Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 229/13
POSTANOWIENIE
Dnia 18 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski
w sprawie z odwołania J. S.
od decyzji Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r., w przedmiocie
przeniesienia na inne miejsce służbowe,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 marca 2016 r.,
1. oddala wniosek o przywrócenie terminu,
2. odrzuca odwołanie.
UZASADNIENIE
Pismem (decyzją) z dnia 13 grudnia 2007 r., Podsekretarz Stanu w
Ministerstwie Sprawiedliwości, działając z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości,
przeniósł J. S. (sędziego Sądu Rejonowego w […]) z dniem 1 stycznia 2008 r. na
stanowisko sędziego Sądu Rejonowego […]. Podstawę prawną przedmiotowej
decyzji stanowił art. 75 § 2 pkt 1 i § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o
ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.; obecnie jednolity
tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 133 ze zm.; dalej „Prawo o u.s.p.”) w związku z § 1 i § 2
pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 2007 r. w sprawie
zniesienia Sądu Rejonowego w […], utworzenia Sądów Rejonowych: […] oraz
zmiany rozporządzenia w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów
rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz.U. Nr 163, poz.
1161).
W dniu 18 października 2013 r. (data stempla pocztowego) sędzia J. S.
2
złożyła w Sądzie Najwyższym odwołanie od powyższej decyzji, domagając się jej
uchylenia „jako nieważnej i sprzecznej z prawem”. Wraz z odwołaniem odwołująca
się przedstawiła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania i
„przyjęcie odwołania do rozpoznania”. W uzasadnieniu tego wniosku sędzia
wywiodła, że 11 października 2013 r. zapoznała się z pisemnym uzasadnieniem
uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2013 r., III CZP
46/13 (OSNC 2013 nr 12, poz. 135), w którym sformułowano pogląd, zgodnie z
którym „uprawnienie do przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe
przysługuje wyłącznie Ministrowi Sprawiedliwości, w związku z czym nie może być
przekazane innej osobie, w tym sekretarzowi lub podsekretarzowi stanu (...) w tej
sytuacji decyzja o przeniesieniu na inne miejsce służbowe podjęta przez inną
osobę, także z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości, jest wadliwa (bezprawna), a
sędzia, którego ona dotyczy, nie może wykonywać władzy jurysdykcyjnej w sądzie
(na obszarze jurysdykcyjnym), do którego został przeniesiony; skład orzekający z
jego udziałem jest zatem sprzeczny z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4
k.p.c.”. Zdaniem odwołującej się, „przyjęcie odwołania do rozpoznania przez Sąd
Najwyższy wydaje się jedyną możliwą drogą do ewentualnego wyeliminowania
przedmiotowej wadliwej decyzji o przeniesieniu sędziego na inne miejsce
służbowe”. Sędzia podniosła, że zaistniała sytuacja jest „na tyle precedensowa,
istotna i wyjątkowa”, iż uzasadnia przywrócenie terminu do wniesienia odwołania,
mimo jego znacznego przekroczenia.
W odpowiedzi na odwołanie Minister Sprawiedliwości w pierwszej kolejności
wniósł o odrzucenie odwołania (jako złożonego po terminie), a w razie
„merytorycznego rozpoznania” o jego oddalenie.
Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2014 r. Sąd Najwyższy odroczył
rozpoznanie odwołania do czasu rozstrzygnięcia pytania prawnego
przedstawionego Trybunałowi Konstytucyjnemu w sprawie III KRS 34/12.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawę, w której wniesiono do Sądu Najwyższego odwołanie od decyzji
Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe bez
3
jego zgody (art. 75 § 4 Prawa o u.s.p.), należy kwalifikować tak, jak sprawę
zainicjowaną odwołaniem od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa (art. 44 ustawy
z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, Dz.U. Nr 126, poz. 714 ze
zm.; por. uzasadnienie uchwały składu całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i
Spraw Publicznych Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2004 r., III PZP 2/04,
OSNP 2005 nr 9, poz. 121). W myśl art. 44 ust. 3 tej ustawy do postępowania przed
Sądem Najwyższym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o
skardze kasacyjnej (por. też postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 maja
2013 r., III KRS 166/13, LEX nr 1422051 oraz z dnia 10 czerwca 2014 r., III KRS
73/13, LEX nr 1483408). Odwołanie sędziego od decyzji Ministra Sprawiedliwości w
przedmiocie zmiany miejsca służbowego jest więc szczególnym (nadzwyczajnym)
środkiem zaskarżenia a sprawa prowadzona wskutek tego odwołania jest sprawą
cywilną, ale w znaczeniu formalnym (art. 1 in fine k.p.c.), która podlega rozpoznaniu
tylko w jednej „instancji” przez Sąd Najwyższy, przy czym przedmiot rozpoznania
został w niej ograniczony do badania zasadności zarzutów odwołania.
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości w terminie
dwutygodniowym od doręczenia decyzji z uzasadnieniem (art. 44 ust. 2 powołanej
ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa), z tym że w rozpoznawanej sprawie -
zgodnie z ówcześnie obowiązującym stanem prawnym - termin wynosił 30 dni od
daty doręczenia decyzji Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu sędziego na inne
miejsce służbowe (art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa, jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 67 ze zm.). Termin ten
(o którym wyraźnie pouczono odwołującą się w treści spornej decyzji) został
naruszony w sposób oczywisty, bo odwołanie wniesiono po niemal 6 latach od
momentu, w którym należało dokonać tej czynności.
Skoro do postępowania odwoławczego przed Sądem Najwyższym mają
zastosowanie przepisy o skardze kasacyjnej, to w sprawie z odwołania od decyzji
Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe bez
jego zgody (art. 75 § 4 Prawa o u.s.p.) stosuje się również (odpowiednio) regulacje
w zakresie uchybienia i przywrócenia terminu (art. 167-172 k.p.c.). Odwołanie
wniesione po upływie ustawowego terminu podlega odrzuceniu (art. 3986
§ 2 k.p.c.
w związku z art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie
4
Sądownictwa) przez Sąd Najwyższy, który jest też właściwy do przywrócenia tego
terminu (art. 168 i 169 w związku z art. 39821
k.p.c.; tak wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 12 sierpnia 2014 r., III KRS 30/14, OSNP 2016 nr 2, poz. 28).
W rozpoznawanej sprawie nie występują przesłanki przywrócenia terminu do
wniesienia odwołania, zwłaszcza że po upływie roku od uchybionego terminu, jego
przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych (art. 169 § 4
k.p.c.). Argumentem świadczącym o potrzebie uwzględnienia wniosku o
przywrócenie terminu nie może być powołanie się na motywy uchwały
powiększonego składu Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2013 r., III CZP 46/13.
Wprawdzie w późniejszej uchwale pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 28
stycznia 2014 r., BSA I-4110-4/13 (OSNC 2014 nr 5, poz. 49; OSNKW 2014 nr 4,
poz. 31; Przegląd Sejmowy 2014 nr 3, s. 193, z glosą J. Ciapały; OSP 2015 nr 3,
z glosą E. Mazurczak-Jasińskiej) uznano, że w wydaniu decyzji o przeniesieniu
sędziego na inne miejsce służbowe na podstawie art. 75 § 3 w związku z art. 75 § 2
pkt 1 Prawa o u.s.p., Minister Sprawiedliwości nie może być zastąpiony przez
sekretarza ani podsekretarza stanu, jednakże równocześnie stwierdzono, iż
wykładnia dokonana w uchwale wiąże od chwili jej podjęcia. Oznacza to, że
wykładnia przyjęta w tej uchwale pełnego składu Sądu Najwyższego nie ma
zastosowania do decyzji Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu sędziego
wydanych na podstawie art. 75 § 2 pkt 1 w związku z art. 75 § 3 Prawa o u.s.p.
przed podjęciem uchwały (przed 28 stycznia 2014 r.). A więc, wszystkie decyzje
wydane przed podjęciem tej uchwały, podpisane przez sekretarzy lub
podsekretarzy stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, należy uznać za skuteczne,
niewymagające jakichkolwiek aktów konwalidacyjnych lub konwalescencyjnych.
Wobec tego wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania jako
nieuzasadniony podlegał oddaleniu, zaś odwołanie - jako wniesione z
przekroczeniem terminu - odrzuceniu, o czym Sąd Najwyższy orzekł na podstawie
powołanych przepisów.
kc