Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Katarzyna Ponikiewska

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2015 r. w Warszawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

z dnia 29 sierpnia 2014 r. znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyjmuje, iż A. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 sierpnia 2013 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz A. K. kwotę 60 złotych (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

A. K. w dniu 2 października 2014r. złożyła do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział w W., odwołanie od decyzji z dnia 29 sierpnia 2014r., nr (...), stwierdzającej, że jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 sierpnia 2013r.

Ubezpieczona zarzuciła zaskarżonej decyzji wyciągnięcie nieprawidłowych wniosków, co w konsekwencji skutkowało jej wadliwością. W uzasadnieniu odwołania wskazała, że świadczyła pracę na rzecz (...) sp. z o.o. zgodnie z wydawanymi jej poleceniami i zakresem obowiązków wynikającym z umowy o pracę. Ponadto dołączyła dowody potwierdzające świadczenie przez nią pracy i wskazała, że jej praca wymagała specjalnych umiejętności, tj. znajomości rynku, języków obcych i kontaktów z klientami. W ramach powierzonych obowiązków ubezpieczona zajmowała się m.in. poszukiwaniem klientów, bieżącym ustalaniem szczegółów zamówień paliwa dokonywanych przez klientów (...) sp. z o.o., a ponadto uczestniczyła w rozmowach z kierownictwem spółek paliwowych dotyczących nawiązania współpracy, przygotowywała oferty sprzedaży, a także wykonywała ustne i pisemne tłumaczenia dla spółki. Pracodawca upoważnił ubezpieczoną do dostępu do dokumentacji zawierającej informacje poufne. Organ rentowy porównał wysokość otrzymywanych przez nią zarobków do zarobków pozostałych zatrudnionych w firmie pracowników, co niewątpliwie doprowadziło do błędnych wniosków. Jeśli chodzi zaś o zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych dokonane po terminie, to w tym zakresie A. K. wskazała, że obowiązek dokonania takiej czynności leży po stronie pracodawcy, a pracownik nie ma obowiązku ani takiej możliwości, aby sprawdzić, czy pracodawca wykonuje wszystkie obowiązki zgłoszeniowe w terminie. W kwestii braku zastępstwa w czasie nieobecności w pracy oraz braku odpowiedzi płatnika w postępowaniu wyjaśniającym, ubezpieczona nadmieniła, że nie miała żadnego wpływu na decyzje swojego pracodawcy w tym zakresie (odwołanie od decyzji ZUS z dnia 29 sierpnia 2014r., nr(...), k. 2-7 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że w toku postępowania wyjaśniającego oraz w wyniku analizy danych zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego i płatnika ustalono, że w dniu 12 sierpnia 2013r. (po obowiązującym ustawą terminie) A. K. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy o pracę zawartej w dniu
1 sierpnia 2013r. na czas określony od dnia 1 sierpnia 2013r. do dnia 31 lipca 2014r.,
w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w wysokości 4.000 zł brutto na stanowisku menagera ds. sprzedaży. Następnie od dnia 18 listopada 2013r. do dnia
20 grudnia 2013r. płatnik wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie z tytułu niezdolności do pracy, a za okres od dnia 21 grudnia 2013r. do dnia 15 stycznia 2014r. złożono do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego, natomiast od dnia
16 stycznia 2014r. wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego.

Dodatkowo Zakład Ubezpieczeń Społecznych nadmienił, że przed zgłoszeniem dokonanym w dniu 12 sierpnia 2013r., ubezpieczona nigdy nie posiadała innego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, a co za tym idzie nigdy nie partycypowała w tworzeniu funduszu chorobowego, który tworzą wszyscy ubezpieczeni, a z którego środków obecnie ubiega się o wypłatę świadczeń. Przedmiotem postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez organ rentowy było ustalenie zasadności zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w sytuacji, gdy od tego zgłoszenia do sytuacji powodującej niezdolność do pracy upłynął stosunkowo krótki okres czasu, a zatem zachodziła niewspółmierność opłaconych składek do sumy zasiłków, o jakie stara się strona postępowania. Tenże okres wskazuje, że jedynym celem umowy o pracę była chęć uzyskania zasiłków z funduszu chorobowego, a to w ocenie organu rentowego bezwzględnie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Dodatkowo analiza konta płatnika składek wykazała, że od miesiąca maja 2014r. płatnik nie opłaca składek na FUS. W związku z powyższym zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p., zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych jako czynność prawna sprzeczna
z zasadami współżycia społecznego jest nieważna, a wyłączenie A. K. od dnia
1 sierpnia 2013r. z pracowniczych ubezpieczeń z tytułu zgłoszenia dokonanego przez (...) sp. z o.o., jest w pełni uzasadnione (odpowiedź ZUS na odwołanie z dnia 28 października 2014r., k. 51-52 a.s.).

Zainteresowana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., pomimo skutecznego wezwania do udziału w sprawie i zawiadomień o rozprawach kierowanych na adres ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym - nie zajęła stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. ur. (...), posiada obywatelstwo rosyjskie. W dniu
25 czerwca 2007r. ukończyła z wyróżnieniem Uniwersytet Państwowy w S., uzyskując tytuł filologa – wykładowcy, w specjalności filologia. Ubezpieczona zna biegle dwa języki, tj. rosyjski oraz polski (dyplom, a.r., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

W okresie od dnia 1 października 2007r. do dnia 10 lutego 2012r. ubezpieczona pracowała w Konsulacie Generalnym RP w S., gdzie wykonywała pracę tłumacza korespondenta oraz asystentki Konsula Generalnego RP (świadectwo pracy, k. 8 - 9 a.s., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.). Następnie zatrudniona została w firmie (...) na podstawie umowy zlecenia, a później umowy o dzieło, jednakże pod koniec marca 2013r. została zmuszona do rezygnacji z tej pracy z uwagi na brak wypłaty wynagrodzenia za pracę. W związku z powyższym rozpoczęła poszukiwanie kolejnego zatrudnienia ( zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą przy ul. (...) lok. (...) w W. (NIP: (...), NIP EU: (...), KRS: (...)) prowadzi koncesjonowaną sprzedaż paliw płynnych, w szczególności zajmuje się hurtową sprzedażą oleju napędowego, benzynami silnikowymi innymi niż benzyny lotnicze, olejami opałowymi, gazem płynnym, estrami stanowiącymi samoistne paliwa ciekłe bez wykorzystania infrastruktury technicznej (oferta – hurtowa sprzedaż paliw, k. 19-20 a.s., potwierdzenie zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT EU, k. 29 a.s., potwierdzenie zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT, k. 30 a.s., odpis z Krajowego Rejestru Sądowego,
k. 31-32 a.s., k. 76-81 a.s., zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, k. 33-33v a.s.).

Organem uprawnionym do reprezentacji (...) sp. z o.o. jest zarząd, w skład którego wchodzi prezes zarządu M. F. (odpis z Krajowego Rejestru Sądowego,
k. 31-32 a.s., k. 76-81 a.s.). Dodatkowo w spółce zatrudnione były dwie pracownice: A. T. i T. R. (zeznania A. K., k. 151-153 a.s., zeznania świadka T. R., k. 149 – 151 a.s.).

Decyzją nr (...) z dnia 20 lipca 2012r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na okres od dnia 25 lipca 2012r. do dnia 31 grudnia 2030r. (decyzja Prezesa URE z dnia 20 lipca 2012r., nr (...), k. 26-28 a.s., decyzja Prezesa URE z dnia 19 marca 2013r., (...), k. 24-25 a.s.).

Z uwagi na zapotrzebowanie kadrowe w spółce, prezes zarządu M. F. zlecił jednej z pracownic, tj. A. T., zamieszczenie ogłoszenia o pracę na jednym z portali internetowych. O tej ofercie pracy A. K. dowiedziała się za pośrednictwem portalu internetowego (...), gdzie wysłała dokumenty aplikacyjne na stanowisko menagera ds. sprzedaży. Pod koniec kwietnia 2013r. została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną, w której uczestniczył prezes zarządu (...) sp. z o.o. M. F. oraz jedna z pracownic A. T.. Strony ustaliły, że ubezpieczona rozpocznie pracę w dniu 1 sierpnia 2013r., natomiast okres od maja 2013r. będzie okresem próbnym. Strony nie zawarły jednak pisemnej umowy o pracę na okres próbny, a ograniczyły się do ustnych uzgodnień dotyczących wzajemnej współpracy. W okresie pomiędzy 1 maja 2013r. a 2 sierpnia 2013r. A. K. otrzymywała połowę umówionego wynagrodzenia i wykonywała na rzecz spółki takie czynności polegające na tworzeniu bazy danych oraz pozyskiwaniu klientów (zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s., zeznania A. K., k. 151-153 a.s., karta przebiegu ciąży, porady ambulatoryjne lub wizyty domowe, wyniki badań USG – załączniki do pisma procesowego z dnia 18 marca 2015r., k. 131-132 a.s.).).

Pod koniec maja 2013r. ubezpieczona dowiedziała się, że jest w ciąży. Od samego początku bardzo źle znosiła ten stan, nie wiedziała także, czy będzie w stanie dalej pracować. Nie upominała się jednak o umowę o pracę, gdyż obawiała się, że jeśli zrezygnuje z pracy, to będzie zmuszona do poszukiwania nowej oraz do poinformowania nowego pracodawcy o swoim stanie. W lipcu 2013r. stan zdrowia ubezpieczonej polepszył się, więc postanowiła poruszyć temat zawarcia umowy o pracę z prezesem zarządu (...) sp. z o.o. M. F. obiecał, że zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami zawrze z ubezpieczoną umowę o pracę, jednak nastąpi to po jego powrocie z urlopu (zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

W dniu 1 sierpnia 2013r. A. K. zawarła umowę o pracę z (...)
sp. z o.o. reprezentowaną przez prezesa zarządu M. F., na stanowisku menagera ds. sprzedaży, na czas określony 1 roku, tj. od dnia 1 sierpnia 2013r. do dnia
31 lipca 2014r., w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem w wysokości 4.000 zł brutto. Strony umowy ustaliły, że miejscem wykonywania pracy będzie W. (umowa
o pracę z dnia 1 sierpnia 2013r., a.r.).

Płatnik składek w dniu 12 sierpnia 2013r., tj. po obowiązującym ustawą terminie, zgłosił ubezpieczoną do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zawartej umowy o pracę.

W dniu zawarcia umowy o pracę ubezpieczona odbyła instruktaż ogólny i stanowiskowy na stanowisku menagera ds. sprzedaży w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, a.r.).

W ramach wykonywanych czynności na stanowisku menagera ds. sprzedaży A. K. wyszukiwała potencjalnych klientów, odbywała z nimi spotkania, jak
i prowadziła korespondencje e-mailową oraz telefoniczną dotyczącą zamówień oleju napędowego, w szczególności ilości, terminu i miejsca załadunku, płatności jak
i odprawy celnej. Przesyłała kontrahentom zeskanowaną dokumentację firmową w postaci certyfikatów producenta, uzyskanej koncesji, numerów NIP, REGON, KRS, tj. niezbędnych do realizacji umowy (kontakty z klientami, k. 10 a.s., korespondencja e-mailowa, k. 11-12 a.s.,
k. 23 a.s., umowa, k. 21-22v a.s., zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s.). Jedną z kontrahentów (...) sp. z o.o. była (...) sp. z o.o. A. K. wielokrotnie w siedzibie spółki spotykała się z Prezesem Zarządu w/w spółki W. S.. Utrzymywała także stały kontakt telefoniczny z tą spółką w zakresie dostawy paliw do (...) sp. z o.o. oraz w kwestiach związanych z rozliczeniem należności, w tym spłatą zobowiązań na rzecz (...) sp. z o.o. (oświadczenie W. S. z dnia 3 września 2014r., k. 36 a.s., zeznania świadka W. S., k. 118-119 a.s., zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s.).

Podczas spotkań z klientami ubezpieczona ustalała warunki współpracy,
a następnie e-mailowo przesyłała niezbędną dokumentację, w tym podpisaną umowę z (...) sp. z o.o., certyfikaty producenta oraz świadectwo jakości. Taka sytuacja miała miejsce m.in. w przypadku współpracy z (...) sp. z o.o., wspomnianą (...) sp. z o.o. oraz z (...), (...) i (...) (wiadomość e-mailowa, k. 38 a.s., umowa, k. 39-40v a.s., korespondencja e-mailowa, k. 41-48 a.s., dokumentacja, k. 13-17 a.s., zestawienia firm, płyta CD – k. 18 a.s., zeznania świadka W. S., k. 118-119 a.s., informacja z firmy (...) sp. z o.o., k. 146 a.s., zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s.).

W ramach powierzonych obowiązków A. K. odbywała regularne wyjazdy służbowe, uczestniczyła w negocjacjach i brała czynny udział w podpisywaniu umów z prezesami spółek paliwowych, w szczególności nadzorowała pracę z klientami. Z uwagi na biegłą znajomość języków tłumaczyła również dokumentację oraz brała udział w spotkaniach jako tłumacz. Pracę ubezpieczonej nadzorował bezpośredni przełożony, tj. prezes zarządu M. F., który wielokrotnie uczestniczył w spotkaniach ubezpieczonej z klientami. A. K. nie była osobą upoważnioną do podpisywania umów, dlatego też te czynności wykonywał prezes zarządu spółki ( zeznania A. K., k. 151-153 a.s., zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s.).

Ubezpieczona pracowała w godzinach od 8:00 do 16:00 bądź od 9:00 do 17:00
w biurze (...) sp. z o.o. przy ul. (...) lok. (...) w W. (zeznania świadka T. R., k. 149-151 a.s., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

Początkowo pracodawca przekazywał A. K. wynagrodzenie w formie gotówkowej, a następnie po dniu 1 sierpnia 2013r. na wskazany przez nią rachunek bankowy (oświadczenie z dnia 8 sierpnia 2013r., a.r., szczegóły transakcji, a.r., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

W wyniku zmian prawnych, tj. wejścia w życie rozporządzenia dotyczącego kaucji gwarancyjnej dla firm handlujących paliwami, jak i z uwagi na zaległości w płatnościach, (...) sp. z o.o. straciła płynność finansową i zmuszona została do zakończenia prowadzonej działalności (zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

W okresie od dnia 18 listopada 2013r. A. K. była niezdolna do pracy w związku z ciążą. Za okres od 18 listopada 2013r. do 20 grudnia 2013r. płatnik składek wypłacił ubezpieczonej wynagrodzenie za czas choroby. Ubezpieczona w dniu (...) urodziła dziecko ( odpis skrócony aktu urodzenia, a.r., zeznania A. K., k. 151-153 a.s.). W dniu 20 stycznia 2014r. wystąpiła do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu macierzyńskiego (wniosek z dnia 20 stycznia 2014r., a.r.).

A. K. w kwietniu 2014r. dowiedziała się, że (...) sp. z o.o. zakończyła swoją działalność i nie była w stanie przedstawić wszystkich dokumentów świadczących o wykonywaniu na rzecz (...) sp. z o.o. pracy, w szczególności korespondencji e-mailowej prowadzonej z klientami firmy, której domagał się Zakład Ubezpieczeń Społecznych (zeznania A. K., k. 151-153 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych pismem z dnia 3 lipca 2014r., znak: (...), zawiadomił ubezpieczoną A. K. oraz płatnika składek (...) sp. z o.o. o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym A. K. jako pracownika. Jednocześnie poproszono strony o złożenie wyjaśnień na okoliczność świadczenia pracy przez ubezpieczoną oraz
o przekazanie materialnych dowodów potwierdzających wykonywanie pracy przez w/w (zawiadomienie ZUS, a.r.). Ubezpieczona w dniu 14 lipca 2014r. przesłała do organu rentowego pisemne wyjaśnienia zawarte w kwestionariuszu pytań wraz z dołączoną dokumentacją w postaci umowy o pracę, dyplomu ukończenia szkoły wyższej, karty szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, kwestionariusza osobowego dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie, oświadczenia z dnia 8 sierpnia 2013r., kwestionariusza osobowego dla pracownika, korespondencji e-mailowej oraz szczegółów transakcji bankowych (pismo z dnia
7 lipca 2014r. wraz z załącznikami, a.r.). Pomimo skutecznego odebrania korespondencji
z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych płatnik składek (...) sp. z o.o. nie wziął udziału
w postępowaniu wyjaśniającym (potwierdzenie odbioru korespondencji z ZUS, a.r.).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1442,
z późn. zm.), wydał w dniu 29 sierpnia 2014r. decyzję nr (...), w której stwierdził, że A. K. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 sierpnia 2013r. W uzasadnieniu decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że zgłoszenie przez A. K. roszczenia zasiłkowego
w krótkim okresie od zgłoszenia jej do pracowniczych ubezpieczeń wzbudziło wątpliwości, czy w tym przypadku faktycznie został nawiązany stosunek pracy, czy też zgłoszenia dokonano jedynie w celu umożliwienia uzyskania świadczeń finansowanych z funduszu ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie organ rentowy podkreślił, że z uwagi na brak jakiejkolwiek reakcji płatnika na zawiadomienie o wszczęciu postępowania nie udało się pozyskać wystarczających materialnych dowodów na świadczenie przez ubezpieczoną pracy w warunkach pracowniczych. Natomiast dowody przedstawione przez A. K., w tym dokumenty kadrowo – osobowe gromadzone zwykle przy zatrudnianiu pracowników, nie są wystarczającym dowodem na realizowanie przez nią stosunku pracy. Podsumowując organ rentowy uznał, że wszystkie okoliczności wskazują, iż zawarcie umowy o pracę z płatnikiem (...) sp. z o.o. miało zapewnić A. K. ubezpieczenie społeczne i prawo do pobierania zasiłków z systemu ubezpieczeń społecznych, co jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, jak też ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa (decyzja ZUS z dnia 29 sierpnia 2014r., nr (...), a.r.). A. K. odwołała się od powyższej decyzji (odwołanie z dnia 29 września 2014r., k. 2 – 7 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów
z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych A. K.. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dodatkowo nie były one kwestionowane przez strony sporu w zakresie ich autentyczności i zgodności
z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało przyjąć za podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd ocenił jako wiarygodne zeznania świadka W. S. oraz T. R. złożone na okoliczność pracy wykonywanej przez A. K. w (...) sp. z o.o. oraz kontaktów w sprawach służbowych. Zdaniem Sądu były one swobodne i konkretne oraz niesprzeczne między sobą, a dodatkowo pozostawały w zgodzie z dowodami z dokumentów.

Oceniając zeznania A. K. wskazać należy, że ubezpieczona w sposób szczegółowy opisała zakres czynności na powierzonym jej stanowisku pracy, pracownicze podporządkowanie prezesowi spółki, kwestię wynagrodzenia, jak i miejsce, liczbę i godziny pracy. Sąd uznał, że zeznania ubezpieczonej były logiczne i spójne, a ponadto okoliczności z nich wynikające w znaczącej części zostały potwierdzone zeznaniami świadków oraz dowodami z dokumentów. Wobec tego nie było podstaw, aby je kwestionować.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z dnia 29 sierpnia 2014r., znak: (...), jest uzasadnione.

Kwestią sporną w niniejszym postępowaniu było to, czy A. K. od dnia 1 sierpnia 2013 roku podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą
w W.. Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r. poz. 1442; zm.). Art. 6 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art.
8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami,
z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści zawartej w art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron,
z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy
i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy
o pracę winna być faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Zgodnie z art. 58 § 2 k.c., na który powołał się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Przez czynność prawną sprzeczną z zasadami współżycia społecznego rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

Dodatkowo wskazać należy, że powołany art. 58 § 2 k.c. formułuje nieważność czynności prawnej w razie jej sprzeczności z konkretnymi zasadami współżycia społecznego. Do takiej oceny czynności prawnej może dojść ze względu na cel, do którego osiągnięcia czynność zmierza, zachowanie nieuczciwe, nielojalne lub naruszające interesy osób trzecich. Konieczne jest w takim przypadku dokonanie wartościowania zachowania z konkretnymi zasadami współżycia społecznego w kontekście skutku prawnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2011 r., I CSK 261/10, LEX nr 784986). Praktyka orzecznicza dopuszcza często sankcję nieważności na podstawie art. 58 § 2 k.c. w przypadku takiego naruszenia zasad współżycia społecznego, które prowadzi do rażącego pokrzywdzenia jednej ze stron (por. z wyrokami SN z dnia: 30 listopada 1971r., II CR 505/71, OSP 1972, z. 4, poz. 75, 30 maja 1980r., III CRN 54/80, OSN 1981, Nr 4, poz. 60 oraz 13 października 2005r., IV CK 162/05, LEX nr 186899 oraz powołany wcześniej wyrok SN z dnia 3 lutego 2011r.).

O zgodności konkretnej zawartej umowy z prawem i zasadami współżycia społecznego można wnioskować tylko po zbadaniu przesłanek i skutków złożonych oświadczeń oraz kontekstu sytuacyjnego, w którym oświadczenia stron były składane.
O ocenie czynności prawnej na gruncie art. 58 § 2 k.c. rozstrzyga nie tylko jej treść, ale także zamierzony przez strony cel i przewidywane skutki czynności w sferze prawnej osoby trzeciej. Treść czynności prawnej może być na gruncie zasad współżycia społecznego "neutralna", ale ze względu na towarzyszące jej dokonaniu okoliczności,
w szczególności motywy działania jej stron i ich świadomość negatywnych skutków czynności w sferze prawnej osoby trzeciej, można zasadnie uznać czynność prawną za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy Sąd Okręgowy ocenił, że umowa o pracę z dnia 1 sierpnia 2013r., jaką zawarły ubezpieczona i zainteresowana spółka, formalnie nie uchybia prawu. Rozpatrując towarzyszące zawarciu tej umowy okoliczności, a w szczególności sytuację ubezpieczonej, jej stan zdrowia (ciąża), podnieść należy, że okoliczności te nie wskazują na naruszenie zasad współżycia społecznego. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż zamiarem stron umowy o pracę, było świadczenie pracy, a nie - jak wskazuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych - uzyskanie przez ubezpieczoną świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Sąd Okręgowy zbadał rzeczywistą wolę stron w odniesieniu do istotnych elementów stosunku pracy, jak osobiste wykonywanie pracy, podporządkowanie pracownicze, czy wynagrodzenie stanowiące ekwiwalent wykonanej pracy.

Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie w sposób nie budzący wątpliwości wykazało, że A. K. faktycznie świadczyła pracę w ramach umowy zawartej
w dniu 1 sierpnia 2013r. Na powyższe wskazują dokumenty zgromadzone w toku niniejszego postępowania, a także zeznania przesłuchanych świadków, z których jednoznacznie wynika, że ubezpieczona w biurze (...) sp. z o.o. wykonywała powierzone jej zadania menagera ds. sprzedaży. Tenże stosunek pracy faktycznie był realizowany w warunkach podporządkowania prezesowi zarządu M. F., który kontrolował i nadzorował pracę ubezpieczonej. Brał udział w spotkaniach z klientami, podczas których A. K. przedstawiała ofertę firmy na sprzedaż hurtową paliw. Ubezpieczona dodatkowo negocjowała z kontrahentami warunki współpracy, a następnie przygotowywała do podpisu umowy oraz niezbędną dokumentację z tym, że z uwagi na brak upoważnienia do podpisywania umów, wszystko przekazywała M. F.. Okoliczność ta niewątpliwie świadczy o braku samodzielności w zakresie decydowania o wyborze kontrahenta dla spółki, jak i sposobu realizacji powierzonych zadań. Przy tym za wykonane zadania było wypłacane ubezpieczonej wynagrodzenie, któremu nie można zarzucić, by było wygórowane i nieadekwatne do rodzaju świadczonej pracy.

Dodatkowo wskazać należy, że A. K. posiada kwalifikacje i doświadczenie niezbędne do zajmowania stanowiska menagera ds. sprzedaży, gdyż ukończyła
z wyróżnieniem Uniwersytet Państwowy w S., uzyskując tytuł filologa – wykładowcy, w specjalności filologia. Ma to o tyle istotne znaczenie, że w związku z branżą w jakiej dane jej było pracować, musiała bardzo dobrze znać język obcy, co niewątpliwie nie stanowiło dla niej problemu, gdyż posługuje się biegle językiem rosyjskim i polskim. Ta umiejętność niewątpliwie ułatwiła jej wykonywanie zdań, gdyż prezes zarządu (...) sp. z o.o. jest obcokrajowcem, nie zna języka polskiego i nie mógł skutecznie przeprowadzać rozmów, jak i negocjować warunków współpracy z potencjalnymi kontrahentami. Co więcej, A. K. posiadała m.in. 5-letnie doświadczenie w pracy tłumacza korespondenta oraz asystentki Konsula Generalnego RP w Konsulacie Generalnym RP w S., gdzie niewątpliwie nabyła nie tylko teoretyczną, ale i praktyczną wiedzę przydatną do wykonywania pracy na stanowisku menagera.

Reasumując, zgłoszenie A. K. do ubezpieczeń społecznych na podstawie zawartej umowy o pracę z dnia 1 sierpnia 2013r. nie jest czynnością prawną sprzeczną
z zasadami współżycia społecznego i nie miało na celu wyłudzenia przez ubezpieczoną świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczona realizowała umowę o pracę, była podporządkowana pracodawcy, wykonując czynności pracownicze w miejscu, czasie
i w zakresie wskazanym przez prezesa zarządu spółki. Jak przyznała, o ciąży wiedziała już w maju 2013r. i z przyczyn, które wyjaśniła w odwołaniu, zmierzała do zawarcia umowy o pracę, gdyż obawiała się jak na ten fakt zareagują potencjalni pracodawcy, nie jest to jednak okoliczność naganna. Według poglądu utrwalonego i zaaprobowanego w orzecznictwie, sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jako motywacja do podjęcia zatrudnienia nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak na przykład chęć uzyskania środków utrzymania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010r., I UK 43/10). Z tych względów umowa o pracę nie mogła być oceniona jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego czy zmierzająca do obejścia prawa. Nie była także pozorna, gdyż A. K. faktycznie realizowała swoje obowiązki. Potwierdzają to dowody z dokumentów, zeznania świadka W. S. i T. R. oraz pismo (...) sp. z o.o. potwierdzające kontakty tej spółki z A. K. w okresie od czerwca 2013r.

Na marginesie odnieść należy się do zarzutu organu rentowego dotyczącego zgłoszenia ubezpieczonej po terminie do ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 36 ust.
4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych takiego zgłoszenia dokonuje się w terminie
7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia - czyli od daty zatrudnienia. Pracownik podlega wszystkim ubezpieczeniom obowiązkowo od momentu nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. W związku z tym pracodawca powinien zgłosić pracownika do ubezpieczenia: emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego oraz do ubezpieczenia zdrowotnego. Pracodawca zobowiązany jest także do opłacania składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W rozpoznawanej sprawie nie ulega zatem wątpliwości, że zgłoszenie do ubezpieczeń A. K. nastąpiło w dniu 12 sierpnia 2013r., tj. po obowiązującym ustawą terminie, a więc już po podjęciu przez nią obowiązków pracowniczych. Obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń w ustawowym terminie leżał jednak po stronie pracodawcy, dlatego też pracownik nie może ponosić negatywnych konsekwencji zaniechań w tym zakresie. Ponadto, w przedmiotowej sprawie fakt opóźnienia w zgłoszeniu wynoszącego 5 dni nie współgra z innymi okolicznościami, które czyniłyby argumentację organu rentowego uzasadnioną. Wręcz przeciwnie, materiał dowodowy - który w głównej mierze został zgromadzony dzięki ubezpieczonej, przy braku jakiejkolwiek aktywności płatnika składek, czego ubezpieczona nie może ponosić negatywnych konsekwencji – wskazuje, że A. K. jeszcze przed 1 sierpnia 2013r. pracowała dla spółki (...) bezumownie z przyczyn, za które nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Z kolei od w/w daty została wreszcie zawarta z nią umowa o pracę, która była realizowana i w zaistniałej sytuacji – fakt ciąży - nie czyni tej umowy nieważną, ani na podstawie art. 58 k.c., ani w oparciu o przepis art. 83 k.c. Wprawdzie pomiędzy datą 1 sierpnia 2013r. a pierwszym dniem niezdolności do pracy upłynął niewielki okres, tj. ponad 3 miesiące, lecz ta okoliczność sama w sobie nie czyni umowy o pracę sprzecznej z zasadami współżycia społecznego. Podstawą do stawiania tego rodzaju wniosku nie jest również okoliczność braku wcześniejszego zgłoszenia A. K. do ubezpieczeń społecznych. A. K. przed 1 sierpnia 2013r. nie została zgłoszona do ubezpieczeń, lecz nie można pomijać faktu, iż jest ona obcokrajowcem z kartą pobytu w Polsce. Przed przybyciem do Polski pracowała przez wiele lat z tym, że w rodzinnym kraju. W Polsce natomiast poszukiwała zatrudnienia, co obecnie nie jest łatwe. Znalazła pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, ale nie była zgłoszona do ubezpieczeń i finalnie zrezygnowała z tej pracy z uwagi na brak wypłaty wynagrodzeń. Dopiero (...) sp. z o.o i to także nie bez problemów, zawarła z ubezpieczoną umowę o pracę i zgłosiła ją do ubezpieczeń społecznych. Powyższe w żadnym razie nie świadczy o naruszeniu jakiejkolwiek zasady współżycia społecznego i o postępowaniu nagannym A. K.. Jeśli w tej sprawie naganne byłoby czyjekolwiek zachowanie, to raczej tych podmiotów, które zatrudniły ubezpieczoną i nie dokonały w terminie zgłoszenia do ubezpieczeń, wypłaty wynagrodzeń i wreszcie zawarcia umowy o pracę wtedy, kiedy praca zaczęła być wykonywana.

Organ rentowy prezentując swoją argumentację pominął wskazywane okoliczności i bezzasadnie przerzucił na ubezpieczoną odpowiedzialność za brak aktywności płatnika składek w postępowaniu wyjaśniającym oraz za opóźnione zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Sądu A. K. za w/w okoliczności nie może odpowiadać szczególnie, że ze spółką (...) oraz z jej prezesem zarządu i wspólnikiem zarazem, nie łączy ubezpieczonej żadna relacja poza zawodową. Ubezpieczona nie jest spokrewniona z M. F., nie znała go także przed zawarciem umowy o pracę, a zatem nie może być mowy o jakiejkolwiek zmowie stron umowy o pracę czy wspólnym, zamierzonym celowym działaniu.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne i zaprezentowaną argumentację, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję uznając, że A. K. jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od
1 sierpnia 2013 roku.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 490) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na rzecz A. K. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

(...)