Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 września 2016 roku, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku „o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych” ( t.j. Dz. U. z 2016 roku poz. 887) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił Z. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. J. Z. wskazał, iż ubezpieczony wykazał 25 lat, 6 miesięcy i 12 okresów składkowych, 7 miesięcy i 1 dzień okresów nieskładkowych, łącznie 26 lat, 1 miesiąc i 13 okresów ubezpieczenia. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresów zatrudnienia: 1 września 1972 roku do 26 października 1977 roku, od 15 istopada 1979 roku do 14 marca 1989 roku oraz od 1 stycznia 1990 roku do 23 kwietnia 1991 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) ponieważ w przedłożonym śwaidectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach podano błędny charakter pracy, niezgodny z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku wykaz A, dział V, poz. 3, na który powołuje się zakład pracy.

(decyzja k. 42 plik II akt ZUS)

Wnioskodawca uznał w/w decyzję za krzywdzącą i w dniu 18 października 2016 roku jego pełnomocnik złożył odwołanie, wnosząc jednocześnie o zmianę przedmiotowej decyzji i przyznanie emerytury, uznanie za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze okresów zatrudnienia od 1 września 1972 roku do dnia 26 października 1977 roku, od dnia 15 listopada 1979 roku do dnia 14 marca 1989 roku oraz od dnia 1 stycznia 1990 roku do dnia 23 kwietnia 1991 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...).

(odwołanie k. 2 - 5)

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2017 roku wnioskodawca wskazał, iż wnosi o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych dodatkowo okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) od 1 września 1971 roku do 1 września 1972 roku, które to przedsiębiorstwo zostało przejęte przez Przedsiębiorstwo (...).

(oświadczenie wnioskodawcy e-protokół z 23 II 2017 roku 00:02:43)

W piśmie z dnia 1 marca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł ponadto o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy w latach 1997 – 1998 w (...) spółka z o.o. oraz prac na budowach eksportowych.

(pismo k41-43)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 10)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. K. urodził się dnia (...).

(bezsporne)

W dniu 8 lipca 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek – k. 1 – 4 plik II akt ZUS)

Obecnie wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

(bezsporne)

Wnioskodawca został zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), od 1 września 1971 roku do 30 czerwca 1974 roku, jako pracownik młodociany, w celu nauki zawodu mechanika maszyn budowlanych, jako uczeń, na okres 3 lat.

(umowa , opinia - akta osobowe k.30)

Podejmując pracę miał 15 lat. Do jego obowiązków należała pomoc w naprawie różnych maszyn budowlanych, w tym żurawii wieżowych. Maszyny były naprawiane na hali ale częściowo również na powietrzu. Ciężkie elementy były podnoszone suwnicą. Pomoc polegała na demontażu pewnych elementów np. wałów, łożysk, skrzyń biegów i silników. Pracował 3 dni w tygodniu przez 6 a następnie 8 godzin dziennie, w pozostałe dni chodził do szkoły.

(przesłuchanie wnioskodawcy Z. K. – k.82 w zw. z e-protokołem z 23 II 2017 roku 00:02:43 , zeznania świadka A. K. k.81v )

W dniu 10 września 1974 roku odwołujący uzyskał uprawnienia do obsługi żurawia wieżowego w kategorii III – do 80 ton. W dniu 14 listopada 1979 roku uprawnienia w kategorii II, zaś w dniu 15 marca 1980 roku uprawnienia do obsługi żurawia wieżowego w kategorii I.

(zaświ adczenia – akta osobowe k.30)

Były 3 kategorie uprawnień. Zależały one od tonometrażu żurawia, najniższa była trzecia. Po 3 latach pracy można było podnieść swoje kwalifikacje do 2 kategorii, a po 5 latach do kategorii pierwszej. Pierwsza kategoria uprawniała do racy na wszystkich typach żurawi, 3 kategoria pozwalała pracować na żurawiach do 80 tonometrów 2 kategoria do 120 tonometrów.

(przesłuchanie wnioskodawcy Z. K. – k.82 w zw. z e-protokołem z 23 II 2017 roku 00:2 4 : 11 , zeznania świadka A. K. k.81v )

Zakład przekształcił się w Przedsiębiorstwo (...) w Ł..

(okoliczność bezsporna)

Ubezpieczony zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w okresach:

- od 1 września 1971 roku do 30 czerwca 1974 roku, jako uczeń;

- od 1 lipca 1974 roku do dnia 30 października 1974 roku, na stanowisku pomocnika maszynisty żurawia wieżowego;

- od 1 listopada 1974 roku do 26 października 1977 roku, jako maszynista żurawia wieżowego ( 2 lata, 11 miesięcy, 26 dni);

- od 15 listopada 1979 roku do 28 lutego 1992 roku, na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego.

(umowy o pracę , opinia , świadectwo pracy - akta osobowe k.30)

Jako pomocnik operatora ubezpieczony pracował razem z operatorem, pomagał mu. Pomoc polegała, np. konserwacji żurawia. W kabinie przebywał razem z maszynistą. Operator ponosił odpowiedzialność. Pomocnik asystował i obserwował tego operatora, jednocześnie ucząc się. Żuraw pracował przy montażu budynków mieszkalnych, betonowych elementów prefabrykowanych. Kiedy ubezpieczony zostałem operatorem żurawia to już samodzielnie operował żurawiem. Pracował na 3 zmiany. Nie było przestojów, poza dwoma tygodniami, podcza tzw. zimy stulecia.

(przesłuchanie wnioskodawcy Z. K. – k.82 w zw. z e-protokołem z 23 II 2017 roku 00: 13: 02 , zeznania świadka M. M..81v-82 )

Odwołujący obsługiwał wyłącznie żuraw wieżowy. Firma miała charakter usługowy i pracownicy kierowani byli na różne budowy. Żurawiem rozładowywano i podawano płyty na bloki, zbrojenie, beton.

( zeznania świadka A. K. k.81v , zeznania świadka M. M. k.81v-82 )

Wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową od 27 października 1977 roku do 16 października 1979 roku ( 1 rok, 11 miesięcy i 20 dni).

(wycią g z książeczki wojskowej k.18 akt ZUS)

Do pracy powrócił 14 listopada 1979 roku.

(powołanie , opinia – akta osobowe k.30)

Korzystał z urlopu bezłatnego od 14 marca do 31 grudnia 1989 roku. W okresie od 15 marca do 31 października 1989 roku ubezpieczony zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) społce z o.o. we W., na budowie eksportowej w M., na stanowisku operatora. Od 2 do 21 listopada 1989 roku wnioskodawca korzystał z urlopu wypoczynkowego ( dewizowego) po powrocie z budowy eksportowej.

(zaś wi a dczenia i wnioski o urlop – akta osobowe k.30)

W okresie od 29 kwietnia 1991 roku do 28 lutego 1992 roku odwołujący zatrudniony w był w (...) Ł. społce z o.o. w Ł., na budowie eksportowej w N., na stanowisku operatora żurawia. Od 2 do 13 marca 1992 roku wnioskodawca korzystał z urlopu wypoczynkowego i dni wolnych po powrocie z budowy eksportowej.

(świadectwo pracy k.47)

Przedsiębiorstwo (...) w upadłości wydało wnioskodawcy śwaidectwo pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczono, iż pracował on w tym przedsiębiorstwie w okresie od 1 września 1972 roku do 28 lutego 1992 roku i w tym czasie w okresach: od 1 IX 1972 roku do 26 X 1977 roku, od 15 XI 1979 roku do 14 III 1989 roku i od 1 I 1990 roku do 23 IV 1991 roku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynisty żurawia wieżowego, na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego wymienione w wykazie A, dział V, poz. 3 pkt 5 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury ( Dz. Urz. MB i (...) nr 3 poz. 6).

(świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 7 akt ZUS )

Od 20 stycznia 1997 roku do 15 maja 1998 roku i od 16 czerwca 1998 roku do 31 lipca 1998 roku odwołujący zatrudniony w był w (...) społce z o.o. w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku operatora żurawia.

(świadectwa pracy k.53-56).

W okresie od 9 czerwca do 29 sierpnia 1997 roku wnioskodawca wykonywał pracę w Przedsiębiorstwie (...) SA w Ł., na budowie eksportowej w L., na stanowisku operatora żurawia wieżowego. Do 6 września 1997 roku przedłużono wnioskodawcy, w związku z tym urlop bezpłatny w rodzimym zakładzie pracy.

(świadectwo pracy k.51-51 , akta osobowe k.69 )

W okresie od 4 sierpnia 1998 roku do 27 lipca 2000 roku ubezpieczony pracował w (...) Zakładzie (...) społce z o.o. w O., na budowie eksportowej w N., na stanowisku operatora żurawia wieżowego.

(zaświadczenie k.49 i akta osobowe k.66 )

Na budowach eksportowych wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, nawet po 10-12 godzin dziennie. Obsługiwał wyłącznie żurawie wieżowe. Innych maszyn nie prowadził i nie wykonywał innych czynności.

(przesłuchanie wnioskodawcy Z. K. – k.82 , zeznania świadka A. K. k.81v , zeznania świadka M. M. k.81v-82 )

Wnioskodawca wykazał 25 lat, 6 miesiecy i 12 okresów składkowych, 7 miesięcy i 1 dzień okresów nieskładkowych, łącznie 26 lat, 1 miesiąc i 13 okresów ubezpieczenia. (okoliczność bezsporna).

Przy ustalaniu stanu faktycznego sąd odmówił wiary zeznaniom wnioskodawcy, iż w okresie kiedy był zatrudniony jako uczeń pracował przez 6 godzin dziennie przez cały okres pracy na tym stanowisku. Przeczą temu bowiem zeznania przesłuchanych świadków, którzy zgodnie stwierdzili, iż pracowali przez 8 godzin dziennie. Nadto z przepisów obowiązujących w tym zakresie wynika, że ucznia obowiązywał 8 godzinny dzień pracy po ukończeniu 16 roku życia. W związku z tym sąd uznał, ze odwołujący pracował przez 6 godzin dziennie do ukończenia 16 roku życia a później po 8 godzin dziennie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z przepisu art. 32 wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale V (zatytułowanym „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”) pod poz. 3 „ Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”.

Do prac tego rodzaju należą wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty, w wykazie A dziale V poz. 3 pkt. 5 prace na stanowisku: maszynisty żurawi wieżowych.

Stosownie zaś do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (kończone 60 lat), ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat) oraz rozwiązanego stosunku pracy.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii należy zwrócić uwagę na ugruntowane w judykaturze stanowisko, że regulacja § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. statuująca ograniczenia dowodowe nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków /por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji pracowniczej oraz zeznania zgłoszonych świadków, a także zeznania samego wnioskodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do uznania za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...), na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego od 1 listopada 1974 roku do 26 października 1977 roku ( 2 lata, 11 miesięcy, 26 dni) oraz od 15 listopada 1979 roku do 13 listopada 1989 roku ( początek urlopu bezpłatnego – 14 XI 1989 roku ) ( 9 lat, 3 miesiące i 26 dni) oraz od 1 stycznia 1990 roku do 23 kwietnia 1991 roku ( 1 rok, 3 miesiące i 23 dni). Łącznie daje to wnioskodawcy 13 lat, 7 miesięcy i 15 dni pracy w warunkach szczególnych.

Podobnie pracę taką stanowi okres od 20 stycznia 1997 roku do 15 maja 1998 roku i od 16 czerwca 1998 roku do 31 lipca 1998 roku w był w (...) społce z o.o. w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku operatora żurawia. Zakład ten przez znaczny okres pracy wnioskodawcy kierował go na budowy eksportowe. Przy wyłączeniu tych budów pozostaje okres 1 roku, 2 miesięcy i 14 dni.

W tym czasie ubezpieczony wykonywał w macierzystym zakładzie prace maszynisty żurawia wieżowego. Zajmował się wyłącznie obsługą takiego żurawia. Podnosił i przenosił nim materiały i maszyny budowlane. Nie był oddelegowany do innych prac i w tych okresach z urlopów bezpłatnych nie korzystał. Praca wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie sądu na zaliczenie do okresów pracy w warunkach szczególnych zasługują również okresy pracy na robotach eksportowych w Niemczech, wykonywane w okresach:

- od 15 marca do 31 października 1989 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) społce z o.o. we W., na budowie eksportowej w M., na stanowisku operatora ( 7 miesięcy, 17 dni);

- od 29 kwietnia 1991 roku do 28 lutego 1992 roku w (...) Ł. społce z o.o. w Ł., na budowie eksportowej w N., na stanowisku operatora żurawia ( 10 miesięcy, 2 dni);

- od 9 czerwca do 29 sierpnia 1997 roku w (...) SA w Ł., na budowie eksportowej w L., na stanowisku operatora żurawia wieżowego ( 2 miesiące, 21 dni);

- od 4 sierpnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Zakładzie (...) społce z o.o. w O., na budowie eksportowej w N., na stanowisku operatora żurawia wieżowego ( 4 miesiące, 28 dni).

Przy ocenie charakteru pracy wnioskodawcy na budowach esportowych sąd uznał, iż odwołujący wykazał, że pracował tam stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku operatora żurawia wieżowego. Co prawda zeznający świadkowie nie wykonywali czynności na budowach, na których pracował ubezpieczony, jednak pracowali na analogicznych budowach, często w tych samych okresach. Można zatem przyjąć, iż znali doskonale charakter takiego zatrudnienia. Nadto stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę potwierdzone jest także dokumentacją.

Do okresu pracy w warunkch szczególnych sąd zaliczył także okres odbywania przez ubezpieczonego czynnej służby wojskowej od 27 października 1977 roku do 16 października 1979 roku ( 1 rok, 11 miesięcy i 20 dni), albowiem pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach, który po zakończeniu czynnej służby wojskowej powraca do tego zatrudnienia w przepisanym terminie, zachowuje status pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w okresie pełnienia tej służby /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 r., II UK 217/13, opubl. LEX nr 1408683/.

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. „o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” ( Dz.U.67.44.220 ) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia w ustawowym 30 dniowym terminie, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy, a skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od liczby lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Pogląd taki wielokrotnie wyrażał także Sąd N.. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie 30 dni zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/108, M.P.Pr. (...)).

Pogląd ten został także ostatnio potwierdzony w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r. o sygn. akt II UZP 6/13, opubl. LEX nr 1385939, Biul. SN 2013/10/24, zgodnie z którą „czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.)”.

Sąd nie zaliczył natomiast wnioskodawcy okresów pracy na stanowiskach ucznia oraz pomocnika maszynisty żurawia wieżowe w Przedsiębiorstwie (...) w okresach:

- od 1 września 1971 roku do 30 czerwca 1974 roku;

- od 1 lipca 1974 roku do dnia 30 października 1974 roku.

Wnioskodawca podejmując zatrudnienie miał ukończonych 15. W rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm.) był zatem osobą młodocianą. Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy młodociani mogli być zatrudniani przez zakłady pracy tylko w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy. Młodociani w wieku powyżej lat 16 mogli być zatrudniani, jeżeli posiadali kwalifikacje zawodowe i odbyli wstępny staż pracy (art. 6) - przy pracach odpowiadających posiadanym przez nich kwalifikacjom albo - jeżeli nie spełniali powyższych warunków - przy pracach niewymagających kwalifikacji zawodowych. Stosownie do art. 12 ust. 1 obowiązkiem młodocianych zatrudnionych przez zakłady pracy jest dokształcania się do czasu ukończenia 18 lat życia. Młodociani przyjęci do pracy, do przyuczania do określonej pracy lub do odbycia wstępnego stażu pracy po przyuczeniu do określonej pracy, którzy ukończyli szkołę podstawową, obowiązani są do dokształcania się zawodowego lub ogólnokształcącego /ust. 2 pk. 2/, zaś młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani są do dokształcania się w zakresie obranego zawodu /ust. 3/. Zgodnie zaś z art. 13 czas pracy młodocianych w wieku do 16 lat wynosił 6 godzin na dobę i 36 godzin tygodniowo. Młodocianych w wieku powyżej lat 16 obowiązywał normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy, przy czym w myśl ust. 3 art. 13 do czasu pracy młodocianych (zarówno w wieku do 16 lat jak i powyżej lat 16) wlicza się czas dokształcania określonego w art. 12 ust. 2 i 3 bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo.

Obowiązujący wszystkich pracowników normalny czas pracy wynosił, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1919 r. o czasie pracy w przemyśle i handlu (t.j. Dz.U.1933, poz. 94, nr 734, ze zm.), najwyżej 8 godzin na dobę, w sobotę 6 godzin na dobę i nie mógł przekraczać 46 godzin na tydzień.

W kwestii kwalifikowania pracy wykonywanej na podstawie umowy o naukę zawodu przypomnieć należy pogląd jaki Sąd Najwyższy wyraził w wyrok z dnia 24 kwietnia 2009 r. sygn. II UK 334/08 (OSNP 2010/23-24/294), a także w wyrok z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. II UK 169/10 (LEX nr 786387), zgodnie z którym okres nauki zawodu odbywanej przed dniem 1 stycznia 1975 r. w ramach umowy zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy był w rozumieniu prawa ubezpieczeń społecznych okresem zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Sąd Najwyższy wskazał jednocześnie, że nie jest to wystarczające do uznania tych okresów za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zgodnie z którym okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na warunkach w nim przewidzianych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku pracy, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (por. np. wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290).

Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że czas pracy wnioskodawcy faktycznie w wynosił 18 i 24 godziny tygodniowo. Zatem nie wykonywał on pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Bez znaczenia pozostaje zatem jaki charakter miała wykonywana przez niego praca.

Nie może być zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych także okres pracy na stanowisku pomocnika operatora żurawia wieżowego. W tym czasie wnioskodawca nie pracował bowiem samodzielnie. W szoferce przebywał razem z operatorem, który wykonywał pracę na żurawiu. Pomocnik zaś głównie przyglądał się i uczył tych obowiązków.

Reasumując, z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc , zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury poczynając od dnia 1 lipca 2016 roku tj. od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

O kosztach postępowania przed sądem pierwszej instancji Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest ponieść koszty postępowania, z uwagi na fakt, że przegrał proces w całości. Koszty poniesione przez ubezpieczonego wyniosły łącznie 180 zł i zostały ustalone w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organ u rentowe go wraz z protokołami .

13 VII 2017 roku.

A.L . (n.z.)