlaną; przedmiot działalności jest szczegółowo wskazany w wypisie z KRS . Siedziba firmy mieści się w K. . Prezesem zarządu spółki jest M. B..

/wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego k. 76-80 , a nadto zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

I. S. (1) ( wcześniej nosząca nazwisko K.) urodziła się (...) , posiada wykształcenie wyższe. Mieszkała - w spornym okresie – w C. . Legitymuje się uprawnieniami do wykonywania zawodu głównego księgowego oraz uprawnieniami do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Od 30 kwietnia 2007 r. I. S. (1) zatrudniona jest w spółce jawnej (...) , z siedzibą w C.. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony , a jej wynagrodzenie na stanowisku głównej księgowej wynosi – obecnie 3 400 zł. W spółce (...) wykonywała czynności zawodowe w godzinach 8-16.

/okoliczności bezsporne, akta osobowe wnioskodawczyni ze spółki jawnej (...) k. 85- 105, zeznania wnioskodawczyni e-protokół rozprawy z dnia 11.05.2016r. k. 107 odwr. /

Do czerwca 2013 r. obsługą księgową spółki (...) zajmowało się biuro księgowe mieszczące się w C. ( należące do M. W.) , a za usługi te pobierało wynagrodzenie w kwocie 1 000 zł ( kwota ta została następnie podniesiona do wartości 1 700 zł).

/zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

W związku z oświadczeniem o braku możności dalszego świadczenia usług przez w/w biuro księgowe oraz podniesieniem stawki za usługi, M. B. zdecydował się powierzyć wykonywanie tych czynności swojej matce.

/zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

I. S. (1) została polecona M. B. przez znajomą jego matki jako osoba , która profesjonalnie zajmuje się świadczeniem usług księgowych.

/zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r./

Przed zawarciem umowy z dnia 31.12.2014r., z firmą (...) sp. z o. o., I. S. (1) wykonywała na rzecz w/w firmy czynności na podstawie umowy o dzieło ( z dnia 3 marca 2014 r.)

Z treści umowy wynikało , że została ona sporządzona na czas określony od 3 marca 2014 r. do 25 stycznia 2015 r. oraz , że I. S. (1) miała wykonać na rzecz płatnika w okresie od lutego 2014 r. do grudnia 2014 r. czynności polegające na: wyliczeniu podatku VAT , podatku dochodowego oraz sporządzeniu deklaracji VAT-7.

/umowa o dzieło k.49 – 50 akt ZUS/

W ramach w/w umowy o dzieło I. S. (1) zajmowała się księgowaniem dokumentów dostarczonych jej przez prezesa w/w firmy oraz sporządzaniem stosownych deklaracji. Czynności te zajmowały wnioskodawczyni 3 godziny w trakcie całego miesiąca.

Za wykonanie w/w czynności I. S. (1) otrzymała wynagrodzenie w wysokości 5 650 zł netto ( kwota wynagrodzenia brutto wyniosła 6 600 zł).

/zeznania I. S. (1) min.00:01:13 – 00:04:57 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 , umowa o dzieło k.49 – 50 akt ZUS oraz rachunek k.47 akt ZUS/

I. S. (1) w ramach w/w umowy o dzieło nie zajmowała się czynnościami polegającymi na sporządzaniu raportów czy też list płac , gdyż czynności te wykonywał prezes spółki oraz jego matka.

/ zeznania I. S. (1) min.00:01:13 – 00:04:57 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.62/

Prezes spółki zaproponował wnioskodawczyni , aby zajęła się ona czynnościami, dotychczas wykonywanymi przez niego oraz jego matkę.

M. B., z uwagi na urodzenie, w jego rodzinie , dziecka, miał większe zobowiązania czasowe wobec dziecka . A jego matka zrezygnowała z dalszej współpracy . I. S. (1) przystała na propozycję pod warunkiem zawarcia z nią umowy o pracę.

/ zeznania I. S. (1) min.00:01:13 – 00:04:57 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 oraz zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

I. S. (1), ostatnią miesiączkę w 2014r., miała od 22.10.2014r. W dniu 9. 12 2014r. , w czasie wizyty u lekarza, upewniła się , że jest w 6 tygodniu ciąży.

/kserokopia karty ciąży k. 9-10 akt ZUS/

W dniu 31 grudnia 2014 r. pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. , a I. S. (1) zawarto umowę o pracę na czas określony od dnia 2 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. W treści umowy wskazano ,że I. S. (1) będzie świadczyć umowę o pracę w wymiarze 1/4 etatu na stanowisku głównej księgowej. Wynagrodzenie odwołującej określono w wysokości 2 000 zł brutto. W zakresie miejsca wykonywania pracy określono ,że czynności i obowiązki wynikające z umowy będą wykonywane w miejscu wyznaczonym przez pracownika, za zgodą pracodawcy oraz w siedzibie zakładu pracy.

/umowa o pracę k.37 akt ZUS/

I. S. (1) powierzono następujące obowiązki:

- prowadzenie ksiąg rachunkowych i wszystkich ewidencji księgowych.

- dekretacja dokumentów księgowych.

- prowadzenie rejestrów podatku VAT.

- prowadzenie ewidencji środków trwałych.

-przeprowadzanie okresowej kontroli kont ( analiza rozrachunków z kontrahentami , publiczno – prawnych , kosztownych).

- kontrola sald z kontrahentami , urzędem skarbowym i ZUS.

- sporządzanie list płac i deklaracji do ZUS.

- kontaktowanie się i współpraca z instytucjami zewnętrznymi : US , ZUS, GUS.

- przygotowanie sprawozdań i raportów na potrzeby zarządu banków oraz instytucji zewnętrznych.

- sporządzanie bilansu , rachunku zysków i strat , deklaracji podatkowych , rozliczeń z ZUS i sprawozdań do GUS.

- sporządzanie sprawozdań finansowych zgodnie z ustawą o rachunkowości.

/zakres obowiązków k.36 akt ZUS/

Odwołująca się nie odbyła badań lekarskich dopuszczających ją do pracy w firmie (...) sp. z o. o. z siedzibą w K. ; przedłożyła zaświadczenie lekarskie dopuszczające ją do pracy na stanowisku głównej księgowej w firmie (...) z dnia 6 maja 2014 r.

/zeznania I. S. (1) min.00:01:13 – 00:04:57 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 , zaświadczenie lekarskie k.34 akt ZUS /

I. S. (1) odbyła szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

/karta szkolenia k.32-33 akt ZUS/

W chwili zawierania w/w umowy o pracę I. S. (1) wiedziała ,że jest w ciąży.

/okoliczność bezsporna , a nadto karta przebiegu ciąży k.7-9 akt ZUS/

I. S. (1) wykonywała czynności w miejscu swojego zamieszkania tj. w C. , a stosowne dokumenty ( m.in. faktury kosztowe i przychodowe , dokumentację ZUS) dostarczał jej M. B.. Większość czynności wnioskodawczyni wykonywała w soboty , a w zależności od potrzeb, także w dni powszechne ( w godzinach popołudniowych). Wnioskodawczyni wykonywała czynności w oparciu o dokumenty przywiezione jej przez M. B. , a polegały one na ustalaniu sald z kontrahentami spółki , sporządzaniu bilansów , sporządzaniu list płac ( wnioskodawczyni podpisywała się pod nimi) i deklaracji do ZUS. Z uwagi na posiadane kompetencje I. S. (1) dysponowała samodzielnością decyzyjną w zakresie księgowości.

Strony zeznały , że I. S. wykonywała czynności w ramach zadaniowego systemu czasu pracy. W umowie z dnia 31.12.2014r. ten element nie jest wskazany.

/ zeznania I. S. (1) min.00:01:13 – 00:04:57 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 oraz zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

I. S. (1) nie podpisywała listy obecności w pracy , a płatnik nie prowadził ewidencji czasu pracy.

/ustalenia w aktach ZUS/

W firmie płatnika nie było regulaminu zadaniowego czasu pracy.

/zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

M. B., którego firma mieści się w K. , dostarczał dokumentację do miejsca zamieszkania wnioskodawczyni w C. raz w miesiącu , ale też w razie potrzeby. M. B. nie zna adresu wnioskodawczyni , ale zna to miasto , gdyż w C. mieszka jego matka i mieszkali , zmarli już przed wieloma laty – dziadek i babcia.

/zeznania zainteresowanego M. B. min. 00:10:29 – 00:20:49 protokołu rozprawy z dnia 11 maja 2016 r. w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami k.62 odwrót/

Od 2 marca 2015 r. I. S. (1) stała się niezdolna do pracy.

/okoliczność bezsporna/

Z uwagi na nieobecność I. S. (1) w pracy M. B. w dniu 5 marca 2015 r. zawarł z K. P. ( z polecenia I. S. (1)) umowę o dzieło powierzając jej wykonanie czynności polegających na wyliczeniu podatku i sporządzeniu deklaracji. K. P. nie kontaktowała się z kontrahentami spółki.

/umowa o dzieło k.45-46 akt ZUS oraz zeznania świadka K. P. k.63-63 odwrót/

Umowa, nazwana umową o pracę z dnia 31.12.2014r. zawarta między I. S. (1) , a M. B. ustała z uwagi na upływ czasu na jaki została zawarta.

/okoliczność bezsporna/

W czasie zatrudnienia I. S. (1) w spółce płatnika, stan osób zaangażowanych , przedstawiał się następująco:

- M. B. zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w wymiarze ¼ etatu od 2 stycznia 2013 r. na stanowisku prezesa zarządu z wynagrodzeniem w wysokości 440 zł.

- D. M. zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w wymiarze pełnego etatu od 1 listopada 2011 r. na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego

z wynagrodzeniem w wysokości 1 750 zł.

- M. P. zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w wymiarze pełnego etatu od 1 listopada 2011 r. na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego z wynagrodzeniem w wysokości 1 750 zł. ( do 31 stycznia 2013 r. ½ etatu).

- R. P. zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w wymiarze ½ etatu od 1 kwietnia 2014 r. na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego z wynagrodzeniem w wysokości 875 zł.

- S. S. zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w wymiarze pełnego etatu od 1 listopada 2011 r. na stanowisku brygadzisty ds. remontów z wynagrodzeniem w wysokości 1 750 zł.

- M. T. zatrudniony ( w okresie od 1 marca 2015 r. do 31 maja 2015 r.) w oparciu o umowę o pracę w wymiarze ½ etatu na stanowisku pracownika ogólnobudowlanego z wynagrodzeniem w wysokości 875 zł.

/wykaz pracowników k.41/

Obroty spółki w latach 2013 – 2015 r. obroty spółki kształtowały się następująco :

- 2013 r. – 692 142,33 zł

- 2014 r. – 466 641,21 zł

- 2015 r. – 115 339,84 zł ( do dnia 31 lipca 2015 r.)

/obroty spółki k.41/

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż strony umowy o pracę z dnia 31 grudnia 2014 r. rzeczywiście łączył stosunek pracy.

Zdaniem Sądu, podane przez M. B., motywy zatrudnienia I. S. (1) nie są wiarygodne, bowiem nie są racjonalnie uzasadnione. Wprawdzie każdy właściciel firmy może swobodnie decydować o organizacji własnej firmy, jednak wskazać należy, że zatrudnienie wnioskodawczyni nie było ekonomicznie uzasadnione. Jak wskazywał M. B. jednym z powodów zatrudnienia I. S. (1) był fakt ,iż biuro rachunkowe , które zajmowało się obsługą firmy w latach poprzednich m.in. podniosło kwotę wynagrodzenia za świadczone usługi księgowe do 1 700 zł za miesiąc ( przy wcześniejszej kwocie 1 000 zł) , gdy tymczasem M. B. zdecydował się określić wynagrodzenie wnioskodawczyni na kwotę 2 000,00 zł za miesiąc i to przy przyjęciu ,że świadczy ona pracę w jedynie wymiarze ¼ etatu.

Ponadto jak wskazywali wnioskodawczyni oraz M. B. I. S. (1) obowiązywał zadaniowy czas pracy , ale poza samymi twierdzeniami nie wykazano na czym konkretnie ten zadaniowy czas pracy miał polegać , a ponadto w zakładzie pracy nie istniały regulacje odnoszące się do zadaniowego czasu pracy .

Wprawdzie w/w wskazywali ,że w stosunku do uprzednio obowiązującej między stronami umowy o dzieło zawarta umowa o pracę różniła się m.in. tym ,że wnioskodawczyni kontaktowała się także z kontrahentami spółki , ale jednocześnie nie przedstawili na tę okoliczność stosownych dowodów.

Co również istotne, pracodawca nie prowadził ewidencji czasu pracy wnioskodawczyni , a w chwili zawierania z nią umowy o pracę nie skierował jej na obowiązkowe badania lekarskie uznając za wystarczające przedstawienie przez wnioskodawczynię zaświadczenie lekarskie dopuszczające ją do pracy w firmie (...).

Wskazać również należy ,że podczas niemożności świadczenia pracy przez wnioskodawczynię pracodawca nie zatrudnił na jej miejsce nowego pracownika , a powierzył część dotychczas wykonywanych przez nią obowiązków ( tj. czynności polegające jedynie na wyliczeniu podatku i sporządzeniu deklaracji) K. P. w oparciu o umowę o dzieło . Co jednak istotne, nie wyjaśnił , kto wykonywał za wnioskodawczynię czynności polegające na kontakcie z kontrahentami . M. B. zeznał na rozprawie , że nie mógł się zajmować tymi czynnościami, i jak zeznał , to również legło u podstaw, zawarcia z wnioskodawczynią , umowy – nazwanej umową o pracę . Ale, zdaniem Sądu taki cel zawarcia umowy, nazwanej umową o pracę z wnioskodawczynią, jest niewiarygodny.

Nadto – bezspornym elementem jest fakt , wynikający jednoznacznie, z dokumentacji , załączonej do akt sprawy, że , zarówno w dniu zawarcia przez strony - umowy - 31.12.2014r. , jaki i w dniu , rozpoczęcia jej hipotetycznej realizacji tj. dniu 2.01.2014r. strony wiązała umowa o dzieło , zawarta od 3.03.2014r. aż do dnia 25.01.2015r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Na wstępie wskazać należy, że przedmiotem osądu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych są okoliczności istotne do ustalenia konkretnych i indywidualnych praw lub obowiązków ubezpieczeniowych ujawnionych i dochodzonych w postępowaniu sądowym.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt.1 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2015 roku, poz. 121, z późn. zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 roku, poz. 159, z późn. zm.) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą. W myśl art. 4 w ust. 1 pkt 1 ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Z kolei zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt 1 wskazanej wyżej ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko.

W niniejszej sprawie płatnik zawarł z I. S. (1) w dniu 31 grudnia 2014 r. umowę, nazwaną umową o pracę ( z datą rozpoczęcia wykonywania obowiązków pracowniczych od dnia 2 stycznia 2015 r.) , która z formalnego punktu widzenia stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji ustawy zasiłkowej. Ważność tej umowy została jednak – słusznie – zakwestionowana przez organ rentowy. W ocenie organu rentowego przedmiotowa umowa była czynnością pozorną, mającą na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Z dokonanych ustaleń bowiem wynika jednoznacznie, że , zarówno w dniu zawarcia umowy (...).12.2014r. , jaki i w dniu , rozpoczęcia jej hipotetycznej realizacji tj. dniu 2.01.2014r. strony wiązała umowa o dzieło – od 3.03.2014r. aż do dnia 25.01.2015r.

Należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy podziela stanowisko ZUS, że zawarta umowa o pracę miała głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zdaniem Sądu przeprowadzone postępowanie nie wykazało ,że wnioskodawczyni wykonywała stosunek pracy w oparciu o zadaniowy czas pracy.

Nadmienić należy ,że samo powierzenie pracownikowi określonych obowiązków ( wynikających z zakresu ) bez dokładnego sprecyzowania na czym mają one polegać nie może przesądzać ,że pracownika obowiązuje zadaniowy czas pracy. Elementem zadaniowego czasu pracy jest bowiem wyznaczenie pracownikowi konkretnego zadania (zadań) do wykonania. Co istotne również , aby zakład pracy mógł stosować zadaniowy czas pracy musi w nim funkcjonować regulamin pracy w tym zakresie , który odnosi się właśnie do tych kwestii. Sama zgoda pracodawcy oraz pracownika w tym zakresie nie jest wystarczająca . /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2006 r. , sygn. akt I PK 117/06/. Przeprowadzone postępowanie wykazało ,że w firmie płatnika nie funkcjonował regulamin zadaniowego czasu pracy i same twierdzenia stron co do zgody na wykonywanie stosunku pracy w ramach zadaniowego czasu pracy jest nie wystarczająca do jej uznania za taki rodzaj.

Ponadto tutejszy Sąd pragnie zaznaczyć ,że samo określenie przez strony czasu pracy jako zadaniowego nie jest podstawą do stosowania omawianego przepisu, jeżeli nie jest to uzasadnione rodzajem pracy i jej organizacją. W ocenie Sądu czynności jakie miała wykonywać wnioskodawczyni ( tj. czynności typowo księgowe) w ramach stosunku pracy mogły być wykonywane w siedzibie firmy tj. w K. , a ich specyfika nie wymagała ,aby musiały być one wykonywane w miejscu zamieszkania wnioskodawczyni.

Godnym podkreślenia jest również fakt ,że pracodawca nie prowadził ewidencji czasu pracy wnioskodawczyni ( taki obowiązek spoczywa na pracodawcy niezależnie od prowadzenia listy obecności) co tylko świadczy o tym ,że zawarta między stronami umowa miała głównie na celu ominięcie przepisów prawa i uzyskanie przez wnioskodawczynię świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Zdaniem Sądu zawarcie przez płatnika umowy o pracę z I. S. (1) nie było ekonomicznie uzasadnione z jego punktu widzenia , gdyż musiał on ponieść koszt nie tylko związany z wynagrodzeniem wnioskodawczyni , ale również z odprowadzeniem stosownych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym dziwić może ,że pracodawca nie przystał na propozycję biura rachunkowego świadczącego tego rodzaju usługi (płatnikowi zaproponowano podwyżkę usług z 1 000 zł do 1 700 zł) bądź też nie zdecydował się powierzyć tych czynności innemu biuru rachunkowemu. Co również istotne wynagrodzenie, jakie osiągała wnioskodawczyni w firmie (...) na stanowisku głównej księgowej, wynosiło 3 400 zł i tym samym nie zrozumiałym jest ,że pracodawca zaproponował jej wynagrodzenie na tożsamym stanowisku w wysokości 2 000 zł w wymiarze czasu pracy wynoszącym jedynie ¼ etatu. Dziwić może to tym bardziej , iż firma płatnika zatrudniała pracowników w oparcie o wynagrodzenie minimalne.

Ponadto płatnik składek nie zdecydował się zatrudnić pracownika na czas nieobecności wnioskodawczyni w pracy , a fakt ,że część obowiązków jakie miała wykonywać, powierzył innej osobie w oparciu o także umowę o dzieło wskazuje ,że pracodawca nie miał realnej potrzeby zatrudniania pracownika w oparciu o umowę o pracę i tym samym mogły być one realizowane w oparciu o umowę cywilno-prawną. Sąd podkreśla kolejny raz, że strony wiązała umowa o dzieło z dnia 3.03.2014r.

W ocenie Sądu poczynione w sprawie ustalenia uzasadniają twierdzenie, iż zakwestionowana przez ZUS umowa o pracę pomiędzy płatnikiem ,a I. S. (1) została zawarta dla pozoru, to jest bez zamiaru realizacji obowiązków z niej wynikających , a jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Umowa taka z mocy art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. jest nieważna.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła /por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, opubl: OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, opubl: OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, opubl: OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, opubl: OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, opubl: OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712/.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a, jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych należy stwierdzić, że mamy do czynienia z pozornością oświadczeń woli w zawarciu umowy o pracę przez (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością , a I. S. (1). Celem działania stron nie było bowiem świadczenie pracy w ramach stosunku pracy i uzyskiwanie z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy.

Głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści. Podkreślić przy tym należy, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają kształtować elementy stosunku pracy zgodnie z wolą stron.

Zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że umowa o pracę sporządzona przez strony miała charakter fikcyjny , a wskazanie ,że praca miała charakter zadaniowy i miała być realizowana w miejscu zamieszkania wnioskodawczyni miała jedynie uprawdopodobnić jej rzeczywistość. I. S. (1) w chwili podpisywania umowy o pracę wiedziała ,że jest w ciąży ,natomiast M. B. miał pełną świadomość, że umowa nie będzie go obowiązywać, a ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne będą krótkotrwałe. Z dokonanych ustaleń bowiem wynika jednoznacznie, że , zarówno w dniu zawarcia przez strony - umowy (...).12.2014r. , jaki i w dniu , rozpoczęcia jej hipotetycznej realizacji tj. dniu 2.01.2014r. strony wiązała umowa o dzieło , zawarta – od 3.03.2014r. aż do dnia 25.01.2015r. A zatem przyjęcia – skuteczności zawarcia, na ten sam okres umowy o prace, byłoby pozbawione racjonalności analizowania i logiki wnioskowania.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, wątpliwości organu rentowego, co do rzeczywistego celu i zamiaru stron, nawiązujących ten stosunek prawny były uzasadnione, a zatem zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiada prawu. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.