Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi z dnia 20 października 2016 r. w sprawie sygn. akt VII K 538/15 A. P. (1) został uznany za winnego tego, że w dniu 28 stycznia 2015 roku w miejscowości N. 30A w barze przy stacji paliw prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...) A. P. (1) z siedzibą w K. urządzał gry na automacie nr GT/XI/ (...)10/015 wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.) w ten sposób, że nie posiadając koncesji na prowadzenie kasyna lub zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach, wydzierżawiając na podstawie postanowień umowy z dnia 5 listopada 2014 r. część lokalu w miejscowości N. 30A od podmiotu (...) A. P. (2) z siedzibą w N., eksploatował automat do gry nr GT/XI/ (...)10/015, czym naruszył art. 23 a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych tj. popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. i na podstawie tego przepisu został skazany na karę 30 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 70 zł. Na podstawie art. 30 § 5 k.k.s. Sąd Rejonowy orzekł także przepadek na rzecz Skarbu Państwa automatu do gier wraz ze znajdującymi się w nim pieniędzmi oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 310 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Wyrok Sądu Rejonowego zaskarżył w całości apelacją obrońca oskarżonego zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

I.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku tj. art. 4, 7, 410 k.p.k. poprzez naruszenie zasady obiektywizmu wskutek jednostronnego uwzględnienia okoliczności niekorzystnych dla oskarżonego w zakresie przekonania oskarżonego, że nienotyfikowanych przepisów nie można stosować bez uwzględnienia w tym zakresie poglądów przedstawicieli doktryny oraz licznych orzeczeń sądowych, które potwierdzały przekonanie oskarżonego;

II.  obrazę przepisu prawa materialnego tj.:

1)  art. 107 § 1 k.k.s. poprzez błędne uznanie, że ten przepis blankietowy mógł zostać wypełniony przez przepisy art. 6 i 14 oraz inne nienotyfikowane przepisy ustawy o grach hazardowych o technicznym charakterze;

2)  art. 107 § 1 k.k.s. poprzez błędne uznanie, że czyn oskarżonego charakteryzował się umyślnością zarówno w postaci zamiaru bezpośredniego jak i ewentualnego;

3)  art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych poprzez błędne przyjęcie, że mimo braku notyfikacji Komisji Europejskiej mogą być one stosowane przez organy władzy publicznej w stosunku do obywatela;

4)  art. 1 § 1 k.k.s. w zw. z art. 107 k.k.s. w zw. z art. 4 ust. 3 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zw. z art. 1 pkt 11 oraz art. 8 ust. 1 Dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2.06.1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, przez co Sąd Rejonowy zastosował wobec oskarżonego przepis art. 107 § 1 k.k.s. mimo, że z powodu braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych winien odmówić jego zastosowania;

5)  art. 10 § 4 k.k.s. poprzez nieuwzględnienie występowania u oskarżonego usprawiedliwionej nieświadomości co do karalności czynu z art. 107 k.k.s.;

6)  art. 107 § 1 k.k.s. poprzez błędne przyjęcie, że zachowanie oskarżonego polegało na urządzaniu gier na automatach, podczas gdy oskarżony swoim zachowaniem ani nie urządzał takich gier, ani ich nie prowadził, ani nie organizował.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego oraz orzeczenie o zwrocie dowodów rzeczowych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego nie była zasadna.

Zarzuty apelacji sprowadzają się w istocie do dwóch głównych grup. Jedna kwestionuje w ogóle możliwość odpowiedzialności oskarżonego za przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. z uwagi na brak możliwości wypełnienia tej normy blankietowej przepisami ustawy o grach hazardowych wskazując szczegółowo na powody takiej niemożności. Druga zakładając możliwość formalnego stosowania przepisu art. 107 § 1 k.k.s. wypełnionego normami ustawy o grach hazardowych koncentruje się na stronie podmiotowej działania oskarżonego podnosząc brak umyślności, działanie pod wpływem błędu oraz brak realizacji czynności mogących zostać uznanymi za urządzanie bądź prowadzenie gry losowej.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów natury formalnej należy wskazać, że nie są one zasadne.

Kwestia ewentualnego technicznego charakteru przepisów ustawy o grach hazardowych oraz możliwości ich stosowania była zarówno przedmiotem licznych orzeczeń sądów powszechnych jak również Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego istniał spór prawny co do charakteru przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych. Powołać można dla przykładu odmienne co do prezentowanego kierunku wykładni orzeczenia tj. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 15/13 (OSNKW 2013, nr 12, poz. 101) oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2014 r., II KK 55/14 (OSNKW 2015, nr 4, poz. 37).

Spór ten został ostatecznie przesądzony uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie I KZP 17/16 oraz orzeczeniem (...) z dnia w sprawie C- 303/15, zgodnie z którymi to orzeczeniami przepis art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, stanowiący że działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości i gier na automatach może być prowadzona po uzyskaniu koncesji na kasyno gry nie jest przepisem technicznym podlegającym obowiązkowi notyfikacji Komisji Europejskiej i zarazem mógł on stanowić podstawę odpowiedzialności karnej za czyn z art. 107 § 1 k.k.s.

Z tych powodów, a głównie mając na uwadze orzeczenie (...) w sprawie C- 303/15 negujące techniczny charakter przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w zakresie obejmującym wykładnię przepisów Dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2.06.1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, wydane w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Sądu Okręgowego w Łodzi, nie można było podzielić żadnych zarzutów apelacji dotyczących braku możliwości stosowania wobec oskarżonego odpowiedzialności z art. 107 § 1 k.k.s. wskutek braku możliwości wypełnienia tejże normy blankietowej przepisami art. 6 ust. 1, a także art. 23a ustawy o grach hazardowych.

Odnosząc się do zarzutu braku możliwości uznania zachowania oskarżonego za urządzenie gier losowych także należało uznać go za niezasadny.

W oparciu o dokumenty zebrane w toku postępowania, w tym umowę dzierżawy z k. 6-7, a także wyjaśnienia A. P. (2) Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że zawierając umowę dzierżawy powierzchni w lokalu stacji paliw w N., wstawiając tam automat do gier losowych, a następnie eksploatując go poprzez przeglądy i wybieranie z automatu pieniędzy oskarżony urządzał gry losowe w rozumieniu ustawy o grach hazardowych.

Brak było także możliwości uwzględnienia zarzutu apelacji odnoszącego się do błędu co do karalności oraz braku umyślności w działaniu oskarżonego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 10 § 4 k.k.s. nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności.

Zachowania oskarżonego nie można uznać za podjęte w usprawiedliwionej nieświadomości karalności za urządzanie gier losowych bez wymaganej koncesji na prowadzenie kasyna gry.

Oskarżony jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą dotyczącą organizowania gier losowych miał świadomość odpowiedzialności wynikającej z art. 107 § 1 k.k.s. Okolicznością, na którą mógł ewentualnie powoływać się oskarżony w toczących się przeciwko niemu uprzednio postępowaniach była kwestia związana z brakiem możliwości stosowania wobec niego nienotyfikwoanych przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych. Z tym tylko, że kwestia ewentualnych skutków braku notyfikacji, a także sam fakt zaliczenia odpowiednich przepisów ustawy o grach hazardowych do przepisów technicznych podlegających obowiązkowi notyfikacji, nie były jednolicie oceniane w orzecznictwie sądów powszechnych, a także orzecznictwie Sądu Najwyższego, czego przejawem jest między innymi postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 15/13.

Oskarżony musiał zatem brać pod uwagę możliwość przyjęcia w jego sprawie także i takiej wykładni.

Podejmując się urządzania gier na automatach do gier losowych wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych co najmniej godził się na to, że jego zachowanie zostanie ocenione zgodnie z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym tj. spotka się zarówno z sankcją karnoskarbową jak i administracyjną.

Prowadząc działalność mimo wskazanego wyżej orzeczenia Sądu Najwyższego uwzględniał ryzyko odpowiedzialności za naruszenie przepisów prawa.

Nie działał zatem w usprawiedliwionej nieświadomości karalności za urządzanie gier losowych bez wymaganej koncesji na prowadzenie kasyna gry, a umyślność jego zachowania przejawiała się w postaci co najmniej zamiaru ewentualnego.

Z uwagi na fakt, iż apelacja obrońcy odnosiła się do całości rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego kontroli instancyjnej poddano także orzeczenie w zakresie dotyczącym kary i przepadku przedmiotów.

Wymierzonej oskarżonemu kary, oscylującej w granicach dolnego ustawowego zagrożenia, w żadnym razie nie można było uznać za rażąco surową. Brak było zatem jakichkolwiek przesłanek do dokonania jej obniżenia.

Orzeczenie przepadku automatu do gier wraz ze znajdującymi się w nim pieniędzmi słusznie zostało uznane jako obowiązkowe w świetle dyspozycji przepisu art. 30 § 5 k.k.s.

Mając na uwadze powyższe, uznając zarzuty zawarte w apelacji obrońcy za niezasadne, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Z uwagi na fakt, iż apelacja obrońcy nie została uwzględniona zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 230 zł tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, na którą złożyły się: kwota 210 zł tytułem opłaty od kary grzywny, ustalona na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 ze zm.) oraz kwota 20 zł tytułem zryczałtowanych wydatków za doręczenie pism sądowych w postępowaniu odwoławczym - ustalona na podstawie § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz. 663).