Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Rafałko

Protokolant: sekretarz sądowy Justyna Kobylarczyk

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S. A. z siedzibą w W.

przeciwko S. P.

o zapłatę

1.  Zasądza od S. P. na rzecz (...) Bank SA z siedzibą w W.:

a) kwotę 140.390,78 (sto czterdzieści tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt i 78/100) złotych z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 11 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty,

b) kwotę 7.173,28 (siedem tysięcy sto siedemdziesiąt trzy i 28/100) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty.

2.  Zasądza od S. P. na rzecz (...) Bank SA z siedzibą w W. kwotę 10.979,00 (dziesięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 1387/15

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej S. P. kwoty:

- 140 390,78 zł, wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, liczonymi od dnia 11 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty;

- 7 173,28 zł, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu, tj. 20 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu Powód wskazał, że zawarł z Pozwaną umowę kredytu, która nie została spłacona. W związku z powyższym wypowiedział umowę i w oparciu o art. 95 Ustawy prawo bankowe wystawił wyciąg z ksiąg banku, stwierdzający zadłużenie Pozwanej (pozew k. 3-5).

W dniu 14 maja 2015r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz k. 5v). Od powyższego nakazu Pozwana złożyła sprzeciw (sprzeciw k. 8 v – 12). Następie pismem z dnia 10 marca 2016 r. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W odpowiedzi na pozew wniosła o rozważenie przez sąd zastosowania w stosunku do łączącej strony umowy kredytu zasady wyrażonej w art. 357 ¹ k.c. Nadto wskazała, że do umowy, zgodnie z aneksem zawartym w dniu 29 maja 2013 r., zastosowanie mają przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Na uzasadnienie tego twierdzenia podniosła, że zakupiony z kredytu samochód wykorzystywała jako drugi pojazd w gospodarstwie domowym. Wyjeżdżała nim z najbliższymi na wyjazdy weekendowe i wakacyjne. Zawoziła dziecko na zajęcia szkolne i dodatkowe, jeździła na zakupy. Wskazała, że § 1 pkt. 1 i 2 oraz § 4 umowy, które nakazują przeliczanie wypłacanych w ramach kredytu pozwanej środków pieniężnych do CHF według kursu kupna waluty indeksacyjnej, są zapisami o charakterze abuzywnym. Zawierając umowę z Powodem działała jako konsument. Dodatkowo powołała się na art. 5 k.c. (odpowiedź na pozew k. 78-112).

W kolejnych pismach i na terminach rozpraw strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana w okresie od 12 lipca 2004 r. do 22 września 2015 r. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą S. P. SP (...) (wyciąg (...) k. 64). W dniu 17 października 2007 r. wystąpiła do Powoda z wnioskiem o udzielenie kredytu na zakup pojazdu, na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (wniosek k. 129-130). W dniu 29 października 2007 r., jako właściciel SP (...) S., zawarła z G. (...) Bank umowę kredytu nr (...) na zakup pojazdu marki S. (...) 3D w kwocie 83 900 zł. Przedmiotowy kredyt złotówkowy był indeksowany kursem (...), opiewał na równowartość złotych polskich kwoty 45 480,17 CHF. Został zaciągnięty na okres 120 miesięcy (umowa k. 30 -32). W dniu 30 października 2007 r. przedmiotowy kredyt został postawiony Pozwanej do dyspozycji, w związku z czym (...).R. B. wystawił SP (...) S. P. fakturę VAT nr: (...) w związku ze sprzedażą samochodu S. (...) (faktura k. 131). Wraz ze sprzedażą samochodu dokonano cesji. W zawiadomieniu o cesji jako właściciela ubezpieczonego pojazdu wskazano SP (...) S. (zawiadomienie k. 132). Tak samo określono właściciela pojazdu w umowie przewłaszczenia na zabezpieczenie oraz umowie ubezpieczenia pojazdu (umowa k. 138, k. 139-140). Po zakupie samochodu Pozwana ewidencjonowała koszty utrzymania zakupionego pojazdu w kosztach uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej, a także dokonywała odliczenia podatku od towarów i usług (oświadczenie k. 157). W dniu 29 maja 2013 r., Pozwana jako prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą SP (...) zawarła z (...) Bank S.A. aneks do umowy kredytu samochodowego nr (...). Zawarcie przedmiotowego aneksu poprzedzone było wnioskiem Pozwanej jako prowadzącej działalność gospodarczą, o restrukturyzację zadłużenia. W § 2 ust. 2 i 4 aneksu wskazano, że kredyt udzielony pozwanej stanowi kredyt konsumencki w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (wniosek k. 25, aneks k. 23-24).

Pismem z dnia 27 sierpnia 2014 r. Powód wypowiedział SP (...) S. umowę kredytu w związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu (wypowiedzenie k. 26). W dniu 24 października 2014 r. wezwał SP (...) S. do zapłaty łącznie kwoty 146 060,77 zł., wynikającej z zaległości z umowy kredytu nr (...) (wezwanie k. 28). W dniu 2 lutego 2016 r. Pozwana została ponownie wezwana do zapłaty kwoty 158 984,29 zł (wezwanie k. 76).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała. Zeznania słuchanego na rozprawie w charakterze świadka J. P. (k. 149 – 150) oraz Pozwanej (k. 150), co do powodów zakupu samochodu S. (...) 3D oraz celu, w jakim był wykorzystywany, Sąd uznał za sprzeczne z przywołaną powyżej dokumentacją i oświadczeniem Pozwanej złożonym w wykonaniu zobowiązania Sądu z dnia 6 października 2016 r. i w związku z tym odmówił im wiary.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie Powoda zasługuje na uwzględnienie w całości. Bezspornym jest, że Powód ma status przedsiębiorcy w rozumieniu przepisu art. 43 ^{( 1)} k.c. Kwestią sporną było natomiast to, czy Pozwana, zawierając umowę kredytu działała jako konsument, czy też jako przedsiębiorca. Zgodnie z art. 22 ^{( 1 )}k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Wskazuje się również, że konsumentem w rozumieniu art. 22 ^{( 1 )}k.c. może być wyłącznie osoba fizyczna, także prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową, o ile dokonywana czynność prawna ma związek wyłącznie pośrednio z tą działalnością. W niniejszej sprawie powyższa okoliczność nie miała miejsca. Na poparcie swojego twierdzenia o statusie konsumenta Pozwana powołała się na zawarty pomiędzy stronami aneks do umowy kredytu, w którym znalazło się odniesienie do Ustawy o kredytach konsumenckich. Pomimo takiego zapisu, nie sposób podzielić tego twierdzenia. Jak wynika z całości dokumentacji dołączonej do akt sprawy, Pozwana zawarła z Powodem umowę kredytu jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą SP (...) S.. Powyższe wynika niezbicie zarówno z treści zawartej przez strony umowy, aneksu do przedmiotowej umowy, wniosku o udzielenie kredytu na zakup pojazdu, umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie, faktury VAT nr (...), polisy ubezpieczeniowej (...), zawiadomienia o cesji, oświadczenia o poddaniu się egzekucji, wniosku o restrukturyzację zadłużenia, oświadczenia Pozwanej, że kredyt zostanie przeznaczony na zakup samochodu na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W świetle powyższego należy przyjąć, że kredyt został udzielony w ramach prowadzonej przez Pozwaną działalności gospodarczej. W końcu, w toku niniejszego postępowania, w wykonaniu zobowiązania Sądu, Pozwana złożyła oświadczenie w dniu 4 listopada 2016 r., zgodnie z którym koszt utrzymania samochodu zaewidencjonowała w kosztach uzyskania przychodu i dokonywała z tego tytułu odliczenia podatku od towarów i usług. Nie zmienia charakteru zawartej umowy to, że w aneksie z dnia 29 maja 2013 r. Powód powołał się na przepisy dotyczące kredytu konsumenckiego. Okoliczności sprawy nakazują przyjąć, za twierdzeniem Powoda, że było to odesłanie omyłkowe, przyjęte jak wskazał Powód ze wzorca umownego. Potwierdza to sama treść aneksu, w którym Pozwana została wymieniona jako przedsiębiorca i który zawiera odesłanie do umowy kredytu z dnia 29 października 2007r. Ponadto należy zauważyć, że ów aneks został zawarty w wyniku wniosku Pozwanej o restrukturyzację zadłużenia, złożonego przez nią jako przedsiębiorcę. W świetle powyższego uznać należy, że aneks do umowy nie zmienił charakteru samej umowy.

Konsekwencją powyższego jest niedopuszczalność kontroli postanowień umowy pod kątem ich abuzywności. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 28 kwietnia 2015 r., VI ACa 775/14, powodem dochodzącym abstrakcyjnej kontroli wzorca może być wyłącznie konsument, co jak wskazano powyżej, nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 5 k.c. W ocenie Sądu nie ma żadnych przesłanek mogących prowadzić do wniosku, że w na skutek zawarcia przez pozwaną umowy kredytowej indeksowanej do (...) doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego. Pozwana zawierając umowę kredytu nie tylko korzystała z mniejszego oprocentowania, ale także odliczała koszty zakupu samochodu oraz jego eksploatacji w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Oczywistym jest zatem, że w świetle powyższego całkowity koszt związany z utrzymaniem zakupionego samochodu był dla Pozwanej znacznie niższy niż dla konsumentów.

W ocenie Sądu okoliczności sprawy nie dają również podstaw do zastosowania instytucji z art. 357 ¹ k.c. Jej przesłankami są:

1.  nadzwyczajna zmiana stosunków,

2.  nadmierna trudność w spełnieniu świadczenia lub groźba rażącej straty dla jednej ze stron,

3.  związek przyczynowy między zmianą stosunków a utrudnieniami w wykonaniu zobowiązania czy groźbą straty,

4.  nieprzewidzenie przez strony przy zawieraniu umowy wpływu zmiany stosunków na wykonanie zobowiązania.

Zmiana stosunków w rozumieniu przywołanego przepisu musi mieć charakter nadzwyczajny, tj. wyjątkowy, normalnie niespotykany, wykraczający poza granice normalnego ryzyka kontraktowego, które towarzyszy wykonywaniu wszystkich zobowiązań umownych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 09.12.2005, III CK 305/05, zwykłe ryzyko kontraktowe to takie, z którym należy się zawsze liczyć przy zawieraniu umowy danego rodzaju (analogicznie SN w wyroku z dnia 05.12.2013 r., V CSK 2/13, w wyroku z 21.09.2011 r., I CSK 727/10). W ostatnim z przywołanych wyroków Sąd Najwyższy wskazał, że okoliczności te nie tylko muszą wykraczać poza typowe ryzyko umowne, ale też muszą być to okoliczności nieprzewidywalne dla stron umowy w chwili jej zawierania. Jako przykład zwykłego ryzyka kontraktowego obszerne orzecznictwo przytacza ryzyko zmiany kursów walut, z którą to sytuacją mamy do czynienie w niniejszej sprawie (tak SA w Warszawie w wyroku z 26.03.2013 r., VI ACA 1079/12, SA w W. w wyroku z dnia 25.04.2014 r., I ACA 1502/13, SA w G. w wyroku z dnia 15.12.2015 r., V ACA 579/15).

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczności faktyczne sprawy należy stwierdzić, że zmiana kursu franka szwajcarskiego należała do typowego ryzyka umownego, które można było, a wręcz należało brać pod uwagę w chwili zawierania przez strony umowy. Jednocześnie należy podkreślić, że Pozwana nie jest osobą, której właściwości indywidualne mogłyby powodować, że w dacie zawierania umowy nie przewidywała możliwości zmiany kursu (...), pomimo dochowania należytej staranności. Przeczy temu choćby fakt, że prowadziła działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że w toku postępowania Pozwana nie wykazała, że nie jest zobowiązana do zapłaty dochodzonej przez Powoda kwoty, orzeczono jak w pkt. 1 wyroku.

Treść pkt. 2 wyroku uzasadnia art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, Pozwana została w całości obciążona kosztami postępowania strony przeciwnej.