V KO 13/16
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:01-03-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KO 13/16
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie zażalenia R. B.
na postanowienie prokuratora Prokuratury Rejonowej w O.
z dnia 3 grudnia 2015r., o odmowie wszczęcia śledztwa
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 lutego 2016 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w O.
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na
dobro wymiaru sprawiedliwości
na podstawie art. 37 kpk
p o s t a n o w i ł:
wniosku nie uwzględnić
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w O. rozpoznał sprawę z powództwa R. B. przeciwko
Urzędowi Gminy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. Wyrokiem z dnia 11
września 2015 r., oddalił powództwo, przy czym przewodniczącym składu
orzekającego był sędzia Sądu Rejonowego P. S. Po zakończeniu postępowania w
Sądzie Rejonowym R. B. wniósł apelację do sądu wyższej instancji, ale też
zawiadomił Prokuratora Rejonowego w O. o możliwości popełnienia przestępstwa
przez wymienionego sędziego, wskazując, że w grę wchodzi kwalifikacja z art. 231,
235 i 271 k.k.
Prokurator Prokuratury Rejonowej w O. postanowieniem z dnia 3 grudnia
2015 r., na podstawie art. 305 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. odmówił
wszczęcia śledztwa „w sprawie dokonanego w okresie od dnia 19 czerwca 2015 r.
2
do 28 września 2015 r. w O. przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków
przez funkcjonariusza publicznego – sędziego Sądu Rejonowego P. S. w toku
postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z powództwa R. B. przeciwko Urzędowi Gminy w sprawie uznania
wypowiedzenia za bezskuteczne (…), to jest o czyn z art. 231 § 1 k.k. i art. 235 k.k.
i art. 271 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. wobec stwierdzenia braku znamion
czynu zabronionego”.
Postanowienie to zaskarżył R. B., zaś właściwy do rozpoznania zażalenia
Sąd Rejonowy w O. postanowieniem z dnia 12 stycznia 2016 r., na podstawie art.
37 k.p.k. wystąpił do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy do rozpoznania
innemu sądowi równorzędnemu, położonemu poza obszarem właściwości Sądu
Okręgowego w O., z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości. W uzasadnieniu
wskazał, że nie byłoby właściwe, by sprawę dotyczącą sędziego rozpoznawał sąd,
w którym ten sędzia pełni służbę (także inny sąd podległy Sądowi Okręgowemu w
O.), w szczególności dlatego, że w odbiorze społecznym mogłoby to zrodzić
przekonanie o braku warunków do bezstronnego i obiektywnego rozpoznania przez
sąd właściwy. Jako dodatkowy argument przemawiający za przekazanie sprawy
innemu sądowi wskazano „podnoszony przez pokrzywdzonego w niewybrednych
słowach w piśmie uzupełniającym zażalenie brak obiektywizmu opolskiego wymiaru
sprawiedliwości”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek Sądu Rejonowego w O. nie zasługuje na uwzględnienie. W
praktyce zdarza się, że niezadowolona z rozstrzygnięcia strona procesu składa
skargi na sędziego, a nawet dąży do wszczęcie przeciwko niemu postępowania
karnego, doszukując się w zachowaniu sędziego cech przestępstwa, zazwyczaj
określonego w art. 231 § 1 k.k. W wypadku odmowy prokuratora wszczęcia
postępowania i złożenia na wydane w tej materii postanowienie zażalenia,
najczęściej trafia ono do sądu, w którym służbę pełni sędzia, którego sprawa
dotyczy. W oparciu o tę okoliczność sąd właściwy niekiedy występuje o
przekazanie do rozpoznania sprawy innemu sądowi w trybie art. 37 k.p.k.,
argumentując, że przemawia za tym dobro wymiaru sprawiedliwości. Jak to jednak
niejednokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, zwracając uwagę na wyjątkowy
3
charakter instytucji określonej w tym przepisie, fakt, iż strona formułuje zarzuty pod
adresem sędziego, nie może być automatycznie traktowany jako okoliczność
uzasadniająca wątpliwości co do bezstronności sądu właściwego do rozpoznania
zażalenia na postanowienie prokuratora. Konieczna jest weryfikacja realiów i
specyfiki danej sprawy, przy uwzględnieniu zakresu orzekania sądu, przy czym
przekonanie o braku możliwości obiektywnego rozpoznania sprawy przez sąd
miejscowo właściwy musi być oparte na racjonalnych i rzeczywistych przesłankach
(zob. np. postanowienia z dnia: 19 kwietnia 2012 r., III KO 10/12, LEX nr 1163345;
27 września 2013 r. II KO 54/13, LEX nr 1375173; 23 października 2013 r., IV KO
68/13, LEX nr 1385595; 27 listopada 2013 r., LEX nr 1396789; 13 marca 2014 r., IV
KO 16/14, LEX nr 1466520; 24 września 2014 r., IV KO 65/14, LEX nr 1508987). W
niniejszej sprawie w grę nie wchodzi wydanie rozstrzygnięcia przesądzającego o
odpowiedzialności karnej sędziego, ale zbadanie prawidłowości postanowienia
prokuratora pod kątem przyjętej podstawy procesowej oraz czy czyn objęty
zawiadomieniem zawiera znamiona czynu zabronionego. Przy rozpatrywaniu, czy
zachodzą przesłanki do przekazania sprawy innemu sądowi na podstawie art. 37
k.p.k. trudno też pominąć, że zarzuty stawiane sędziemu przez R. B. dotyczą
sposobu prowadzenia postępowania i treści pisemnego uzasadnienia wyroku, a
więc wykonywania rutynowych obowiązków służbowych oraz że brak jest
informacji, iż z powodu zastrzeżeń co do sposobu wykonywania tych obowiązków
przez sędziego inicjowano wobec niego postępowanie dyscyplinarne.
Argumentem zupełnie chybionym jest wskazanie przez Sąd Rejonowy na
fakt sugerowania przez R. B. braku obiektywizmu o. wymiaru sprawiedliwości.
Łatwość formułowania negatywnych ocen przez wnoszącego zażalenie z
pewnością nie może być uznana za okoliczność przemawiającą za odstąpieniem
od będącej elementem rzetelnego procesu zasady rozpoznania sprawy przez sąd
miejscowo właściwy. Można przy tym zauważyć, że brak zaufania skarżącego do
sądów opolskich najwyraźniej nie odnosi się do Sądu Rejonowego w O., skoro z
kierowanych do tego Sądu pism (zażalenia, uzupełnienia zażalenia) nie wynika, by
domagał się on rozpoznania sprawy przez inny sąd. W istocie oczekuje, by
zażalenie rozpoznał Sąd Rejonowy w O., jednak w sposób wnikliwy, z udzieleniem
odpowiedzi „na każde z 20 zarzutów”.
4
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie zażalenia R. B.
na postanowienie prokuratora Prokuratury Rejonowej w O.
z dnia 3 grudnia 2015r., o odmowie wszczęcia śledztwa
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 lutego 2016 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w O.
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu z uwagi na
dobro wymiaru sprawiedliwości
na podstawie art. 37 kpk
p o s t a n o w i ł:
wniosku nie uwzględnić
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w O. rozpoznał sprawę z powództwa R. B. przeciwko
Urzędowi Gminy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. Wyrokiem z dnia 11
września 2015 r., oddalił powództwo, przy czym przewodniczącym składu
orzekającego był sędzia Sądu Rejonowego P. S. Po zakończeniu postępowania w
Sądzie Rejonowym R. B. wniósł apelację do sądu wyższej instancji, ale też
zawiadomił Prokuratora Rejonowego w O. o możliwości popełnienia przestępstwa
przez wymienionego sędziego, wskazując, że w grę wchodzi kwalifikacja z art. 231,
235 i 271 k.k.
Prokurator Prokuratury Rejonowej w O. postanowieniem z dnia 3 grudnia
2015 r., na podstawie art. 305 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. odmówił
wszczęcia śledztwa „w sprawie dokonanego w okresie od dnia 19 czerwca 2015 r.
2
do 28 września 2015 r. w O. przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków
przez funkcjonariusza publicznego – sędziego Sądu Rejonowego P. S. w toku
postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z powództwa R. B. przeciwko Urzędowi Gminy w sprawie uznania
wypowiedzenia za bezskuteczne (…), to jest o czyn z art. 231 § 1 k.k. i art. 235 k.k.
i art. 271 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. wobec stwierdzenia braku znamion
czynu zabronionego”.
Postanowienie to zaskarżył R. B., zaś właściwy do rozpoznania zażalenia
Sąd Rejonowy w O. postanowieniem z dnia 12 stycznia 2016 r., na podstawie art.
37 k.p.k. wystąpił do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy do rozpoznania
innemu sądowi równorzędnemu, położonemu poza obszarem właściwości Sądu
Okręgowego w O., z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości. W uzasadnieniu
wskazał, że nie byłoby właściwe, by sprawę dotyczącą sędziego rozpoznawał sąd,
w którym ten sędzia pełni służbę (także inny sąd podległy Sądowi Okręgowemu w
O.), w szczególności dlatego, że w odbiorze społecznym mogłoby to zrodzić
przekonanie o braku warunków do bezstronnego i obiektywnego rozpoznania przez
sąd właściwy. Jako dodatkowy argument przemawiający za przekazanie sprawy
innemu sądowi wskazano „podnoszony przez pokrzywdzonego w niewybrednych
słowach w piśmie uzupełniającym zażalenie brak obiektywizmu opolskiego wymiaru
sprawiedliwości”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek Sądu Rejonowego w O. nie zasługuje na uwzględnienie. W
praktyce zdarza się, że niezadowolona z rozstrzygnięcia strona procesu składa
skargi na sędziego, a nawet dąży do wszczęcie przeciwko niemu postępowania
karnego, doszukując się w zachowaniu sędziego cech przestępstwa, zazwyczaj
określonego w art. 231 § 1 k.k. W wypadku odmowy prokuratora wszczęcia
postępowania i złożenia na wydane w tej materii postanowienie zażalenia,
najczęściej trafia ono do sądu, w którym służbę pełni sędzia, którego sprawa
dotyczy. W oparciu o tę okoliczność sąd właściwy niekiedy występuje o
przekazanie do rozpoznania sprawy innemu sądowi w trybie art. 37 k.p.k.,
argumentując, że przemawia za tym dobro wymiaru sprawiedliwości. Jak to jednak
niejednokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, zwracając uwagę na wyjątkowy
3
charakter instytucji określonej w tym przepisie, fakt, iż strona formułuje zarzuty pod
adresem sędziego, nie może być automatycznie traktowany jako okoliczność
uzasadniająca wątpliwości co do bezstronności sądu właściwego do rozpoznania
zażalenia na postanowienie prokuratora. Konieczna jest weryfikacja realiów i
specyfiki danej sprawy, przy uwzględnieniu zakresu orzekania sądu, przy czym
przekonanie o braku możliwości obiektywnego rozpoznania sprawy przez sąd
miejscowo właściwy musi być oparte na racjonalnych i rzeczywistych przesłankach
(zob. np. postanowienia z dnia: 19 kwietnia 2012 r., III KO 10/12, LEX nr 1163345;
27 września 2013 r. II KO 54/13, LEX nr 1375173; 23 października 2013 r., IV KO
68/13, LEX nr 1385595; 27 listopada 2013 r., LEX nr 1396789; 13 marca 2014 r., IV
KO 16/14, LEX nr 1466520; 24 września 2014 r., IV KO 65/14, LEX nr 1508987). W
niniejszej sprawie w grę nie wchodzi wydanie rozstrzygnięcia przesądzającego o
odpowiedzialności karnej sędziego, ale zbadanie prawidłowości postanowienia
prokuratora pod kątem przyjętej podstawy procesowej oraz czy czyn objęty
zawiadomieniem zawiera znamiona czynu zabronionego. Przy rozpatrywaniu, czy
zachodzą przesłanki do przekazania sprawy innemu sądowi na podstawie art. 37
k.p.k. trudno też pominąć, że zarzuty stawiane sędziemu przez R. B. dotyczą
sposobu prowadzenia postępowania i treści pisemnego uzasadnienia wyroku, a
więc wykonywania rutynowych obowiązków służbowych oraz że brak jest
informacji, iż z powodu zastrzeżeń co do sposobu wykonywania tych obowiązków
przez sędziego inicjowano wobec niego postępowanie dyscyplinarne.
Argumentem zupełnie chybionym jest wskazanie przez Sąd Rejonowy na
fakt sugerowania przez R. B. braku obiektywizmu o. wymiaru sprawiedliwości.
Łatwość formułowania negatywnych ocen przez wnoszącego zażalenie z
pewnością nie może być uznana za okoliczność przemawiającą za odstąpieniem
od będącej elementem rzetelnego procesu zasady rozpoznania sprawy przez sąd
miejscowo właściwy. Można przy tym zauważyć, że brak zaufania skarżącego do
sądów opolskich najwyraźniej nie odnosi się do Sądu Rejonowego w O., skoro z
kierowanych do tego Sądu pism (zażalenia, uzupełnienia zażalenia) nie wynika, by
domagał się on rozpoznania sprawy przez inny sąd. W istocie oczekuje, by
zażalenie rozpoznał Sąd Rejonowy w O., jednak w sposób wnikliwy, z udzieleniem
odpowiedzi „na każde z 20 zarzutów”.
4
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
kc