Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Beata Michalska ( spr. )

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak

del. SSO Monika Pawłowska-Radzimierska

Protokolant: st. sekr. sąd. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2017 r. w Ł.

sprawy Z. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 12 maja 2016 r. sygn. akt VIII U 2431/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.

Sygn. akt III AUa 960/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Z. K. w dniu 28 sierpnia 2015r. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z 31 lipca 2015r. , odmawiającej przyznania mu prawa do emerytury w niższym wieku na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1988 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jt.: Dz.U. z 2017r., poz.1383) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz.43). Odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji, przyznanie mu prawa do emerytury z uwzględnieniem do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) w Ł. od 4 marca 1980r. do 30 listopada 1998r. na stanowisku kierowcy ciągnika.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, ponieważ wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999r., na wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach udowodnił tylko 9 miesięcy i 11 dni.

Wyrokiem z 12 maja 2016r. Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2015r.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych:

Z. K., ur. (...), w dniu 5 lutego 2015 r. złożył wniosek o emeryturę, nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Decyzją z dnia 5 marca 2015 r. organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca udokumentował ogólny staż pracy w wymiarze 27 lat, 10 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W dniu 26 marca 2015 r. ubezpieczony złożył ponownie wniosek o emeryturę, załączając świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. od 21 maja 1979 r. do 29 lutego 1980 r. Decyzją 10 czerwca 2015 r. odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury z powodu braku stażu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W dniu 2 lipca 2015 r. ubezpieczony ponownie złożył wniosek o emeryturę, załączając nowe dokumenty. Zaskarżoną decyzją ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ wykazał tylko 9 miesięcy i 11 dni pracy w szczególnych warunkach.

Jak ustalił Sąd Okręgowy , wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 4 marca 1980r. do 30 listopada 1998 r. na stanowiskach:

- traktorzysty, kierowcy ciągnikowego od 4 marca 1980 r. do 30 czerwca 1994 r., od 1sierpnia 1994 r. do 31 sierpnia 1994 r., od 1 stycznia 1995 r. do 31 stycznia 1995 r., od 1 czerwca 1997 r. do 30 listopada 1998 r.

- kierowcy ciągnikowego - mechanika od 1 lipca 1994 r. do 31 lipca 1994 r., od 1 września 1994 r. do 31 grudnia 1994 r., od 1 lutego 1995 r. do 31 marca 1997 r.,

- kierowcy ciągnikowego - pilarza od 1 kwietnia 1997 r. do 31 maja 1997 r.

Podczas całego okresu zatrudnienia ubezpieczony pracował jako kierowca ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast po godzinach pracy zdarzało się, że dodatkowo wykonywał czynności mechanika, gdy coś zepsuło się w ciągniku czy też pilarza. Wnioskodawca nie był członkiem spółdzielni. (...) w Ł. wystawiła wnioskodawcy zaświadczenie oraz świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach i wskazała, że podczas zatrudnienia w okresie od 4 marca 1980 r. do 30 listopada 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowiskach wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik nr do Uchwały nr XXIV Zarządu (...) i OR z dnia 14 czerwca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych Kółek Rolniczych i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. : traktorzysta - kombajnista - wykaz A, dział VIII poz. 3, kierowca ciągnikowy - mechanik - dział VIII, poz. 3; dział XIV, poz. 14. Wnioskodawca posiada uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii T od 20 grudnia 1979 r. oraz A, B od 8 października 2004 r. W ocenie Sądu Okręgowego, wiarygodne zeznania świadków B. S. i A. C. , niesprzeczne z treścią załączonych do akt sprawy dokumentów potwierdzają , że ubezpieczony pracował w spornym okresie jako kierowca ciągnika. Zaś jeśli chodzi o świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz zaświadczenie ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w w/w spornym okresie to Sąd I instancji oparł się na tych dokumentach jedynie częściowo, tzn. tylko co do faktu, że ubezpieczony świadczył pracę w szczególnych warunkach jako traktorzysta, kierowca ciągnika. Natomiast podkreślono ,że w świadectwie pracy w szczególnych warunkach pracodawca błędnie wpisał, iż ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku wymienionym w dziale XIV pkt 12 (prace przy spawaniu elektrycznym, gazowym i atomowym).

W uzasadnieniu stanu prawnego przywołano art. 184 ust. 1, art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz §2, 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zdaniem Sądu Okręgowego, wnioskodawca spełnia wszystkie warunki do nabycia emerytury w niższym wieku, z tym również warunek posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych, ponieważ pracował na stanowisku kierowcy ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w Ł. w okresie od 4 marca 1980r. do 30 listopada 1998 r. Pracę kierowcy ciągnika zaliczyć należy do prac w warunkach szczególnych. Stanowisko to wymienione zostało w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 3, pkt 1 - kierowca ciągnika kołowego. W ocenie Sądu I instancji, wnioskodawca wykazał, że w podczas zatrudnienia w (...) w Ł. na stanowisku kierowcy ciągnikowego wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Świadkowie oraz wnioskodawca zgodnie podali, że podczas całego spornego okresu zatrudnienia ubezpieczony pracował jako kierowca ciągnika w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast po godzinach pracy zdarzało się, że dodatkowo wykonywał czynności mechanika, gdy coś zepsuło się w ciągniku czy też pilarza. Wnioskodawca spełnia także wszystkie pozostałe wymagane przepisami prawa przesłanki, zarówno w zakresie stażu pracy oraz niebycia członkiem OFE, jak i wieku. Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy Sąd Okręgowy przyznał żądane świadczenie od 1 lipca 2015 r. tj. od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, o czym orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości organ rentowy , zarzucając :

-naruszenie prawa materialnego, art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie, że ubezpieczony spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych z uwagi na udowodnienie wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r.

-naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. polegające na wydaniu wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przedłożone przez ubezpieczonego w dniu 13 marca 2015 r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 marca 2015 r. uzupełnione o dane dotyczące rozporządzenia resortowego oraz działy, pozycje i punkty właściwe do powołanych stanowisk pracy nie może stanowić podstawy do przyznania prawa do emerytury z uwagi, iż zostało wystawione przez osobę nieuprawnioną. Analiza dokumentów będących w posiadaniu ZUS wykazała, że K. O., jako były prezes zlikwidowanej (...) w Ł., nie jest upoważniony do wystawiania z aktualną datą świadectw pracy w szczególnych warunkach. Natomiast w oparciu o dokumenty pracownicze w postaci umów o pracę oraz angaży wystawionych przez pracodawcę i zeznania świadków nie zostało ustalone, czy wnioskodawca w spornym okresie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika, wykonując wyłącznie prace transportowe, czy też oprócz prac transportowych wykonywał prace, które nie mogą zostać zaliczone do pracy w szczególnych warunkach (chodzi w szczególności o prace na roli oraz prace polowe w kontekście tego, iż wnioskodawca był również kombajnistą). Tym samym nie ustalono ,że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku objętym wykazem prac w szczególnych warunkach.

W konkluzji apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja organu rentowego jest uzasadniona, a podniesione zarzuty sprowadzające się do wadliwości ustaleń Sądu Okręgowego co do istoty sprawy (przesłanki prawa do emerytury) oraz skutkujące w rezultacie koniecznością przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości wymagały uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj.: Dz.U. z 2017r., poz.1383) ubezpieczeni urodzeni, jak wnioskodawca, po dniu 31 grudnia 1948 r., uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy, o którym stanowi art. 27 ustawy, tj. 25 lat dla mężczyzn. Niezbędnym warunkiem jest również nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) winien wykazać co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wymienionych w załączniku do przedmiotowego rozporządzenia. Jak wynika z cytowanych przepisów rozporządzenia i ukształtowanego na ich tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 281).

W świetle powołanych przepisów istotą sporu w niniejszej sprawie była analiza charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych i możliwości jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Nie jest możliwe zweryfikowanie poprawności zastosowania przepisów prawa materialnego, bez prawidłowego ustalenia stanu faktycznego (wyroki Sądu Najwyższego z:11 kwietnia 2006 r., I PK 164/05, Monitor Prawa Pracy 2006 nr 10, s. 541; 9 lutego 2007 r., I PK 222/06, OSNP 2008 nr 11-12, poz. 159; 9 maja 2008 r., II PK 316/07, OSNP 2009 nr 19-20, poz. 250; 16 czerwca 2011 r., I PK 272/10, LEX nr 1001283; 4 kwietnia 2013 r., II PK 237/12, LEX nr 1350016; 19 lutego 2014 r., II PK 130/13, LEX nr 1460978). Rolą sądu rozpoznawczego jest prowadzenie postępowania dowodowego zgodnie z regułami wyrażonymi w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Istotne naruszenia zasad procedowania, jeżeli mogło mieć wpływ na wynik sprawy, stanowi ważną wadę, nad którą nie można przejść obojętnie.

Rację ma apelujący, domagając się ponownego rozpoznania sprawy z powodu konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Sądowi odwoławczemu przypisano funkcję rozpoznawczą, ograniczając tym samym jego uprawnienia kontrolne. W rezultacie sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę, a nie apelację. Wyrazem tak ukształtowanego wzorca jest zredukowanie przypadków, w których sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania. Oznacza to, że wykładnia art. 386 § 4 k.p.c. nie może mieć charakteru rozszerzającego. Wskazówka ta dotyczy przede wszystkim przesłanek odnoszących się do "nierozpoznania przez sąd istoty sprawy" oraz wymogu "przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości". W pewnych wypadkach sąd odwoławczy (mimo zdeterminowania jego roli funkcją rozpoznawczą) nie powinien jednak orzekać merytorycznie. Sytuacja taka ma miejsce, gdy procedowanie sądu pierwszej instancji dotknięte jest tego rodzaju wadą, że włączenie się przez sąd odwoławczy do rzeczowego rozpoznania sprawy nie jest możliwe. W takim wyjątkowym wypadku przewidziano dla sądu drugiej instancji uprawnienia kasatoryjne. Sąd odwoławczy, w ramach apelacji pełnej dokonuje samodzielnie subsumpcji prawa, nie jest w tym zakresie związany poglądami wyrażonymi przez sąd niższej instancji. Wymóg przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c., weryfikowany jest z punktu widzenia sądu drugiej instancji. Dlatego niemiarodajne dla tej przesłanki jest podejście ilościowe, akcentujące, że postępowanie dowodowe w jakiejś części zostało przez sąd pierwszej instancji zrealizowane. Znaczenie ma tylko to, czy dowody te są przydatne dla wyjaśnienia istoty sprawy ( w tym wypadku prawa do emerytury). W razie odpowiedzi negatywnej dopuszczalne jest uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 25 czerwca 2015r., III AUa 1830/14, LEX nr 1770821).

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy uchylił się od zbadania kluczowej dla sprawy przesłanki stażu pracy w warunkach szczególnych, wskazanej w art. 184 u.e.r.f.u.s. i cyt. rozporządzeniu z 1983r., warunkującej w tym wypadku nabycie prawa do emerytury w niższym wieku. Sąd Okręgowy ustalił ,że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w (...) w Ł. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca ciągnika bez zbadania, jakie faktycznie prace wykonywał na tym stanowisku. Przedmiotem zainteresowania Sądu nie była ani specyfika branży , do jakiej należał pracodawca , ani rodzaj działalności zakładu . Przy czym nazwa zakładu – Spółdzielnia Kółek Rolniczych wskazuje , że pracodawca należał do branży rolnej i jego przeważającą działalnością mogły być szeroko rozumiane usługi dla rolnictwa.

Sąd I instancji nie badał też, jakie konkretnie prace wykonywał wnioskodawca na stanowisku kierowcy ciągnika. W rezultacie Sąd ten zaliczył zajmowane przez ubezpieczonego stanowisko pracy wykonywanej w rolnictwie do prac wykonywanych w szczególnych warunkach uregulowanych w przepisach dotyczących innego działu gospodarki, tj. „w transporcie i łączności”, pomijając przy tym, że pracy pracownika zatrudnionego przy „pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości” nie można oceniać w oderwaniu od specyfiki „technologii” branży, w której praca jest wykonywana, oraz że dla jej kwalifikacji, jako pracy w szczególnych warunkach, konieczne jest także takie jej zakwalifikowanie w rozporządzeniu, zawierającym kwalifikacje stanowiskowo-branżowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne” (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 23 lutego 2017r., w sprawie I UK 76/16) . Odnośnie natomiast pracy na stanowisku kierowcy mechanika z jednej strony brak jakichkolwiek ustaleń ,jakie prace mechanika wykonywał poza ustaleniem ,że czynności te były wykonywane w godzinach nadliczbowych, mimo że przeczą temu oryginalne angaże. A jednocześnie przyjęto ,że była to praca mechanika wskazana w ww. wykazie A, dziale XIV, poz. 14 (ustalenia na str.6 uzasadnienia- k.25 akt sprawy), który dotyczy wyłącznie prac przy napraw pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych.

W konsekwencji rację ma apelujący, że wobec braku ww. ustaleń przyjęcie ,że stale w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, dziale VIII, poz.3 i dziale XIV, poz. 14, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia, mają cechy ustaleń dowolnych, ponieważ nie znajdują potwierdzenia w żadnych dowodach zgromadzonych w sprawie. W szczególności powyższych zasadniczych okoliczności w sprawie nie da się ustalić w oparciu o dokumenty pracownicze, nie wynikają one z treści angaży. Przy czym , z oryginalnych angaży z 30 grudnia 1982r., 29 listopada 1983r. wynika jednocześnie, że wnioskodawca miał zróżnicowaną stawkę na stanowisku kierowcy ciągnika – inną za prace polowe i inną za prace transportowe. W angażu z 29 listopada 1984r. wyróżniono stawki za prace uprawowo-pielęgnacyjne, za prace wykopkowe, siewne omłotowe, prace koparkowo-ładow., za prace chemizacyjne. Powyższe dokumenty , pominięte przez Sąd I instancji, wskazują jednoznacznie, że wnioskodawca wykonywał zarówno prace transportowe, jak i polowe. Inaczej zróżnicowanie stawek wynagrodzenia w zależności od rodzaju prac byłoby zbędne. Słusznie przy tym Sąd Okręgowy zanegował częściowo treść wadliwego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, które po pierwsze zostało podpisane parafką bez imiennej pieczątki oraz zawiera błędne przyporządkowanie wskazanego stanowiska (kierowca ciągnika i kombajnu) do punktu z cyt. wykazu A, działu XIV, poz.12.

W przypadku kierowców ciągników spór sprowadza się zasadniczo do rozstrzygnięcia kwestii, którą Sąd Okręgowy zupełnie pominął, tj. czy ustawodawca uwzględnił w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3 prace polowe kierowców ciągników. W tym miejscu Sąd Apelacyjny podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2013r., I UK 172/13, nr LEX 1467147, że wymienienie w wykazie A, dziale VIII, pod pozycją 3 prace kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały bowiem wymienione w dziale XIV wykazu A zatytułowanym "prace różne". Tak zostały ujęte np. prace przy spawaniu czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika typowe prace polowe. Zdaniem Sądu Najwyższego, umieszczenie wskazanych stanowisk w dziale VIII w transporcie i łączności, mimo ujęcia pracy traktorzysty, kombajnisty lub pojazdu gąsiennicowego odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem ich prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. A zatem w ocenie ustawodawcy, uciążliwość pracy traktorzysty nie wynika z samej specyfiki pracy kierowcy ciągnika niezależnie od tego , na czym ta praca polega, tylko z zagrożeń związanych z pracą na tym stanowisku w transporcie . Niewątpliwe zaś prace polowe należą do typowych prac rolniczych i nie mają żadnego związku z ruchem drogowym i transportem. W stanie faktycznym, na gruncie którego zapadł cyt. wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2013r., nie uwzględniono do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty w Spółdzielni Kółek Rolniczych , ale tylko w zakresie wykonywania przez niego prac polowych. Nie kwestionowano natomiast prawa do uwzględnienia do stażu pracy wymienionej w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3 zatrudnienia w (...) na stanowisku traktorzysty wykonującego prace transportowe.

Również w najnowszym wyroku Sądu Najwyższego z 23 lutego 2017r., w sprawie I UK 76/16, przyjęto , że wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A dział VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz przy uwzględnieniu systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę w rolnictwie, jako pracy w szczególnych warunkach. Nie ma przesłanek, aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach - niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana - związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku.

Analogicznie w niniejszej sprawie w odniesieniu do okresów zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w Ł. na stanowisku kierowcy ciągnika ( od 4 marca 1980r. do 30 czerwca 1994r. , od 1 do 31 stycznia 1995r. i od 1 czerwca 1997r. do 30 listopada 1998r.) koniecznym jest zbadanie, w jakich okresach wnioskodawca wykonywał prace polowe, a w jakich prace transportowe ( powołane wyżej oryginalne angaże wskazują przy tym , że stawka godzinowa wynagrodzenia była zróżnicowana w zależności od tego, czy odnosiła się do prac polowych czy do transportowych) . W rezultacie konieczne jest przeprowadzenie w całości postępowania dowodowego dotyczącego zasadniczego spornego okresu zatrudnienia w (...) w Ł., jak też rozważenie , w przypadku gdy ustalony przez Sąd Okręgowy okres pracy w szczególnych warunkach w (...) w Ł. nie będzie wystarczający do nabycia prawa do żądanego świadczenia, zasadności zbadania pod kątem zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach ewentualnych innych okresów zatrudnienia wskazanych przez wnioskodawcę (np. od 1 lipca 1972r. do 20 października 1973r.; od 5 listopada 1973r. do 23 lutego 1974r.; od 7 marca 1973r. do 30 kwietnia 1979r. wnioskodawca pracował jako monter konstrukcji żelbetowych, a od 21 maja 1979r. do 29 lutego 1980r. jako dekarz – blacharz budowlany).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd pierwszej instancji winien zatem ponowić dowody z zeznań świadków na ww. okoliczności istotne w sprawie , a odnoszące się do okresów pracy w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy ciągnika oraz ewentualnie przeprowadzić inne dowody zaoferowane przez ubezpieczonego, po pouczeniu go w trybie art.5 k.p.c. o treści art.232 k.p.c , jak też w razie konieczności – po pouczeniu go o treści art.117§1 i 2 k.p.c. na okoliczność szczególnych warunków pracy wnioskodawcy na innych stanowiskach wskazanych przez stronę , co umożliwi prawidłowe zastosowanie przepisów prawa materialnego. Ponieważ zachodziła potrzeba przeprowadzenia w całości postępowania dowodowego na okoliczności mające zasadnicze znaczenie w sprawie, na podstawie art.386§4 k.p.c. zaistniała podstawa do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, jak też rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego ( art.108§2 k.p.c.).