IV CZ 12/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:07-08-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II CSK 235/14 III CZ 153/02 III CZ 88/06 III CZ 98/02 IV CZ 36/13 IV CZ 7/12 V CZ 66/07 II CZ 25/02 IV CR 34/06 IV CZ 20/01
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 12/15
POSTANOWIENIE
Dnia 21 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku I. K.
przy uczestnictwie J. K.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 maja 2015 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 19 stycznia 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 19 stycznia 2015 r. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika na postanowienie tego Sądu z dnia 18 czerwca 2014 r.
ze względu na jej niedopuszczalność w świetle art. 5191
§ 2 k.p.c. W uzasadnieniu
wyjaśnił, że w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej między małżonkami skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w myśl
wymienionego przepisu, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa od kwoty
stu pięćdziesięciu tysięcy złotych. Uczestnik określił wprawdzie wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 186 333 zł, lecz w rzeczywistości jest ona o wiele niższa i nie
sięga sumy wymaganej przez art. 5191
§ 2 k.p.c.: wynosi - jak ustalił Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 15 stycznia 2015 r. - 54 028,32 zł.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 19 stycznia 2015 r.
uczestnik zakwestionował zasadność odrzucenia jego skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W tzw. sprawach działowych obowiązek podania we wniosku o wszczęcie
postępowania wartości przedmiotu sprawy (art. 511 w związku z art. 187 § 1 pkt 1
i art. 19 § 2 k.p.c.), a w apelacji - wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 368 § 2
w związku z art. 19 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.), został zmodyfikowany przez art. 684,
art. 567 § 3 i art. 619 § 1 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami, ustalenie wartości
dzielonego majątku należy do sądu. Sąd meriti powinien więc zawsze tę wartość
ustalić, działając z urzędu. Nigdy nie jest wiążące dla niego w tym względzie
stanowisko współwłaścicieli (współuprawnionych).
Podobnie przedstawia się określenie wartości przedmiotu zaskarżenia
kasacyjnego. Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego wnosząc
skargę kasacyjną powinien zgodnie z art. 3984
§ 3 k.p.c. w związku z art. 13 § 2
k.p.c. wskazać wartość przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest jednak wiążąca dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu
Najwyższego. Mogą one poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy
z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c. (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia: 24 maja 2001 r., IV CZ 20/01, 21 listopada 2001 r., I CZ
3
152/01, 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, 6 czerwca 2012 r., IV CZ 7/12,
22 października 2014 r., II CSK 235/14). Praktyczne znaczenie możliwości tej
weryfikacji ujawnia się w przypadkach oczywiście nieprawidłowego wskazania
wartości przedmiotu zaskarżenia w zamiarze zapewnienia sobie dostępu do
postępowania kasacyjnego ze względu na wymaganie wynikające z art. 5191
§ 2
i § 4 pkt 4 k.p.c. (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 r.,
IV CR 34/06, i 15 grudnia 2006 r., III CZ 88/06).
W omawianej kategorii spraw, czyli tzw. sprawach działowych, wartością
przedmiotu zaskarżenia jest wartość konkretnego interesu, np. rzeczy lub praw,
których objęcie lub nieobjęcie podziałem skarżący kwestionuje (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia: 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, 26 lipca 2007 r., V CZ
66/07, 24 kwietnia 2013 r., IV CZ 36/13). Z reguły wartość ta nie przekracza –
nawet gdy orzeczenie zakwestionowano w całości - wartości udziału skarżącego
uczestnika. Tylko wyjątkowo jest inaczej, na przykład wtedy, gdy uczestnik
podważa zasadę podziału (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia:
5 kwietnia 2002 r., II CZ 25/02, 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, 15 grudnia
2006 r., III CZ 88/06).
W zaskarżonym zażaleniem postanowieniu Sąd Okręgowy trafnie ustalił,
że uwzględniając twierdzenia i zarzuty uczestnika wartość jego interesów
w zakresie objętym skargą odpowiada sumie wartości nieruchomości położonej
w I., wartości zapłaty za media i czynsz dotyczący lokalu przy ul. D. […], wartości
wpłat na rzecz G. G. oraz wartości faktury zapłaty na rzecz Uniwersyteckiego
Centrum Klinicznego. Suma ta wynosi - tak jak ustalił Sąd Okręgowy - 54 028,32 zł,
a więc niewątpliwie nie sięga określonego w art. 5191
§ 2 k.p.c. progu kwotowego
rozstrzygającego o dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o podział
majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 21 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku I. K.
przy uczestnictwie J. K.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 maja 2015 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 19 stycznia 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 19 stycznia 2015 r. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika na postanowienie tego Sądu z dnia 18 czerwca 2014 r.
ze względu na jej niedopuszczalność w świetle art. 5191
§ 2 k.p.c. W uzasadnieniu
wyjaśnił, że w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej między małżonkami skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w myśl
wymienionego przepisu, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa od kwoty
stu pięćdziesięciu tysięcy złotych. Uczestnik określił wprawdzie wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 186 333 zł, lecz w rzeczywistości jest ona o wiele niższa i nie
sięga sumy wymaganej przez art. 5191
§ 2 k.p.c.: wynosi - jak ustalił Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 15 stycznia 2015 r. - 54 028,32 zł.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 19 stycznia 2015 r.
uczestnik zakwestionował zasadność odrzucenia jego skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W tzw. sprawach działowych obowiązek podania we wniosku o wszczęcie
postępowania wartości przedmiotu sprawy (art. 511 w związku z art. 187 § 1 pkt 1
i art. 19 § 2 k.p.c.), a w apelacji - wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 368 § 2
w związku z art. 19 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.), został zmodyfikowany przez art. 684,
art. 567 § 3 i art. 619 § 1 k.p.c. Zgodnie z tymi przepisami, ustalenie wartości
dzielonego majątku należy do sądu. Sąd meriti powinien więc zawsze tę wartość
ustalić, działając z urzędu. Nigdy nie jest wiążące dla niego w tym względzie
stanowisko współwłaścicieli (współuprawnionych).
Podobnie przedstawia się określenie wartości przedmiotu zaskarżenia
kasacyjnego. Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego wnosząc
skargę kasacyjną powinien zgodnie z art. 3984
§ 3 k.p.c. w związku z art. 13 § 2
k.p.c. wskazać wartość przedmiotu zaskarżenia. Wskazana wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest jednak wiążąca dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu
Najwyższego. Mogą one poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy
z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c. (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia: 24 maja 2001 r., IV CZ 20/01, 21 listopada 2001 r., I CZ
3
152/01, 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, 6 czerwca 2012 r., IV CZ 7/12,
22 października 2014 r., II CSK 235/14). Praktyczne znaczenie możliwości tej
weryfikacji ujawnia się w przypadkach oczywiście nieprawidłowego wskazania
wartości przedmiotu zaskarżenia w zamiarze zapewnienia sobie dostępu do
postępowania kasacyjnego ze względu na wymaganie wynikające z art. 5191
§ 2
i § 4 pkt 4 k.p.c. (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 r.,
IV CR 34/06, i 15 grudnia 2006 r., III CZ 88/06).
W omawianej kategorii spraw, czyli tzw. sprawach działowych, wartością
przedmiotu zaskarżenia jest wartość konkretnego interesu, np. rzeczy lub praw,
których objęcie lub nieobjęcie podziałem skarżący kwestionuje (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia: 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, 26 lipca 2007 r., V CZ
66/07, 24 kwietnia 2013 r., IV CZ 36/13). Z reguły wartość ta nie przekracza –
nawet gdy orzeczenie zakwestionowano w całości - wartości udziału skarżącego
uczestnika. Tylko wyjątkowo jest inaczej, na przykład wtedy, gdy uczestnik
podważa zasadę podziału (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia:
5 kwietnia 2002 r., II CZ 25/02, 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, 15 grudnia
2006 r., III CZ 88/06).
W zaskarżonym zażaleniem postanowieniu Sąd Okręgowy trafnie ustalił,
że uwzględniając twierdzenia i zarzuty uczestnika wartość jego interesów
w zakresie objętym skargą odpowiada sumie wartości nieruchomości położonej
w I., wartości zapłaty za media i czynsz dotyczący lokalu przy ul. D. […], wartości
wpłat na rzecz G. G. oraz wartości faktury zapłaty na rzecz Uniwersyteckiego
Centrum Klinicznego. Suma ta wynosi - tak jak ustalił Sąd Okręgowy - 54 028,32 zł,
a więc niewątpliwie nie sięga określonego w art. 5191
§ 2 k.p.c. progu kwotowego
rozstrzygającego o dopuszczalności skargi kasacyjnej w sprawach o podział
majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.