Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 114 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 21 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) odmówił E. Ł. prawa do ponownego ustalenia wysokości świadczenia. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że załączony do wniosku z dnia 23 kwietnia 2015 r. angaż/ pismo z dnia 23 stycznia 1991 r. potwierdzający wypłacanie przez Przedsiębiorstwo (...) dodatku stażowego od 1 stycznia 1991 r. nie dotyczy ubezpieczonej, zatem nie może być środkiem dowodowym w sprawie wynagrodzenia wnioskodawczyni za lata 1971 – 1979.

/decyzja – k. 113 plik IV akt ZUS/

W dniu 10 września 2015 r. E. Ł. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem zarobków, które otrzymywała w okresie zatrudnienia w (...) I Oddział w Ł. w latach 1971 r. do 1979 r. W uzasadnieniu podniosła, że w powyższym okresie otrzymywała oprócz wynagrodzenia zasadniczego, dodatek stażowy, premię oraz trzynastą pensję.

/odwołanie – k. 2/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 12 października 2015 r. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, że wnioskodawczyni była zatrudniona w Krajowej Państwowej (...) Oddział w Ł. w okresie od dnia
25 kwietnia 1971 roku do dnia 14 października 1983 roku oraz od dnia 11 marca 1985 roku do dnia 22 czerwca 1988 roku. Wynagrodzenie za lata 1980 – 1983 i 1985 – 1988 zostało udowodnione zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 26 listopada 1994 roku i z dnia 27 września 1994 roku. Za okres od dnia 25 kwietnia 1971 roku do dnia 31 grudnia 1979 roku początkowo przyjęto wynagrodzenie minimalne w kwotach określonych na
k.41- 43 akt ZUS, a następnie po dostarczeniu w dniu 23 kwietnia 2015 roku nowych dokumentów z archiwum – na podstawie angaży z dnia 22 kwietnia 1971 roku (wynagrodzenie miesięczne 1.600 zł).

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

Na rozprawie w dniu 18 stycznia 2017 r. wnioskodawczyni wniosła o uwzględnienie przy wyliczaniu emerytury dodatku stażowego, 13 pensji i premii w wysokości 20%.

/oświadczenie wnioskodawczyni - protokół rozprawy z dnia 18 stycznia 2017 r. – 00:13:08 – 00:16:36 – płyta CD – k. 80/

Pełnomocnik wnioskodawczyni w piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2017 r. wniósł o uwzględnienie przy obliczaniu emerytury ubezpieczonej wynagrodzenia z okresu zatrudnienia w (...) w oparciu o układ zbiorowy pracy:

1)  w okresie od 25 kwietnia 1971 r. – 31 grudnia 1975 r. wynagrodzenia w kwocie od 1700 zł – do 2300 zł, plus 20 % premii,

2)  w okresie od 1 stycznia 1976 r. – 30 kwietnia 1979 r. wynagrodzenia w kwocie od 1800 zł – do 2800 zł, plus 20% premii, plus od daty 25 kwietnia 1976 r. dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia,

3)  w okresie od 1 maja 1979 r. do końca 1979 r. wynagrodzenia w kwocie od 1900 zł do 3100 zł, plus 20% premii, plus od daty 25 kwietnia 1976 r. dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia.

Dodatek stażowy według układu zbiorowego pracy przysługiwał po 5 latach pracy – a więc ubezpieczonej od dnia 26 kwietnia 1976 r. przysługiwał dodatek stażowy w wysokości 5% wynagrodzenia. Nadto wniósł o uwzględnienie dodatkowego wynagrodzenia tzw. 13 pensji wynoszącej 100% wynagrodzenia miesięcznego.

/pismo procesowe – k. 90 – 91/

Na rozprawie w dniu 13 września 2017 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w części, ani w całości. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/oświadczenia pełnomocników stron - protokół rozprawy z dnia 13 września 2017 r. – 00:01:59 – 00:03:53 – płyta CD – k.120/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. Ł. urodziła się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/

W dniu 26 stycznia 2009 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1 – 6 plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 18 lutego 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego E. Ł.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1980 r. do
31 grudnia 1989 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 52,18%. Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 21 lat, 3 miesiące i 20 dni (255 miesięcy). Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób: 293,01 złotych x 89,44% (współczynnik proporcjonalny) = 262,07 złotych (255 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 637,06 złotych (podstawa wymiaru) = 176,02 złotych RAZEM = 438,09 złotych. 438,09 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 91.560,81 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu kapitału początkowego – k. 13 – 14 plik I akt ZUS, obliczenie wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 15 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 19 marca 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 26 stycznia 2009 r. przyznał E. Ł. emeryturę od dnia 25 lutego 2009 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego ubezpieczenia od
1969 r. do 1991 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 46,19%. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 21 lat, 3 miesiące i 19 dni okresów składkowych. Wysokość emerytury wyniosła 836,48 zł.

Wysokość emerytury obliczono zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Wysokość emerytury wyniosła 842,75 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2009 wysokość emerytury od dnia 25 lutego 2009 r. wynosi: 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Wysokość emerytury wyniosła łącznie: 837,73 zł.

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie od dnia 1 marca 2009 r. – 888,83 zł.

Do wyliczenia emerytury przyjęto wynagrodzenia minimalne za lata 1972 – 1979.

/decyzja – k. 49 – 51 plik IV akt ZUS/

Wnioskodawczyni w dniu 21 lutego 2014 r. złożyła wniosek o przeliczenie emerytury załączając przeciętne płace w Przedsiębiorstwie (...).

/wniosek – k. 91 plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 27 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 21 lutego 2014 r. przeliczył E. Ł. emeryturę od dnia 1 lutego 2014 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego ubezpieczenia od
1969 r. do 1991 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 46,19%. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 21 lat, 3 miesiące i 20 dni okresów składkowych. Wysokość emerytury wyniosła 836,48 zł.

Wysokość emerytury obliczono zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Wysokość emerytury wyniosła 888,51 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2009 wysokość emerytury od 25 lutego 2009 r. wynosi: 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Wysokość emerytury wyniosła łącznie: 846,88 zł.

Od 1 czerwca 2014 r. emerytura ubezpieczonej wyniosła 1099,11 zł brutto.

Organ rentowy wskazał, że brak jest możliwości przyjęcia do wyliczenia emerytury ubezpieczonej załączonych do wniosku z dnia 21 lutego 2014 r. przeciętnych płac. Okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od dnia 25 kwietnia 1971 r. do dnia 14 października 1983 r. został uwzględniony przy wyliczaniu wysokości świadczenia.

/decyzja – k. 93 – 95 plik IV akt ZUS/

W dniu 23 kwietnia 2015 r. ubezpieczona ponownie złożyła wniosek o przeliczenie emerytury załączając umowę o pracę oraz angaż z okresu zatrudnienia w (...), a także angaż innego pracownika – J. S., który był zatrudniony na stanowisku starszego inspektora.

/wniosek – k. 103, umowa i angaże – k.105-109 plik IV akt ZUS/

Decyzją z dnia 21 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego E. Ł.. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 58,67%. Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 21 lat, 3 miesiące i 20 dni (255 miesięcy).

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób: 293,01 złotych x 90,09% (współczynnik proporcjonalny) = 263,97 złotych (255 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 716,30 złotych (podstawa wymiaru) = 197,91 złotych. RAZEM = 461,88 złotych. 461,88 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 96532,92 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu kapitału początkowego – k. 31 plik I akt ZUS, obliczenie wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 29 plik I akt ZUS, ustalenie wartości kapitału początkowego – k. 23 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 21 maja 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 23 kwietnia 2015 r. przeliczył E. Ł. emeryturę od dnia 1 kwietnia 2015 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego ubezpieczenia od
1969 r. do 1988 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 51,33%. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 21 lat, 3 miesiące i 20 dni okresów składkowych. Wysokość emerytury wyniosła 868,79 zł.

Wysokość emerytury obliczono zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Wysokość emerytury wyniosła 888,51 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2009 wysokość emerytury od 25 lutego 2009 r. wynosi: 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej i 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Wysokość emerytury wyniosła łącznie: 872,73 zł.

Od 1 lipca 2015 r. emerytura ubezpieczonej wyniosła 1166,37 zł brutto.

/decyzja – k. 115 – 117 plik IV akt ZUS/

Ubezpieczona w dniu 2 czerwca 2015 r. ponownie złożyła wniosek o przeliczenie emerytury przy uwzględnienie zarobków, które w rzeczywistości otrzymywała w okresie zatrudnienia w (...) I Oddział w Ł. w latach 1971 r. do 1979 r.

/wniosek – k. 113 plik IV akt ZUS/

Zaskarżoną z dnia 7 sierpnia 2015 r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 czerwca
2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz
§ 21 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) odmówił E. Ł. prawa do ponownego ustalenia wysokości świadczenia. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że załączony do wniosku z dnia 23 kwietnia 2015 r. angaż/ pismo z dnia 23 stycznia 1991 r. potwierdzający wypłacanie przez Przedsiębiorstwo (...) dodatku stażowego od 1 stycznia 1991 r. nie dotyczy ubezpieczonej, zatem nie może być środkiem dowodowym w sprawie wynagrodzenia wnioskodawczyni za lata 1971 – 1979.

/decyzja – k. 113 plik IV akt ZUS/

E. Ł. była zatrudniona w Krajowej Państwowej (...) I Oddział w Ł. w okresie od dnia 25 kwietnia 1971 r. do dnia
14 października 1983 r. Podczas zatrudnienia zajmowała stanowiska:

- od 25 kwietnia 1971 r. do 31 grudnia 1975 r. - referenta,

- od 1 stycznia 1976 r. do 30 kwietnia 1979 r - starszego referenta,

- od 1 maja 1979 r. do 30 kwietnia 1982 r. - instruktora,

- od 1 maja 1982 r. do 30 czerwca 1978 r. - starszego instruktora,

- od 1 lipca 1982 r. do 14 października 1983 r. - starszego referenta.

Podejmując pracę w (...) ubezpieczonej przyznano wynagrodzenie w wysokości 1.600 zł miesięcznie plus premię. W umowie o pracę z dnia 22 kwietnia 1971 roku wskazano, że w czasie trwania umowy o pracę będzie otrzymywała wynagrodzenie w sposób i na warunkach przewidzianych w UZP dla (...).

/świadectwo pracy – k. 17 plik IV akt ZUS, akta osobowe w kopercie – k. 19/

Wnioskodawczyni podczas zatrudnienia w (...) oprócz wynagrodzenia zasadniczego określonego kwotowo, otrzymywała premię, dodatek stażowy oraz 13 pensję w wysokości od 101% do 105% wynagrodzenia.

/akta osobowe w kopercie – k. 19, zeznania ubezpieczonej z dnia 11 maja 2016 r. – 00:03:41 – 00:12:46 – płyta CD – k. 31 w zw. z zeznaniami ubezpieczonej z dnia 13 września 2017 r. – 00:05:27 – 00:11:09 – płyta CD – k. 120, zeznania świadka J. S. z dnia 11 maja 2016 r. – 00:17:41 – 00:26:03 – płyta CD – k. 31, zeznania świadka R. K. z dnia 28 września 2016 r. – 00:10:39 – 00:21:23 – płyta CD – k. 64, zeznania świadka S. K. z dnia 28 września 2016 r. – 00:21:23 – 00:27:57 – płyta CD – k. 64, zeznania świadka Z. T. z dnia 28 września 2016 r. – 00:27:57 – 00:34:39 – płyta CD – k. 64, zeznania świadka M. W. z dnia 28 września 2016 r. – 00:34:39 – 00:39:43 – płyta CD – k. 64 /

W (...) w Ł. w okresie zatrudnienia ubezpieczonej od dnia 1 stycznia 1975 r. obowiązywał Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Państwowej (...).

/akta osobowe w kopercie – k. 19, zeznania świadka A. N. z dnia 18 stycznia 2017 r. – 00:04:14 – 00:08:36 – płyta CD – k. 81, układ zbiorowy pracy w kopercie – k. 85/

Zgodnie z art. 26 § 1 i § 2 układu zbiorowego pracy:

- pracownik zatrudniony na stanowisku referenta otrzymywał wynagrodzenie według 3-7 kategorii zaszeregowania, wynoszące od 1.700 zł do 2.300 zł,

- pracownik zatrudniony na stanowisku starszego referenta (powódka od 1 stycznia 1976 r. była zatrudniona na tym stanowisku) otrzymywał wynagrodzenie według 4-9 kategorii zaszeregowania wynoszące od 1.800 zł do 2.800 zł,

- pracownik na stanowisku instruktora (powódka od 1 maja 1979 r. do końca spornego okresu była zatrudniona na tym stanowisku) otrzymywała wynagrodzenie według 6-11 kategorii zaszeregowania, wynoszące od 2.100 zł do 3.400 zł.

/układ zbiorowy pracy – str. 60 – 61, 70 – w kopercie – k. 85/

Zgodnie z art. 33 § 1 obowiązującego Układu Zbiorowego Pracy – pracownikom zatrudnionym w przedsiębiorstwach komunikacji miejskiej przysługiwały za długoletnią i nieprzerwaną pracę dodatki za wysługę lat do miesięcznego wynagrodzenia w następującej wysokości:

- po 5 latach pracy 5% wynagrodzenia,

- po 10 latach pracy 10% wynagrodzenia,

- po 15 latach pracy 15% wynagrodzenia,

- po 20 latach pracy 20% wynagrodzenia.

/układ zbiorowy pracy – str. 98 – w kopercie – k. 85/

Za lata 1980 – 1983 oraz 1985 – 1988 zachowała się dokumentacja płacowa wnioskodawczyni. W powyższych okresach wynagrodzenie wnioskodawczyni wynosiło::

- w 1980 r. – 48.767 zł,

- w 1981 r. – 64.692 zł,

- w 1982 r. - 101.679 zł,

- w 1983 r. – 92.263 zł,

- w 1985 r. – 127.448 zł,

- w 1986 r. – 170.825 zł,

- w 1987 r. – 211.420 zł,

- w 1988 r. – 206.774 zł.

/zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 20 plik IV akt ZUS/

Przy uwzględnieniu dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia po 5 latach pracy wnioskodawczyni (24 kwietnia 1976 r. – 31 grudnia 1979 r.) w zakładzie pracy Krajowej Państwowej (...) I Oddział w Ł. oraz wysokości wynagrodzeń za okres od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1979 r. wskazanych w układzie zbiorowym pracy w Krajowej Państwowej (...) I Oddział w Ł. w wysokościach: w 1975 r. – 20.400 zł (1.700 zł miesięcznie), w 1976 r. – 22.338 zł, w 1977 r. – 22.680 zł, w 1979 r. – 25.200 zł (od 1 stycznia 1976 r. do 30 kwietnia 1979 r. – 1.800 zł, od 1 maja 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. – 2.100 zł) wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalony z 10 lat: 1979 – 1988 wynosi 59,36% i jest najkorzystniejszy (wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalony z 20 lat kalendarzowych wynosi 56,25%). Wartość kapitału początkowego wynosi 97.019,89 zł. Nadto nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury z 20 lat wynosi 52,72%. Kwota emerytury przy uwzględnieniu tego wskaźnika wynosi 1.188,73 zł brutto.

/wyliczenia ZUS – k. 125, k. 126- 132/

Wysokość podstawy wymiaru składek oraz jej wskaźnik w poszczególnych latach przyjęty do kapitału początkowego obliczonego z kolejnych 10 najkorzystniejszych lat wynosi za:

1. 1979 rok – 25.200 złotych, wskaźnik – 39,42 %,

2. 1980 rok – 48.767 złotych, wskaźnik – 67,28 %,

3. 1981 rok – 64.692 złotych, wskaźnik – 70,11%,

4. 1982 rok – 101.679 złotych, wskaźnik – 72,85 %,

5. 1983 rok – 105.223 złotych, wskaźnik – 60,58 %,

6. 1984 rok – 79.313 złotych, wskaźnik – 39,25 %,

7. 1985 rok – 143.516 złotych, wskaźnik – 59,78 %,

8. 1986 rok – 170.825 złotych, wskaźnik – 59,08 %,

9. 1987 rok – 211.420 złotych, wskaźnik – 60,37%,

10. 1988 rok – 206.744 złotych, wskaźnik – 64,90 %.

/obliczenie wskaźnika – k. 130/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w postaci m.in. dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych, aktach osobowych ze spornego okresu zatrudnienia, Układu Zbiorowego Pracy, niekwestionowanego przez strony pod względem rachunkowym hipotetycznego wyliczenia organu rentowego wysokości wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz jego wartości, wysokości wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury, a także w oparciu o osobowe źródła dowodowe w postaci :zeznań świadków i wnioskodawczyni.

Jeśli chodzi o zeznania wnioskodawczyni i świadków to są one zgodne z dokumentami zebranymi w sprawie co do tego jakie składniki wynagrodzenia w spornym okresie otrzymywała wnioskodawczyni, jednakże na ich podstawie nie ma możliwości ustalenia np. wysokości premii jaką mogła uzyskać wnioskodawczyni.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawczyni, co do tego, iż przez cały okres zatrudnienia w (...) w Ł. przysługiwała jej premia miesięczna w wysokości 20%. Wskazać należy, że ani w umowie o pracę, ani też w późniejszych angażach brak jest informacji, co do wartości takiej premii. W aktach osobowych brak jest danych dotyczących sposobu obliczania i zasad przyznawania tych składników wynagrodzenia, a także realizacji przez wnioskodawczynię przesłanek ich uzyskania.

Należy w tym miejscu podkreślić, że z założenia, wszelkie hipotetyczne lub przybliżone dane, jakie można by wyprowadzić z legitymacji ubezpieczeniowej oraz zeznań świadków są w tej mierze niewystarczające. Takie stanowisko wynika z ugruntowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego. I tak w wyroku z dnia 4 lipca 2007 r. sygn. akt I UK 36/07 Polonica nr (...), Gazeta Prawna (...) str. 11, Sąd Najwyższy wskazał na brak możliwości przeliczenia wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość premii uzyskiwanej przez ubezpieczonego, wywiedzioną z wysokości premii wypłaconych innym pracownikom. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia - oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników - nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. Nadto Sąd Najwyższy podał, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań, które pozwalałyby na ustalenie wynagrodzenia, będącego bazą do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia, w sposób przybliżony lub prawdopodobny, do czego faktycznie zmierza odwołanie i zarzuty podniesione w apelacji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 r., sygn. akt III AUa 482/07).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawczyni częściowo zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1383, ze zm.) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Zgodnie z art. 16 cytowanej ustawy przy ustalaniu kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych – przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie: do dnia 31 grudnia 1952 roku wynosi co najmniej 60 lat (ust. 1a pkt 1).

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 według art. 25. ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Emerytura na tzw. starych zasadach wyliczana jest wyłącznie tym osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, które mają prawo do wcześniejszej emerytury (np. na podstawie art. 88 ustawy Karta Nauczyciela). Zgodnie zaś z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura wynosi:

1)  24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

Zgodnie z art. 183 wspomnianej ustawy osobom, które osiągną wiek emerytalny w latach 2009-2013 przysługuje prawo do tzw. emerytury mieszanej, ustalana w odpowiedniej (stosownie do roku, w którym osiągnięty został wiek emerytalny) części emerytury obliczonej według dotychczasowych zasad (art. 53) i części obliczonej według zreformowanych zasad (art. 25-26). W myśl art. 183 ust 1 i ust. 5 emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 roku, z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury
w roku kalendarzowym 2009, wynosi:

1) 20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Stosownie do art. 116 ust. 5 powyższej ustawy do wniosku o emeryturę lub rentę powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo i wysokości tego świadczenia, co oznacza, ze ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 roku II UK 297/00).

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z § 21 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i (Dz. U. Nr 237 poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10 poz. 49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. SN w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także SA w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 SA w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy SA w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

Dlatego, w niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji związanej ze spornymi okresami pracy wnioskodawczyni, zeznania wnioskodawczyni i zeznania świadków na okoliczność wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez odwołującą w okresie zatrudnienia w Krajowej Państwowej (...) Oddział w Ł. dnia 25 kwietnia 1971 r. do dnia 31 grudnia 1979 r. według stawek minimalnych i maksymalnych wynikających Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w zakładzie pracy.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni zażądała ostatecznie uwzględnienia do ustalenia wysokości podstawy kapitału początkowego oraz do przeliczenia jej emerytury:

- w okresie od 25 kwietnia 1971 r. – 31 grudnia 1975 r. wynagrodzenia w kwocie od 1700 zł – do 2300 zł, plus 20 % premii,

- w okresie od 1 stycznia 1976 r. – 30 kwietnia 1979 r. wynagrodzenia w kwocie od 1800 zł – do 2800 zł, plus 20% premii, plus od daty 25 kwietnia 1976 r. dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia,

- w okresie od 1 maja 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. wynagrodzenia w kwocie od 1900 zł do 3100 zł, plus 20% premii, plus od daty 25 kwietnia 1976 r. dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia.

Nadto wniosła o uwzględnienie dodatkowego wynagrodzenia tzw. 13 pensji wynoszącej 100% wynagrodzenia miesięcznego.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, oprócz niespornych kwot wynagrodzenia wnioskodawczyni należy uwzględnić, w odniesieniu do niebudzącego żadnych wątpliwości zatrudnienia wnioskodawczyni na cały etat w spornych okresach kwoty wynagrodzenia ustalone w oparciu o umowę o pracę tzn. za okres od początku zatrudnienia tj. od 25 kwietnia 1971 r. do 31 grudnia 1974 r. wynagrodzenie w wysokości 1.600 zł oraz tabele zaszeregowania wynikające z Układu Zbiorowego Pracy tzn. od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1975 r. (referent) wynagrodzenie w wysokości 1.700 zł miesięcznie, za okres od 1 stycznia 1976 r. do 30 kwietnia 1979 r. (starszy referent) wynagrodzenie w wysokości 1.800 zł miesięcznie i od 1 maja 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. (inspektor) wynagrodzenie w wysokości 2.100 zł.

Należy wskazać, że Sąd uwzględnił z Układu Zbiorowego Pracy wynagrodzenie w minimalnej stawce zaszeregowania dla kategorii zaszeregowania wynikającej dla poszczególnych stanowisk pracy wnioskodawczyni, gdyż brak jest w sprawie jakichkolwiek dowodów na to, że wynagrodzenie to było wyższe np. w maksymalnej stawce zaszeregowania. Natomiast nie budzi wątpliwości Sądu, że wnioskodawczyni uzyskiwała co najmniej kwoty minimalne wynikające z kategorii jej zaszeregowania od dnia 1 stycznia 1975 r. tj. od daty obowiązywania układu zbiorowego pracy.

Nadto należy dodać, że Sąd uwzględnił wnioskodawczyni od dnia 1 stycznia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1979 r. wynagrodzenie w oparciu o układ zbiorowy pracy, a nie w oparciu o umowę o pracę, z której wynikała kwota 1.600 zł miesięcznie, gdyż od dnia wejścia w życie układu zbiorowego pracy dla pracowników (...) wynagrodzenie ubezpieczonej musiało wzrosnąć do co najmniej kwoty minimalnego wynagrodzenia przewidzianego dla kategorii zaszeregowania odpowiadającej stanowisku pracy ubezpieczonej.

Stosownie bowiem do treści art. 9 § 1 i 2 kp ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.

Zgodnie z natomiast z treścią art. 18 § 1 i 2 kp, postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w
§ 1, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.

Z treści powyższych przepisów wynika, że źródłem prawa pracy są również układy zbiorowe pracy. W umowie o pracę z dnia 22 kwietnia 1971 roku wskazano, że w czasie trwania umowy o pracę wnioskodawczyni będzie otrzymywała wynagrodzenie w sposób i na warunkach przewidzianych w UZP dla (...).

Mając powyższe na uwadze słusznym jest, w ocenie Sądu ustalenie wysokości wynagrodzenia wnioskodawczyni w spornym okresie zatrudnienia:

- od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1975 r. – w oparciu o stawkę minimalną - 1.700 zł według tabeli dla odpowiedniej kategorii zaszeregowania wynikającej z Układu Zbiorowego Pracy złożonego przez wnioskodawczynię (obowiązującego od dnia 1 stycznia 1975 roku),

- od 1 stycznia 1976 r. do 30 kwietnia 1979 r. – w oparciu o stawkę minimalną – 1.800 zł według tabeli dla odpowiedniej kategorii zaszeregowania wynikającej z powyższego Układu Zbiorowego Pracy,

- od 1 maja 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. – w oparciu o stawkę minimalną – 2.100 zł według tabeli dla odpowiedniej kategorii zaszeregowania wynikającej z powyższego Układu Zbiorowego Pracy.

Ponadto zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy pozwala na uwzględnienie przy wyliczaniu świadczenia należnego wnioskodawczyni dodatku stażowego, który wnioskodawczyni otrzymywała w okresie zatrudnienia w (...) w Ł.. Okoliczność otrzymywania tego dodatku wynika nie tylko z zeznań wnioskodawczyni, świadków, ale także z Układu Zbiorowego Pracy, który określał zasady przyznawania tego dodatku i jego wysokość.

Dodatek stażowy według Układu Zbiorowego Pracy przysługiwał po 5 latach pracy, a więc od dnia 24 kwietnia 1976 r. do dnia 24 kwietnia 1981 r. ubezpieczona otrzymywała dodatek stażowy w wysokości 5% wynagrodzenia.

Natomiast Sąd oddalił żądanie ubezpieczonej uwzględnienia przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia uregulowań Układu Zbiorowego Pracy za okres od dnia 25 kwietnia 1971 r. do 31 grudnia 1974 r., gdyż w tym okresie nie obowiązywał Układ Zbiorowy Pracy złożony przez wnioskodawczynię i wobec powyższego Sąd przyjął za w/w okres wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę tj. kwotę 1.600 zł.

W ocenie Sądu brak jest także podstaw do uwzględnienia przy wyliczaniu świadczenia pozostałych składników wynagrodzeń żądanych przez wnioskodawczynię z okresu zatrudnienia w Krajowej Państwowej (...) I Oddział w Ł., tj. premii i „13 pensji”.

Odnośnie żądania uwzględnienia premii wskazać należy, że skarżąca w niniejszym postępowaniu nie wykazała w jakiej wysokości premię otrzymywała. Jej twierdzenia, że otrzymywała premię w wysokości 20% wynagrodzenia nie znajdują potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Zatem nie sposób przyjąć jedynie na podstawie zeznań wnioskodawczyni, że premia była wypłacona w wysokości 20% w każdym miesiącu zatrudnienia w okresie spornym.

Brak jest także podstaw do uwzględnienia w wyliczeniu świadczenia dodatkowego wynagrodzenia w postaci tzw. „13-pensji”.

Należy wskazać, że w świetle obowiązujących ówcześnie aktów prawnych indywidualna nagroda roczna tzw. „13-pensja” nie stanowiła podstawy wymiaru składek w okresie spornym (rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z 19 sierpnia
1968 r. w sprawie obliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenie społeczne Dz. U. nr 35, poz. 246, uchwała nr 103 Rady Ministrów z 25 maja 1971 r. w sprawie składników funduszu płac i pozostałych wynagrodzeń z tytułu pracy w jednostkach gospodarki uspołecznionej M.P. nr 31, poz. 196).

Do dnia 1 lipca 1982 r. tj. do wejścia w życie ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. nr 7, poz. 54) „13 – pensje” były wypłacane ze środków spoza osobowego funduszu płac, w ramach zakładowego funduszu nagród.

Powołana ustawa wprowadziła w przedsiębiorstwach państwowych istotne zmiany w zasadach finansowania wynagrodzeń, m. in. zniosła zakładowy fundusz nagród tworzony i wypłacany na zasadach przewidzianych ustawą z dnia 23 czerwca 1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego (Dz. U. nr 27, poz. 150), a w jego miejsce wprowadziła fundusz załogi, tworzony z zysku przedsiębiorstwa. W rezultacie „13-pensje” wypłacane były z osobnego funduszu płac – zgodnie jednak z art. 10 ust. 4 ustawy z 26 lutego 1982 r. nadal nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne.

Stosownie natomiast do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku
z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku
z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując,
iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenie, oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników, nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy, dlatego nie może stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawczyni (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 12.08.2013 r. III AUa 459/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19.12.2012 r. III AUa 1009/12).

Sąd mając na uwadze ustalony stan faktyczny oraz powyższe rozważania uznał, że spełnione zostały podstawy do tego, aby wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawczyni wyliczyć przy uwzględnieniu dodatku stażowego w wysokości 5% wynagrodzenia po 5 latach pracy (w okresie 24 kwietnia 1976 r. – 31 grudnia 1979 r.) w zakładzie pracy Krajowej Państwowej (...) I Oddział w Ł. oraz wysokości wynagrodzeń za okres od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1979 r. wskazanych w Układzie Zbiorowym Pracy w wysokościach: w 1975 r. – 20.400 zł (1.700 zł miesięcznie), w 1976 r. – 22.338 zł, w 1977 r. – 22.680 zł, w 1979 r. – 25.200 zł (od 1 stycznia 1976 r. do 30 kwietnia 1979 r. – 1.800 zł, od 1 maja 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. – 2.100 zł).

W ocenie Sądu takie wyliczenia pozwolą ustalić przynajmniej taką wysokość wynagrodzenia, jaką ubezpieczona niewątpliwie otrzymywała. Formułując takie stanowisko należy mieć na względzie powszechnie znane trudności w dokumentowaniu zarówno wysokości wynagrodzenia, ale też niejednokrotnie samego zatrudnienia w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów (te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu), czy wręcz z likwidacją zakładów pracy.

Przy takim założeniu najkorzystniejszy okazał się wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego z kolejnych 10 lat (1979-1988), który wyniósł 59,36 % i jest wyższy od ostatnio zastosowanego.

Nadto nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury z 20 lat wynosi 52,72% i również jest wyższy od dotychczas ustalonego.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 i § 1 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku, a w pozostałym zakresie odwołanie wnioskodawczyni oddalił jako niezasadne, o czym orzekł w punkcie 2 sentencji.

O dacie przeliczenia emerytury wnioskodawczyni, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przeliczając emeryturę od 1 –go dnia miesiąca, w którym złożono w niniejszym postępowaniu Układ Zbiorowy Pracy, będący podstawą ustalenia wysokości dodatku stażowego i wynagrodzenia zasadniczego odwołującej.

Natomiast o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 19, § 20 w zw. z § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t.j. Dz. U. 2013, poz. 461), w brzmieniu nadanym przez § 1 pkt 3b Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniającego rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1079), uwzględniając że zgodnie z § 2 ust. 3 Rozporządzenia stawkę należnego podatku od towarów i usług w wysokości 23%. Sąd przyznał zatem i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokat M. Ł. kwotę 221,40 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej E. Ł. przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Ponadto Sąd miał na uwadze, że zgodnie z § 22 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U z 2015 r, poz. 1801) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom: wnioskodawczyni oraz organu rentowego

27.11.2017r.

K.K.-W.