Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa P. T. i G. T.

przeciwko T. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej T. S. na rzecz powodów solidarnie P. T. i G. T. kwotę 10.800,00zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanej T. S. na rzecz powodów solidarnie P. T. i G. T. kwotę 5.357,00 zł (pięć tysięcy trzysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 501/16

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powodów G. T. i P. T. wniósł przeciwko pozwanej T. S. o zapłatę na rzecz powodów solidarnie kwoty 10.800 zł z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości powodów oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że powodowie są właścicielami nieruchomości położonej w C. przy ul. (...) zabudowanej domem mieszkalno – usługowym, którego część mieszkalną zajmuje pozwana bez tytułu prawnego. Postanowieniem z 15 kwietnia 2011 roku Sąd Rejonowy w Człuchowie, w sprawie I Co 579/09 udzielił przybicia, a postanowieniem z dnia 7 listopada 2011 roku przysądził prawo własności opisanej nieruchomości na rzecz powodów. Powodowie wielokrotnie podejmowali próbę zawarcia z pozwaną umowy najmu, a także zwracali się do niej z żądaniem zapłaty należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego. Na wstąpienia powodów pozwana nie reagowała względnie odmawiała zapłaty. Wysokość miesięcznej stawki czynszu, to jest 300 zł, mając na uwadze walory zajmowanego lokalu mieszkalnego, odpowiada najniższym stawkom obowiązujących na lokalnym rynku. Wartość dochodzonego roszczenia obejmuje okres 36 miesięcy liczonych od 1 czerwca 2013 roku do 31 maja 2016 roku.

Pełnomocnik pozwanej w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwy podniósł, iż pozwana nie zaprzecza ternu, aby zajmowała wymienioną nieruchomość ale zaprzecza aby odbywało się to bez tytułu prawnego. Prawomocnym postanowieniem wydanym 17 sierpnia 2012 r. w sprawie I Co 579/09 Sąd Rejonowy w Człuchowie stwierdził, że umowa leasingu nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) nie wygasła i wiąże ona T. S. oraz P. T. i G. T., mimo prawomocnego przysądzenia własności nieruchomości na rzecz powodów. Umowa ta do chwili obecnej nie została rozwiązana, zatem pozwana czerpie z niej prawo do korzystania z nieruchomości ponieważ nie doszło do chwili obecnej do zwrotu rzeczy (części nieruchomości), ewentualne roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z niej nie jest jeszcze wymagalne. Nie może być wobec tego skutecznie dochodzone na drodze sądowej.

W toku postępowania pełnomocnik pozwanej nie kwestionował powództwa co do wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 listopada 2003 r. M. Ł. jako finansujący i T. S. jako zbywca zwarli umowę leasingu nieruchomości, położonej w C. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...). Umowa został zawarta na okres od 17 listopada 2003r. do dnia 16 listopada 2012r.

(bezsporne, nadto akta I C 139/13 k.6-9).

Powodowie nabyli prawo własności ww. nieruchomości na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 7 listopada 2011 roku, sygn. akt I Co 579/09, o przysądzeniu prawa własności nieruchomości. Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2011r. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie T. S. na powyższe orzeczenie. W tej dacie, w dziale III Kw (...) ujawnione było prawo leasingu na rzecz T. i D. S., prowadzących działalność gospodarczą w postaci Przedsiębiorstwa Wielobranżowego z siedzibą w C.. Podstawą tego wpisu była umowa leasingu zawarta w dniu 17 listopada 2003 roku.

(bezsporne, nadto akta I Co 579/09).

Postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2012r. Sąd Rejonowy w Człuchowie uzupełnił plan podziału sporządzony przez Komornika Sądowego w C. w ten sposób, że stwierdził, iż ujawniona w dziale III księgi wieczystej umowa leasingu nie wygasła i wiąże uczestniczkę postępowania T. S. i powodów.

(bezsporne nadto akta I Co 579/09).

Pełnomocnik powodów pismem z 8.10.2012 r. wezwał pozwaną do natychmiastowego opuszczenia wszystkich zajmowanych pomieszczeń w budynku przy ul. (...), powołując się na prawomocne postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku z 26.09.2012r. Sygn. akt IV Cz555/12 w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności pkt. 1 postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z 7.11. (...). w sprawie I Co 579/09 w przedmiocie przysądzenia własności nieruchomości.

(dowód: k.53-56).

Pozwana T. S. w okresie od 1 czerwca 2013 roku do 31 maja 2016 roku korzystała i dalej korzysta z lokalu mieszkalnego położonego w budynku ulicy (...) w C. stanowiącego obecnie własność powodów.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotowe powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie bezsporny.

Powodowie stosownie do treści art. 999 k.p.c. stali się właścicielami przedmiotowej nieruchomości, co w istocie nie jest kwestionowane przez pozwaną.

W warunkach określonych normą art. 224 § 1 k.c. i art. 225 k.c. właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Pod rządem tych przepisów posiadacz jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z cudzej rzeczy bez względu na to, czy właściciel rzeczy, nie korzystając z niej, poniósł jakąkolwiek stratę i niezależnie od tego, czy posiadacz faktycznie korzystał z rzeczy - odnosząc korzyść wymierną (por. T. Dybowski, Ochrona posiadania , s. 188).

Dla roszczenia uzupełniającego przysługującego właścicielowi przeciwko posiadaczowi, jak i roszczenia posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów ustawodawca wprowadził szczególny termin przedawnienia. Termin ten wynosi rok i biegnie od dnia zwrotu rzeczy, niezależnie od tego, czy dotyczy posiadacza w dobrej, czy w złej wierze (art. 229 § 1 k.c.). Przepis art. 229 § 1 k.c. stanowi lex specialis w stosunku do przepisu art. 118 k.c.

Zwrot rzeczy oznacza każdy sposób odzyskania przez właściciela władztwa nad rzeczą. Pojęcie zwrotu rzeczy należy rozumieć szeroko.

Opuszczenie przez posiadacza rzeczy, na przykład nieruchomości, połączone z uzyskaniem przez właściciela wiadomości o tym oraz istnieniem faktycznej możliwości przejęcia i zbadania jej stanu, jest równoznaczne z wydaniem i stanowi tym samym zdarzenie, od którego rozpoczyna się bieg rocznego terminu przedawnienia (określonego w art. 229 k.c.).

W niniejszej sprawie bezsporne było, iż pozwana nie opuściła zajmowanego lokalu mieszkalnego należącego do powodów przy ul (...) w C., zatem nie zaczął biec termin określony w art. 229 k.c.

Sąd Najwyższy w uchwale z 24 lipca 2013 r. wyraził pogląd, że "roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy ma charakter obligacyjny i gdy powstanie, uzyskuje byt samodzielny, niezależnie od roszczeń chroniących własność (art. 222 § 1 i 2 k.c.); może zatem być samodzielnie dochodzone niezależnie od roszczenia windykacyjnego albo negatoryjnego i jest samodzielnym przedmiotem obrotu" (vide: uchwała SN z 24.07.2013, III CZP 36/13, Legalis).

Zatem zarzut pełnomocnika pozwanej, iż roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów nie jest jeszcze wymagalne nie zasługuje na uwzględnienie.

Roszczenie o wynagrodzenie z tytułu bezumownego posiadania rzeczy przysługuje właścicielowi rzeczy wyłącznie w stosunku do jej posiadacza samoistnego lub zależnego, który jest w złej wierze. Istnienie dobrej wiary wyłącza możliwość dochodzenia tego rodzaju roszczenia. Zgodnie z art. 7 kc obowiązuje przy tym domniemanie prawne dobrej wiary posiadacza, zaś powodów, na zasadzie art. 6 kc, obciążał w procesie obowiązek dowodowy umożliwiający obalenie takiego domniemania (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 czerwca 2015 r., I ACa 58/15, Legalis).

Dobrą wiarę wyłącza ujawnienie takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie" (vide: wyrok SN z 13 stycznia 2010 r., II CSK 374/09, Legalis).

W niniejszej sprawie pełnomocnik powodów wykazał, iż pismem z 8.10.2012 r. wezwał pozwaną do natychmiastowego opuszczenia wszystkich zajmowanych pomieszczeń w budynku przy ul. (...), powołując się na prawomocne postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku z 26.09.2012r. Sygn. akt IV Cz555/12 w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności pkt. 1 postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie z 7.11.20111 r. w sprawie I Co 579/09 w przedmiocie przysądzenia własności nieruchomości. Zatem należy uznać, iż pozwana co najmniej od tego momentu była w złej wierze.

Zdaniem sądu umowa leasingu wygasła z momentem uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności na rzez powodów. Nastąpiło to w dniu 22 grudnia 2011r., czyli w chwili wydania przez Sąd Okręgowy w Słupsku, w sprawie IV Cz 734/11, postanowienia o oddaleniu zażalenia na postanowienie SR w Człuchowie z dnia 7 listopada 2011r. (sygn. akt I Co 579/09).

Z dyspozycji obowiązującego wówczas art. 1002 k.p.c., wynikało bowiem, iż z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nabywca wstępuje w prawa i obowiązki dłużnika wynikające ze stosunku najmu i dzierżawy, stosownie do przepisów prawa normujących te stosunki w wypadku zbycia rzeczy wynajętej lub wydzierżawionej. Zatem wszelkie inne stosunki obligacyjne ciążące na nieruchomości wygasły, w tym umowa leasingu.

Podzielić przy tym należy pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w uchwale z dnia 28 sierpnia 2008 r., III CZP 61/08 (Legalis), iż dyspozycję art. 1002 k.p.c. należy rozumieć wąsko i przyjmować, że w razie egzekucji z nieruchomości wstąpienie w prawa i obowiązki dłużnika możliwe jest jedynie w odniesieniu do stosunku dzierżawy lub najmu nieruchomości.

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, iż nabycie własności nieruchomości w drodze egzekucji sądowej jest nabyciem pierwotnym, powodującym – co do zasady (art. 1000 § 1 k.p.c.) – wygaśnięcie wszelkich praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości.

Za słuszne należy uznać stanowisko odwołujące się do zasady, iż wyjątek nie podlega wykładni rozszerzającej (exeptiones non sunt extendendae).

Zaznaczyć należy, iż orzeczenie zapadłe w sprawie Sądu Rejonowego w Człuchowie I C 139/13 oparte było na uznaniu braku interesu prawnego w żądaniu ustalenia po stronie powodów.

Zdaniem sądu sąd nie jest związany postanowieniem z 17.08.2012 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Człuchowie w toku postępowania w sprawie egzekucji z nieruchomości sygn. akt I Co 579/09, bowiem ma ono jedynie charakter deklaratoryjny a wygaśnięcie umowy leasingu następuje z mocy samego prawa (ipso iure) tj. przepisu art. 1000 k.p.c.

Również odnosząc się do wpisania umowy leasingu do księgi wieczystej należy stwierdzić, iż ten wpis ma charakter jedynie deklaratywny, bowiem nie tworzy, nie zmienia i nie powoduje wygaśnięcia umowy leasingu. Jak sąd stwierdził powyżej umowa leasingu wygasła z mocy przepisu art. 1000 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie art. 224 § 2 k.c. sąd zasądził od pozwanej solidarnie na rzecz powodów 10.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, mając na względzie, iż strona pozwana nie kwestionowała roszczenia co do wysokości.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt. 5 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) zasądzając od pozwanej przegrywającej spór na rzecz powodów solidarnie łączną kwotę 5.357 zł , na którą składa się opłata sądowa od pozwu w wysokości 540 zł , opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i wynagrodzenie pełnomocnika powodów w wysokości 4.800 zł .