Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kuźniar

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2017 roku we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) we W.

przeciwko E. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 13 grudnia 2016 r.

sygn. akt VIII C 777/15

oddala apelację.

SSO

Monika Kuźniar

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, iż apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 505 ¹ pkt 2 k.p.c., przedmiotowa sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Katalog zarzutów, które skarżący może uczynić podstawą apelacji w tego rodzaju postępowaniu został w art. 505 ⁹ § 1 k.p.c. ograniczony do zarzutu naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i przyjmuje je za własne, czyniąc je podstawą rozstrzygnięcia apelacyjnego.

Zdaniem skarżącej, prawidłowa ocena materiału dowodowego prowadziłaby do wniosku, że w sposób wystarczający i możliwy przedstawiła prawdziwość i zasadność dochodzonego przez nią roszczenia. Ponadto strona powodowa podniosła, że Sąd Rejonowy pominął fakt, że zasadność niektórych opłat bądź składników tych opłat został przez pozwaną przyznany szczególnie w jej piśmie przygotowawczym z dnia 9 lutego 2016 r., w którym ostatecznie sprecyzowała w jakiej wysokości odmówiła uiszczania opłat oraz w jakiej wysokości z jakiego tytułu tych opłat nie kwestionuje, a mimo to sąd uznał, że strona powodowa winna była na te okoliczności przedstawić dowody i sposoby obliczeń, podczas gdy powinien uznać niektóre fakty za przyznane wobec ich niekwestionowania przez pozwaną.

Poddając ponownej analizie zgromadzony materiał dowody, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zarzuty naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. i art. 232 zd. pierwsze k.p.c., okazały się chybione.

Odnosząc się do dowodów przedłożonych przez stronę powodową, wskazać należy, że jedynie niewielka ich część odnosi się do niniejszej sprawy. Skarżąca dochodziła bowiem należności za okres dotyczący lutego 2012 r. do sierpnia 2013 r. Tymczasem na poparcie swoich twierdzeń przedłożyła dokumenty:

1.  nie dotyczące spornego okresu: uchwały Zarządu (...) z dnia 26 listopada 2013 r. w sprawie obowiązujących stawek opłat w roku 2014 (k. 85-86); uchwała Rady Nadzorczej z dnia 4 września 2013 r. w sprawie podwyższenia opłat eksploatacyjnych, oraz zmiany opłat za utrzymanie czystości, anteny i funduszu remontowego w 2014 r. (k. 87-90); zawiadomienie o zmianie stawek opłat od stycznia 2014 r. (k. 91); planowane koszty na rok 2015 – podatek od nieruchomości, k. 126; deklaracja na podatek od nieruchomości na 2015 rok, k. 127-130; uchwała nr 4/2015, k. 179; protokół ze sprawdzenia sprawozdania finansowego za rok 2014, k. 181-184; k. 322-324;

2.  dotyczące spornego okresu, lecz niestanowiące dokumentów źródłowych i wytworzone wyłącznie przez nią: uchwała nr (...) Zarządu (...) we W. z dnia 12.07.2004 r. (k. 74); uchwała Rady Nadzorczej z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie ustalenia odpisu na fundusz remontowy zasobów lokalowych na rok 2013 r. (k. 93); zawiadomienie o zmianie stawek czynszowych od 1 stycznia 2013 r. (k. 94), informacja – k. 95, pismo dot. określenia odrębnej własności lokali w nieruchomości, k. 97; parametry lokalu, k.98; zaświadczenie z Wydziału Architektury, k. 99, oświadczenie o prawach i obowiązkach członka (...), k. 16 i k. 100; przydział lokalu mieszkalnego, k. 15; zestawienie operacji dot. lokalu pozwanej – k. 20 i k. 115; informacja o stawkach czynszu – k. 21-25 oraz k. 27-31; rozliczenie zużycia wody, k. 26; Regulamin rozliczenia kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat na ich pokrycie, k. 101-111; wezwanie do zapłaty z dnia 21 stycznia 2015 r., k. 113 i k. 32; obrót na koncie pozwanej – k. 116-122; uchwala nr 2 Walnego Zgromadzenia (...) z dnia 12 czerwca 2014 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania i wyniku finansowego za 2013 r., k. 177; uchwała Walnego Zgromadzenia (...) z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania i wyniku finansowego za 2012 r., k. 178; Status Spółdzielni Mieszkaniowej (...) we W., k. 185-201; rozliczenie CO, k. 267; Dokument z ręczną notatką CW –k. 297- 299 oraz opatrzony nazwą naliczenie CW L.M. + rozlicz. Cw. K. 300-301, dokumenty na k. 302-15 (rozliczenia wytworzone wyłącznie przez stronę powodową);

3.  inne: kopia wyroku SO z dnia 3 czerwca 2014 r., II Ca 207/14, k. 112; CO – rozliczenie całkowite CO – wyłącznie 1 i 2 strona tego dokumentu (k. 268 i 268v); faktury VAT za CO na k. 269-292 oraz k. 316-321.

Zważyć należy, że znajdujące się na k. 268 i 268 v., k. 269 - 292 oraz k. 316 -321 dokumenty, dotyczą ul. (...). Strona powodowa nie wykazała, ale przede wszystkim nawet nie podniosła, że energia cieplna jest dostarczana do budynku przy ul. (...) poprzez węzeł cieplny dot. powyższego budynku. W szczególności, uwzględniając, że z zestawienia na k. 293 -296 wynika, iż (...) Sp. z.o.o. wystawiała również inne faktury, nie tylko wyłącznie przedłożone do akt.

Innymi słowy – nie sposób było ustalić, czy te faktury dotyczą budynku, w którym znajduje się lokal pozwanej. Ponadto, nie sposób pominąć okoliczności, że strona powodowa nie przedłożyła rozliczenia całkowitego, a jedynie 2 pierwsze strony, co uniemożliwia weryfikację, czy dotyczy to również budynku przy ul. (...). W nagłówku, jako adres nieruchomości, jest wprawdzie ogólne wskazanie (...), jednakże nie sposób ustalić, czy w istocie jest to również (...), czy dotyczy to jakichś innych nieruchomości.

Uwzględniając powyższe, nie ulega wątpliwości, że Spółdzielnia nie przedłożyła dokumentów źródłowych, które mogłyby stanowić podstawę do ustalenia, czy naliczone przez nią opłaty zostały ustalone w sposób odpowiedni. Wbrew zapatrywaniu skarżącej, okoliczność, że sprawa rozpoznawana jest w postępowaniu uproszczonym, nie uniemożliwia przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, a jedynie powoduje ewentualnie konieczność zmiany trybu postępowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie ulega przy tym wątpliwości, że nie sposób przyjąć, aby Sąd I instancji był władny oceniać zasadność ustalonych opłat na podstawie dowodów osobowych. Świadek E. K. (2) zeznawała co prawda szczegółowo na temat sposobu ustalania wysokości poszczególnych składników opłat, lecz na podstawie tych zeznań nie sposób ustalić prawidłowości ustalonych opłat w oparciu o dokumenty źródłowe.

Aktualnie przyjmuje się jednoznacznie, że dopuszczalne jest kwestionowanie zasadności uchwały rady nadzorczej przez członka spółdzielni w sporach dotyczących rozliczeń z tytułu opłat eksploatacyjnych (por. m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2014 r., III CZP 58/14, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1989 r. III CZP 29/89, OSNC 1990/3/44, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1991 r., III CZP 127/91, OSNC 1992/6/105, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2002 r., IV CKN 900/00, OSNC 2003/3/37). Należy zauważyć, że to na spółdzielni spoczywa ciężar wykazania prawidłowości ustalenia żądanej od członka należności, niezależnie od konfiguracji procesowej konkretnej sprawy sądowej (por. wyrok z dnia 10 października 2002 r„ V CKN 1253/00, OSNC 2004/2/22, z dnia 17 listopada 2004 r. IV CK 215/04, niepubl. z dnia 17 listopada 2004 r. IV CK 220/04, niepubl.).

W wyroku z dnia 30 marca 2004 r., K 32/03, Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis art. 4 ust. 8 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w zakresie w jakim nakłada na członków spółdzielni mieszkaniowej obowiązek wyczerpania drogi postępowania wewnątrzspółdzielczego przed wystąpieniem na drogę sądową, jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W związku z ww. wyrokiem, na podstawie art. 1 pkt 2d ustawy z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 122, poz. 1024), dokonano ujednolicenia trybu kwestionowania zmian wysokości opłat eksploatacyjnych przez przyjęcie, że również członkowie spółdzielni mogą je kwestionować bezpośrednio na drodze sądowej. Kolejnym aktem prawnym, tj. ustawą o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. nr 125, poz.873 ze zm.) przyjęto, że w sprawach dotyczących zasadności zmiany wysokości opłat ciężar udowodnienia zasadności zmiany wysokości opłat spoczywa na spółdzielni, a osoby kwestionujące zmianę na drodze sądowej ponoszą opłaty w dotychczasowej wysokości.

Wskutek powyższych zmian, na podstawie art. 4 ust. 8 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, uznać należy, że zmianę wysokości opłat można kwestionować bezpośrednio na drodze sądowej, niezależnie czy kwestionującym jest członek spółdzielni czy właściciel lokalu niebędący członkiem. Nadto ciężar udowodnienia zasadności zmiany wysokości opłat, a przede wszystkim – samą wysokość opłat, spoczywa na spółdzielni. W tym świetle również zarzut naruszenia art. 18§5 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze w zw. z art. 4 ust. 8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, nie zasługiwał na uwzględnienie.

Jak już wyżej wskazano, ciężar udowodnienia zasadności wysokości opłat obciążających pozwaną, spoczywał na spółdzielni. W tym świetle konieczne jest zaoferowanie dowodów z dokumentów źródłowych, pozwalających na kontrolę prawidłowości oszacowania wielkości kosztów eksploatacji, tj. takich, które w sposób obiektywny pozwalałyby na stwierdzenie wysokości kosztów poniesionych na utrzymanie nieruchomości, np. rachunków, faktur, pokwitowań wypłat. Dokumentacja taka nie została przedstawiona. Strona powodowa przedłożyła bowiem, jak już wyżej wskazano, dokumenty przez nią wytworzone albo takie, na podstawie których nie sposób ustalić, czy dotyczą lokalu pozwanej.

Nadto zważyć należy, że wbrew twierdzeniom strony powodowej, pozwana w toku całego procesu kwestionowała wysokość wszystkich opłat ją obciążających, a nie wyłącznie pewne składniki. O powyższym świadczy już treść sprzeciwu od nakazu zapłaty, w którym to pozwana wskazywała m.in., że już w 2010 r. zakwestionowała podwyżki opłat czynszowych. Znamienne, że w piśmie, na które powołuje się skarżąca (tj. z dnia 9 lutego 2016 r.), pozwana podniosła wprost, że podtrzymuje w dalszym ciągu twierdzenia, że wyliczenia dotyczące żądanych kwot są nierzetelne i nie oparte o zasady rachunkowości. Nie sposób zatem wnosić, jak czyni to strona powodowa, że pozwana nie kwestionowała pewnych składników obciążających ją opłat.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. zważyć należy, że wbrew stanowisku skarżącego, uzasadnienie wyroku odpowiada wymaganiom ustawowym. Istotnie, Sąd Rejonowy, ustalając stan faktyczny, nie odniósł się do treści uchwały nr (...) oraz dokumentów dot. powierzchni lokalu pozwanej. Niemniej są to dokumenty, które, wobec treści zarzutów pozwanej i okoliczności sprawy, nie wnosiły nic do rozstrzygnięcia sprawy. Oczywiście istotne jest to, czy powierzchnia lokalu, od której naliczane były opłaty, została określona prawidłowo. Niemniej to zagadnienie byłoby istotne dopiero wówczas, gdyby strona powodowa przedłożyła odpowiednie dokumenty źródłowe, na podstawie których można byłoby zweryfikować zasadność ustalenia opłat w danej wysokości. Sad Okręgowy poddał już ocenie przedłożone przez skarżącą tożsame dokumenty w postępowaniu o sygn. II Ca 207/14. Jak wówczas zauważył Sąd Okręgowy, nie jest oczywiste, że przy naliczaniu tych opłat należy brać pod uwagę powierzchnię użytkową zawartą w zaświadczeniu o samodzielności lokalu i uchwały Zarządu (...) tj. 62,15 m ^{( 2)}.

Sąd Odwoławczy podniósł wówczas, że niewątpliwie art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie wskazuje, w jaki sposób należy określać udział członka w opłacaniu kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni. Jak zauważył Sąd, wziąwszy pod uwagę ostatni fragment art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, mówiący o uiszczaniu opłat zgodnie z postanowieniami statutu, który może dotyczyć wszystkich wymienionych w tym przepisie obowiązków członków - niewątpliwie regulacje dotyczące sposobu ustalania opłat powinny być zawarte w statucie spółdzielni. Takie też regulacje zawiera statut strony powodowej, przy czym statut ten udziela upoważnienia do szczegółowego ustalenia zasad ustalania wysokości opłat za lokale Radzie Nadzorczej, wskazując, że winna ona uchwalić regulamin wewnętrzny w tym zakresie (§ 62 ust. 2 statutu). Jednym z elementów, które winien zawierać powyższy regulamin jest ustalenie m.in. fizycznej jednostki rozliczeniowej poszczególnych rodzajów kosztów. Jedną z takich jednostek rozliczeniowych jest powierzchnia użytkowa lokalu, której sposób liczenia na potrzeby ustalania opłat winien wynikać z powyższego regulaminu. Sąd Okręgowy zauważył wówczas, że w sytuacji kwestionowania przez pozwaną sposobu ustalenia powierzchni użytkowej lokalu przyjętej do obliczenia należnych od niej opłat objętych art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, strona pozwana winna wykazać obowiązujące w spółdzielni zgodnie ze statutem szczegółowe zasady ustalania wysokości opłat zawarte w powyższym regulaminie wewnętrznym.

Powyższe uwagi zachowują aktualność na gruncie analizowanego przypadku. Wprawdzie strona powodowa przedłożyła Regulamin rozliczenia kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat na ich pokrycie, jednakże z jego treści nie sposób wywieść co należy rozumieć pod pojęciem powierzchni użytkowej. W powyższym regulaminie wielokrotnie odwołano się do powierzchni użytkowej lokalu (w tym przede wszystkim w §16 ust. 3), jednakże nie sposób pominąć okoliczności, że nie określono jakie znaczenie należy przydać temu wyrażeniu.

Odnosząc się do wątpliwości pozwanej, zauważyć należy, że istotnie, z treści pozwu w sprawie VIII C 1200/12 wynika, iż był on objęty pierwotnie żądaniem opłat za luty 2012. Natomiast w późniejszym okresie strona powodowa ograniczyła powództwo. W ocenie Sądu Okręgowego, uwzględniając treść pisma z dnia 25 marca 2013 r. oraz treść uzasadnień Sądów obydwu instancji, przyjąć należy, że co do tej kwoty strona powodowa uznała, iż pozwana zapłaciła należność dochodzoną pozwem. Zważyć należy, że skoro strona powodowa wskazała, że ogranicza powództwo wskutek kolejnych wpłat dokonanych przez pozwaną, a w treści żądania nie wskazała, że wnosi o zasądzenie od pozwanej kwoty 524,60 zł z odsetkami liczonymi od dnia 16 lutego 2012 r., uznać należy, że co do tej kwoty twierdziła, że pozwana uiściła czynsz. Wprawdzie na dokumencie zawierającym zestawienie opłat i transakcji dot. lokalu pozwanej (na k. 132 akt sprawy VIII C 1200/12) miesiąc luty 2012 r. nie jest oznaczony kolorem, jednakże – jak wynika z podsumowania – wówczas na dzień 29.02.2012 r. pozostało do zapłaty 964,36 zł. Powyższe prowadzi do konstatacji, że co do kwoty czynszu za luty 2012 r. umorzono postępowanie, a zatem nie można mówić o powadze rzeczy osądzonej i spółdzielnia mogła dochodzić kwoty za luty 2012 r. również w niniejszym postępowaniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację, o czym orzekł na podstawie art. 385 k.p.c., jak w sentencji wyroku.

SSO Monika Kuźniar

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony powodowej.