Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 roku

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Witold Franckiewicz (spr.)

Sędziowie: SA Cezariusz Baćkowski

SA Edward Stelmasik

Protokolant: Aldona Zięta

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej Prokuratora Prokuratura Regionalna we Wrocławiu Marka Ratajczyka

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r.

sprawy J. K.

oskarżonego z art. 280 § 2 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w związku z art. 11 § 2 kk i art. 282 kk i art. 189 § 1 kk w związku z art. 12 kk

O. W.

oskarżonej z art. 280 § 2 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w związku z art. 11 § 2 kk i art. 282 kk i art. 189 § 1 kk w związku z art. 12 kk

A. W.

oskarżonego z art. 280 § 2 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w związku z art. 11 § 2 kk i art. 282 kk i art. 189 § 1 kk w związku z art. 12 kk w związku z art. 64 § 1 kk, art. 157 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez wszystkich oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 5 sierpnia 2016 roku, sygn. akt III K 101/15/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonych O. W., J. K. i A. W. w pkt I części dyspozytywnej w ten sposób, że:

a)  eliminuje z opisu czynu sformułowanie od słów „po czym pozbawili..” do słów „uniemożliwiając w ten sposób ucieczkę”,

b)  eliminuje z podstawy skazania oskarżonych przepis art. 189 § 1 k.k.;

I.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od oskarżonego J. K. na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowaniu odwoławczego wraz z opłatą 400 złotych za II instancję;

III.  zwalnia oskarżonych (...) W. i A. W. od kosztów postępowania odwoławczego zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Jeleniej Górze oskarżył:

O. W., J. K. i A. W. o to, że :

I.  w dniu 19 maja 2015 roku w J. i M., działając ze z góry powziętym zamiarem i w krótkich odstępach czasu oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu oraz z nieustalonym mężczyzną co do którego materiały zostały wyłączone do odrębnego prowadzenia, dokonali rozboju na osobie i mieniu M. M. (1), grożąc pokrzywdzonemu natychmiastowym użyciem przemocy polegającej na jego pobiciu, gdzie w trakcie zdarzenia A. W. posługiwał się wobec niego niebezpiecznym narzędziem w postaci nałożonego na rękę kastetu, którym uderzył w twarz wymienionego, dokonali zaboru w celu przywłaszczenia samochodu osobowego M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 8.000 złotych, pieniędzy w kwocie 50 złotych, radioodtwarzacza marki P. o wartości 200 złotych, odzieży o wartości 1.500 złotych o łącznej wartości 9.750 zł oraz dowodu osobistego na nazwisko M. M. (1), a także dokumenty w postaci dowodu rejestracyjnego samochodu M. (...) i dowodu ubezpieczenia tegoż pojazdu, po czym w dalszym ciągu groźbą zamachu na życie i zdrowie pokrzywdzonego, grożąc użyciem przemocy polegającej na jego pobiciu, zmusili go do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem nakazując sporządzenie i podpisanie dwóch pisemnych oświadczeń w tym zobowiązującego go do zwrotu w terminie 7 dni kwoty 1.500 złotych na rzecz J. K., a w sytuacji braku tejże zapłaty o przejściu własności samochodu osobowego M. (...) na rzecz J. K., po czym pozbawili M. M. (1) wolności w ten sposób, że nakazali mu wsiąść na tylne siedzenie samochodu osobowego M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), gdzie J. K. i inny nieustalony personalnie mężczyzna usiedli z obu jego stron, a w trackie tankowania na stacji paliwowej L. w J. nieustalony mężczyzna przytrzymywał M. M. (1) za ramię, uniemożliwiając mu ucieczkę, gdzie w trackie jazdy samochodem przełamali kartę SIM z jego telefonu komórkowego, po czym zawieźli wymienionego do M., gdzie go pozostawili, czym działali na szkodę M. M. (1) i K. M., przy czym A. W. dopuścił się tego czynu będąc uprzednio karany za przestępstwa podobne wyrokami sądów Republiki Węgier z dnia 19 kwietnia 2012 roku w sprawie 4 BF (...) na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn w postaci przemytu ludzi poprzez udzielenie pomocy wielu osobom § 218 oraz z dnia 14 października 2013 roku w sprawie 4 BF (...) na kary 2 lat i 3 lat pozbawienia wolności za czyny w postaci przymusu, wywierania nacisku, nękania, molestowania lub agresji psychicznej lub emocjonalnej oraz spowodowania ciężkiego uszkodzenia lub zniekształcenia ciała lub trwałego kalectwa, za które odbywał karę pozbawienia wolności w wymiarze nie mniejszym niż 6 miesięcy, której odbywanie zakończył w dniu 19 czerwca 2014 roku,

tj. o czyn z art. 280 § 2 k .k. i art. 275 § 1 k . k . w zw. z art. 11 § 2 k . k . oraz art. 282 k . k . i art. 189 § 1 k . k . w zw. z art. 12 k . k . wobec oskarżonych O. W. i J. K. ;

tj. o czyn z art. 280 § 2 k . k . i art. 275 § 1 k . k . w zw. z art. 11 § 2 k . k . oraz art. 282 k . k . i art. 189 § 1 k . k . w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 64 § 1 k . k . wobec oskarżonego A. W.

a nadto A. W. o to, że:

II.  w nocy z 25 na 26 kwietnia 2015 roku w J. w okolicy B. (...) przy ul. (...), uderzając M. M. (2) pałką teleskopową w głowę spowodował u niego obrażenia ciała w postaci podwójnego złamania żuchwy z niewielkim przemieszczeniem, które to obrażenia powodowały u pokrzywdzonego rozstrój zdrowia trwający powyżej 7 dni, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio karany za przestępstwa podobne wyrokami sądów Republiki Węgier z dnia 19 kwietnia 2012 roku w sprawie 4 BF 85/2012/09 na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn w postaci przemytu ludzi poprzez udzielenie pomocy wielu osobom § 218 oraz z dnia 14 października 2013 roku w sprawie 4 BF 444/2013/21 na kary 2 lat i 3 lat pozbawienia wolności za czyny w postaci przymusu, wywierania nacisku, nękania, molestowania lub agresji psychicznej lub emocjonalnej oraz spowodowania ciężkiego uszkodzenia lub zniekształcenia ciała lub trwałego kalectwa, za które odbywał karę pozbawienia wolności w wymiarze nie mniejszym niż 6 miesięcy, której odbywanie zakończył w dniu 19 czerwca 2014 roku,

tj. o czyn z art. 157 § 1 k . k . w zw. z art. 64 § 1 k . k.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2016 roku – sygn.. akt: III K 101/15 orzekł:

I.  oskarżonych O. W., J. K. i A. W. uznał za winnych tego, że w nocy z 19 na 20 maja 2015 r. w J. i M. działając wspólnie i w porozumieniu oraz z innym ustalonym mężczyzną, po uprzednim zastosowaniu przemocy i grożeniu dalszym jej użyciem wobec M. M. (1) polegającej na uderzeniu go przez A. W. pięścią w twarz, pięścią zaopatrzoną w kastet, tj. inny, podobnie niebezpieczny do noża przedmiot i grożeniu dalszym pobiciem w przypadku niespełnienia żądań zabrali mu w celu przywłaszczenia samochód osobowy marki M. (...) o nr rej. (...) wartości 8.000 zł wraz z znajdującym się w jego wnętrzu odtwarzaczem marki P. o wartości 200 zł i odzieżą o wartości 1.500 zł oraz pieniądze w wysokości 50 zł i jego dowód osobisty, a także usunęli znajdujące się w tym pojeździe dokumenty, którymi nie mieli prawa wyłącznie rozporządzać, w postaci dowodu rejestracyjnego i dowodu ubezpieczenia tego pojazdu, jak również działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej użyli wobec M. M. (1) przemocy, a także groźby zamachu na jego zdrowie w postaci opisanego wyżej pobicia, usiłowali doprowadzić go do rozporządzenia mieniem w kwocie 1.500 zł poprzez przekazanie tej kwoty J. K., jednakże zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na zgłoszenie przez pokrzywdzonego zdarzenia na policji, po czym pozbawili M. M. (1) wolności w ten sposób, że nakazali mu wsiąść na tylną kanapę samochodu osobowego marki M. (...) o nr rej. (...), a następnie J. K. i ustalony mężczyzna usiedli po jego obu stronach, a w trakcie pobytu na stacji paliw ustalony mężczyzna przytrzymywał go za ramię uniemożliwiając mu w ten sposób ucieczkę działając na szkodę M. M. (1) i współwłaścicielki samochodu osobowego K. M. z tym, że A. W. był uprzednio karany:

⚫

wyrokiem Sądu Rejonowego Republiki Węgierskiej w G. z dnia 25 listopada 2011 r. sygn. akt 11.B.325/2011/85 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Republiki Węgierskiej w G. w sprawie 4.Bf.85/2012/9 z dnia 19 kwietnia 2012 r. za przestępstwo współudziału przemytu ludzi popełnione 20 sierpnia 2010 r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył, m.in. w okresie od 20 kwietnia 2012 r. do 14 lipca 2013 r.;

⚫

wyrokiem Sądu Rejonowego Republiki Węgierskiej w G. z dnia 14 października 2013 r. r. sygn. akt 14.B.138/2013/77 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Republiki Węgierskiej w G. w sprawie 4.Bf.444/2013 z dnia 10 marca 2014 r. za przestępstwa zmuszania i spowodowania obrażeń ciała, które utrzymywało się ponad 8 dni, a faktycznie 28 dni na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbył, w okresach od 25 listopada 2011 r. do 19 kwietnia 2012 r., od 15 lipca 2013 r. do 14 października 2013 r. i od 11 marca 2014 r. do 19 czerwca 2014 r.

tj. przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. i art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. wobec O. W. i J. K. i przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. i art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. wobec A. W. i za to na podstawie art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył: O. W. karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, J. K. karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i A. W. karę 4 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

I.  na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał O. W., J. K. i A. W. solidarnie do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz M. M. (1) kwoty 1.450 zł.

II.  oskarżonego A. W. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku z tym, że przyjął, że był on uprzednio skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Republiki Węgierskiej w G. z dnia 14 października 2013 r. r. sygn. akt 14.B.138/2013/77 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Republiki Węgierskiej w G. w sprawie 4.Bf.444/2013 z dnia 10 marca 2014 r. za przestępstwa zmuszania i spowodowania obrażeń ciała, które utrzymywało się ponad 8 dni, a faktycznie 28 dni na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbył, w okresach od 25 listopada 2011 r. do 19 kwietnia 2012 r., od 15 lipca 2013 r. do 14 października 2013 r. i od 11 marca 2014 r. do 19 czerwca 2014 r., tj. przestępstwa z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 157 § 1 kk wymierzył mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzekł wobec A. W. na rzecz M. M. (2) nawiązkę w kwocie 20.000 zł.

IV.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. W. przepadek pałki teleskopowej koloru czarnego;

V.  na podstawie art. 85 § 1 i § 2 k.k., art. 85a k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu A. W. karę łączną 5 lat pozbawienia wolności;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonym na poczet orzeczonych kary pozbawienia wolności okresy ich tymczasowego aresztowania:

- J. K. od dnia 2 czerwca 2015 r. do dnia 18 kwietnia 2016 r.,

- A. W. od dnia 26 kwietnia 2015 r. do dnia 27 kwietnia 2015 r. oraz od dnia 7 lipca 2015 r. do dnia 5 sierpnia 2016 roku,

VII.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. H. tytułem 1.860 zł oraz 427,80 zł podatku VAT kosztów nie opłaconej obrony z urzędu oskarżonego A. W.,

VIII.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego A. W. na rzecz M. M. (2) kwotę 1.000 złotych;

IX.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonych O. W. i A. W. od kosztów sądowych, zaś na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 633 k.p.k. zasądził od oskarżonego J. K. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe wraz z opłatą 400 złotych.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli oskarżeni: O. W., J. K. i A. W..

Obrońca oskarżonej O. W. zaskarżył wyrok w części dotyczącej pkt I i II, na podstawie art. 427 § 1 i § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1, 2 i 4 k.p.k. zarzucił:

1.  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę prawa procesowego, a mianowicie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez będące wynikiem nieuwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz niedostrzeżenie przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, skutkujące szeregiem nieprawidłowych stwierdzeń oraz ocen, w szczególności:

a)  bezpodstawną odmowę wiarygodności wyjaśnień oskarżonej w tej części, w której wskazała, że jedynie poruszała się samochodem ze współoskarżonymi i pokrzywdzonym, nie była świadkiem użycia wobec niego przemocy, w sytuacji kiedy wyjaśnienia te pozostają zbieżne z wyjaśnieniami J. K. i A. W.,

b)  bezkrytyczne danie wiary zeznaniom pokrzywdzonego M. M. (3) w całości, a tym samym poprzez wydanie orzeczenia skazującego bez dostatecznych dowodów uprawdopodabniających fakt zawinienia oraz poprzez naruszenie podstawowych zasad procesowych określających regułę dowodzenia winy i zastąpienie ich przez domniemanie winy oskarżonej w sytuacji kiedy świadek każdorazowo zeznając podawał zupełnie inny przebieg tego zdarzenia, zmieniając role poszczególnych uczestników zdarzenia,

c)  danie wiary zeznaniom funkcjonariusza Policji G. P. (1), w zakresie w jakim kategorycznie wykluczył, że pokrzywdzony był pod wpływem narkotyków w chwilę po zdarzeniu, w sytuacji kiedy sam M. M. (3) wskazał, że codziennie zażywał narkotyki i był od nich uzależniony;

ewentualnie:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść, będący konsekwencją naruszenia przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegający na błędnym uznaniu, że oskarżona swoim zachowaniem wypełniła znamiona przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i art. 257 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 282 k.k. i art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., podczas gdy prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione w sprawie wskazują, że oskarżona swoim zachowaniem wypełniła znamiona przestępstwa stypizowanego w treści art. 191 § 2 k.k.;

ewentualnie:

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu łącznej kary bezwzględnej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy okoliczności związane z zachowaniem oskarżonej i popełnionym czynem przemawiają za orzeczeniem kary w znacznie niższym wymiarze.

Na podstawie art. 427 § 1 k.p.k., korzystając z uprawnień przewidzianych w art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu, ewentualnie uznanie, że zachowanie oskarżonej wskazane w pkt I wyroku wypełnia znamiona czynu z art. 191 § 2 k.k. i wymierzenie jej kary pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia; ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego J. K. zaskarżył wyrok w całości, zarzucając:

1.  rażący błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę tego orzeczenia i mający istotny wpływ na jego treść polegający na zasadniczo wadliwym wysnuciu w oparciu o zebrane w sprawie dowody, iż oskarżony J. K. jest działającym z zamiarem bezpośrednim sprawca czynu zabronionego stanowiącego zbrodnię określoną w art. 280 § 2 k.k., w sytuacji gdy faktycznie poczynione obiektywne ustalenia w sprawie w żadnej mierze podstaw dowodowych do takiego poglądu nie dają, lecz jedynie potwierdzają, iż jest on sprawca występku z art. 191 § 2 k.k. i w takim tylko zamiarze i zakresie dopuścił się czynu na szkodę M. M. (1).

2.  rażącą obrazę przepisów prawa procesowego art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 i 5 § 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k., także w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na dokonywaniu ustaleń w sprawie i ocen merytorycznych z naruszeniem wskazanych w tych przepisach zasad polskiego procesu karnego, a zwłaszcza nie czynienia w oparciu o zebrane dowody jedynie prawdziwych ustaleń faktycznych, lecz dokonywanie tych ustaleń (jako ostatecznej podstawy wyroku), w oparciu o dowody obiektywnie wątpliwe, a nawet bez dowodów i im wbrew, bezpodstawnym całkowitym pomijaniu ważkich i ewidentnie obiektywnych (bezstronnych) dowodów zgromadzonych w aktach sprawy (informacja i dokumentacja szpitala w B.), całkowitego zaniechania interpretacji nie dających się usunąć wątpliwości wyłącznie na korzyść oskarżonego i badania oraz uwzględniania okoliczności przemawiających także na korzyść oskarżonego w tym też całkowitego braku refleksji (vide pisemne motywy wyroku) co do podnoszonego w mowie końcowej względy o jakich mowa w art. 60 § 3 k.k., faktycznego odstąpienia od stosowania zasady swobodnej oceny dowodów na rzecz dowolnej oceny dowodów.

3.  obrazę prawa procesowego art. 170 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. i art. 169 § 2 k.p.k., polegającą na bezzasadnym oddaleniu wniosku dowodowego obrony o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego lekarza z zakresu chirurgii w celu uzyskania medycznego poglądu o prawdopodobieństwie spowodowania u pokrzywdzonego obrażeń twarzy okolicy nosa po uderzeniu do przez dorosłego mężczyznę ze średnią siłą metalowym kastetem znajdującym się na jego zaciśniętej pięści, zwłaszcza gdy zakres tego obrażenia w sposób zdecydowany nasuwał uzasadnione wątpliwości co do deklarowanego przez pokrzywdzonego przebiegu jego uderzenia w twarz, brak jakichkolwiek innych dowodów na posiadanie przez współoskarżonego W. metalowego kastetu w ogóle szczególnie, że bezpośrednią konsekwencją tego bezrefleksyjnego ustalenia Sądu było przyjęcie zaistnienia zbrodni, a w efekcie granicy ustawowych kary, a zatem ranga tego wniosku dowodowego w sposób bezpośredni zmierzała do wykrycia lub oceny właściwego dowodu, a nie zaistniały żadne z 5 ustawowo wskazanych przypadków uzasadniających oddalenie tego wniosku dowodowego,

a nadto z ostrożności procesowej na wypadek braku zaaprobowania przez Sąd odwoławczy trafności dotychczas wskazanych zarzutów, zarzucił:

4.  rażący błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający istotny wpływ na jego treść polegający na zasadniczo chybionym ustaleniu, iż wobec oskarżonego J. K. nie ma zastosowanie nadzwyczajne złagodzenie kary o jakim mowa w art. 60 § 3 k.k., w sytuacji gdy w sposób oczywisty i ewidentny jako osoba współdziałająca z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa ujawnił on jako pierwszy w sprawie wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia, co w efekcie umożliwiło i ułatwiło organom tym nie tylko personalne ustalenie tych współsprawców i przedstawienie im zarzutów oraz oskarżenie, ale i w oparciu o konsekwentne i pomawiające wyjaśnienia J. K. ich osądzenie;

w n o s z ą c:

w oparciu o zarzuty opisane w pkt 1 i 2 o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż czyn oskarżonego wyczerpał jedynie znamiona występku z art. 191 § 2 k.k. i przy uwzględnieniu jego dotychczasowej niekaralności i wypełnienie warunków o jakich mowa w art. 60 § 3 k.k. wymierzenie mu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania wraz z obciążeniem grzywną,

bądź w oparciu o zarzuty w pkt 1, 2 i 3 o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji w celu uzupełnienia postępowania dowodowego i dokonanie w oparciu o tak ustalony materiał ponownej merytorycznej oceny stanu faktycznego i prawnego,

zaś wobec braku zaaprobowania zarzutów w pkt 1-3, w oparciu o zarzut w pkt 4 wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części orzeczenia o karze wymierzonej oskarżonemu i wymierzenie mu kary pozbawienia wolności z jej warunkowym zawieszeniem jej wykonania, bądź bezwzględnej, jednakże nie przekraczającej roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego A. W. zaskarżył wyrok w całości i na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2, 3 i 4 k.p.k. zarzucił:

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k., i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. i polegającą na niewskazaniu przekonywujących przesłanek swego rozstrzygnięcia, opartego na dowolnym, niepełnym i wybiórczo potraktowanym materiale dowodowym, bez odniesienia się do wszystkich istotnych faktów i dowodów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, a skoncentrowaniu się przede wszystkim na wskazaniu argumentacji mającej uwiarygodnić zeznania pokrzywdzonego.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku, poprzez przyjęcie, że oskarżeni działali z zamiarem kierunkowym dokonania kradzieży przy użyciu przemocy, a w sytuacji, gdy prawidłowa ocena dowodów zgromadzonych w toku postępowania prowadzi do jednoznacznego wniosku, że działanie oskarżonych ukierunkowane było na odzyskanie wierzytelności przysługującej oskarżonemu J. K. wobec pokrzywdzonego M. M. (1).

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku, poprzez przyjęcie, że oskarżony A. W. uderzył pokrzywdzonego M. M. (1) zaopatrzoną w kastet pięścią w twarz, podczas gdy niewielki rozmiar i charakter obrażeń twarzy M. M. (1) przeczą takim ustaleniom.

4.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku, poprzez przyjęcie, że oskarżony A. W. uderzył pokrzywdzonego M. M. (2) metalowa pałką teleskopową, podczas gdy nikt z uczestników zdarzenia nie potwierdził, że pałką tą posługiwał się oskarżony A. W., a nadto z zeznań świadków, złożonych przed Sądem wynika, że pałka ta była okazywana pokrzywdzonemu oraz świadkom podczas przesłuchań w toku postępowania przygotowawczego.

5.  rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego A. W. za czyn opisany w części dyspozytywnej wyroku, wyrażającą się orzeczeniem kary 4 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

w n o s z a c o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu opisanego w punkcie I części dyspozytywnej wyroku poprzez przypisanie oskarżonym występku z art. 191 § 2 k.k. w miejsce przestępstwa określonego w art. 280 § 2 k.k.;

2.  zmianę wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze i środkach karnych poprzez wymierzenie jej w łagodniejszym wymiarze oraz zmniejszenie wysokości nawiązki na rzecz pokrzywdzonego M. M. (2);

ewentualnie o:

3.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Jeleniej Górze.

Prokurator Prokuratury Regionalnej we Wrocławiu na rozprawie apelacyjnej wniósł o nieuwzględnienie apelacji obrońców oskarżonych i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.

Wniosek o doręczenie odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 listopada 2016 roku wraz z uzasadnieniem złożyli: obrońca oskarżonej O. W. – adw. B. G. oraz adw. W. M. obrońca oskarżonego J. K., stąd – na podstawie art. 457 § 2 k.p.k. w zw. z art. 423 § 1a k.p.k., uzasadnienie niniejszego wyroku zostało ograniczone do oskarżonej O. W. i oskarżonego J. K..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacje obrońców zostały uwzględnione.

Na wstępie należy podnieść, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z dnia 5 sierpnia 2016 roku, poprzedzony został wydaniem prawomocnego wyroku wobec oskarżonego M. B. (obecnie skazanego) przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze z dnia 15 marca 2016 roku – sygn.. akt: III K 130/15, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 czerwca 2016 roku (tom IV akt, k. 831-846), uzasadnienia wyroku SA we Wrocławiu nie sporządzono wobec braku wniosków stron).

Tymże wyrokiem, M. B. uznany został za winnego, tego, że:

w godzinach nocnych z 19 na 20 maja 2015 r. w J., działając wspólnie i w porozumieniu z trzema ustalonymi osobami, w tym z osobą, która posłużyła się innym podobnie do broni palnej lub noża niebezpiecznym przedmiotem w postaci kastetu przez uderzenie M. M. (1) w twarz zaopatrzoną w kastet pięścią, jak i grożąc pokrzywdzonemu natychmiastowym użyciem przemocy w postaci pobicia, a także doprowadzając go do stanu bezbronności, zabrał mu w celu przywłaszczenia samochód osobowy marki M. (...) o nr rej. (...) i wartości 8.000 zł wraz ze znajdującymi się w jego wnętrzu radioodtwarzaczem marki P. o wartości 200 zł, odzieżą o wartości 1.500 zł, a z portfela pokrzywdzonego zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 50 zł i jego dowód osobisty, a także usunął znajdujące się w tym pojeździe dokumenty, którymi nie miał prawa wyłącznie rozporządzać w postaci dowodu rejestracyjnego i dowodu ubezpieczenia tegoż pojazdu, jak również działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, używając wobec pokrzywdzonego opisanej wyżej przemocy, a także groźby zamachu na jego zdrowie w postaci opisanego wyżej pobicia, usiłował doprowadzić go do rozporządzenia mieniem w postaci opisanego wyżej pobicia, usiłował doprowadzić go do rozporządzenia mieniem w kwocie 1.500 zł przez przekazanie tej sumy innej osobie, jednak zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na zgłoszenie przez pokrzywdzonego zdarzenia policji, czym działał na szkodę tego pokrzywdzonego i współwłaścicielki samochodu osobowego K. M., przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 1 września 2006 r. w sprawie sygn.. akt: II K 302/06 za m.inn. ciąg przestępstw z art. 282 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, która została objęta karą łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 1 marca 2006 r. do 2 marca 2006 r. oraz od 25 stycznia 2013 r. do 23 stycznia 2015 roku;

tj. przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. Sąd Okręgowy wymierzył M. B. za przypisane przestępstwo karę 3 lat pozbawienia wolności. Tenże skazany uznany został zatem za współsprawcę popełnienia przestępstwa, które również przypisane zostało oskarżonym O. W., J. K. i A. W..

Wbrew zarzutom apelacji, ustalenia Sądu I instancji są prawidłowe, wsparte o zebrany materiał dowodowy, a także zgodne z ustaleniami dokonanymi przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, w prawomocnie zakończonym postępowaniu dotyczącym skazanego M. B. w sprawie III K 130/15, na co wskazuje uzasadnienie pisemne wyroku z dnia 15 marca 2016 roku (k. 834-845 verte, tom IV akt), w pełni zaakceptowane przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 30 czerwca 2016 roku (k. 846, tom IV akt). Zarówno w pierwszym, jak i drugim postępowaniu, sądy uznały za w pełni wiarygodny dowód z zeznań M. M. (1), wnikliwie oceniając i uzasadniając powyższą ocenę. Należy przy tym dostrzec, że spotkanie pokrzywdzonego M. M. (1) z oskarżonymi nie było przypadkowe lecz zostało z góry przez oskarżonych zaplanowane, a podział ról został przez nich określony oraz zaaprobowany. Niewątpliwie inicjatorem spotkania i późniejszego zdarzenia był oskarżony J. K.. Wiedział on, że kontakt z pokrzywdzonym M. M. (1) może nastąpić za pośrednictwem oskarżonej O. W., która taką rolę zaakceptowała, doprowadzając do spotkania tych osób. Przyczyną takiego spotkania był zamiar oskarżonego J. K. w uzyskaniu pieniędzy od pokrzywdzonego, gdyż oskarżony J. K. podejrzewał, że na imprezie w S. został okradziony przez M. M. (1), który miał zabrać mu 1.500 złotych. Oskarżony J. K. nie był jednakże pewny tego, że to pokrzywdzony jest sprawcą kradzieży. Uzgodniono, że po przyjeździe samochodem przez M. M. (1), oskarżeni wsiądą do samochodu i wyjadą w ustronne miejsce. Pokrzywdzony był przekonany, że spotka się wyłącznie z oskarżoną O. W.. O tym, że oskarżony J. K. nie był pewien tego, że pokrzywdzony wcześniej zabrał mu pieniądze, przekonują wyjaśnienia oskarżonego A. W. złożone w dniu 6 sierpnia 2015 roku podczas przesłuchania przez prokuratora (k. 59 odwrót, tom I akt). Oskarżony wyjaśnił m.inn. „… zadzwonił do mnie J. K. z prośbą, czy mu nie pomogę w dowiedzeniu się kto ukradł i odzyskaniu pieniędzy. Na czym ta pomoc ma polegać powiedział kiedy się spotkaliśmy drugi raz. Powiedział, żeby upewnić się czy to M. – nie pamiętam czy podawał jego nazwisko – ukradł mu te 1.500 zł, żeby go strzelić w pysk i zapytać o wszystko, postraszyć go. Jak przyjedzie samochodem, to żeby wziąć ten samochód jako zabezpieczenie długu …”.

Zarzut zatem braku współdziałania oskarżonych oraz ich porozumienia jest niezasadny. Oskarżeni wsiadając do samochodu pokrzywdzonego mieli zamiar wyjechać w miejsce ustronne i tam dokonać zaboru mienia, zmusić pokrzywdzonego do przyznania się, że rzeczywiście dług istnieje. Dalszy przebieg wydarzeń nastąpił po zatrzymaniu pojazdu. Zachowanie oskarżonych wobec pokrzywdzonego wskazuje na swoisty podział ról, zwłaszcza akceptowali w przyszłości zachowanie oskarżonego A. W., polegające na użyciu siły fizycznej wobec pokrzywdzonego, o czym świadczy cytowana wyżej wcześniejsza rozmowa między nim a oskarżonym J. K.. Oczekiwano od oskarżonego A. W., że on wykaże inicjatywę zmierzającą do zapłacenia pieniędzy przez pokrzywdzonego. Uderzenie ręką z kastetem w twarz pokrzywdzonego nie stanowiło ekscesu lecz było działaniem zaplanowanym, zwłaszcza że wybierano miejsce odludne, gdzie miał zatrzymać się samochód. Dalszy tok wydarzeń, na stacji benzynowej, gdy pokrzywdzony siedział na tylnym siedzeniu samochód pomiędzy napastnikami, przekonuje o akceptacji oskarżonych, wcześniejszego użycia siły fizycznej przez oskarżonego A. W.. Pozostali oskarżeni temu nie sprzeciwiali się, jak również nie wyrażali dezaprobaty dla zachowania A. W..

Kwestionowane przez obrońców użycie kastetu przez oskarżonego A. W. okazało się niezasadne. To, że kastet został użyty wynika bowiem nie tylko z zeznań pokrzywdzonego M. M. (1), ale także z obiektywnego dowodu w postaci stwierdzonej rany na twarzy pokrzywdzonego, na wykonanej w dniu 25 maja 2015 roku fotografii pokrzywdzonego (k. 624-626, tom IV akt). Także świadek S. S. – kolega pokrzywdzonego, u którego tenże nocował po zajściu, widział na twarzy M. M. (1) ranę na nosie i siny policzek (k. 161). Także ojciec pokrzywdzonego – świadek R. M. widział u syna strup po ranie na nosie, ślady zaczerwienia twarzy (k. 157, 445). Gdyby zatem, oskarżony A. W. uderzył ręką w twarz pokrzywdzonego, bez użycia kastetu, opisane wyżej obrażenia nie powstałyby na twarzy pokrzywdzonego. Także świadek G. P. (2) – funkcjonariusz Policji, legitymujący pokrzywdzonego krytycznej nocy, widział na twarzy pokrzywdzonego „ czerwone plamy wyglądające na krew” (k. 521 verte – 522, tom III, k. 153, tom I akt), zaś jego zeznania sąd uznał za dowód wiarygodny, co w pełni zasługuje na akceptację wobec zbieżności z cytowanymi wyżej dowodami. Brak było zatem podstaw do uzupełnienia materiału dowodowego poprzez uzyskanie opinii biegłego z zakresu medycyny.

Za niezasadny został uznany zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, w konsekwencji przyjęciu, że czyn oskarżonych stanowił przestępstwo z art. 280 § 2 k.k. i art. 257 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko obrońców jedynie w zakresie błędnych ustaleń faktycznych co do niezasadnego ustalenia, że oskarżeni pozbawili wolności pokrzywdzonego M. M. (1), gdy ten przebywał na tylnym siedzeniu samochodu w obecności oskarżonych J. K. oraz skazanego M. B.. Wprawdzie jedna z tychże osób przytrzymywała pokrzywdzonego za ramię podczas tankowania samochodu, jednakże nie było to pozbawienie wolności jego osoby, zwłaszcza, że następnie odwieźli pokrzywdzonego we wskazane przez niego miejsce, gdzie bez problemów opuścił on samochód. Stąd wyeliminowano z podstawy skazania przepis art. 189 k.k.

Wnioski obrońców o zakwalifikowanie czynu oskarżonych z art. 191 § 2 k.k. – nie zostały uwzględnione. Nie można bowiem oceniać zachowania oskarżonych w kategoriach art. 191 § 2 k.k., jak tego domagali się oskarżeni i ich obrońcy.

Należy uwzględnić to, że w przypadku, gdy nie powstaje rzeczywiście żadna wierzytelność, o której mowa w art. 191 § 2 k.k., to nie jest możliwe wymuszenie zwrotu wierzytelności. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 maja 2014 roku, w sprawie II KK 346/13, OSNKW 2014, z. 12, poz. 90 stwierdził: „Dla bytu występku określonego w art. 191 § 2 k.k. konieczny jest szczególny, >>pozytywny>> zamiar kierunkowy, polegający na co najmniej subiektywnym przekonaniu sprawcy, że działa w celu zwrotu realnej i zasługującej na ochronę prawną wierzytelności. Bezprawna windykacja roszczenia pozbawionego elementarnych cech, o których mowa w art. 353 § 1 k.c., nie może korzystać z uprzywilejowanej formy kwalifikowania czynu, jako zmierzającego do egzekwowania wierzytelności, której po prostu nie ma”. Wprawdzie pokrzywdzony M. M. (1) w pisemnym oświadczeniu z dnia 19 maja 2015 roku przyznał, że dokonał zaboru pieniędzy J. K., a także w sms-ie z dnia 20 maja 2015 roku do J. K., jednakże oczywistym jest, że oświadczenie zostało przez niego podpisane, po uprzednim użyciu wobec niego siły fizycznej, w sytuacji gdy obawiał się dalszej eskalacji siły wobec siebie ze strony oskarżonych. Także na rozprawie sądowej wytłumaczył, że treść sms-a wynikała z chęci odzyskania przez niego samochodu, obawiając się także reakcji jego ojca. Żaden dowód nie wskazywał na to, że kradzież pieniędzy (jeżeli w rzeczywistości zaistniała) została dokonana przez M. M. (1), o czym przekonują chociażby wcześniej cytowane wyjaśnienia A. W..

Przytoczone na str. 12-13 pisemnego uzasadnienia wyroku (k. 897verte-898) okoliczności zasadnie wskazują, że czyn oskarżonych wyczerpuje ustawowe znamiona przestępstwa rozboju kwalifikowanego z art. 280 § 2 k.k., z uwagi na posługiwanie się kastetem.

Zarzut obrońcy oskarżonego J. K. skonstruowany jako błąd w ustaleniach faktycznych (pkt 4 apelacji), należy rozpatrywać w kategoriach obrazy prawa materialnego, tj. art. 60 § 3 k.k. Gdyby bowiem zaistniały przesłanki wymienione w art. 60 § 3 k.k., Sąd obligatoryjnie winien zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, czego nie uczynił.

Powyższy zarzut jest niezasadny wobec braku ku temu przesłanek, gdyż:

- oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego czynu, a tym samym nie ujawnił on wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia,

- zatrzymanie oskarżonego J. K. nastąpiło, po zatrzymaniu osk. O. W., w dniu 2.06.2015 r. (k.52) i będąc przesłuchanym w dniu 3.06.2015 r. przez prokuratora, nie przyznał się do popełnienia czynu i odmówił składania wyjaśnień,

- oskarżony J. K. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego przestępstwa na posiedzeniu Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze w dniu 3.06.2015 r., zaś dalsza jego postawa i wyjaśnienia nie wskazują na chęć współpracy z organami ścigania.

Sąd Apelacyjny nie dostrzegł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie wymierzonych oskarżonym kar pozbawienia wolności poprzez ich obniżenie z uwagi na szereg okoliczności obciążających, wskazanych na str. 14-16 pisemnego uzasadnienia wyroku, uwzględniając także proporcje kar w odniesieniu do kary wymierzonej M. B. wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze w dniu 14 marca 2016 r. – sygn.. akt: III K 130/15.

Poza wskazanymi wyżej zmianami, zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Sąd zwolnił oskarżonych O. W. i A. W. od kosztów sądowych za II instancję z uwagi na ich sytuację materialną oraz sumę odbywanych kar pozbawienia wolności przez O. W., natomiast obciążył nimi oskarżonego J. K. na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.

SSA Cezariusz Baćkowski SSA Witold Franckiewicz SSA Edward Stelmasik