Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 maja 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie - Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2017 r.

na rozprawie

skargi (...) M. I., S. I.spółki jawnej w S.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego

w Lublinie z dnia 16 czerwca 2016 roku w sprawie III APa 5/16

z powództwa H. K.

o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

p o s t a n a w i a :

I. odrzucić skargę;

II. zasądzić od (...) M. I.,S. I.spółki jawnej w S. na rzecz H. K. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania .

Elżbieta Gawda Barbara Hejwowska Ewa Szafraniuk

Sygn. akt III APa 5/17

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2017 r. pozwany (...) M. I.,S. I.Spółka jawna w S. skierował do Sądu Apelacyjnego w Lublinie skargę
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
w Lublinie z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie III APa 5/16 i wnosił o:

- wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
w Lublinie z dnia 16 czerwca 2016 r.;

- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w kwocie 44.239,52 zł.
z odsetkami od dnia zapłaty, od dnia 27 czerwca 2016 r.;

- zasądzenie od powoda kwoty na rzecz pozwanego kwoty 34.428,52 zł. z odsetkami
w kwocie 9.877,72 zł. łącznie kwoty 44.306,24 zł., tytułem zwrotu świadczenia wyegzekwowanego na podstawie zaskarżonego wyroku;

- zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie K 11/15 opublikowanym w dniu 29 grudnia 2016 r. uznał za niezgodny z art. 2 Konstytucji art.21 a ustawy z dnia 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców w związku z art. 77 ⁵§2, § 3, §5 KP w zw. z §16 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia MPiPS
z 29.01.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu
w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U.2013.167) oraz § 9 ust. 1, 2 i 4 uprzednio obowiązującego rozporządzenia
w analogicznym przedmiocie z 19.12.2002 r. Trybunał stwierdził, że przepis art. 21a ustawy
o czasie pracy kierowców jest niezgodny z Konstytucją w zakresie, w którym przyznaje kierowcy zatrudnionemu w transporcie międzynarodowym zwrot kosztów za nocleg podczas zagranicznej podróży służbowej. W związku z powyższym zasądzone prawomocnym wyrokiem roszczenie w części dotyczącej ryczałtu za noclegi, w świetle treści wyroku Trybunału, jest pozbawione podstawy prawnej, zaś spełnione świadczenie podlega zwrotowi. Wskazał skarżący, że z zasądzonej od pozwanej spółki na rzecz powoda prawomocnym wyrokiem kwoty 83.972,02 zł. obejmującej łącznie należności z tytułu diet i ryczałtów za noclegi w kabinie samochodu, 41% stanowi kwota 34.428,52 zł. ryczałtów za noclegi, która została wypłacona powodowi. Zdaniem skarżącego kwota ta, po wyroku Trybunału, jako nienależna podlega zwrotowi.

Sąd Apelacyjny ustalił.

Pozwem z dnia 30 sierpnia 2013 r. powód H. K. wniósł
o zasądzenie od pracodawcy (...) M. I. S. I.spółki jawnej
w S. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe z tytułu diet i ryczałtów za okres od sierpnia 2010 r. do lipca 2013 r.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł, iż roszczenie pracownika za okres od 2010 r. do dnia 30 sierpnia 2013 r. uległo przedawnieniu zgodnie z art. 291§1 k.p. Ponadto wskazał, iż powód poza wynagrodzeniem zasadniczym pobierał ryczałt za godziny nadliczbowe w kwocie 264 zł. miesięcznie i kwota ta w całości pokrywała jego wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Podniesiono również, iż powód otrzymał należności z tytułu diet krajowych i zagranicznych, co potwierdzał własnoręcznym podpisem, które naliczane były zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych i na okoliczność powyższego pozwany załączył rozliczenia kosztów zagranicznych podróży służbowych.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Siedlcach wyrokiem z dnia 29 stycznia 2016 r. zasądził od pozwanej (...) M. I. S. I.spółki jawnej w S. na rzecz powoda H. K. kwotę 83.972,02 zł. tytułem diet i ryczałtów za noclegi za podróże służbowe z ustawowymi odsetkami od dnia 30 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty w pkt. I; oddalił powództwo w pozostałym zakresie w pkt. II; umorzył postępowanie w zakresie objętym cofnięciem pozwu w pkt. III; nakazał pobranie od (...) M. I. S. I.spółka jawna w S. na rzez Skarbu Państwa kwoty 3.305,30 zł. tytułem częściowego pokrycia wydatków na opinie biegłego i opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa, od której poniesienia powód został zwolniony w pkt. IV; zniósł między stronami koszty procesu w pkt. V; wyrokowi w pkt. I do kwoty 1500 zł. nadał rygor natychmiastowej wykonalności w pkt. VI. Sąd oparł rozstrzygnięcie na wyliczeniu
z opinii biegłej sądowej z zakresu księgowości i należną łącznie powodowi kwotę należności z tytułu diet i ryczałtów 176 801,02 zł. pomniejszył o kwotę faktycznie wypłaconych tzw. frachtów 83 972,02 zł.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 16 czerwca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację pozwanego w pkt I oraz zasądził od(...) M. I.,
S. I.Spółki jawnej w S. na rzecz H. K. kwotę 5400 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego w pkt II.

Sąd odwoławczy uznał wyrok Sądu I instancji za zgodny z prawem w świetle dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego należności kierowców
w transporcie międzynarodowym z tytułu diet i ryczałtów, które nie akceptowało noclegu
w kabinie samochodu jako bezpłatnego noclegu w rozumieniu przepisów o podróżach służbowych (uchwała składu siedmiu sędziów z 12 czerwca 2014 r. II PZP 1/14, OSNP 2014/12/16, uchwała z 7 października 2014 r., I PZP 3/14; wyroki: z 22 lipca 2015 r. I PK 95/15, LEX nr 1767097; z 4 września 2014 r. I PK 7/14, LEX nr 1515145; z 21 października 2015 r. II PK 263/14, M.P.Pr. 2016/2/81-84).

Od wyroku nie została złożona skarga kasacyjna.

Sąd Apelacyjny, w rozpoznaniu skargi o wznowienie postępowania, zważył.

Skarga pozwanego pracodawcy o wznowienie postępowania w sprawie, co do należności z tytułu ryczałtów, została złożona w terminie ustawowym.

Zgodnie z powołanym w skardze wyrokiem z dnia 24 listopada 2016 r. K 11/15 ogłoszonym w Dzienniku Ustaw z 29 grudnia 2016 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł:

1.Art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców
(j. t. Dz.U.2012.1155, ze zm.) w związku z art. 77 ⁵ §2,3i5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j. t. Dz.U.2016.1666, ze zm.) w związku z § 16 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U.167) w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Art. 21a ustawy z 16 kwietnia 2004 r. powołanej w punkcie 1 w związku z art. 77 ⁵ § 2, 3 i 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. powołanej w punkcie 1 w związku z § 9 ust.1, 2 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości i warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu
w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U.236.1991, ze zm.) w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji.

Na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego
o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

Zgodnie z art. 401 ¹ k.p.c., można żądać wznowienia postępowania również
w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego
z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

Rozważenia wymaga, czy powołany w skardze o wznowienie postępowania wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r. jest wyrokiem, o jakim stanowi art. 401 ¹ k.p.c., zatem, czy spowodował utratę mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu art. 21a ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, by można uznać, że skarga oparta jest na ustawowej podstawę prawnej.

W powołanym, jako podstawa uwzględnienia skargi, wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., K 11/15 nie nastąpiła derogacja przepisu art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców, lecz jako niezgodną z art. 2 Konstytucji uznał Trybunał jego interpretację w zakresie podmiotowym – odnoszącym się do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym, w powiązaniu kaskadowym z art.77 ⁵ § 2, 3 i 5 K.P. i rozporządzeniami z 29 stycznia 2013 r. i z 19 grudnia 2002 r. w sprawie zwrotu kosztów z tytułu podróży służbowej należnych pracownikom sfery budżetowej
i samorządowej.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., K 11/15 określany jest w piśmiennictwie, jako tzw. wyrok zakresowy czy interpretacyjny, gdyż dotyczy niezgodności z Konstytucją określonej wykładni danego przepisu w danym zakresie (podmiotowym lub przedmiotowym), w tym przypadku art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców w zakresie podmiotowym - w jakim dotyczy kierowców w transporcie międzynarodowym, ale bez jego derogacji z porządku prawnego. Wyrok Trybunału
o charakterze zakresowym podmiotowo określa właściwy zgodny z Konstytucją kierunek wykładni danego przepisu, zakwestionowanego w skardze konstytucyjnej, na przyszłość, nie eliminując w tego typu orzeczeniu aktu normatywnego z porządku prawnego ( uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2010 r. IV CO 37/09 ).

Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 grudnia 2009 r. zapadłą w sprawie sygn. III PZP 2/09 ( OSNC 2010, nr 7-8, poz. 97) przyjął, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność z Konstytucją określonej wykładni aktu normatywnego, które nie powoduje utraty mocy obowiązującej przepisu, nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania przewidzianej w 401 ¹ k.p.c. Uchwała ta dotyczy wyroków zakresowych i nadano jej moc zasady prawnej.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniach wyroków z dnia 9 marca 2017 r. w sprawie
I PK 309/15 i z dnia 21 lutego 2017 r. w sprawie I PK 300/15, rozpoznając skargi kasacyjne od wyroków przyznających kierowcom w transporcie międzynarodowym należności z tytułu m.in. ryczałtów za spanie w kabinie samochodów, odniosły się do interpretacyjnego
w znaczeniu negatywnym charakteru wydanego wyroku Trybunału z 24 listopada 2016 r.

Powołany wyrok Trybunału nie stwierdził niezgodności z Konstytucją przepisu art. 21a i nie spowodował utraty mocy obowiązującej tego przepisu w całości, przez co nie stanowi podstawy prawnej wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem. Wskazana tym wyrokiem, jako niezgodna z Konstytucją zakresowa wykładnia przepisu art. 21a cyt. ustawy winna być stosowana przez sądy na przyszłość, do czasu nowelizacji prawa, uwzględniającej treść wyroku.

Z tych też względów Sąd drugiej instancji, w oparciu o powołaną wyżej wiążącą zasadę prawną, uznał, iż skarga pozwanego o wznowienie postępowania podlega odrzuceniu na podstawie art. 410 k.p.c., jako nieoparta na ustawowej podstawie wznowienia z art. 401 ¹ k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego, uzasadnia § 10 ust. 1 pkt 2, § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( DZ.U. z 2015 r. poz. 1800 i Dz. U. z 2016 r. poz. 1668).