Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2017 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. D. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że do dnia
1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku, ZUS przyjął za udowodnione na dzień
1 stycznia 1999 roku okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 11 miesięcy i 24 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 1 miesiąc i 26 dni. Staż pracy wyniósł łącznie - 26 lat, 1 miesiąc i 20 dni. W tym do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił 8 lat i 27 dni. ZUS nie uwzględnił okresu od dnia 11 maja 1978 roku do dnia 9 października 1990 roku jako pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) - Budowlanym (...) – Ł. na stanowisku kierowcy - mechanika, ponieważ z przedłożonych dokumentów nie wynika, że w w/w/ okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy W. D. wykonywał pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

/decyzja - k. 40 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 3 lutego 2017 roku złożył W. D., wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. Wnioskodawca podniósł, że przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) - Budowlanym (...) - Ł. wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, co oznacza, że przepracował ponad 15 lat w warunkach szczególnych. Oświadczył, że nigdy nie wykonywał pracy mechanika. Podniósł przy tym, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, ale rodzaj powierzonej pracy.

/odwołanie - k. 2 - 4/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 20 lutego 2017 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 9- 9 verte/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie.

/e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:13 - 00:01:34- płyta - k. 26/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. D. urodził się w dniu (...).

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek – k. 1 akt ZUS/

Wniosek o emeryturę wnioskodawca złożył w dniu 16 grudnia 2016 roku, w którym oświadczył, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wnosi o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

/okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek – k. 1-2 akt ZUS /

Wnioskodawca w okresie od dnia 11 maja 1978 roku do 9 października 1990 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy.

/okoliczność bezsporna, a nadto: świadectwo pracy w aktach osobowych – k.14/

Wnioskodawca ukończył (...) Szkołę Zawodową w zawodzie ślusarz - mechanik.

/zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26/

W. D. uzyskał prawo jazdy kat. A i B w dniu 17 maja 1973 roku, a kat. C i CE w dniu 19 kwietnia 1978 roku.

/ zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26/

Wnioskodawca został zatrudniony w dniu 11 maja 1978 roku w Przedsiębiorstwie (...) Ł. na stanowisku kierowcy na podstawie umowy o pracę na okres próbny do dnia 25 maja 1978 roku. W dniu 26 maja 1978 roku został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy.

/umowy o pracę w aktach osobowych – k.14/

W trakcie zatrudnienia w zakładzie wnioskodawca otrzymywał angaże na stanowisko ‘”kierowca”, bądź „kierowca – mechanik”. W angażach wpisywano, że wykonywane stanowisko to: „kierowca - mechanik”, aby wnioskodawca, gdy popsuje się samochód w trasie mógł wykonywać w nim drobne naprawy. Wszyscy kierowcy samochodów ciężarowych otrzymywali angaże na stanowiska „kierowcy – mechanika”. W zakładzie był wyodrębniony warsztat mechaników, w którym było zatrudnionych około 10-11 mechaników. Wnioskodawca nie był oddelegowany do wykonywania pracy mechanika.

/angaże w aktach osobowych - k. 14; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26; zeznania świadka W. P. - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:18:15 - 00:29:12 - płyta - k. 26; zeznania świadka S. K.- e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:29:12- 00:39:24 - płyta - k. 26/

Wnioskodawca pracował w Oddziale IV Przedsiębiorstwa (...) Ł., w którym było zatrudnionych około 60 – 80 kierowców samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Kierowcy byli przypisani do jednego samochodu ciężarowego. W razie awarii samochodu, kierowca otrzymywał inny samochód. Zakład zajmował się dowożeniem na budowy bloków - materiałów budowlanych, w tym płyt blokowych. Wnioskodawca jeździł ziłem, jelczem, kamazem i liazem.

/ zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26; zeznania świadka W. P. - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:18:15 - 00:29:12 - płyta - k. 26; zeznania świadka S. K.- e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:29:12- 00:39:24 - płyta - k. 26/

Wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia w tym zakładzie pracował jako kierowca samochodów ciężarowych o całkowitym ciężarze powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca pracował od 8 do 14 godzin dziennie.

/ zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26; zeznania świadka W. P. - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:18:15 - 00:29:12 - płyta - k. 26; zeznania świadka S. K.- e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:29:12- 00:39:24 - płyta - k. 26/

W razie awarii samochodu, kierowca (w tym wnioskodawca) otrzymywał inny samochód. Nie było przerw w pracy spowodowanych brakiem pracy, czy samochodu. Kierowcom zdarzało się wykonywać tylko drobne naprawy pojazdu w trasie, tj. np. zmiana koła, takie sytuacje zdarzały się rzadko. W razie poważniejszej awarii w trasie, przyjeżdżał wóz techniczny i holował samochód na warsztat.

/ zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:01:34 – 00:15:14 w zw. z 00:41:22 - 00:42:13 - płyta - k. 26; zeznania świadka W. P. - e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:18:15 - 00:29:12 - płyta - k. 26; zeznania świadka S. K.- e-protokół z dnia 7 czerwca 2017 roku - 00:29:12- 00:39:24 - płyta - k. 26/

ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe wnioskodawcy w wymiarze 25 lat, 11 miesięcy i 24 dni oraz nieskładkowe w wymiarze
1 miesiąc i 26 dni. Staż pracy wyniósł łącznie - 26 lat, 1 miesiąc i 20 dni. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił okres 8 lat i 27 dni przypadający w czasie zatrudnienia od dnia 9 października 1990 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w Przedsiębiorstwie (...) spółce z o.o.

/decyzja - k. 40 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS,
w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej obejmującej sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: W. P. i S. K., którzy pracowali razem z wnioskodawcą i z tego tytułu mają pełną wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) - Budowlanym (...) - Ł..

Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne
i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku ( vide art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn).

Jak dalej stanowi ust. 2 powołanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...) ).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił ustawowe przesłanki co do wieku. Jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Odwołujący ma wymagany na dzień 1 stycznia 1999 roku okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 25 lat.

Organ rentowy zakwestionował jednak wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Jak ustalił Sąd, stanowisko to nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy.

Regulacja § 2 Rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca
w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków,
zeznań wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji zatrudnienia wnioskodawcy.

Organ rentowy nie kwestionował, że W. D. w okresie od dnia
11 maja 1978 roku do dnia 9 października 1990 roku pracował w Przedsiębiorstwie (...) Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Podważa jednak, że było to zatrudnienie w warunkach szczególnych.

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy tego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych były zapisy w dokumentacji pracowniczej, w której jako stanowisko pracy wnioskodawcy wskazywano: kierowca – mechanik.

Zeznania wszystkich świadków oraz samego wnioskodawcy potwierdziły jednak, że W. D. nieprzerwanie przez cały okres zatrudnienia w tym zakładzie pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Nie ma przy tym wątpliwości, że pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Wnioskodawca pracował od ośmiu do czternastu godzin dziennie. W pracy nie było przestojów, ponieważ w razie awarii pojazdu, kierowca miał do dyspozycji inne zastępcze auto ciężarowe, a naprawami zajmowali się mechanicy.

Powołani świadkowie pracowali z wnioskodawcą. Ich zeznania potwierdziły, że wnioskodawca nie był oddelegowany do innych prac. Poza drobnymi, niezbędnymi w trasie naprawami - jak np. zmiana koła, wnioskodawca wykonywał wyłącznie pracę kierowcy, jeżdżąc tylko samochodami o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wnioskodawca rozwoził materiały budowlane.

Oznacza to, że W. D. w okresie od dnia 11 maja 1978 roku do dnia
9 października 1990 roku wykonywał prace wymienione w wykazie A dział VIII pkt 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Pomocniczo w tym zakresie należy się odwołać do wykazu A zawartego w załączniku nr 1 do Zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia
1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty ( Dz. U. MB z dnia 6 grudnia 1983 roku). Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych) pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów - stanowisko: kierowcy samochodu ciężarowego
- zostało wymienione w dziale VIII pod pozycją 2 pkt 2 jako praca wykonywana
w szczególnych warunkach uprawniająca do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie wnioskodawca wykazał, że pracując
w okresie od dnia 11 maja 1978 roku do dnia 9 października 1990 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodów ciężarowych
o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony, czyli pracę w szczególnych warunkach, przyczyniających się do szybszego obniżenia wydolności jego organizmu.

Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac
w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika ( vide wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290).

Nadto Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażony
w wyroku z dnia 25 września 2013 roku, sygn. akt III AUa 106/13 ( LEX nr 1381334), zgodnie z którym warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku, stale tj. ciągle wykonuje pracę w szczególnych warunkach i nie wykonuje w tym czasie żadnych innych czynności niezwiązanych z zajmowanym stanowiskiem.

W rozpoznanej sprawie nie ma jak już wcześniej wskazano wątpliwości,
że wnioskodawca jeździł tylko pojazdami ciężarowymi o masie powyżej 3,5 tony, ponad
8 godzin dziennie. Wątpliwości nie budzi również fakt, że wnioskodawca nie był oddelegowany do innych prac. Praca na stanowisku kierowcy została potwierdzona świadectwem pracy. Nie było również wątpliwości, że wnioskodawca uzyskał uprawnienia do kierowania takimi pojazdami ciężarowymi przed zatrudnieniem w tym zakładzie.

Podkreślić należy w tym miejscu, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W świetle całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego nie ma zatem znaczenia nazwa stanowiska wpisana w angażach oraz w świadectwie pracy. Istotnym jest bowiem, jaki był faktyczny zakres obowiązków wnioskodawcy.

Wskazany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 roku bez wątpienia łącznie przekracza zatem wymaganą sumę 15 lat.

Wnioskodawca posiada staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat oraz spełnia pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury
w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 16 grudnia 2016 roku.
Jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Wiek 60 lat ukończył jednak w dniu 6 stycznia 2017 roku - prawo do emerytury należało zatem przyznać wnioskodawcy od tej daty.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta ZUS.

10 lipca 2017 roku