Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2014 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W..

o spłatę emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W..

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 28 czerwca 2013 r. sygn. akt VII U 902/13

o d d a l a apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 stycznia 2013 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., po rozpoznaniu wniosku z dnia 14 grudnia 2012 r., wznowił wypłatę emerytury E. S. od dnia 22 listopada 2012 r. W załączniku do powyższej decyzji ZUS wskazał, że uchylona zostaje decyzja z dnia 12 października
2013 r. w części, w jakiej dotyczy ona zawieszenia wypłaty emerytury od dnia 22 listopada 2012 r.

W terminowo złożonym odwołaniu od powyższej decyzji E. S. podniosła, że jej emerytura została bezpodstawnie zawieszona w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wyjaśniając, że w dniu 22 listopada 2012 r. zostało opublikowane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. o sygn. K 2/12 i brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że orzeczenie to ma zastosowanie co do stanów faktycznych poprzedzających datę ogłoszenia orzeczenia.

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2013 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił E. S. uchylenia decyzji z dnia 12 października 2011 r. w części, w jakiej decyzja ta zawiesza na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227) prawo do emerytury wnioskodawczyni za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do wypłaty emerytury za okres od dnia 01 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r., ponieważ okres ten poprzedza ogłoszenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. o sygn. K 2/2012, co nastąpiło w dniu 22 listopada 2012 r.

E. S. odwołała się terminowo od powyższej decyzji, domagając się przyznania uprawnienia do wypłaty emerytury za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r., w którym jej świadczenie było zawieszone. Odwołująca wniosła ponadto o zasądzenie za powyższy okres odsetek od organu rentowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wyjaśniając, że w dniu 22 listopada 2012 r. zostało opublikowane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. o sygn. K 2/12 i brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że orzeczenie to ma zastosowanie co do stanów faktycznych poprzedzających datę ogłoszenia orzeczenia.

Zarządzeniem z dnia 5 czerwca 2013 r. Przewodnicząca połączyła sprawę z odwołania E. S. od decyzji z dnia 3 kwietnia 2013 r., sygn. VII U 1405/13, ze sprawą z odwołania w/w od decyzji z dnia 3 stycznia 2013r., sygn. akt VII U 902/13, do wspólnego prowadzenia pod sygn. VII U 902/13.

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013r., w sprawie VII U 902/13, Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział VII Ubezpieczeń Społecznych, zmienił zaskarżone decyzje, w ten sposób, że zobowiązał zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O. do podjęcia wypłaty świadczenia emerytalnego odwołującej E. S. za okres od dnia 1 października 2011 roku do dnia 21 listopada 2012 r. (pkt 1 wyroku) i przekazał organowi rentowemu do rozpoznania wniosek odwołującej o odsetki zawarty w odwołaniu z dnia 19 kwietnia 2013r. (pkt. 2 wyroku).

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

E. S., ur. w dniu (...), w dniu 26 czerwca 2009r. złożyła wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., przyznał E. S. prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2009r.

Decyzją z dnia 7 stycznia 2010r. ZUS zawiesił wypłatę emerytury odwołującej od dnia 1 stycznia 2010r. z powodu osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2010 r. pozwany ponownie ustalił wysokość świadczenia odwołującej, stwierdzając ponadto, że w związku z uzyskaniem przez nią przychodu w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie podlega zmniejszeniu.

Decyzją z dnia 12 października 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., z urzędu, na podstawie przepisu art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 25, poz. 1726) wstrzymał wypłatę emerytury odwołującej od dnia 1 października 2011r. z powodu kontynuowania zatrudnienia.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 listopada 2012r., sygn. K 2/12 orzekł, że art. 28. ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203 oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 01 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego został ogłoszony w dniu 22 listopada 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1285). Data ogłoszenia orzeczenia była jednocześnie datą jego wejścia w życie.

W dniu 14 grudnia 2012r. odwołująca wniosła o podjęcie wypłaty emerytury w związku z powyższym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego oraz o wypłatę zaległych świadczeń od dnia 01 października 2011r.

W dniach 3 stycznia 2013r. i 3 kwietnia 2013r. ZUS wydał zaskarżone decyzje.

Mając powyższe ustalenia na uwadze, Sąd Okręgowy stwierdził, że rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie sprowadzało się do ustalenia, czy odwołująca E. S. była uprawniona do wypłaty emerytury w okresie od dnia 1 października 2011r. do 21 listopada 2012r.

Bezsporne w sprawie było to, że wypłata świadczenia emerytalnego odwołującej została wstrzymana w dniu 1 października 2011 r. z uwagi na treść przepisu art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 28 ustawy z dnia 16 grudni 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, a więc na podstawie przepisów prawa, które przywołanym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, zostały uznane za niezgodne z konstytucja. Przywołując cytowana powyżej treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego sygn. K 2/12 Sąd Okręgowy wskazał, że w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia, że Trybunał w uzasadnieniu wskazał, że: z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw utraci moc art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Natomiast art. 103a pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 1 stycznia 2011r.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że rozpatrywana sprawa nie dotyczyła istoty rozwiązania zawartego w art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż Trybunał nie badał konstytucyjności obowiązku uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą jako warunku realizacji nabytego prawa do emerytury, lecz zastosowanie nowej treści ryzyka emerytalnego na podstawie art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. do osób, które w momencie jej wejścia w życie miały już ustalone i zrealizowane prawo do emerytury.

Sąd Okręgowy nie zgodził się z oceną pozwanego, że decydujące znaczenie dla możliwości wypłaty zawieszonej emerytury ma data ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jego zdaniem skoro wstrzymanie wypłaty świadczenia emerytalnego odwołującej nastąpiło na podstawie przepisu uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją RP, to niezgodność z art.2 Konstytucji dotyczyła osób, które nabyły prawo do emerytury przed 01 stycznia 2011 r., a więc również skarżącej.

Sąd Okręgowy wskazał, że całkowicie podziela kierunek wykładni przedstawiony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądów Apelacyjnych z którego wynika, że orzeczenia Trybunału są skuteczne ex tunc. Rozumie się przez to, że chociaż akt normatywny uznany za niezgodny z Konstytucją traci moc obowiązującą w dacie opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, to jednak przepis uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 24 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 116/05, M. P. Pr. 2006/5/261 postanowienie Sądu Najwyższy z dnia 07 grudnia 2000 r., sygn. akt III ZP 27/00, wyrok z dnia 20 maja 2008 r. I CSK 379/08, OSNC 2009/12/172, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 lutego 2013 r., III AUa 41/13). Sąd Okręgowy podziela więc pogląd, że wyrok Trybunału ma skutki retroaktywne, a przez to zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem już niekonstytucyjnego przepisu (por. także wyrok NSA w Warszawie z dnia 17.11.2010 r., I OSK 108/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.01.2007 r., III PK 96/06, OSNP 2008/5-6/61, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13.10.201 Ir., sygn. III AUa 451/11).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych wyżej przepisów oraz na zasadzie art. 477 ¹⁴ k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

W pkt 2 wyroku Sąd przekazał organowi rentowemu do rozpoznania zawarty w odwołaniu wniosek o odsetki. Sąd Okręgowy podkreślił, że w sprawach z ubezpieczeń społecznych to decyzja wyznacza przedmiot rozpoznania. Zatem skoro odwołująca nie wnosiła o przyznanie odsetek za sporny okres w toku postępowania przed organem rentowym, a sama zaskarżona decyzja nie zawierała rozstrzygnięcia o odsetkach, wniosek o odsetki wniesiony później w odwołaniu od decyzji należało przekazać do rozpoznania organowi rentowemu.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O..

Zapadłemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K 2/12) z uwagi na zmianę zaskarżonej decyzji z dnia 3 stycznia 2013r i ustalenie, iż E. S. przysługuje wypłata emerytury od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012r.

Wskazując na powyższy zarzut organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Pozwany nie zgodził się z interpretacją Sądu Okręgowego, który stwierdził, że prawo do emerytury ubezpieczonej nie ulega zawieszeniu i wstrzymaniu od dnia 1 października 2011r. Zdaniem organu rentowego orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012r. (sygn. akt K 2/12) jest w tej sprawie konstytutywne i obowiązuje od dnia wejścia w życie, zaś skutki prawne wywołuje tylko w przód, tj. od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, w szczególności w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny bezpośrednio w wyroku nie określił skutków czasowych swojego orzeczenia, tj. momentu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją.

Apelujący podniósł, że kwestia wpływu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na stosunki prawne kształtowane pod rządami przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją, budzi liczne spory zarówno w orzecznictwie sądowym jak i w doktrynie. Zdaniem pozwanego, kwestia ta nie została jednoznacznie rozstrzygnięta w art. 190 Konstytucji RP. Konstytucja nie formułuje bowiem wprost ogólnego nakazu rozciągania efektów orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na wcześniejsze zdarzenia prawne. Zatem, zdaniem ZUS, ustawodawca expressis verbis zakłada, możliwość, a nawet i w pewnych sytuacjach nakaz, obowiązywania normy niezgodnej z Konstytucją (w przypadku odroczenia wejścia w życie orzeczenia). Tym samym uznanie, że z chwilą utraty mocy obowiązującej, norma wypada z systemu z mocą wsteczną, byłoby przejawem nieracjonalności legislatora.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji i uznaje je za swoje, bez konieczności ich przytaczania.

Poza sporem pozostają okoliczności niniejszej sprawy. Organ rentowy wstrzymał odwołującej wypłatę świadczenia od dnia 1 października 2011r., z uwagi na nierozwiązanie stosunku pracy. Podstawą tego rozstrzygnięcia był art. 103a wskazanej ustawy, zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Powyższy przepis został dodany z dniem 1 stycznia 2011r. przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 257, poz. 1726). Regulacja ta oznaczała, że prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do świadczenia emerytalnego.

Wprowadzone do systemu emerytalnego rozwiązanie budziło wątpliwości świadczeniobiorców co do zgodności z Konstytucją. W rezultacie w przedmiotowej sprawie wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny, który w przytoczonym już powyżej wyroku z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt K 2/12 (Dz. U. z 2012 r. poz. 1285) orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodanym przez art. 6 pkt. 2 ustawy z 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Ustaw z dnia 22 listopada 2012 r.

Mając na uwadze treść i zakres apelacji, rozstrzygnąć należy czy istniały przesłanki do wznowienia postępowania i wypłaty wstrzymanego świadczenia emerytalnego od dnia 1 października 2011 r., czy też od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Należało zatem rozstrzygnąć wyłącznie zakres skutków derogacyjnych niekonstytucyjnego przepisu, w szczególności czy przepis niekonstytucyjny traci moc ex tunc (od początku jego wejścia w życie), czy też ex nunc (od momentu stwierdzenia jego niekonstytucyjności).

Niewątpliwie poruszona problematyka skuteczności wyroków Trybunału Konstytucyjnego należy do zagadnień skomplikowanych i mogących budzić wątpliwości. Jak wynika z analizy wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydanego w sprawie K 2/12, utrata mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu nie została odroczona w czasie, a zatem rozważenia wymaga, czy w takim razie należy automatycznie stwierdzić utratę mocy obowiązującej przepisu ze skutkiem ex tunc.

W doktrynie ukształtowały się dwa przeciwstawne stanowiska. Pierwsze reprezentuje pogląd znajdujący oparcie w założeniu wynikającym z treści art. 190 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Skoro więc przepis traci moc z określoną datą, to znaczy, że do tego czasu wywiera skutki prawne (tak uważa apelujący).

Z drugiej strony istnieje ugruntowane stanowisko głoszące, iż przepis traci swój byt ex tunc, a więc od początku jego obowiązywania. Ma to miejsce w sytuacji, gdy sam tryb uchwalania ustawy był wadliwy.

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na treść uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie K2/12. Otóż Trybunał zauważył, że w toku prac legislacyjnych pierwotnie nowelizacja miała obejmować osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę. Z uwagi na zmianę zakresu zastosowania tej nowelizacji zostały podniesione uwagi krytyczne odnośnie konstytucyjności tego rozwiązania, wobec czego nowelizacja objęła osoby, które uzyskały prawo do emerytury bez konieczności rozwiązania stosunku pracy.

W dalszej kolejności trzeba zauważyć, że nie tylko doktryna, lecz także orzecznictwo Sądu Najwyższego formułuje stanowisko zmierzające w kierunku niestosowania przepisu niekonstytucyjnego do stanów faktycznych, w których formalnie nie dokonano jeszcze derogacji. Na poparcie tej tezy można odwołać się do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r. w sprawie sygn. III ZP 27/00, OSNP 2001/10/331, zgodnie z którym akt normatywny uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą nie powinien być stosowany przez sąd w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału. Podobny pogląd wypowiedział Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 2001 r., II UKN 542/00, OSNP 2003/11/276, stwierdzając, że sąd drugiej instancji, który rozstrzyga sprawę po stwierdzeniu niezgodności przepisu ustawy z Konstytucją, nie może pominąć stanowiska Trybunału Konstytucyjnego i oddalić apelacji od wyroku, który został wydany przez sąd pierwszej instancji na podstawie przepisu niezgodnego z Konstytucją. W kolejnym wyroku z dnia 12 czerwca 2002 r., II UKN 281/01, Sąd Najwyższy zaprezentował stanowisko, że nie jest usprawiedliwioną podstawą kasacji zarzut zaniechania zastosowania przepisu ustawy obowiązującego w dacie wyrokowania, który to przepis następnie został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją. Orzecznictwo Sądu Najwyższego co do tego, że przy rozpoznawaniu środka odwoławczego sądy nie powinny stosować przepisu prawa, który został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, jest jednolite. Zaprezentowana linia orzecznictwa Sądu Najwyższego jest stabilna i prowadzi do wniosku, że utrata mocy obowiązującej przepisu z powodu jego niezgodności z Konstytucją co do zasady oznacza, że przepis ten nie może być stosowany poczynając od daty jego uchwalenia. Wyrok Trybunału ma generalnie skutki retroaktywne, a przez to zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem już niekonstytucyjnego przepisu (vide także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r., V CO 43/08, LEX nr 564856, wyrok z dnia 21 listopada 2006 r., II PK 42/06, LEX nr 950622; wyrok NSA w Warszawie z dnia 15 listopada 2006 r., II OSK 1349/05, Lex 318307; wyrok SN z dnia 10 listopada 1999 r., I CKN 204/98, OSNC 2000, Nr 5, poz. 94; wyrok z dnia 16 grudnia 1999 r., II CKN 632/98, niepubl.).

Nie można pominąć, że w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2009r., II PO 8/08, wyrażono stanowisko, iż po wznowieniu postępowania na podstawie art. 401 § 1 k.p.c., Sąd stwierdzając, że orzeczenie wydane zostało na podstawie obowiązującego aktu prawnego, ma jednocześnie przesłankę do innego rozstrzygnięcia sprawy, uznając, że choć akt ten obowiązywał, to nie powinien był zostać w sprawie zastosowany, co okazało się dopiero po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego (LEX nr 738350). W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że akt normatywny uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, nie powinien być stosowany przez Sąd w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału.

Przyjęcie rozumowania odmiennego sprowadza się do konieczności formułowania podstawy prawnej wyroku na podstawie niezgodnego z Konstytucją przepisu ustawy wprowadzającej w życie obowiązek wstrzymania emerytury w stosunku do osoby, która nie rozwiązała stosunku pracy. Niekonstytucyjność przepisu ustawowego z istoty rzeczy jest stwierdzana po okresie jego obowiązywania, w sytuacji w której regulacja wywarła negatywny skutek w sferze praw jednostki. Nie można dzielić uprawnienia skarżącej do emerytury na okres do dnia ogłoszenia wyroku Trybunału (zasadne wstrzymanie świadczenia) i po dniu ogłoszenia wyroku Trybunału (wznowienie prawa do świadczenia).

Warto w tym miejscu podkreślić, że wznowienie prawa do wypłaty świadczenia nie wymaga od sądu określenia szczególnych przesłanek, lecz stwierdzenia jedynie faktu wstrzymania prawa do świadczenia. W konsekwencji odwołująca ma prawo do uzyskania świadczenia, które zostało jej wstrzymane w sposób niezgodny z prawem. Skutek retroaktywny orzeczeń Trybunału powinien w szczególności dotyczyć sytuacji, gdy wykonanie wyroku nie wymaga zmian legislacyjnych.

Rozstrzygając sporne zagadnienie należy też zauważyć, że na tle stanów faktycznych wywołanych orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., w sprawie K 2/12, zapadły orzeczenia wskazujące jednoznacznie na retroaktywny skutek wyroku Trybunału (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 lutego 2013 r., II AUa 41/13, LEX nr 1280645; wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 17 kwietnia 2013 r., w sprawie sygn. III AUa 1202/12, Lex 1306033).

Reasumując powyższe rozważania, stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności z Konstytucją art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prowadzi do derogacji uznanych za niezgodne z Konstytucją przepisów ze skutkiem ex tunc, co zasadnie przyjął Sąd Okręgowy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.