Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 145/15
POSTANOWIENIE
Dnia 12 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski
w sprawie z powództwa M. P.
przeciwko Zespołowi Szkół w B.
o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 12 stycznia 2016 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 2 grudnia 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej 120 zł
(sto dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 2 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Z. oddalił apelację powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w N. z 1 sierpnia 2014 r., którym oddalono
roszczenie powódki o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne i w
to miejsce tytułem odszkodowania z art. 45 § 1 k.p. zasądzono kwotę 12.150 zł.
Powódka zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego w całości, podnosząc zarzuty
naruszenia prawa materialnego, to jest: art. 45 § 3 k.p. w związku z art. 32 ust. 1
pkt 1 ustawy o związkach zawodowych poprzez pominięcie, że sąd pracy jest
związany treścią roszczenia wysuwanego przez pracownika objętego ochroną
przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, oraz, że zasądzenie
2
roszczenia alternatywnego w takim przypadku jest niemożliwe; (-) art. 5 k.p. w zw. z
art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela oraz art. 39 k.p., ponieważ powódce
wypowiedziano stosunek pracy w okresie 2 lat przed nabyciem przez nią prawa do
emerytury.
Według skarżącej przejęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, stosownie do
art. 3984
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c., uzasadnia istotna błędność
stanowiska przyjętego w zaskarżonym wyroku polegająca na niewłaściwej wykładni
art. 45 § 3 k.p. oraz art. 39 k.p. Skarżąca twierdził, że nieprawdziwą jest teza Sądu
Okręgowego, że art. 39 k.p. nie dotyczy stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego
na podstawie mianowania. Wskazuje, że wyrok Sądu Najwyższego z 2 sierpnia
2012 r., II PK 3/12, na którym oprał się Sąd Okręgowy, dotyczy nauczycielki, z którą
rozwiązano stosunek pracy na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela, a
nie art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela. Zdaniem skarżącej Sąd Okręgowy
zignorował przeciwne stanowiska wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z 10 sierpnia 1995 r., II SA 1894/95 dotyczącym
mianowanych pracowników NIK, wyrokach Sądu Najwyższego z 3 lutego 2010 r.
II PK 196/09 oraz z 10 marca 2011 r., III PK 46/2010 – dotyczących mianowanych
pracowników szkół wyższych, czy wyrokach Sądu Najwyższego z 28 marca
2002 r., I PKN 141/01 oraz 19 października 2010 r., II PK 85/10. Podnosi, że wyrok
Sądu Okręgowego pozostaje w sprzeczności z dominującymi poglądami
orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego oraz
oczywistym sensem ww. przepisów, także i prawa unijnego.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany wniósł o odmowę przyjęcia jej
do rozpoznania, w dalszej kolejności o jej oddalenie, a w każdym przypadku o
zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy, zważył co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1), istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości prawne
lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie (pkt 2), zachodzi nieważność
3
postępowania (pkt 3), lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (pkt 4).
Jeżeli okoliczności te nie zachodzą, Sąd Najwyższy, zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.,
uprawniony jest do wydania postanowienia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania.
Z uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wynika, że
skarżąca problem wykładni art. 45 § 3 k.p. oraz art. 39 k.p. kwalifikuje jednocześnie
w kategoriach okoliczności wymienionych w art. 3989
§ 1 pkt 1 oraz 2 k.p.c. W tym
miejscu należy podkreślić, że przesłanka przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania ze względu na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia
prawnego różni się od przesłanek wymienionych w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. Ten
sam problem prawny nie może być jednocześnie istotnym zagadnieniem prawnym,
które z założenia jest problemem charakteryzującym się „nowością”, oraz stanowić
przedmiot rozbieżnej wykładni w orzecznictwie bądź wypowiedziach doktryny (por.
przykładowo postanowienia SN z: 3 października 2013 r., III SK 11/13, LEX nr
1380967; 30 września 2014 r., III SK 2/14, LEX nr 1544567).
Niezależnie od powyższego, wskazane przez skarżącą kwestie prawne nie
uzasadniają przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Twierdzenie o występowaniu istotnego zagadnienia prawnego jest
uzasadnione tylko wtedy, kiedy przedstawiony problem prawny nie został jeszcze
rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy lub kiedy istnieją rozbieżne poglądy w tym
zakresie, wynikające z odmiennej wykładni przepisów konstruujących to
zagadnienie (por. postanowienie SN z 12 marca 2010 r., II UK 400/09, LEX nr
577468). Z kolei jeżeli chodzi o przesłankę tzw. „przedsądu” ujętą w art. 3989
§ 1
pkt 2 k.p.c., to w sprawie nie istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, gdy Sąd Najwyższy zajął już stanowisko w kwestii wykładni powołanych
przepisów i wyraził swój pogląd we wcześniejszych orzeczeniach, a nie zachodzą
żadne okoliczności uzasadniające zmianę tego poglądu (por. postanowienie SN z
17 czerwca 2014 r., II UK 43/14, LEX nr 1738487 oraz powołane tam orzeczenia).
Uwzględniając powyższe, przechodząc do oceny okoliczności mających
uzasadniać przyjęcie skargi do rozpoznania, problem wykładni art. 45 § 3 k.p. i
wyprowadzonego z tego przepisu zakazu nieuwzględniania żądania pracownika
4
objętego ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy
sformułowano w oderwaniu od konstrukcji prawnej zastosowanej w zaskarżonym
wyroku. Sąd Okręgowy oceniając zasadność roszczenia powódki o przywrócenie
do pracy, podzielając w tej kwestii stanowisko Sądu Rejonowego o zasądzeniu
odszkodowania w miejsce przywrócenia do pracy, zastosował art. 8 k.p. W
orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalonym jest stanowisko, że żądanie
przywrócenia do pracy skierowane przez pracownika, którego trwałość stosunku
pracy jest chroniona przepisami szczególnymi, w tym na podstawie art. 32 ust. 1
pkt 1 ustawy o związkach zawodowych, podlega ocenie z perspektywy art. 8 k.p.
(wyrok SN z 11 września 2001 r., I PKN 619/00, OSNP 2003 nr 16, poz. 376; wyrok
SN z 3 sierpnia 2007 r., I PK 82/07, LEX nr 470023 oraz powołane tam orzeczenia;
wyrok SN z 14 maja 2014 r., II PK 202/13, LEX nr 1475082 oraz powołane tam
orzeczenia). Sformułowany przez skarżącą problem wykładni art. 45 § 3 k.p. nie
jest zatem problemem nowym. Został rozstrzygnięty w orzecznictwie Sądu
Najwyższego i nie wywołuje rozbieżności. Skarżąca jednocześnie nie wskazała
okoliczności i argumentów prawnych uzasadniających zmianę przyjętego w
orzecznictwie stanowiska.
Jeżeli chodzi o wykładnię art. 39 k.p., a dokładniej o wyłączenie
zastosowania tego przepisu do rozwiązania stosunku pracy z mianowanym
nauczycielem, to również nie jest to zagadnienie nowe. W tej kwestii w sposób
jednoznaczny wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 2 sierpnia 2012 r. II PK
3/12 (LEX nr 1232774), a wyrok ten został uwzględniony przy wydawaniu
zaskarżonego wyroku. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego regulacja
sposobów i trybu rozwiązania, zmiany lub rozwiązania stosunku pracy
mianowanego nauczyciela jest w Karcie Nauczyciela wyczerpująca i zupełna.
Oznacza to, że art. 39 k.p., który reguluje wyłącznie zakaz wypowiadania umów o
pracę, nie został włączony do szczególnej regulacji statusu nauczycieli
mianowanych (wyrok SN z 2 sierpnia 2012 r., II PK 3/12; postanowienie SN z 19
listopada 2013 r., I PK 155/13, LEX nr 1554909). W tym kontekście warto również
odnotować stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 26 czerwca
2013 r., I PZP 1/13 (OSNP 2013 nr 23-24, poz. 270), o wyczerpującym (zupełnym)
uregulowaniu sposobów i trybu rozwiązania nauczycielskich stosunków pracy
5
(z wyjątkiem nieuregulowanych w Karcie Nauczyciela sankcji niezgodnych z
prawem czynności pracodawcy zmierzających do ustania nauczycielskich
stosunków pracy) w razie zaistnienia okoliczności wymuszających ograniczenie
stanu nauczycielskiego zatrudnienia, o których mowa w art. 20 ust. 1 Karty
Nauczyciela, co eliminuje możliwość posiłkowego stosowania art. 41 k.p. w związku
z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela przy rozwiązywaniu nauczycielskich stosunków
pracy.
Wskazane w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania
orzeczenia również nie uzasadniają tezy o występowaniu rozbieżności odnośnie
wyłączenia zastosowania art. 39 k.p. do nauczycieli zatrudnionych na podstawie
mianowania. Wymienione przez skarżącą orzeczenia dotyczą innych grup
pracowników, do których nie znajduje zastosowania ustawa – Karta Nauczyciela.
Odnosząc się z kolei do przywołanego we wniosku wyroku Sądu Najwyższego z 19
października 2010 r., II PK 85/10 (LEX nr 687021), za objęciem nauczycielki
zatrudnionej na podstawie mianowania szczególną ochroną przed wypowiedzeniem
i rozwiązanym stosunku pracy w okresie ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego
(art. 177 § 1 k.p. w zw. z art. 91c ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela), przemawia
zasada prawa pracy ochrony macierzyństwa oraz potrzeba uwzględnienia przy
wykładni prawa polskiego regulacji prawa unijnego oraz międzynarodowego. Tego
rodzaju argumentacji brak w odniesieniu do możliwości zastosowania art. 39 k.p. w
zw. z art. 91c ustawy Karta Nauczyciela do nauczyciela zatrudnionego na
podstawie mianowana.
Z tych względów, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., orzeczono jak w
sentencji postanowienia.
O kosztach postępowania wywołanych wniesieniem skargi kasacyjnej
orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 99 oraz art. 108 § 1 k.p.c. w związku z
art. 391 § 1 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c.
eb

II PK 145/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia