Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oskarżonemu I. D. postawiono zarzuty popełnienia szeregu, (tutaj dziesięciu) czynów z art. 107 § 1 kks popełnionych w odcinku czasowym: luty 2015 roku - marzec 2016roku.

Nie wymaga szerszych rozważań, że przepis art. 107 § 1 kks jest normą blankietową i dla skompletowania znamion opisanego tam występku konieczne jest sięgnięcie do przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych, zwanej dalej ustawą. Stosownie do treści art. 3 ustawy urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie, te zaś określają art. 14 ust 1 ustawy oraz art. 6 ust. 1 ustawy. Powołane przepisy w brzmieniu do 03.09.2015r. (co istotne z punktu widzenia granic czasowych formułowanych wobec oskarżonego zarzutów), nie były notyfikowane Komisji Europejskiej. Przepis art. 14 i 6 ust 4-6 ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych były jednak przedmiotem nowelizacji (ustawa z dnia 12.06.2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych). Projekt ustawy nowelizującej notyfikowano Komisji Europejskiej w dniu 05.11.2014r. pod numerem 2014/0537/PL zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23.12.2002r. w sprawie zasad funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz.U. Nr 239, poz. 2039) wdrażającym dyrektywę 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22.06.1998r. ustanawiająca procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego W zawiadomieniu nr 2014/0537/PL Komisja Europejska stwierdza, że projekt aktu prawnego nie jest ani przepisem technicznym, ani procedurą zgodności (http: orka.sejm.gov.pl).. Przepis art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2009r. o grach hazardowych, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 12.06.2015r. nie ma zatem charakteru technicznego.

Te wstępne rozważania są niezbędne wobec zarzutu wyrażonego w apelacji obrońcy oskarżonego obrazy prawa materialnego, tutaj art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych (zarzut wyrażony w pkt I), a nadto w zw. z art. 14 ust 1 o grach hazardowych (zarzut wyrażony w pkt II).

Dla rozstrzygnięcia w przedmiocie zasadności tych zarzutów niezbędne jest sięgnięcie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017 r. (I KZP 17/16), wedle której kolizja prawa krajowego z prawem unijnym, w świetle zasady bezpośredniego stosowania prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji), może prowadzić do zastąpienia przepisów krajowych uregulowaniami prawa unijnego albo do wyłączenia normy prawa krajowego przez bezpośrednio skuteczną normę prawa Unii Europejskiej. W konsekwencji, norma niestosowania krajowego przepisu technicznego, którego projektu nie notyfikowano Komisji Europejskiej, wynikająca z dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.Urz. UE L z 1998 r. Nr 204, s. 37 ze zm.), wyłącza możliwość zastosowania w sprawie o przestępstwo z art. 107 § 1 kks przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 612) w pierwotnym brzmieniu. Natomiast art. 6 ust. 1 tej ustawy mógł i może nadal stanowić uzupełnienie normy blankietowej zawartej w art. 107 § 1 kks, o ile okoliczności faktyczne konkretnej sprawy pozwalają na ustalenie, że przepis ten ma zastosowanie i został naruszony. Wyrażony w uchwale pogląd prawny należy w pełni podzielić. Wprawdzie uchwale nie nadano statusu zasady prawnej, to zdaniem sądu orzekającego w tej sprawie, jej pogłębiona argumentacja, uwzględniająca dorobek orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jest w pełni przekonująca. Pogląd wyrażony w uchwale jest nadto konsekwentnie powielany w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego, by wymienić choćby orzeczenia wydane w sprawach III KK 422/16 (wyrok z dnia 11.04.2017r.), IV KK 396/16 (wyrok z dnia 29.03.2017r.), czy V KK 22/17 (wyrok z dnia 16.03.2017r.), V KK 21/17 (wyrok z dnia 16.03.2017r.), V KK 20/17 (postanowienie z dnia 16.03.2017r.), V KK 24/17 (wyrok z dnia 24.03.2017r.), V KK 28/17 (postanowienie z dnia 24.03.2017r.), V KK 26/17 (wyrok z dnia 24.03.2017r.). Dość przytoczyć stanowisko wyrażone w sprawie V KK 20/17, w której Sąd Najwyższy wprost wskazał, że skoro art. 6 ust 1 ustawy z dnia 19.11.2009r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 612) nie jest przepisem technicznym w rozumieniu art. 1 dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, to fakt nienotyfikowania jego projektu Komisji Europejskiej nie stanowił okoliczności wyłączającej ściganie osoby, która przez jego naruszenie wypełniła swoim czynem znamiona przestępstwa z art. 107 § 1 kks.

W świetle powyższych rozważań, uprawnione jest twierdzenie, że zachowanie sprzeczne z treścią przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych może być podstawą do pociągnięcia do odpowiedzialności karnoskarbowej za czyn z art. 107 § 1 kks. Zgodnie z jego brzmieniem (na daty zarzutów), działalność w zakresie gier na automatach mogła być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Ten przepis nie miał, i także po zmianie treści obowiązującej od dnia 3 września 2015 r., nie ma charakteru technicznego, co wykazano w powołanej wyżej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2017 r., odwołującej się do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13.10.2016r. w sprawie C-303/15.

Z niekwestionowanych w tym zakresie ustaleń faktycznych sądu I instancji wynika, że urządzenia do gier będące przedmiotem zainteresowania w tej sprawie znajdowały się, bądź to w kontenerach zlokalizowanych na terenach stacji paliw (zarzut z pkt 1, 2 aktu oskarżenia), bądź w lokach usługowych (zarzut z pkt 3, 4, 5, 6, 9, 10 aktu oskarżenia) w sklepach (zarzut 7, 8 aktu oskarżenia), a zatem poza kasynami gry i urządzano na nich gry bez koncesji na prowadzenie kasyna gry. Oskarżony nigdy nie powołał się na fakt posiadania koncesji. Lokalizacja urządzeń do gry dodatkowo uprawdopodobnia brak takiej koncesji. Skoro oskarżony I. D. prowadził działalność w zakresie gry na automatach bez koncesji, to z naruszeniem zasad określonych w tej ustawie, a tym samym wbrew przepisom ustawy (art. 107 kks).

Jak już wyżej zauważono, przepis art. 3 ust 1 ustawy traktuje, że urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Działalność w zakresie gier na automatach, w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.), urządzana bez stosownej koncesji oraz poza kasynem gry, jest zawsze działalnością nielegalną (uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 marca 2017 r. V KK 21/17). Dlatego też, każdy kto spełnia powyższe kryteria zakwalifikowania go jako urządzającego grę hazardową, bez względu na formę prawną oraz gdy miejscem urządzenia gry nie będzie kasyno gry, narusza przepisy ustawy karnoskarbowej. Wprawdzie sąd I instancji przepisu art. 6 ust. 1, ani art. 14 ust 1 (w zakresie czynów popełnionych po 03.09.2015r.) ustawy o grach hazardowych wprost nie powołał ani w opisie, ani w kwalifikacji prawnej poszczególnych czynów, ograniczając się do zaakceptowania – w ślad za zarzutami z aktu oskarżenia – tezy, iż oskarżony urządzał i prowadził gry na automatach „ wbrew art. 3 Ustawy z dnia 19.11.2009 roku o grach hazardowych ”. To należy za Sądem Najwyższym podkreślić, iż „ (…) Nie można jednak pomijać, że w prawomocnym wyroku przypisano skazanemu, że „urządzał i prowadził ... gry na automacie ... wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”. Oznacza to, że zakresem odniesienia dla przytoczonych ustaleń jest całokształt uregulowań tej ustawy, także zawartych w art. 3 w brzmieniu obowiązującym w czasie wskazanym w akcie oskarżenia. Jak już wyżej zaznaczono, przepis ten stanowił, że urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Podstawowa zasada została określona w art. 6 ust. 1 ustawy oraz art. 14 ust 1 ustawy (w zakresie czynów popełnionych po 03.09.2015roku). W uzasadnieniu wyroku z dnia 29.03.2017r. w sprawie IV KK 396/16 Sąd Najwyższy wyraził wręcz pogląd, że nawet opis zarzucanych czynów i zawarte tam określenie: „wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”, stanowił nieprecyzyjne, ale dostateczne wskazanie na przepisy art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 tejże ustawy.

W świetle powyższych rozważań zarzut obrazy prawa materialnego (tak wiążącego do 03.09.2015r., jak i po tej dacie) nie jest trafny. Kontynuując rozważania co do zarzutu obrazy prawa materialnego, a w szczególności - braku umyślności po stronie oskarżonego I. D., należy zwrócić uwagę na dwie konstrukcje zawarte w Kodeksie karnym skarbowym tj. w art. 4 kks (dot. pojęć umyślności i nieumyślności) i art. 10 § 1 i 4 kks (dot. błędu co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego oraz usprawiedliwionej nieświadomości karalności). Zarzucane oskarżonemu czyny z art. 107 § 1 kks można popełnić tylko z winy umyślnej (zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym) tj. nawet wówczas, gdy sprawca przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi. Już w świetle protokołów kontroli prowadzonych przez funkcjonariuszy celnych i zatrzymań automatów należących do spółki, której prezesem zarządu był oskarżony, i zastrzeżeń podnoszonych przez tychże funkcjonariuszy, a w dalszej kolejności Urząd Celny oskarżony musiał mieć świadomość możliwości naruszenia przepisów ustawy o grach hazardowych i godził się na urządzanie gier na automatach wbrew przepisom tej ustawy. Jak sam wyjaśnił, funkcję prezesa spółki P. pełnił od września 2013roku, a spółka zajmowała się „rozstawianiem automatów hazardowych” (k. 640). Wobec zatrzymań takich automatów i zastrzeżeń urzędów celnych co do jego działalności, musiał zdawać sobie sprawę, że działalność w tym zakresie nie spełnia reguł opisanych w ustawie z dnia 19.11.2009r. o grach hazardowych. Mimo tego działalność tą kontynuował. Już fakt kolejnych lokowań urządzeń w tym samych punktach po uprzednich zatrzymaniach dowodzi uporczywości w takim działaniu. Oskarżony nie zaprzestał działalności także po 03.09.2015r., od kiedy obowiązuje znowelizowany art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2009r. o grach hazardowych, co do którego uruchomiono procedurę notyfikacyjną. Tym samym słusznie nie dano wiary wyjaśnieniom oskarżonego i jego zapewnieniom, iż gdyby miał jakiekolwiek wątpliwości co do legalności spółki (jaka reprezentował), to spółka nie zajmowała by się taką działalnością. Z tych tez powodów zarzut obrazy art. 7 kpk, art. 4 kpk, czy art. 410 kpk nie są trafne. Wyżej wskazano na te okoliczności, które dyskwalifikują powyższe oświadczenie oskarżonego. W realiach tej sprawy uprawniona jest ocena, że orzekający sąd rozstrzygając w sprawie rozważył wszystkie okoliczności, jakie zostały ujawnione, zgodnie z prawem procesowym, w toku rozprawy - art. 4 (SN Rw 618/74, OSNKW 1975, nr 3-4, poz. 47; SN IV KR 320/76, OSNPG 1977, nr 7-8, poz. 62; SN IV KR 107/81, OSNKW 1981, nr 9, poz. 49; SN III KRN 191/95, Prok. i Pr. 1996, nr 7-8, poz. 11; SN II KK 297/02, LEX nr 74406; SN V KK 61/03, LEX nr 78842; SN V KK 375/02, LEX nr 80278; SN III KK 80/04, LEX nr 110537; SA we Wrocławiu II AKa 333/06, Prok. i Pr. 2008, nr 4, poz. 410), ocenił je zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 (SN II KRN 199/95, Prok. i Pr. 1996, nr 10, poz. 10) i art. 5, a następnie dokonał ustaleń dotyczących okoliczności istotnych w sprawie, wynikających z dowodów uznanych przez sąd za wiarygodne (SN III KR 35/79, OSNPG 1979, nr 8, poz. 123; SN WRN 149/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 41; SN IV KKN 324/98, Prok. i Pr. 1999, nr 1, poz. 13).

Co do zarzutu obrońcy zmierzającego do wykazania, iż zachowanie oskarżonego winno być oceniane jako działanie w warunkach kontratypów z art. 10 § 1 i 4 kks – z przepisów tych wynika, iż nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego (art. 10 § 1 kks) lub w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności (art. 10 § 4 kks ). Skarżący, uzasadniając powołanie się na te kontratypy wskazuje, iż świadomość oskarżonego o legalności i niekaralności tego rodzaju zachowań, jak przypisane mu zaskarżonym wyrokiem, była usprawiedliwiona, bo kształtowało ją min. orzecznictwo SN (skarżący przywołał sygnaturę sprawy II KK 55/14), jak również stanowiska wyrażone w opinii prywatnej, wedle których brak notyfikacji przepisów art. 6 ust. 1 oraz 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych w Komisji Europejskiej powoduje, iż postępowanie pozostające z nimi w sprzeczności nie może wywoływać niekorzystnych konsekwencji – w tym również w zakresie odpowiedzialności karnoskarbowej za występek z art. 107 § 1 kks.

Wśród komentatorów przepisu art. 10 Kodeksu karnego można odnaleźć pogląd (Wilk. Komentarz do Kodeksu karnego skarbowego – baza Legalis) , zgodnie z którym „błąd w postaci nieświadomości tego, że działa się "wbrew przepisom" może oznaczać dwie sytuacje:

1. sprawca nie zna dopełniającego blankietową dyspozycję karną przepisu prawa finansowego, a co za tym idzie, nie wie także, że jego naruszenie jest zabronione przez prawo karne skarbowe albo

2.sprawca znając przepis prawa finansowego (czyli wiedząc, że jego zachowanie jest w świetle tego przepisu bezprawne), nie wie tylko tego, że naruszenie tego przepisu jest także karalne przez prawo karne skarbowe.

W sytuacji ad 2) mamy do czynienia z nieświadomością karalności, o której mowa w art. 10 § 4 kks, natomiast w sytuacji ad 1) – z błędem co do ustawowego znamienia, o którym mowa w art. 10 § 1 kks. Należy zgodzić się z poglądem, według którego w przypadku prawa karnego skarbowego blankietowo odsyłającego do prawa finansowego błąd ma postać podwójną, ale nie w tym sensie, jak w przepisach dotyczących przestępstw nieumyślnych, gdzie błąd co do faktu pociąga za sobą błąd co do prawa, lecz odwrotnie – tu błąd co do faktu jest następstwem błędu co do prawa (do którego przepis karny odsyła). Nieświadomość finansowego przepisu dopełniającego jest pierwotnie nieświadomością jego treści, nie zaś oceny zawartej dopiero w przepisie karnym, która to nieświadomość oceny pojawia się wtórnie, jako błąd następczy ( Z. Radzikowska, Z problematyki błędu, s. 181)”.

Przenosząc to na grunt sprawy przedmiotowej, oskarżony zna przepisy ustawy z dnia 19.11.2009r. istotne w sprawie, a to art. 6 ust 1 oraz art. 14 ust 1, jak i przepisy ustawy nowelizującej z dnia 12.06.2015r., a tylko interpretuje je w sposób selektywny, dokonując wyboru użytecznego dla prowadzonej przez oskarżonego aktywności, z pominięciem szeregu tych judykatów, które na skuteczne powoływanie się na takie usprawiedliwione błędne przekonanie lub nieświadomość, o jakich mowa w art. 10 § 1 i 4 kks, nie pozwalają. Problem stosowania art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, w kontekście prawa Unii Europejskiej, wywołał istotnie w ciągu ostatnich lat rozbieżności w orzecznictwie, także w zakresie oceny, czy i w jakich warunkach wymienione przepisy mogą uzupełniać normę blankietową z art. 107 § 1 kks. Wystarczy przywołać choćby: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r. I KZP 15/13, wyrok SN z dnia 3 grudnia 2013 r., V KK 82/13, wyrok SN z dnia 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13, czy postanowienie SN z dnia 20 sierpnia 2014 r. IV KK 69/14. Oskarżony nie może więc twierdzić, że pozostawał czy to w błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię, ani że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność (art. 10 § 1 kks) , czy to w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności (art. 10 § 4 kks). Miał dostatecznie czytelne sygnały, które podważały przekonanie o legalności i niekaralności takiego zachowania, jak przypisane wyrokiem sądu I instancji. W przypadku oskarżonego wniosek ten jest o tyle zasadny, jeśli się weźmie pod uwagę jego uprzednią (tj. sprzed zachowań opisanych w akcie oskarżenia), karalność za zachowania sprzeczne przepisami art. 6 ust 1 (a nawet art. 14 ust 1) ustawy z dnia 19.11.2009r. ustawy o grach hazardowych. Przypomnieć należy, że wobec oskarżonego (obywatela Ukrainy, co podkreśla obrońca w skardze apelacyjnej), zapadał już wyrok skazujący za czyn z art. 107 § 1 kk (vide: odpis wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu z dnia 29.10.2013r. w sprawie VIII 1747/12 – k. 681). Co więcej w okresie w jakim zgodnie z wyjaśnieniami oskarżonego pozostawał już prezesem spółki P. trudniącej się określonym rodzajem działalności. Wprawdzie oskarżony podnosił, że rozstrzygnięcia te zostały wydane na odmiennym gruncie faktycznych – bo dotyczyły terminali internetowych, ale odmienny przedmiot wykonawczy czynu pozostaje obojętny dla oceny świadomości karalności czynu (art. 10 § 4 kks). Zachowanie oskarżonego oceniano bowiem już wtedy jako sprzeczne z wskazaniami art. 6 ust 1 ustawy z dnia 19.11.2009r. o grach hazardowych, jako wyznacznikiem zgodnego z prawem prowadzenia działalności polegającej na urządzaniu gry. Zatem kontynuując tego rodzaju działalność musiał brać pod uwagę jej sprzeczność z prawem, w tym prawem karnym skarbowym i na to się godził. Skoro bowiem organy ścigania takie postępowania wszczynały i prowadziły, to nie mógł oskarżony pozostawać w nieświadomości, że w ocenie organów wyspecjalizowanych do walki z przestępstwami skarbowymi urządzanie w celach komercyjnych gier o charakterze losowym wbrew przepisom art. 6 i 14 ugh jest po prostu przestępstwem. Taki stan świadomości nie jest tożsamy z istotą kontratypów, o jakich mowa powyżej.

Nie ma także racji obrońca, gdy powołuje się na przepis art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1201) mający zdaniem apelującego prowadzić do wniosku, iż wymaganie od oskarżonego posiadania koncesji jest przedwczesne. Zgodnie z tym przepisem podmioty prowadzące działalność w zakresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 lub w art. 7 ust. 2, w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy mają obowiązek dostosowania się do wymogów określonych w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, do dnia 1 lipca 2016 r. Nie ulega wątpliwości, że okres swoistej karencji wprowadzony powołanym przepisem odnosi się do podmiotów, które w dniu wejścia tego przepisu w życie prowadziły działalność o jakiej mowa w przepisie w sposób zgodny z przepisami ustawy o grach hazardowych. W innym bowiem wypadku nie pozostawały one podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie określonym tym przepisem, lecz poza jego zakresem. Analogiczny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 2016 r. (I KZP 1/16), podkreślając, że przepis art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1201) dotyczy wyłącznie podmiotów, które prowadziły taką działalność zgodnie z ustawą o grach hazardowych w brzmieniu sprzed 3 września 2015 r. (na podstawie koncesji albo zezwolenia) (opubl. OSNKW 2016/6/36; Biuletyn SN 2016/4; Biuletyn SN 2016/6; Prok.iPr. 2016/9/9; KZS 2016/6/44; KZS 2016/7-8/20). Stanowisko odmienne nie znajduje oparcie w obowiązującym prawie. Firma oskarżonego bez wątpienia nie należała do kręgu podmiotów do których powołany przepis znajduje zastosowanie. Oskarżony nie prowadził bowiem działalności zgodnie z przepisami ustawy o grach hazardowych.

Kodeks karny skarbowy posługuje się jak już wyżej zaznaczono w art. 10 § 4 kks pojęciem " nieświadomości karalności czynu". Nieświadomość karalności czynu polega zaś na przekonaniu sprawcy, że dane zachowanie nie jest penalizowane. Od odpowiedzialności karnej uwalnia go tylko usprawiedliwiona nieświadomość karalności. Z ustaleń faktów poczynionych przez sąd musi zatem wynikać, że sprawca podjął starania, w wyniku których uzyskał pewne informacje, że jego czyn nie podlega odpowiedzialności karno-skarbowej. Dość powiedzieć, że informacje pewne co do interpretacji przepisów ustawy z dnia 12.06.2015r. o zmianie ustawy o grach hazardowych pochodzą z Ministerstwa Finansów. Stanowisko to w postaci komunikatu z dnia 30.10.2015r. (wyjaśnienia dotyczące stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych) zostało upublicznione poprzez umieszczenie na stronie ministerstwa (WWW.mf.gov.pl). Stanowisko to jest jednoznaczne, zostało powtórzone przez Sąd Najwyższy w przytoczonym wyżej judykacie. Odmienna interpretacja nie znajduje oparcia w prawie, tym bardziej, że art. 14 ust. 1 ugh znowelizowany ustawą z dnia 12 czerwca 2015 r. (który to przepis został uchwalony po uprzednim jego notyfikowaniu), nadal podtrzymywał zasadę urządzania gry na automatach tylko-po uzyskaniu koncesji na kasyno - w kasynach. Skoro zaś oskarżony urządzał gry na automatach o charakterze losowym i komercyjnym przed 3 września 2015 r. , poza kasynem i bez koncesji na prowadzenie kasyna, to tym samym nie mógł być uznawany za podmioty o których mowa w art. 4 ustawy zmieniającej tj. za adresatów okresu dostosowawczego. Odmienna ocena prawna, nawet jeżeli o taką oskarżony występował, aczkolwiek nie do podmiotu niezależnego, ale poszukując opinii prywatnej, nie znajduje oparcia w prawie. Poprzestanie na sprzecznej z prawem opinii prywatnej, wobec publikacji stanowiska Ministerstwa Finansów, nie daje podstaw do ocen o usprawiedliwionej nieświadomości oskarżonego opisanej w art. 10 § 4 kks.

W tym miejscu należy nadto zauważyć, że przecież w wypadku prawa karnego skarbowego często w grę wchodzić będzie model osobowy o podwyższonym standardzie wymagań, bowiem inna będzie miara przykładowo dla podatnika nieprowadzącego działalności gospodarczej, inna zaś dla prowadzącego taką działalność, jeszcze zaś inna dla osoby zawodowo zajmującej się wyspecjalizowanym obszarem np. urządzaniem gier hazardowych. Bowiem im wyższe oczekiwania od sprawcy, tym możliwość wystąpienia błędu usprawiedliwionego mniejsza (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 1997 r., II KKN 124/96, OSNKW 1997, nr 5-6, poz. 46).

Przechodząc do apelacji prokuratora, na wstępie należy zauważyć, że poczynając od 01.07.2015r., zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności sąd zobowiązany jest orzec przynajmniej jeden z obowiązków wskazanych w art. 72 § 1 kk, chyba że orzeka środek karny, wówczas nałożenie co najmniej jednego z obowiązków jest fakultatywne (art. 72 § 1 kk). Po 1 lipca 2015 r., a więc po wejściu w życie noweli z dnia 20 lutego 2015 r. została wzmocniona możliwość oddziaływania na skazanego w okresie próby. Jak już zaznaczono, zgodnie z powołaną ustawą sąd musi nałożyć w okresie próby przynajmniej jeden z wymienionych w art. 72 § 1 kk obowiązków, chyba że orzeka środek karny. Orzeczenie środka karnego nie uniemożliwia także nałożenia obowiązków. Sąd może nałożyć jednocześnie kilka obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 kk. Katalog obowiązków, które mogą być nakładane na skazanego, nie został zamknięty, skoro art. 72 § 1 pkt 8 kk zezwala na nałożenie obowiązku "innego stosownego postępowania w okresie próby". Ustawodawca dał więc sądowi bardzo dużą władzę w kształtowaniu okresu próby. Nałożenie obowiązków powinno być podporządkowane podstawowemu celowi warunkowego zawieszenia wykonania kary - zapobieżeniu popełnienia ponownie przestępstwa.

W realiach tej sprawy, należy za prokuratorem podkreślić, że obowiązek informowania sądu o przebiegu okresu próby uwzględnia dostatecznie cele warunkowego zawieszenia orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności. Częstotliwość wystąpień oskarżonego sprecyzowano w wyroku sądu odwoławczego.

Kodeks karny skarbowy oparty jest, identycznie jak kodeks karny, na założeniu, wedle którego instytucja czynu ciągłego z art. 6 § 2 kks oraz instytucja ciągu przestępstw z art. 37 § 1 pkt 3 kks w sposób rozłączny stanowią normatywne podstawy rozstrzygania o odpowiedzialności za przestępstwa popełnione w warunkach ciągłości obejmujące odmienne kategorie sytuacji faktycznych. W odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego może więc znaleźć zastosowanie albo instytucja czynu ciągłego, albo instytucja ciągu przestępstw. Obejmowane przez art. 6 § 2 i art. 37 § 1 pkt 3 kks zakresy sytuacji faktycznych nie krzyżują się ze sobą. Wykluczone jest zatem jednoczesne stosowanie do tej samej sytuacji faktycznej obu tych przepisów. Jedynym wypadkiem, w którym znajdą zastosowanie zarówno art. 6 § 2 kks, jak i art. 37 § 1 pkt 3 kks jest sytuacja, w której sprawca popełnia dwa lub więcej przestępstw skarbowych, z których każde winno być oceniane przez pryzmat art. 6 § 2 kks, a zatem każde z nich stanowi czyn ciągły. Tymczasem sąd I instancji zastosował do tego samego układu faktów jednocześnie instytucję czynu ciągłego i ciągu przestępstw. Zabieg taki wymagał korekty. Oskarżonemu stawiane są zarzuty popełnienia szeregu – dziesięciu jednostkowych zachowań wyczerpujących dyspozycje art. 107 § 1 kks. Sąd I instancji nie wskazał podstaw przyjęcia instytucji przewidzianej w art. 6 § 2 kks, przywołując tylko, treść przepisu. Po wtóre, należy podnieść, że instytucja czynu ciągłego z art. 6 § 2 kks znajduje zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych typów czynu zabronionego, w których znamię czasownikowe określone jest jednym zachowaniem. Nie znajduje natomiast zastosowania do przestępstw trwałych, wieloodmianowych, zbiorowych oraz przestępstw z reguły popełnionych powtarzającymi się zachowaniami (vide: T.Grzegorczyk, Kodeks karny skarbowy …, 2006, str. 122-123). Przenosząc to na grunt przedmiotowej sprawy, zarzuty stawiane oskarżonemu dotycząca zachowań zapoczątkowanych w określonym czasie, kontynuowanych poprzez utrzymanie określonego stanu rzeczy – urządzanie gier hazardowych. Każdy z nich wykazuje podobieństwo do przestępstw trwałych lub o charakterze trwałym. W świetle powyższych rozważań wyklucza to sięgnięcie po instytucję przewidzianą w art. 6 § 2 kks. Zasadne jest natomiast przyjęcie za rzecznikiem oskarżenia, że oskarżony dopuścił się zarzucanych w akcie oskarżenia czynów, z których każdy wyczerpuje dyspozycję art. 107 § 1 kks, a nadto czyny te zostały popełnione zanim zapadł pierwszy chociażby nieprawomocny wyrok, co do któregokolwiek z nich, a odstępy czasu pomiędzy nimi nie są długie. Ciąg przestępstw skarbowych jest instytucją prawa karnego materialnego, co oznacza, że jej stosowanie jest obowiązkiem sądu (uchwała SN z dnia 19.08.1999r.I KZP 24/99, OSP 2000/2/5). Następstwem stosowania instytucji czynu ciągłego jest po pierwsze wymierzenie sprawcy jednej kary, mimo wielości przestępstw, po wtóre nadzwyczajne obostrzenie kary. Sąd I instancji rzekł wobec oskarżonego jedną karę (pozbawienia wolności i grzywny – adekwatnie do sankcji przewidzianej w art. 107 § 1 kks), a jednocześnie zastosował już nadzwyczajne jej obostrzenie, dlatego w tym zakresie wyrok nie wymagał zmiany.

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie powołanych w wyroku przepisów, w tym na podstawie art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami).