Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 7/16
POSTANOWIENIE
Dnia 6 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi pozwanej
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 czerwca 2012 r., sygn. akt V ACa …/12,
w sprawie z powództwa "B." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w likwidacji w W.
przeciwko M. G.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 6 kwietnia 2016 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 września 2015 r., sygn. akt V ACa …/15,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 28 września 2015 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
M. G. o wznowienie postępowania, ponieważ nie została ona oparta na ustawowej
podstawie wznowienia (art. 410 § 1 k.p.c.). Z uzasadnienia postanowienia
wynika, że M. G. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnie
wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 28 czerwca 2012 r., sygn. akt V Ca …/12,
oddalającym apelację od wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia 19 października
2011 r., sygn. akt I C …/09, którym uznano za bezskuteczną w stosunku do
wierzyciela „B.” sp. z o.o. darowiznę dwóch lokali mieszkalnych, położonych w B.
przy ul. K. […], co do udziału we własności tych lokali w wysokości ½ części oraz
lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. K. […]. Jako podstawę prawną
wznowienia wskazała wykrycie okoliczności faktycznych w postaci dowiedzenia
w dniu 23 czerwca 2015 r., że B. K., jedyny wspólnik i prezes zarządu spółki „B.”,
nigdy nie miał licencji pośrednika obrotu nieruchomościami, co oznacza, iż umowa
dotycząca czynności związanych z pozyskiwaniem terenów pod inwestycję,
zawarta pomiędzy T. G., wspólnikiem spółki cywilnej A., a prezesem zarządu B. K.,
działającym w imieniu spółki „B.”, jest nieważna.
Zdaniem Sądu z wniesionej skargi o wznowienie postępowania nie
wynika, że wskazana w niej podstawa wznowienia, przewiedziana w art. 403 § 2
k.p.c., rzeczywiście zachodzi. Nie można bowiem przyjąć, że okoliczność,
iż prezes B. K. nie figurował w rejestrze pośredników obrotu nieruchomościami
stanowiła fakt niedostępny skarżącej w toku prawomocnie zakończonego
postępowania sądowego. Mogła ona bowiem w toku tego postępowania, podobnie
jak zrobiono to w innej wskazanej przez nią sprawie, także zażądać
przeprowadzenia wywiadu w Ministerstwie Infrastruktury, dotyczącego licencji B. K.
Niedostępność rejestru pośredników obrotu nieruchomościami w internecie z
powodu jego zamknięcia nie stanowiła więc przeszkody do uzyskania stosownych
informacji.
3
W zażaleniu pełnomocnik M. G. zarzucił naruszenie art. 403 § 2 w związku z
art. 401 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 w związku z art. 361 k.p.c. i wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. podstawą wznowienia postępowania może być
także późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych lub środków dowodowych.
W literaturze i w orzecznictwie przyjmuje się, że wykrycie w rozumieniu
przytoczonego przepisu okoliczności faktycznych lub środków dowodowych
oznacza powzięcie o nich wiadomości w sposób umożliwiający ich powołanie
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., III CKN 458/99,
nie publ., i z dnia 26 stycznia 2011 r., II CZ 180/10, nie publ.).
Trafny jest pogląd Sądu, nawiązujący do orzecznictwa (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, nie publ., i z dnia
7 marca 2007 r., II CZ 5/07, nie publ.), że niemożność skorzystania w poprzednim
postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie
zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu,
a tylko na skutek opieszałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny
potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła. Jego zastosowanie wymaga
jednak dokonania odpowiednich ustaleń.
Tymczasem z zaskarżonego postanowienia nie wynika - co trafnie
zarzucono w zażaleniu – na jakiej podstawie Sąd uznał, że skarżąca mogła
już w postępowaniu sądowym, którego wznowienia domaga się, powołać
i wykazać okoliczność, iż B. K. nigdy nie miał licencji pośrednika obrotu
nieruchomościami. Uszły uwagi Sądu zawarte w skardze o wznowienie
postępowania okoliczności mogące mieć znaczenie dla oceny, czy zachodzi
wskazana w niej podstawa wznowienia. Chodzi tu np. o zdarzenia, z których wynika,
że pierwsze wątpliwości dotyczące kwestii posiadania przez B. K. licencji
pośrednika obrotu nieruchomościami pojawiły się dopiero na początku 2015 r., a
więc blisko trzy lata po prawomocnym zakończeniu postępowania będącego
przedmiotem wznowienia, czy okoliczności związane z korzystającymi
z domniemania prawdziwości wpisami w Krajowym Rejestrze Sądowym, z których
4
wynika, że przedmiot działalności spółki „B.” stanowiło pośrednictwo w obrocie
nieruchomościami. W tej sytuacji nie można odeprzeć zarzutu skarżącej, że Sąd
z naruszeniem art. 403 § 2 w związku z art. 410 § 1 k.p.c. uznał, iż nie zachodzi
wskazana w skardze podstawa wznowienie postępowania. Nie można także
odmówić skarżącej racji, że Sąd z naruszeniem art. 328 § 1 w związku z art. 361
k.p.c. nie odniósł się w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia do wszystkich
podniesionych w skardze okoliczności mogących mieć znaczenie dla oceny,
czy została ona oparta na ustawowej podstawie wznowienia.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, samo sformułowanie podstawy
wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza
oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli przytoczona podstawa
rzeczywiście nie istnieje (por. postanowienia Najwyższego z dnia 15 czerwca
2005 r., IV CZ 50/05, niepubl., z dnia 15 września 2005 r., II CZ 78/05, niepubl.,
i z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 36/06, niepubl.). Jednakże odrzucenie skargi
o wznowienie postępowania - na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. - dlatego,
że wskazana w skardze podstawa wznowienia nie występuje, jest możliwe jedynie
wtedy, gdy nie zachodzą żadne w tym względzie wątpliwości. (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z 5 lutego 2009 r., I CZ 4/09, nie publ., z 18 stycznia 2012 r.,
II CZ 146/11, nie publ. i z dnia 21 lutego 2013 r., IV CZ 179/12, nie publ.).
Wydanie zaskarżonego postanowienia z naruszeniem przytoczonych przepisów
prawa nie pozwala przyjąć, że taka sytuacja zachodzi w sprawie.
Ponadto zbadania wymaga, z uwzględnieniem podniesionych przez
spółkę „B.” w piśmie z dnia 29 marca 2016 r. nowych faktów i dowodów,
kwestia wniesienia skargi o wznowienie postępowania z zachowaniem terminu
przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c. Zbadanie tej kwestii, ze względu na
specyfikę postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym, który nie
jest sądem faktu i nie może dokonywać ustaleń odmiennych niż sąd drugiej
instancji, nie było bowiem możliwe na etapie postępowania przed Sądem
Najwyższym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2001 r.,
IV CZ 64/01, OSNC 2002 r., nr 3, poz. 36).
5
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
kc
jw
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13