Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: st. sekr. sądowy Dominika Kołpa

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2016 r. w Warszawie

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

z dnia 30 czerwca 2015 r. znak: (...) i 17października 2016 r. znak (...)

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje K. G. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 1 czerwca 2015 r.

UZASADNIENIE

Ubezpieczony K. G. w dniu 24 lipca 2015 roku wniósł za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie odwołanie od decyzji w/w organu rentowego z dnia 30 czerwca 2015 roku, znak: (...) w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Odwołujący wskazał, że nie zaliczono mu do stażu pracy okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w W.. Odwołujący podkreślił, iż przedstawił zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu oraz druk Rp-7 i na tej podstawie wniósł o zaliczenie mu okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1990 roku do 31 marca 1992 roku ( k. 2 - 2v a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. w odpowiedzi
na odwołanie z dnia 20 sierpnia 2015 roku wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że odwołujący nie ukończył 60 roku życia w momencie rozwiązania umowy o pracę, wobec czego nie może nabyć prawa do świadczeń na podstawie art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. W ocenie organu rentowego odwołujący nie spełnił również przesłanki z art. 2 ust. 1 pkt. 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych dotyczącej stażu pracy, tj. przedłożone przez odwołującego dokumenty pozwalają uznać za udowodnione łącznie 36 lat, 3 miesiące i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych do dnia 31 stycznia 2014 roku, zamiast 40 lat. Organ rentowy wskazał, iż spornym jest okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w W. od 2 stycznia 1990 roku do 31 marca 1992 roku, ponieważ przedłożone dokumenty nie zawierają informacji dotyczących przebiegu ubezpieczenia odwołującego w tym czasie. Organ rentowy podkreślił, iż uwzględnienie powyższego okresu zatrudnienia nie zmieni sytuacji prawnej odwołującego bowiem nadal nie będzie on legitymował się 40-letnim stażem pracy. Ponadto organ rentowy wskazał, iż brak jest podstaw do uwzględnienia do stażu okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 4 września 1995 roku do 23 czerwca 1997 roku, ponieważ odwołujący zwolniony był z opłacania składek z tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym bowiem ( k. 6 - 7 a. s.).

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2016 roku odwołujący zmodyfikował swoje stanowisko w sprawie oświadczając, iż odwołuje się od wszystkich decyzji organu rentowego odmawiających mu prawa do świadczenia emerytalnego (k. 68 – 70 a.s.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. G. urodzony w dniu (...) złożył w dniu 10 grudnia 2014 roku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. wniosek o świadczenie przedemerytalne. ( k. nienumerowana a. e.)

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2015 roku, znak: (...) organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do świadczenia emerytalnego. ( k. nienumerowana a. e.)

Pismem z dnia 24 kwietnia 2015 roku odwołujący wniósł o powtórne przeliczenie uprawnień do świadczenia przedemerytalnego. Odwołujący do wniosku dołączył informację nt. okresów składkowych i nieskładkowych wraz ze świadectwami pracy. ( k. 1 – 9 a.e.)

Decyzją z dnia 12 maja 2015 roku organ rentowy ponownie odmówił odwołującemu prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu w/w decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołujący nie spełnił przesłanki z art. 2 ust. 1 prawo do świadczenia przedemerytalnego. Odwołujący udowodnił łączny okres zatrudnienia w wysokości 36 lat, 3 miesiące i 11 dni zamiast 40 lat. Organ rentowy wówczas również nie uwzględnił okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w W. od 2 stycznia 1990 roku do 31 marca 1992 roku z powodu braku zaświadczenia o okresach zwolnień lekarskich oraz ewentualnych urlopach bezpłatnych. ( k. nienumerowana a.e.)

Pismem z dnia 2 czerwca 2015 roku odwołujący ponownie wniósł o doliczenie do stażu pracy okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 4 września 1995 roku do 23 czerwca 1997 roku. W związku z powyższym organ rentowny w dniu 30 czerwca 2015 roku kolejną decyzję odmawiającą odwołującemu prawa do świadczenia emerytalnego. ( k. nienumerowana a. e.)

W dniu 24 lipca 2015 roku ubezpieczony odwołał się od decyzji z dnia 30 czerwca 2015 roku inicjując tym samym postępowanie przed tut. Sądem. (k. 2 – 3 a.s.)

Ubezpieczony na etapie postępowania sądowego przedstawił dodatkowo zaświadczenie Starosty (...) zawierającego informację nt. gospodarstwa rolnego należącego do jego dziadka oraz zaświadczenie o zatrudnieniu w Zakładzie (...) w W.. ( k. nienumerowane a. e.).

Organ rentowy ustosunkowując się do powyższych dokumentów, decyzją z dnia 17 października 2016 roku podtrzymał dwoje dotychczasowe stanowisko odmawiając odwołującemu prawa do świadczenie przedemerytalnego. W w/w decyzji organ rentowy oświadczył, że staż pracy odwołującego wynosi łącznie 37 lat, 7 miesięcy i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych zamiast wymaganych 40 lat. Organ rentowy częściowo zaliczył odwołującemu do stażu pracy okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w W.. Organ rentowy nie uwzględnił jednak okresu od 12 lipca 1990 roku do 17 sierpnia 1990 roku oraz od 2 sierpnia 1991 roku do 17 sierpnia 1991 roku bowiem odwołujący przebywał wówczas na urlopach bezpłatnych. Nadto organ rentowy wskazał, iż do stażu pracy nie uwzględnił odwołującemu okresów zatrudnienia: od 31 grudnia 1970 roku do 1 stycznia 1973 roku w gospodarstwie rolnym u dziadków, gdyż praca u dziadków była wykonywana sezonowo i dorywczo zamiast w pełnym wymiarze czasu pracy oraz od 4 września 1995 roku do 23 czerwca 1997 roku z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ odwołujący nie figuruje w ewidencji płatników składek. Organ rentowy wskazał również, że ostatni okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie jest doliczany do stażu pracy przy uwzględnieniu uprawnień do świadczenia przedemerytalnego. ( k. nienumerowana a. e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne i wzajemnie się uzupełniają.
Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy. Sąd uznał również za wiarygodne zeznania świadków I. M., W. D. oraz odwołującego się, gdyż ich treść korelowała wzajemnie ze sobą i tworzyła spójny stan faktycznym, pomimo braku dokumentacji potwierdzającej wnioski wynikające z treści ich przesłuchania.

W związku z tym Sąd uznał materiał dowodowy za wystarczający do rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie K. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 30 czerwca 2016 roku oraz z dnia 17 października 2016 roku, znak: (...) jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż pomimo odwołania przez ubezpieczonego od wszystkich decyzji organu rentowego w odmawiających mu prawa do świadczenia emerytalnego, Sąd badał zgodność z prawem jedynie decyzji z dnia 30 czerwca 2016 roku oraz z dnia 17 października 2016 roku. Należało bowiem uznać, iż tylko od w/w decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie w terminie (art. 477 ⁹ § 1 k.p.c.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 170), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.

Natomiast, jak wynika z treści art. 2 ust. 3 tej ustawy, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki: 1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna; 2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych; 3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6- miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Organ rentowy nie kwestionował, że z dniem 31 stycznia 2014 roku odwołujący rozwiązał stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Bezspornym jest również fakt, iż od 5 maja 2014 roku ubezpieczony zarejestrowany jest w Powiatowym Urzędzie Pracy dla Powiatu (...) jako osoba bezrobotna. Z dniem 13 listopada 2014 roku upłynął zaś sześciomiesięczny okres pobierania przez niego zasiłku dla bezrobotnych. Wniosek natomiast o przyznanie świadczenia przedemerytalnego ubezpieczony złożył w organie rentowym w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu (...) zaświadczenia potwierdzającego okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W sprawie rozstrzygnąć zatem należało, czy sporny okres pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym dziadka od 1 stycznia 1970 roku do 31 grudnia 1973 roku można uwzględnić odwołującemu w ogólnym stażu pracy.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887), przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe: 1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, 2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia, 3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia- jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Jak wynika z treści art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2016 r. poz. 277), ilekroć w ustawie jest mowa o domowniku - rozumie się przez to osobę bliską rolnikowi, która: a) ukończyła 16 lat, b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, 3) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 8 marca 2011 roku, II UK 305/10 (LEX nr 852557) Sąd Najwyższy podniósł, iż zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do okresów składkowych zalicza się okresy wykonywania pracy przed dniem 15 listopada 1991 roku w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że przesłanką zaliczenia do okresów składkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, jest znaczący dla funkcjonowania tego gospodarstwa wymiar czasu pracy, za który uważa się wymiar co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. W tego rodzaju sprawach nacisk kładzie się zatem nie tylko na stałość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym przez domownika, ale także na wymiar czasu poświęcanego na taką pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, II UKN 155/00, OSNP 2002/16/394; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2012 roku, III AUa 1793/11, LEX nr 1163528; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 sierpnia 2006 roku, III AUa 397/06, LEX nr 253467).

W wyrokach z dnia 4 października 2006 roku, sygn. akt II UK 42/06, (OSNP 2007/19-20/292) i z dnia 8 marca 2011 roku, sygn. akt II UK 305/10 (LEX nr 852557) Sąd Najwyższy wskazał, iż o stałości pracy domownika w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 rok o ubezpieczeniu społecznym rolników, decyduje zachowanie - mimo prowadzenia innej działalności - gotowości do świadczenia jej na rzecz gospodarstwa osoby bliskiej w wymiarze czasu stosownym do zakładanego przez rolnika prawidłowego jego funkcjonowania z uzupełnieniem, że wymiar tego czasu powinien sięgać co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Z powyższego wynika, że doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika, nie stanowi stałej pracy w gospodarstwie rolnym zaliczanej do stażu ubezpieczeniowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2000 roku, II UKN 535/99, OSNP 2001/21/650).

W stażu emerytalnym uwzględnia się zatem - jako okresy składkowe - nie okresy jakiejkolwiek pracy w gospodarstwie rolnym, lecz tylko stałą pracę o istotnym znaczeniu dla prowadzonej działalności rolniczej. Doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci jako członków rodziny rolnika, nie stanowi stałej pracy w gospodarstwie rolnym zaliczanej do stażu ubezpieczeniowego. Przesłanką zaliczenia do okresów składkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalno - rentowej jest bowiem znaczący dla funkcjonowania tego gospodarstwa wymiar czasu pracy, za który uważa się wymiar co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014 roku, I UK 340/13, LEX nr 1477426, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 kwietnia 2014 roku, III AUa 1184/13, LEX nr 1477211).

Słuchani w sprawie świadkowie i odwołujący potwierdzili, że w spornym okresie odwołujący mieszkał ze swoim dziadkiem w gminie O. i pracował w jego gospodarstwie rolnym w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie oraz miał status domownika w rozumieniu przepisów ustawy.

W tym miejscu zauważyć jedynie należy, że nie sprzeciwia się zaliczeniu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu ubezpieczeniowego fakt równoległej nauki w szkole, jeśli okoliczności faktyczne wskazują na potrzebę pomocy domownika w gospodarstwie i na realną możliwość pogodzenia pracy w gospodarstwie z nauką, nawet okresowo, od wiosny do jesieni (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013 roku, III AUa 860/13, LEX nr 1409119, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012 roku, III AUa 59/12, LEX nr 1217735).

W szczególności, jak wskazał Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 4 grudnia 2012 roku, III AUa 1423/12 (LEX nr 1239960), jeżeli praca w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, świadczona była przed dniem 1 stycznia 1983 roku w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy, to przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się ten okres (art. 10 ust. 3 w związku z art. 6 ust. 2 lit. a ustawy emerytalno- rentowej) niezależnie od tego, czy przypadał on w trakcie roku szkolnego, czy też w czasie wakacji i ferii szkolnych. Wynika też z nich, że nauka w szkole średniej, w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania, odbywana w systemie dziennym uniemożliwia- co do zasady- możliwość podjęcia stałej pracy w gospodarstwie rolnym w rozmiarze pozwalającym na zaliczenie tej pracy do okresu zatrudnienia, co nie oznacza, że nie może być wyjątków od tej zasady, uzasadnionych konkretnymi okolicznościami danej sprawy, z których wynika, że mimo takich uwarunkowań praca w gospodarstwie rolnym rodziców była świadczona stale i wymiarze 4 godzin dziennie. Stwierdzenie zaś rozmiaru takiej pracy uzależnione jest od okoliczności faktycznych danego przypadku, a więc nie należy od sfery prawa, lecz faktów.

W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, że odwołujący po ukończeniu 16 roku życia pozostawał ze swoim dziadkiem rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym i zamieszkiwał na terenie jego gospodarstwa rolnego, stale pracując w tym gospodarstwie rolnym i nie był związany z rolnikiem stosunkiem pracy. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało również, że wymiar czasu pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym dziadka odpowiadał co najmniej połowie etatu pracowniczego. Potwierdzili to słuchani w sprawie świadkowie oraz sam odwołujący.

Konkludując, sporny okres od 1 stycznia 1970 roku do 31 grudnia 1973 roku należało uwzględnić ubezpieczonemu do stażu, od którego zależą jego uprawnienia do świadczenia przedemerytalnego.

Doliczenie w/w okresu do wykazanego przez organ rentowy na dzień rozwiązania stosunku pracy stażu w wymiarze 37 lat, 7 miesięcy i 27 dni stanowi co najmniej 40 - letni okres uprawniający do emerytury.

Mając to na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 30 czerwca 2015 roku oraz 17 października 2016 roku w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 1 czerwca 2015 roku.

Mając, powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)