Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania Z. M. (Z. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego Z. M.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie

z dnia 24 marca 2015r. sygn. akt IV U 2293/14

oddala apelację.

/-/SSA T. Szweda /-/SSA M. Żurecki /-/SSO del. A. Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 973/15

UZASADNIENIE

Ubezpieczony Z. M. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 13 listopada 2014r. odmawiającej mu prawa
do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony domagał się przyznania mu prawa do tego świadczenia i zaliczenia mu do tej pracy okresu zatrudnienia
od 13 listopada 1972r. do 26 kwietnia 1973r. oraz od 12 maja 1975r. do 31 maja 1992r.
w Przedsiębiorstwie (...) w P. na stanowisku ślusarza.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. zarzucając brak podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu wnioskowanego okresu do pracy w szczególnych warunkach z uwagi na to, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach zostało wystawione
przez archiwum, a nie pracodawcę. Dokumentacja osobowa ubezpieczonego nie potwierdza przy tym, by spełnił on wymóg osiągnięcia 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wyrokiem z dnia 24 marca 2015r. Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony urodził się (...) Od dnia 17 maja 2011r. uprawniony jest do świadczenia przedemerytalnego.

Prawomocną decyzją z dnia 23 sierpnia 2012r. odmówiono ubezpieczonemu prawa
do emerytury w niższym wieku emerytalnym z uwagi na brak 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych. W dniu 4 listopada 2014r. ubezpieczony złożył kolejny wniosek o przyznanie prawa do tego świadczenia. Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał staż emerytalny w wymiarze 29 lat, 5 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 21 dni okresów nieskładkowych.

W okresie od 13 listopada 1972r. do 31 maja 1992r. ubezpieczony był zatrudniony
na stanowisku ślusarza w Przedsiębiorstwie (...) w P., przy czym od 27 kwietnia 1973r. do 10 kwietnia 1975r. odbywał służbę wojskową. Przedsiębiorstwo to zajmowało się produkcją cylindrów hamulcowych dla kolei. Wykonywano je na hali,
na której wspólnie pracowali tokarze, ślusarze, spawacze, monterzy i szlifierze. Ubezpieczony pracował na tej hali w brygadzie remontowej, zajmując się utrzymaniem w ruchu znajdujących się tam urządzeń oraz w warsztacie mechanicznym. Wykonywał także prace remontowe na terenie kuźni przy usuwaniu awarii pras oraz pieców hartowniczych.

W świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wydanym ubezpieczonemu przez Zakład (...) Urzędu Wojewódzkiego w K. z siedzibą w C. wskazano na wykonywanie
przez niego od 13 listopada 1972r. do 26 kwietnia 1973r. i od 12 maja 1975r. do 31 maja 1992r. na stanowisku ślusarza w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych
w wydziałach spawalniczych prac wymienionych w dziale XIV, poz. 12 pkt 4 wykazu A załącznika nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia
30 marca 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach resortu hutnictwa
i przemysłu maszynowego.

Powołując się na treść art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2013r., poz. 1440 z późn. zm.)
w związku z art. 32 ust. 1 i 2 tej ustawy przy zastosowaniu przepisów § 1, 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz. U. Nr 8, poz. 43), Sąd Okręgowy wskazał, iż odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje
na uwzględnienie. Ubezpieczony nie spełnił bowiem przesłanki posiadania na dzień
1 stycznia 1999r. 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Okresami takiej pracy są jedynie okresy, w których zatrudnienie w warunkach szczególnych było wykonywane stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku, a takich ubezpieczony nie posiada.

Sąd I instancji zauważył, iż przytoczone w świadectwie wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych zarządzenie resortowe zawierające wykaz stanowisk pracy, na których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych
nie ma wartości normatywnej, a jedynie informacyjną. Niedopuszczalne jest przy tym zamieszczanie w rozporządzeniu, jako akcie wykonawczym, upoważnienia sprowadzającego się do wyposażania poszczególnych ministrów w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji RP z 1997r. rozporządzenie, jako akt wykonawczy oparty na ustawie, nie może bowiem zawierać subdelegacji. O spełnieniu przesłanki wykonywania pracy w szczególnych warunkach przesądza zatem świadczenie pracy wymienionej w załącznikach A i B
do rozporządzenia RM z 7 lutego1983r. (tak glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia
7 lipca 1999r., III RN 25/99 T. Bińczyckiej-Majewskiej; OSP 2002/4/48 t. 2).

Sąd Okręgowy podkreślił, iż świadectwo wykonywania przez ubezpieczonego pracy
w warunkach szczególnych, wydane mu przez archiwum, stanowi jedynie dokument prywatny i jako taki, nie stanowi samodzielnego dowodu realizowania przez niego pracy
w tych warunkach. Na ogólnych zasadach podlega ono ocenie. Tymczasem,
ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza z zeznań świadków
i wyjaśnień samego ubezpieczonego wynika, iż przez cały sporny okres zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w P. nie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy spawaniu i wycinaniu gazowym, elektrycznym i atomowodorowym.
Sam przyznał, iż nie posiadał uprawnień spawalniczych i jedynie w razie potrzeby zajmował się wstępnym spawaniem, a w jego brygadzie remontowej był spawacz, który wykonywał wszystkie prace spawalnicze. Bez wpływu na uprawnienie ubezpieczonego do emerytury
w obniżonym wieku pozostaje również fakt wykonywania pracy w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, o jakim mowa w wydanym ubezpieczonemu świadectwie pracy w warunkach szczególnych. Nie realizował bowiem prac w toku procesu spawania, albowiem, jak sam przyznał, naprawiał jedynie przyrządy znajdujące się przy stanowiskach spawalniczych.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak również podstaw do uznania, iż praca wykonywana w spornym okresie przez ubezpieczonego może być zakwalifikowana do wymienionej
pod poz. 25 działu XIV wykazu A. stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdzie mowa o pracach
przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych
i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. W spornym okresie ubezpieczony pracował
na hali, na której produkowane były cylindry hamulcowe dla kolei. Pracowali na niej tokarze, monterzy, szlifierze, spawacze i ślusarze, co potwierdzili świadkowie J. M.
i B. S.. Tymczasem, wykonywane na tej hali prace monterów, wiertaczy, tokarzy
i malarzy nie kwalifikują się uznania ich za wykonywane w warunkach szczególnych,
co z kolei wyklucza również uznanie pracy ubezpieczonego za wykonywaną w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wydział, na którym pracował ubezpieczony nie był też wydziałem spawalniczym
i nie były tam wykonywane jako podstawowe prace w toku produkcji. Zasadnicze znaczenia miały tam prace tokarskie związane z wykonywaniem cylindrów hamulcowych przy użyciu techniki obróbki skrawaniem, a także prace monterskie związane z produkcją. Żadne z nich nie stanowią przy tym pracy w szczególnych warunkach.

Sąd I instancji podkreślił, iż część prac remontowych wykonywana była w warsztacie remontowym, znajdującym się w odrębnym pomieszczeniu wyposażonym w niezbędne
do prac remontowych tokarki, frezarki, stanowiska ślusarskie, spawalnicze, itp. Z zeznań świadków B. S., J. M. i M. P. wynika,
że wykonywano tam prace przygotowawcze i naprawy, co zajmowało im 3-5 godzin dziennie, w zależności od rodzaju realizowanych tam prac. Przeczące temu twierdzenia ubezpieczonego zostały uznane przez organ orzekający za niewiarygodne.

Z powyższych przyczyn, bez wpływu na uprawnienia emerytalne ubezpieczonego,
ma również fakt wykonywania przez niego prac w kuźni przy remontach pras i pieców hartowniczych, albowiem niewątpliwie nie były one realizowane tam stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wobec niewykazania przez ubezpieczonego minimum 15 lat pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999r., na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd I instancji oddalił odwołanie, uznając je za nieuzasadnione.

Apelację od tego wyroku wniósł ubezpieczony.

Apelujący domagał się jego zmiany i przyznania mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję. Apelujący zarzucił temu wyrokowi:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez ustalenie, że:

- sporny okres pracy w Przedsiębiorstwie (...) nie był okresem wykonywania pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z FUS;

- jego praca była częściowo wykonywana w odrębnym pomieszczeniu - warsztacie, podczas, gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż był to fragment hali oddzielony siatką i blachą bez stałych elementów i z otwartym wejściem i stanowił integralną część hali, nie dając żadnej izolacji od hałasu, pyłu, błysków spawarek,
a nie „odrębne pomieszczenie”;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej oraz § 2 ust. 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez błędną wykładnię i uznanie, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie, a w konsekwencji - odmówienie mu prawa
do wcześniejszej emerytury;

3.  brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, zwłaszcza w zakresie dotyczącym analizy prac faktycznie wykonywanych przez niego i warunków, w jakich je realizowano, bezpodstawne uznanie, iż nie pracował on na wydziale spawalniczym oraz że nieistotny jest fakt wykonywania przez niego pracy w kuźni przy remontach prac i pieców hartowniczych, a także na śrutowni
oraz pominięcie dowodu z list płac, z których wynika, iż w spornym okresie otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych.

Ponadto, na podstawie art. 381 i 382 k.p.c., apelujący domagał się uzupełnienia materiału dowodowego, poprzez przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i zawiadomienia z dnia 8 lutego 1985r. dla świadka B. S. dotyczącego jego zatrudnienia w warunkach szczególnych oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach świadka J. M.
dla wykazania, iż ich praca została uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych,
tak, jak pracodawca uznawał też jego pracę. Apelujący wskazał, że wnioskowane dowody uzyskał po zakończeniu postępowania przed Sądem Okręgowym, co uzasadnia potrzebę ich powołania na obecnym etapie postępowania. Ponadto, ubezpieczony ponownie załączył
swe listy płac dla wykazania, iż pobierał dodatek za pracę w warunkach szczególnych
dla wykazania, iż zgodnie z intencją jego pracodawcy, praca na jego stanowisku była
pracą w warunkach szczególnych. Listy te składał już w ZUS, lecz Sąd Okręgowy
ich nie analizował.

Apelujący powołał się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 stycznia 2014r. (III AUa 842/13), z którego wynika, iż do ustalenia konkretnych stanowisk, na których wykonywanie pracy uprawnia do emerytury w obniżonym wieku pomocne są zarządzenia resortowe poszczególnych ministrów, kierowników urzędów centralnych i centralnych związków spółdzielczych. Dla oceny, czy pracownik wykonywał zatrudnienie
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska,
ale rodzaj faktycznie powierzonej mu pracy. Za prace „przy spawaniu” mogą być uznane prace wykonywane przez osoby zatrudnione nie tylko na stanowisku spawacza,
pod warunkiem, że uczestniczą one w procesie spawania.

W ocenie apelującego, pojęcie pracy przy spawaniu mieści w sobie zarówno czynności przed spawaniem, w tym także prace pomocnika spawacza, wykonywane w bezpośrednim sąsiedztwie spawacza, polegające na ścisłym współdziałaniu z nim w całym procesie spawania, stanowiące tym samym element ciągu technologicznego umożliwiające osiągnięcie efektu finalnego. Sporadyczne wykonywanie innych prac nie wyklucza przy tym możliwości zaliczenia takiej pracy, jako wykonywanej w warunkach szczególnych (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2014r., III UK 171/13). Wszystkie czynności apelującego były bezpośrednio związane ze spawaniem. Naprawa każdej maszyny i urządzenia wiązała się z wykorzystaniem spawarki, ewentualnie naprawy przeprowadzano bezpośrednio
na stanowiskach spawalniczych. Zdaniem apelującego, jego praca odpowiada poz. 14 i 25 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w których mowa o bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu,
w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A, tj. w tym wypadku prace przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych.

Apelujący podkreślił, iż w spornych okresach pracował w brygadzie remontowej, gdzie podejmował prace spawalnicze, przygotowując prace dla spawacza. Miało to miejsce
na wydziale spawalniczym, na stanowisku spawalniczym. Ponadto pracował także w kuźni przy remontach pieców hartowniczych i pras oraz na śrutowni, gdzie współpracował
ze spawaczem przy remoncie kart, czego Sąd I instancji w ogóle nie wziął po uwagę. Nigdy nie wykonywał przy tym obowiązków w odrębnym pomieszczeniu warsztatu, jak to błędnie przyjął Sąd Okręgowy, gdyż trudno uznać za oddzielne pomieszczenie strefę wydzieloną siatką. Świadczył pracę w hałasie, pyle, wysokiej temperaturze i wszystkich szkodliwych emisjach towarzyszących spawaniu. Czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia miały charakter incydentalny i krótkotrwały, uboczny w stosunku do jego właściwych zadań. Stąd też, jego współpracownicy otrzymują wcześniejsze emerytury, z uwagi na pracę w warunkach szczególnych. Wyrok Sądu Okręgowego podważa zaufanie obywatela do Państwa, albowiem zatrudniając się
w Zakładzie (...), działał w przeświadczeniu, iż podejmuje pracę
w warunkach szczególnych, uprawniających go do przywilejów emerytalnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy uznaje za własne szczegółowe ustalenia poczynione przez Sąd
I instancji i w pełni podziela dokonaną na ich podstawie ocenę prawną zasadności odwołania ubezpieczonego.

Na wstępie wskazać należy, iż prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wynika z prawidłowo powołanego przez Sąd Okręgowy brzmienia art. 184 ust. 1 i 2 ustawy
z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną, w myśl którego ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z brzmieniem art. 32 ust. 1 tej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed
1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionym
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym, niż określony w art. 27 ust. 1. W myśl art. 32 ust. 2 ustawy, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych
przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości
lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Z mocy art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Stosownie do § 3 tego rozporządzenia, do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzn okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Przepis § 4 ust. 2 rozporządzenia przewiduje, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat
i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Z mocy § 2 ust. 1 rozporządzenia, praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Jak słusznie zauważył organ orzekający, na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony wykazał ponad 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. W dniu(...) osiągnął 60 lat. Nie jest członkiem OFE.

Sporne pomiędzy stronami pozostawało jedynie wykazanie przez niego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999r. Organ rentowy nie uznał ubezpieczonemu żadnego okresu tej pracy, co po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd I instancji trafnie ocenił, jako prawidłowe.

Wbrew twierdzeniom apelującego, podczas zatrudnienia w spornych okresach
od 13 listopada 1972r. do 26 kwietnia 1973r. i od 12 maja 1975r. do 31 maja 1992r.
w Przedsiębiorstwie (...) w P. nie zajmował się on stale
i w pełnym wymiarze pracami wymienionymi w załączniku do powołanego wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Jak wynika ze wszystkich dokumentów znajdujących się w jego aktach osobowych, był on wówczas stale zatrudniony na stanowisku ślusarza i podlegał kierownictwu warsztatów remontowych. W szczególności, ubezpieczony nie wykonywał w tych okresach stale i w pełnym wymiarze prac wymienionych w dziale XIV, pod poz. 12, tj. prac przy spawaniu i wycinaniu gazowym, elektrycznym i atomowodorowym. Jak trafnie wywiódł Sąd I instancji, wynikało to
z następujących okoliczności:

- ubezpieczony nie posiadał uprawnień spawalniczych i jedynie, w razie potrzeby, zajmował się wstępnym spawaniem, co sam przyznał,

- w jego brygadzie remontowej był spawacz, który wykonywał wszystkie wymagane prace spawalnicze,

- każdy z zeznających w sprawie świadków podkreślał, że zajmował się on wszelkimi zadaniami związanymi z montażem, demontażem, remontem, naprawą i konserwacją urządzeń,

- twierdzenia ubezpieczonego o naprawie przyrządów na stanowiskach spawalniczych nie są wiarygodne, z uwagi na fakt, iż w ogóle nie pamiętał jakie przyrządy naprawiał,

- członkowie brygady ubezpieczonego wykonywali te same, co on zadania, co wyklucza możliwość przyjęcia, iż realizował on szeroko rozumiane obowiązki „przy spawaniu”; większość jego obowiązków nie była bowiem w ogóle związana ze spawaniem.

W tej sytuacji, Sąd I instancji w pełni zasadnie uznał, iż ubezpieczony
ani nie wykonywał prac przy spawaniu, ani też nie uczestniczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w procesie spawania - w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych.
Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 stycznia 2008r. (I UK 192/07; OSNP 2009/5-6/79), jedynie takie prace pracowników innych, niż spawacze, zatrudnionych
w procesie spawania zalicza się do wykonywanych w warunkach szczególnych. Słusznie także organ orzekający uznał, iż zarządzenia resortowe poszczególnych ministrów nie mają wartości normatywnej, którą z istoty rzeczy ma jedynie cytowane wyżej rozporządzenie wykonawcze do ustawy emerytalnej, z jakim w żadnym wypadku nie mogą być sprzeczne.

Trafna jest również konkluzja Sądu Okręgowego, iż praca wykonywana w spornym okresie przez ubezpieczonego nie może być zakwalifikowana do wymienionej pod poz. 25 działu XIV wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdzie mowa o pracach przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych i budowlano-remontowych
na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Akcentowanej w apelacji naprawy pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych ubezpieczony w ogóle nie wykazał w toku procesu. Ponadto, jak wskazywali wszyscy świadkowie - B. S., J. M.
i M. P.:

- ubezpieczony nie pracował w wydziale spawalniczym, lecz na hali, w której wykonywano czynności tokarskie, malarskie, monterskie, szlifierskie i ślusarskie, które nie stanowią prac wykonywanych w warunkach szczególnych, przeto i jego praca nie może być za taką uznana. Nie była bowiem realizowana na oddziale,
na którym, jako podstawowe, świadczone są prace w warunkach szczególnych. Wykonywane tam prace spawalnicze nie były bowiem podstawowe;

- część realizowanych przez ubezpieczonego prac remontowych świadczona była przez 3 do 5 godzin w warsztacie remontowym, znajdującym się w odrębnym pomieszczeniu oddzielonym ścianami, za zamykanymi drzwiami, wyposażonym
w tokarki, frezarki, stanowiska ślusarskie i spawalnicze. Zaprzeczenie tej okoliczności wyłącznie przez ubezpieczonego musiało być uznane za niewiarygodne.

Jak wskazał przy tym Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 czerwca 2008r.
(II UK 306/07; OSNP 2009/21-22/290), nie jest dopuszczalne uwzględnienie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Stąd też, pracy ubezpieczonego w spornym okresie ze wskazanych powyżej przyczyn nie można zaliczyć
do wykonywanej w warunkach szczególnych. Znakomita część jego obowiązków nie była bowiem w ogóle wymieniona w omawianym powyżej rozporządzeniu.

Nie budzi też zastrzeżeń wniosek Sądu I instancji o braku podstaw do uznania za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych jego obowiązków realizowanych w kuźni
przy remontach pras i pieców hartowniczych oraz w śrutowni przy czyszczeniu filtrów
i naprawie urządzeń śrutowni. Jeżeli bowiem poza tymi pracami wykonywał jeszcze wszystkie inne wymienione wyżej prace na hali produkcyjnej i w warsztacie, co zajmowało mu większość czasu, przeto jego obowiązki w kuźni i śrutowni nie mogły być realizowane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak wynika przy tym z wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 19 maja 2011r. (III UK 174/10, LEX nr 901652), praca w szczególnych warunkach
to tylko taka praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze.

Ponadto, prace wykonywane w kuźni i śrutowni można zaliczyć do realizowanych
w warunkach szczególnych jedynie w ramach przemysłu hutniczego i metalowego, do którego niewątpliwie nie należało Przedsiębiorstwo (...) w P..
W obejmującym te gałęzie przemysłu dziale III załącznika do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, prace te wymieniono pod poz. 14,
jako regenerację oprzyrządowania kuźniczego i pod poz. 80, jako piaskowanie na sucho
i śrutowanie wewnątrz komór. Tymczasem praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana w ramach branży przemysłu wymienionej w wykazie, do której należy pracodawca. Sąd Apelacyjny podziela w tym zakresie wnioski wypływające z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010r. (II UK 21/10) i z dnia 26 marca 2013r. (I UK 549/12), zgodnie z którymi, w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik
do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych
w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość
dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie, czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. Takie samo stanowisko zajął Sąd Apelacyjny
w K. w wyrokach z dnia 17 stycznia 2013r. (III AUa 849/12) i z dnia 12 marca 2013r. (III AUa 1265/12). Tym samym, część obowiązków ubezpieczonego realizowana
nie stale i w pełnym wymiarze w kuźni i śrutowni, które nie mogły funkcjonować w ramach przemysłu budowlanego, do jakiego należał pracodawca ubezpieczonego, nie może być uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych.

Kierowany przez apelującego pod adresem Sądu I instancji zarzut nieuwzględnienia świadectwa wykonywania przez ubezpieczonego w spornych okresach pracy w warunkach szczególnych, jest niezasadny. Zostało ono wystawione przez podmiot do tego
nieuprawniony, tzn. archiwum, zamiast przez pracodawcę. Ponadto, jego treści przeczą wszystkie pozostałe dowody: kompletna dokumentacja osobowa, zeznania świadków
i twierdzenia samego ubezpieczonego, które sprawiają, iż zamieszczonych w nim zapisów potwierdzających wykonywanie przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie sposób uznać za wiarygodne. Podkreślić przy tym należy, iż w myśl art. 245 k.p.c., świadectwo pracy, jako dokument prywatny, stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1990r. (I PR 422/90; PS z 1993r.,
z. 4, s. 93). Oznacza to, że sama treść takiego świadectwa nie stanowi dowodu tego,
co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro
nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej, ani inne organy państwowe.
Takie świadectwo nie ma więc żadnego waloru dowodowego.

Sąd odwoławczy nie uwzględnił wniosków apelującego o dopuszczenie dowodu
z dokumentów w postaci zaświadczeń o zatrudnieniu w warunkach szczególnych świadka B. S. oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach świadka J. M. na okoliczność uznania ich pracy za wykonywaną w warunkach szczególnych, tak, jak pracodawca uznawał też jego pracę. Dowody te nie mają bowiem żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia. Świadek S., jako malarz, zajmował bowiem
inne stanowisko, niż ubezpieczony. Natomiast świadectwo pracy w warunkach szczególnych świadka J. M., jako dokument prywatny, także nie stanowi dowodu potwierdzającego prawdziwość jego treści, tak, jak w przypadku takiego świadectwa przedłożonego przez ubezpieczonego.

Podobnie należy też ocenić listy płac ubezpieczonego, które w latach 1977-1992 wskazują na pobieranie przez niego dodatku za pracę w warunkach szczególnych. Były
one dołączone już do poprzedniego wniosku emerytalnego ubezpieczonego znajdującego się w jego aktach emerytalnych. Fakt wypłaty tego składnika wynagrodzenia nie potwierdza
sam przez się wykonywania przez ubezpieczonego stale i w pełnym wymiarze pracy
w warunkach szczególnych w sytuacji, gdy przeczy temu pozostały zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Tym samym, wbrew wymogom przewidzianym w art. 232 k.p.c., apelujący
nie udowodnił, by w jakimkolwiek okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze pracował w warunkach szczególnych, a tym bardziej, nie wykazał 15 lat takiej pracy. Sprawia to,
iż brak podstaw do przyjęcia, iż przysługuje mu z tego tytułu prawo do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym, jak prawidłowo ocenił to Sąd I instancji.

Mając powyższe na względzie, na mocy art. 385 k.p.c., apelację ubezpieczonego jako bezzasadną, należało oddalić.

/-/SSA T. Szweda /-/SSA M. Żurecki /-/SSO del. A. Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR