V CNP 6/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-11-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CNP 6/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko J.G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 listopada 2015 r.,
skargi J. G. o stwierdzenie niezgodności
z prawem części prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia
2014 r.,
oddala skargę.
2
UZASADNIENIE
Sąd pierwszej instancji w pkt 1 sentencji wyroku z dnia 30 października
2013 r. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 76.264 zł z ustawowymi
odsetkami od dnia 17 stycznia 2012 r.
Uwzględniając apelację pozwanego Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia
17 kwietnia 2014 r. zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten sposób, że zasądzoną
nim kwotę obniżył do 38.132 zł, w pozostałym zaś zakresie powództwo oddalił.
Wnioskiem z dnia 24 lipca 2014 r. powódka wniosła o uzupełnienie
(sprostowanie) lub wykładnię tej części wyroku, zarzucając, że Sąd odwoławczy nie
wypowiedział się w wyroku reformatoryjnym co do odsetek.
W dniu 12 sierpnia 2014 r. profesjonalny pełnomocnik powódki wniósł
o wykładnię wyroku Sądu Apelacyjnego w zakresie wskazania, czy wyrok ten
utrzymuje w mocy orzeczenie zasądzające odsetki, czy też oddala powództwo
w zakresie odsetek ustawowych.
Postanowieniem z dnia 1 września 2014 r. Sąd Apelacyjny dokonał wykładni
swego wyroku z dnia 17 kwietnia 2014 r. w punkcie 1 lit. a) sentencji, stwierdzając,
że rozstrzygnięcie w tym punkcie odnosi się jedynie do należności głównej, nie
dotyczy natomiast odsetek ustawowych, „… które – jak orzekł w swym wyroku Sąd
Okręgowy – należne są od tej kwoty …”.
Pozwany zaskarżył w części, tj. w pkt 1 lit. a) sentencji, wyrok Sądu
Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia 2014 r., w brzmieniu ustalonym postanowieniem
Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. o dokonaniu wykładni, tj. w zakresie
zasądzającym od pozwanego odsetki ustawowe od dnia 17 stycznia 2012 r.
Skarżący zarzucił naruszenie art. 352 k.p.c. w zw. z art. 325, 332, 365 § 1
i art. 366 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. poprzez uzupełnienie prawomocnego
wyroku o merytoryczne rozstrzygnięcie o należnych powódce odsetkach
ustawowych, dokonane w trybie wykładni wyroku, pomimo, że treść wyroku przed
dokonaniem wykładni nie budziła żadnych wątpliwości. Skarżący twierdzi, że przed
3
dokonaniem wykładni wyroku roszczenie o odsetki zostało oddalone, zaś wskutek
dokonania wykładni Sąd odwoławczy uznał, że roszczenie to zostało uwzględnione
na rzecz powódki.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Według art. 352 k.c., sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem
wątpliwości co do jego treści.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. (k. 306), mimo
mogących się prima facie nasuwać na jego tle odmiennych wniosków, nie zapadło
z naruszeniem wymagania art. 352 k.p.c. nakazującego dokonanie wykładni przez
sąd, który wydał wyrok. Jak wiadomo, Sąd Apelacyjny w postanowieniu tym
zaznaczył, że dokonał wykładni wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia
2014 r., jednakże ze względu na to, że Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji
pozwanego tymże wyrokiem reformatoryjnym z dnia 17 kwietnia 2014 r. uwzględnił
w części jego apelację, przedmiotem wykładni Sądu Apelacyjnego był w istocie ten
wyrok oraz wyrok Sądu I instancji. Innymi słowy, Sąd Apelacyjny w postanowieniu
z dnia 1 września 2014 r. wyjaśnił jak rozumiał swój wyrok reformatoryjny,
z uwzględnieniem wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 października 2013 r.,
w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego odsetek. Tylko w ten sposób Sąd
Apelacyjny mógł dokonać we wspomnianym zakresie wykładni swego wyroku
ograniczającego się do uwzględnienia w części apelacji pozwanego przez
obniżenie zasądzonej kwoty i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.
Wyrażony w zażaleniu pogląd, że wykładnia orzeczenia, podobnie jak
sprostowanie orzeczenia, nie może prowadzić do nowego rozstrzygnięcia ani
uzupełnienia poprzedniego rozstrzygnięcia, jest niewątpliwie trafny (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego z dni: 25 marca 1968 r., II PZ 21/68, niepubl.,
30 kwietnia 1970 r., II CZ 31/70, niepubl., 10 października 1978 r., IV CR 144/78,
niepubl., 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03, niepubl.). Nie można jednak zgodzić się ze
skarżącym, że postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r.
stanowiło niedopuszczalną w świetle art. 352 k.p.c. merytoryczną zmianę wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 30 października 2013 r. co do istoty sprawy i tym samym
4
uzasadniało uwzględnienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku.
Treść postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. mieści się
w dopuszczalnych granicach orzeczenia w przedmiocie wykładni wyroku (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03; postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r., III CZ 5/12). Sąd Apelacyjny odwołując
się do stanowiska zajmowanego przez skład orzekający podczas rozpoznawania
apelacji wyjaśnił i usunął wątpliwość traktowaną jako przeszkodę w wykonaniu
rozstrzygnięcia w zakresie dotyczącym ustawowych odsetek.
Dokonanej wykładni zaskarżonego rozpatrywaną obecnie skargą wyroku
reformatoryjnego Sądu Apelacyjnego nie sprzeciwia się także jego uzasadnienie,
w którym brak jest jakiegokolwiek argumentu, by Sąd ten oddalając powództwo
w pozostałym zakresie objął tym rozstrzygnięciem także oddalenie roszczenia
powódki o zasądzenie odsetek ustawowych.
Argumentem sprzeciwiającym się uwzględnieniu rozpoznawanej skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku jest to,
że „niezgodność z prawem” ma znaczenie autonomiczne i odnosi się do takich
tylko orzeczeń, które są niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi
różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć, albo
zostały wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub oczywiście
niewłaściwego zastosowania prawa (postanowienie SN z dnia 16 czerwca 2015 r.,
IV CNP 72/14). Takiego charakteru nie ma wyrok Sądu Apelacyjnego w części
zaskarżonej skargą, z uwzględnieniem dokonanej w tej części jego wykładni.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy oddalił skargę na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c.
eb
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. K.
przeciwko J.G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 5 listopada 2015 r.,
skargi J. G. o stwierdzenie niezgodności
z prawem części prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia
2014 r.,
oddala skargę.
2
UZASADNIENIE
Sąd pierwszej instancji w pkt 1 sentencji wyroku z dnia 30 października
2013 r. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 76.264 zł z ustawowymi
odsetkami od dnia 17 stycznia 2012 r.
Uwzględniając apelację pozwanego Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia
17 kwietnia 2014 r. zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 w ten sposób, że zasądzoną
nim kwotę obniżył do 38.132 zł, w pozostałym zaś zakresie powództwo oddalił.
Wnioskiem z dnia 24 lipca 2014 r. powódka wniosła o uzupełnienie
(sprostowanie) lub wykładnię tej części wyroku, zarzucając, że Sąd odwoławczy nie
wypowiedział się w wyroku reformatoryjnym co do odsetek.
W dniu 12 sierpnia 2014 r. profesjonalny pełnomocnik powódki wniósł
o wykładnię wyroku Sądu Apelacyjnego w zakresie wskazania, czy wyrok ten
utrzymuje w mocy orzeczenie zasądzające odsetki, czy też oddala powództwo
w zakresie odsetek ustawowych.
Postanowieniem z dnia 1 września 2014 r. Sąd Apelacyjny dokonał wykładni
swego wyroku z dnia 17 kwietnia 2014 r. w punkcie 1 lit. a) sentencji, stwierdzając,
że rozstrzygnięcie w tym punkcie odnosi się jedynie do należności głównej, nie
dotyczy natomiast odsetek ustawowych, „… które – jak orzekł w swym wyroku Sąd
Okręgowy – należne są od tej kwoty …”.
Pozwany zaskarżył w części, tj. w pkt 1 lit. a) sentencji, wyrok Sądu
Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia 2014 r., w brzmieniu ustalonym postanowieniem
Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. o dokonaniu wykładni, tj. w zakresie
zasądzającym od pozwanego odsetki ustawowe od dnia 17 stycznia 2012 r.
Skarżący zarzucił naruszenie art. 352 k.p.c. w zw. z art. 325, 332, 365 § 1
i art. 366 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. poprzez uzupełnienie prawomocnego
wyroku o merytoryczne rozstrzygnięcie o należnych powódce odsetkach
ustawowych, dokonane w trybie wykładni wyroku, pomimo, że treść wyroku przed
dokonaniem wykładni nie budziła żadnych wątpliwości. Skarżący twierdzi, że przed
3
dokonaniem wykładni wyroku roszczenie o odsetki zostało oddalone, zaś wskutek
dokonania wykładni Sąd odwoławczy uznał, że roszczenie to zostało uwzględnione
na rzecz powódki.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Według art. 352 k.c., sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem
wątpliwości co do jego treści.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. (k. 306), mimo
mogących się prima facie nasuwać na jego tle odmiennych wniosków, nie zapadło
z naruszeniem wymagania art. 352 k.p.c. nakazującego dokonanie wykładni przez
sąd, który wydał wyrok. Jak wiadomo, Sąd Apelacyjny w postanowieniu tym
zaznaczył, że dokonał wykładni wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 kwietnia
2014 r., jednakże ze względu na to, że Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji
pozwanego tymże wyrokiem reformatoryjnym z dnia 17 kwietnia 2014 r. uwzględnił
w części jego apelację, przedmiotem wykładni Sądu Apelacyjnego był w istocie ten
wyrok oraz wyrok Sądu I instancji. Innymi słowy, Sąd Apelacyjny w postanowieniu
z dnia 1 września 2014 r. wyjaśnił jak rozumiał swój wyrok reformatoryjny,
z uwzględnieniem wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30 października 2013 r.,
w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego odsetek. Tylko w ten sposób Sąd
Apelacyjny mógł dokonać we wspomnianym zakresie wykładni swego wyroku
ograniczającego się do uwzględnienia w części apelacji pozwanego przez
obniżenie zasądzonej kwoty i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.
Wyrażony w zażaleniu pogląd, że wykładnia orzeczenia, podobnie jak
sprostowanie orzeczenia, nie może prowadzić do nowego rozstrzygnięcia ani
uzupełnienia poprzedniego rozstrzygnięcia, jest niewątpliwie trafny (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego z dni: 25 marca 1968 r., II PZ 21/68, niepubl.,
30 kwietnia 1970 r., II CZ 31/70, niepubl., 10 października 1978 r., IV CR 144/78,
niepubl., 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03, niepubl.). Nie można jednak zgodzić się ze
skarżącym, że postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r.
stanowiło niedopuszczalną w świetle art. 352 k.p.c. merytoryczną zmianę wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 30 października 2013 r. co do istoty sprawy i tym samym
4
uzasadniało uwzględnienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku.
Treść postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 1 września 2014 r. mieści się
w dopuszczalnych granicach orzeczenia w przedmiocie wykładni wyroku (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., I CZ 17/03; postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r., III CZ 5/12). Sąd Apelacyjny odwołując
się do stanowiska zajmowanego przez skład orzekający podczas rozpoznawania
apelacji wyjaśnił i usunął wątpliwość traktowaną jako przeszkodę w wykonaniu
rozstrzygnięcia w zakresie dotyczącym ustawowych odsetek.
Dokonanej wykładni zaskarżonego rozpatrywaną obecnie skargą wyroku
reformatoryjnego Sądu Apelacyjnego nie sprzeciwia się także jego uzasadnienie,
w którym brak jest jakiegokolwiek argumentu, by Sąd ten oddalając powództwo
w pozostałym zakresie objął tym rozstrzygnięciem także oddalenie roszczenia
powódki o zasądzenie odsetek ustawowych.
Argumentem sprzeciwiającym się uwzględnieniu rozpoznawanej skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku jest to,
że „niezgodność z prawem” ma znaczenie autonomiczne i odnosi się do takich
tylko orzeczeń, które są niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi
różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć, albo
zostały wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub oczywiście
niewłaściwego zastosowania prawa (postanowienie SN z dnia 16 czerwca 2015 r.,
IV CNP 72/14). Takiego charakteru nie ma wyrok Sądu Apelacyjnego w części
zaskarżonej skargą, z uwzględnieniem dokonanej w tej części jego wykładni.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy oddalił skargę na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c.
eb