Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2.08.2016 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z powództwa G. G. przeciwko (...) spółka akcyjna z siedzibą w S., sygn. akt V GC 170/15 zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 4.000 zł z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 31 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.395,57 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. 

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poniższych ustaleń faktycznych:

W dniu 30 grudnia 2011 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki L. o numerze rejestracyjnym (...) należący do M. S.. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

Powód zgłosił szkodę pozwanej, która uznała swą odpowiedzialność co do zasady i przeprowadziła postępowanie likwidacyjne, w toku którego przyznała i wypłaciła poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 4.469,28 złotych tytułem kosztów naprawy pojazdu.

Z uwagi na oddanie uszkodzonego pojazdu do naprawy, poszkodowany w okresie od 1 marca 2013 roku do 9 marca 2013 roku korzystał z wynajętego od powoda pojazdu zastępczego, za którego wynajęcie powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT na kwotę 2.699,97 złotych.

Poszkodowany M. S. zawarł w dniu 8 kwietnia 2013 roku z powodem G. G. umowę cesji wierzytelności o naprawienie szkody, którą poszkodowany posiadał wobec pozwanej w niniejszej sprawie.

Pozwana w dniu 7 sierpnia 2013 roku przyznała powodowi kwotę 900 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu z uwzględnieniem zakresu uszkodzeń opisanych w dokumentacji zawartej w. aktach szkody z dnia 30 grudnia 2011 roku przy użyciu oryginalnych części oznaczonych logo producenta w autoryzowanym serwisie stanowił kwotę 8.511,07 złotych.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie całości. W tym przedmiocie Sąd Rejonowy wskazał, iż w sprawie niniejszej bezsporna pozostawała zasada odpowiedzialności strony i pozwanej, wynikająca z przepisów art. 822 k.c. Wysokość kosztów naprawy Sąd ustalił za opinią biegłego. O ustawowych odsetkach za opóźnienie Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art.481 § 1 i 2 k.c.

W zakresie kosztów naprawy Sąd I instancji wskazał, iż powód nie udowodnił, iż uzasadniony czas wynajmu przekracza uznane przez pozwanego 3 dni, zaś wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na ten okres został pominięty z uwagi na niewpłacenie zaliczki przez powoda.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 98 kpc.

Od wskazanego wyroku apelację złożył powód zaskarżając go co do punktu 2 wyroku w części oddalającej powództwo w zakresie kwoty 1.799,97 zł zarzucając mu:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego tj.

a)  art. 361 § 1 i § 2 k.c. poprzez bezzasadne przyjęcie, że koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego M. S. po zdarzeniu z dnia 30 grudnia 2011 r. nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z poniesioną przez poszkodowanego szkodą, podczas gdy poszkodowany M. S. na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015 r. zeznał, że najem pojazdu zastępczego był związany z oddaniem pojazdu marki L. o nr rej. (...) do naprawy właśnie po ww. szkodzie,

b)  art. 6. k.c. poprzez błędne rozłożenie ciężaru dowodu i bezzasadne przyjęcie, że powód nie udowodnił zasadności dochodzonego roszczenia ani jego wysokości, podczas gdy okoliczności te zostały wykazane dowodami zgromadzonymi w toku postępowania przed Sądem I instancji tj. fakturą VAT nr (...) oraz zeznaniami świadka M. S., a ciężar udowodnienia, że udowodniony w/w dowodami okres najmu pojazdu zastępczego był wygórowany, spoczywał na stronie pozwanej,

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego z pominięciem jego istotnej części tj. zeznań poszkodowanego, z których jednoznacznie wynika, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy na czas trwania naprawy samochodu marki L. o nr rej. (...) po szkodzie z dnia 30 grudnia 2011 r., a wynajęty samochód był mu niezbędny do zaspokajania potrzeb życia codziennego, w szczególności dojazdów do pracy.

Wskazując na powyższe uchybienia apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia, poprzez:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda G. G. dodatkowej kwoty 1.799,97 zł (jeden tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych 97/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,

2)  zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 3 przez zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda G. G. kosztów procesu/ w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych, stosownie do treści rozstrzygnięcia wnioskowanego w punkcie 1)

3)  zasądzenie od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda G. G. kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Dokonując zasadności oceny zarzutów w pierwszej kolejności należy wskazać, iż w niniejszej sprawie nie był kwestionowany fakt, iż poszkodowanemu przysługuje roszczenie o wynajem pojazdu zastępczego. Podstawą oddalenia powództwa w tej części nie był fakt braku związku przyczynowego pomiędzy szkodą a koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego, ale brak wykazania okresu objętego żądaniem pozwu uzasadniającego wynajem pojazdu zastępczego. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał bowiem, iż powód nie udowodnił, aby wskazany w fakturze okres wynajmu stanowił niezbędny okres wynajmu pojazdu zastępczego. Z tych też względów zarzuty z pkt 1a i 2 apelacji jako dotyczące konieczności wynajmu pojazdu zastępczego z oczywistych względów nie mogą mieć wpływu na ocenę zasadności rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Odnośnie zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 6 kc w zakresie rozkładu ciężaru dowodu to należy wskazać, iż w świetle treści tego przepisu do osoby występującej z pozwem należy udowodnienie faktów pozytywnych, które stanowią podstawę powództwa, gdyż z faktów tych wywodzi ona swoje prawo. Do przeciwnika zaś należy wykazanie okoliczności niweczących to prawo lub uniemożliwiających jego powstanie.” (wyrok SN z dnia 19 listopada 1997 r. sygn. akt I PKN 375/97 - OSNP rok 1998, nr 18, poz. 537). „Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 2 KPC), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 KPC) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 Kodeksu cywilnego).” (wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r. sygn. akt I CKU 45/96 - OSNC rok 1997, nr 6-7, poz. 76). Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Tym samym osoba dochodząca roszczenia o zapłatę odszkodowania, powinna udowodnić wysokość szkody (zob. wyrok SA w Warszawie z dnia 7.06.2013 roku I ACa 1499/12). W przypadku odszkodowania w związku z wynajmem pojazdu zastępczego szkodą są celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; (zob. uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11 OSNC 2012/3/28, LEX nr 1011468, OSP 2013/1/2, Biul.SN 2011/11/5, G.Prawna 2011/223/11). Tym samym powód winien udowodnić nie tylko fakt poniesienia wydatków na najem pojazdu zastępczego, ale również, iż było one celowe i uzasadnione. W przypadku utraty czasowej możliwości korzystania z pojazdu zastępczego wydatki te dotyczą jedynie okresu do chwili odzyskania rzeczywistej możliwości korzystania z niej. W przypadku uszkodzenia pojazdu, gdy ten nadaje się do naprawy poprzez możliwość wmontowania do niego nowej części zamiennej, koszty najmu przez poszkodowanego tzw. samochodu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu - art. 361 § 1 k.c. Tym samym poszkodowany może domagać się zwrotu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego za cały okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu, w którym nie mógł korzystać z uszkodzonego pojazdu. Z chwilą dokonania naprawy odpada niemożność korzystania z rzeczy (zob. wyrok SN z dnia 5 listopada 2004 r. II CK 494/03 LEX nr 145121, Biul.SN 2005/3/11, uzasadnienie uchwały SN z dnia 22 listopada 2013 r. III CZP 76/13 OSNC 2014/9/85, LEX nr 1392609, G.Prawna 2013/233/5, Biul.SN 2013/11/13-14, wyrok SN wraz z uzasadnieniem z dnia 8 września 2004 r. IV CK 672/03 LEX nr 146324).

Jednocześnie w orzecznictwie w przypadku szkody częściowej, przy ocenie pojęcia niezbędny okres na dokonanie naprawy, przyjęto, iż poszkodowany obowiązany jest dołożyć rozsądnych starań, aby nie powiększać rozmiaru szkody. Właściciel więc uszkodzonego samochodu, oddanego do remontu, obowiązany jest, w wypadku gdy osoba odpowiedzialna za szkodę zwleka z zapłatą odszkodowania, pokryć tymczasowo koszty remontu z własnych środków bądź czynić starania o ich pozyskanie. Bierne oczekiwanie na zapłatę odszkodowania powodujące dalsze szkody w postaci niszczenia samochodu, kosztów jego garażowania w placówce remontowej itd., byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (zob. wyrok SN z dnia 1 września 1970 r. II CR 371/70), w konsekwencji wszelkie nieuzasadnione zaniechania po stronie poszkodowanego w dokonaniu naprawy nie mogą być przenoszone na ubezpieczyciela (por. wyrok SN z dnia 26 listopada 2002 r. V CKN 1397/00 LEX nr 77057, wyrok SN z dnia 5 listopada 2004 r. II CK 494/03). Oznacza to, iż zaniechanie w rozpoczęciu naprawy, powoduje przerwanie związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 § 1 kc między wypadkiem a niemożnością korzystania z uszkodzonego pojazdu. Oczywistym jest, iż odnosi się do wszelkich opóźnień czasu trwania samej naprawy.

Podsumowując należy stwierdzić, iż ubezpieczyciel zobowiązany jest do zwrotu kosztów najmu za okres do dnia dokonania naprawy. Z tym momentem poszkodowany odzyskuje możliwość korzystania z pojazdu, co oznacza, iż zbędnym jest kontynuowanie najmu pojazdu zastępczego. Jednocześnie okres ten ulega skróceniu o wszelkie zawinione opóźnienia w dokonaniu naprawy. W konsekwencji powód w przypadku opóźnienia oddania pojazdu do naprawy, czy też przedłużenia czasu jej trwania ponad technologiczny czas naprawy winien wykazać przyczyny, które obiektywnie uniemożliwiały przeprowadzenie naprawy w jak najszybszym rozpoczęciu naprawy. Wiąże się to także z zasadą minimalizacji szkody wyrażoną w art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) polegającą na zapobieżeniu, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody. Nakłada ona na poszkodowanego obowiązek podjęcia działań w celu właśnie skrócenia okresu niemożności korzystania z pojazdu zastępczego. Z kolei pozwany winien wykazać, iż wskazane przez powoda okresy trwania naprawy nie stanowiły niezbędnego czasu naprawy.

Odnosząc to do okoliczności niniejszej sprawy należy wskazać, iż oczywistym jest zatem, iż powód kierując roszczenie do Sądu o odszkodowanie w związku z wynajmem pojazdu zastępczego winien wykazać, iż okres za który domaga się zapłaty obejmuje niezbędny okres na dokonanie naprawy. Z kolei sama faktura stanowi jedynie dowód na wysokość poniesionych wydatków z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego, przy czym oczywistym jest, iż nie może stanowić dowodu, iż okres w niej wskazany stanowił niezbędny okres wynajmu pojazdu zastępczego. Z treści faktury nie wynika co się składa na okres w niej wymieniony. Jednocześnie z uwagi na to, iż okres wynajmu dotyczy zdarzeń lezących po stronie poszkodowanego, tj. poszkodowany podejmuje faktyczne decyzji w przedmiocie wynajmu, wyboru warsztatu, na które nie ma żadnego wpływu ubezpieczyciel, a także i wiedzy o faktycznym przebiegu naprawy, to w świetle powyższych rozważań oczywistym jest, iż to powód winien przedstawić twierdzenia odnośnie przebiegu naprawy i udowodnić, iż dany okres wskazany w fakturze stanowił niezbędny okres wynajmu pojazdu zastępczego. Jednocześnie w przypadku niniejszej sprawy jedyny dowód z którego wynika okres wynajmu, to kosztorys naprawy, przy czym zawiera on jedynie informację o technologicznym czasie naprawy. Z kolei powód nie przedstawił żadnych dowodów, z których by wynikało dlaczego nie rozpoczął wcześniej naprawy, jak również dowodów dotyczących dostępności części i innych okoliczności związanych z naprawą. Jest to o tyle istotne, gdyż w przypadku niniejszej sprawy poszkodowany zwlekał z rozpoczęciem naprawy przez okres ponad 1 roku. Sama naprawa była wykonywana w warsztacie stanowiącego własność zięcia poszkodowanego, co oznacza możliwość uzgodnienia terminy rozpoczęcia naprawy. Brak jakichkolwiek twierdzeń, a co za tym idzie i dowodów, odnośnie wyboru faktycznego terminu rozpoczęcia naprawy, konieczności zamówienia części po rozpoczęciu naprawy, w szczególności braku możliwości wcześniejszego zamówienia części w sytuacji gdy poszkodowany cały czas użytkował pojazd i miał możliwość uzgodnienia terminu rozpoczęcia naprawy. W tych okolicznościach prawidłowo Sąd I instancji uznał, iż powód nie wykazał, iż uzasadniony czas wynajmu przekracza 3 dni przyjęte przez ubezpieczyciela zgodnie z technologicznym czasem naprawy. Jednocześnie bez znaczenia jest faktyczny czas rozpoczęcia naprawy tj. piątek. Jak wspomniano wcześniej na poszkodowanym ciąży obowiązek minimalizacji szkody, który wyraża się koniecznością podjęcia działań, w wyniku których okres wynajmu będzie jak najkrótszy. Z kolei brak twierdzeń i dowodów, które by uzasadniały konieczność rozpoczęcia naprawy w piątek i przedłużenia przez to okresu wynajmu o dwa dni w związku z dniami wolnymi od pracy. Także dywagacje zawarte w apelacji dotyczące aspektów technicznych związanych z czasem naprawy nie mogą stanowić podstawy ustaleń w sprawie, albowiem te bezwzględnie wymagają opinii biegłego jako dotyczące wiedzy specjalnej. W konsekwencji prawidło Sąd Rejonowy ustalił, iż powód nie sprostał ciężarowi dowodu i nie wykazał zasadności swojego roszczenia.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.

SSO Krzysztof Wójcik SSO Mariola Szczepaństa SSR del. do SO Jacek Leśniak