Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił G. C. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazał, że ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku), osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie dowodów, dołączonych do wniosku, ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 27 lat, 2 miesiące i 24 dni ogólnego stażu pracy.

Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 roku nie został udowodniony wymagany 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia:

- od dnia 1 sierpnia 1974 roku do dnia 23 kwietnia 1975 roku, od dnia 6 maja 1977 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddział IV w Ł. oraz

- od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku w Przedsiębiorstwie o P. Towarów PK Nr 2 w Ł.,

ponieważ świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych zostało wystawione przez Archiwum Zakładowe, które nie ma uprawnień do wystawiania tego typu dokumentów.

/ decyzja z dnia 7 sierpnia 2017 roku k. 13 - 13 v plik II akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył, w dniu 5 września 2017 roku, G. C., wnosząc o ponowne rozpatrzenie jego wniosku o przyznanie wcześniejszej emerytury w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach.

/odwołanie z dnia 5 września 2017 roku k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania od powyższej decyzji. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 2 października 2017 roku k. 5-6/

Na rozprawie w dniu 13 grudnia 2017 roku wnioskodawca wniósł o zaliczenie pracy w (...) od 1971 roku do 1992 roku.

/zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia 5 lutego 2018 roku 00:35:25- 00:55:13 płyta CD k. 72 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47/

Pismem procesowym z dnia 22 stycznia 2018 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie G. C. prawa do emerytury od dnia 17 lipca 2017 roku oraz o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma skarżący wskazał, że G. C. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i stale w okresie od 1 sierpnia 1974 roku do 31 sierpnia 1981 roku jako ślusarz remontowy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. Oddział (...). Naprawiał autobusy. Jego praca polegała na naprawie silników i skrzyni biegów to jest pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników autobusów marki J. i S.. W czasie naprawy i po naprawie wykonywał próby silników spalinowych. Pracował w hali remontowej, w której inni ślusarze remontowi wykonywali taką sama pracę jak on na swoim stanowisku pracy. Pracował w oparach spalin i smarów. Otrzymywał posiłki regeneracyjne w postaci zup mięsnych. Miał stały dostęp do mleka. W czasie tego zatrudnienia odbył zasadniczą służbę wojskową. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wynosił 7 lat i 11 miesięcy. Z kolei w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. G. C. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i stale przez 10 lat i 11 miesięcy tj. w okresie od 1 września 1981 roku do 31 lipca 1992 roku na stanowisku mechanika samochodowego. Jego praca polegała na naprawie silników samochodów ciężarowych i przyczep oraz podwozi. Wykonywał pracę w kanale remontowym.

Skarżący wskazał, że łączny okres pracy G. C. w warunkach szczególnych na 1 styczeń 1999 roku wynosi 18 lat. W dniu złożenia wniosku o emeryturę miał ukończone 60 lat i miał 26 lat, 11 m-cy i 22 dni okresów składkowych i 3 miesiące okresów nieskładkowych. Spełniał zatem warunki uprawniające go do świadczenia emerytalnego, co czyni wniosek o przyznanie mu emerytury uzasadnionym.

/pismo z dnia 22 stycznia 2018 roku k. 59 - 61/

Na rozprawie w dniu 5 lutego 2018 roku - poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik wnioskodawcy poparła odwołanie.

/stanowiska stron powodowej e - protokół z dnia 5 lutego 2018 roku 00:55:13 - 00:57:22 - płyta CD k. 72/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca G. C. urodził się dnia (...).

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze, ukończył (...) Szkołę Zawodową dla Pracujących (...) w Ł. .

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca w okresie od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. G. C. zajmował następujące stanowiska pracy tj.

- od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 lipca 1974 roku - uczeń,

- od dnia 1 sierpnia 1974 roku do dnia 23 kwietnia 1975 roku - ślusarz,

- od dnia 6 maja 1977 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku - ślusarz remontowy.

/świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1981 roku k. 19, umowa o naukę zawodu z dnia 9 lipca 1971 roku k. 21 - 22, angaż z dnia 26 lipca 1972 roku i z dnia 13 sierpnia 1973 roku k. 23, angaż z dnia 1 sierpnia 1974 roku k. 24, angaż z dnia 5 marca 1975 roku k. 25, umowa o pracę z dnia z dnia 6 maja 1977 roku k. 26, świadectwo pracy z dnia 19 kwietnia 1975 roku k. 27, angaż z dnia 3 sierpnia 1978 roku i z dnia 22 października 1979 roku k. 28, angaż z dnia 5 grudnia 1980 roku k. 29, angaż z dnia 30 kwietnia 1981 roku i z dnia 9 lutego 1981 roku k. 31/

W czasie zatrudnienia ww Przedsiębiorstwie w okresie od dnia 24 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku ubezpieczony odbywał zasadnicza służbę wojskową.

/pismo 7 marca 1975 roku k. 26, kserokopia książeczki wojskowej k. 46 plik I akt ZUS/

Wnioskodawca będąc zatrudnioną ww zakładach początkowo przez trzy lata był uczniem i przyuczał się do zawodu mechanika samochodowego. P. trzy dni uczestniczył w zajęciach szkolnych zaś przez pozostałe dwa dni pracował. Następnie gdy ukończył (...) Szkołę Zawodową podjął prace jako ślusarz w IV oddziale remontowym.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47, zeznania świadka I. P. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:28:09 - 00:35:27 płyta CD k. 47, zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:35:25- 00:55:13 płyta CD k. 72/

Do obowiązków wnioskodawcy należało wykonywanie remontów kapitalnych autobusów.

zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47

Wnioskodawca wykonywał swoje czynności, głównie w kanale. Zdejmował nadwozia i podwozia, wymontowywał silniki, który były oddawane do firmy remontowej. Odkręcał śruby, rury i wymieniał olej, demontował pompy wodne oraz wtryskowe, resory, mosty, naprawa wały napędowe, łożyska. Wymontował skrzynię biegów, zawieszenie tyle i przednie, gaźniki. Silniki i skrzynie biegów były robione gdzie indziej zaś resory naprawiał kowal Po naprawie montował silnik i skrzyni biegów.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47, zeznania świadka I. P. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:28:09 - 00:35:27 płyta CD k. 47, zeznania świadka S. J. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:35:27 - 00:40:24 płyta CD k. 47/

Były dwie hale: w jednej było 6 kanałów, w drugiej - 12 kanałów.

/zeznania świadka I. P. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:28:09 - 00:35:27 płyta CD k. 47/

Poza kanałem wymieniał zniszczone ożebrowania, blachy, koła oraz spawał. Były to czynności zajmujące czas - do pół godziny, ale ich wykonywanie – miało związek – wprost- z czynnościami , wykonywanymi w kanale.

/ zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:35:25- 00:55:13 płyta CD k. 72, zeznania świadka I. P. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:28:09 - 00:35:27 płyta CD k. 47, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

Warunki na hali, gdzie pracował ubezpieczony, były ciężkie, nie było wentylacji, czuć było spaliny, smary i oleje, było duże zadymienie. Zimą na hali było zimno, zaś w latem gorąco. Ubezpieczony w pracy używał do czyszczenia - ropy i olejów.

/zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł., nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę, w dniu 31 sierpnia 1981 roku w zwykłym świadectwie pracy wskazano, że G. C. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku, zajmując ostatnio stanowisko ślusarza remontowego.

/świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 1981 roku k. 19/

Z klei w okresie od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanik naprawy pojazdów samochodowych, brygadzista.

/świadectwo pracy z dnia 30 lipca 1992 roku k. 20, umowa o pracę z dnia 1 września 1981 roku k. 30, angaż z dnia 28 kwietnia 1986 roku i z dnia 22 lutego 1988 roku k. 32, angaż z dnia 26 września 1988 roku i z dnia 18 kwietnia 1989 roku k. 33, angaż z dnia 31 sierpnia 1989 roku i z dnia 1 października 1989 roku k. 34, angaż z dnia 31 grudnia 1989 roku i z dnia 1 stycznia 1990 roku k. 35, angaż z dnia 28 czerwca 1990 roku i z dnia 29 kwietnia 1991 roku k. 36, angaż z dnia 17 czerwca 1991 roku i z dnia 10 września 1991 roku k. 38,

W wyżej wskazanym Przedsiębiorstwie wnioskodawca pracował jako mechanik i brygadzista. Zajmował się całościowym remontem autobusów. Czynności wykonywał w kanale remontowym , niewielką część czynności, wprost wynikających z rodzaju , wykonywanej naprawy - poza kanałem. W kanale: wymieniał resory, demontował silniki, naprawiał pomp wtryskowe, wtryskiwacze, gaźniki, sprężarki, rozruszniki, alternatory, demontował skrzynie biegów, demontował i ponownie montował pompy wtryskowe, wymieniał podzespoły, wykonywał wymiany uszczelek pod głowicą.

Poza kanałem zajmował się regeneracją pomp wtryskowych, gaźników, rozbiorem skrzyni biegów .

Usunięte, przez wnioskodawcę , silniki - naprawiane były w osobnym warsztacie, przez innych pracowników .

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47, zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

Praca poza kanałem to około pół godziny do godziny. Główna była to praca w kanale.

/zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

G. C., jako brygadzista, nie wykonywał żadnych czynności administracyjnych. Było trzech mistrzów i kierownik hali, którzy zajmowali się prowadzeniem dokumentacji. Podległych wnioskodawcy było 3- 4 pracowników, którym jako brygadzista, rozdzielał pracę, a później wykonywał swoje czynności.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47, zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72, zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:35:25- 00:55:13 płyta CD k. 72/

Wnioskodawca, jako instruktor nauki zawodu, prowadził zajęcia praktyczne, które odbywały się w czasie pracy, na hali. Uczniowie czasem schodzili z wnioskodawcą do kanału i pokazywał im co i jak należy zdemontować. W ramach szkolenia zawodowego czynności wnioskodawcy ograniczały się do sprawdzenia obecności, a potem wykonywał swój zakres czynności , głownie w kanale, czyli na swoim stanowisku pracy. Te, wykonywane przez wnioskodawcę – czynności , obserwowali uczniowie. Nie prowadził wykładów dla uczniów ex catedra..

/zeznania świadka S. J. e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:35:27 - 00:40:24 płyta CD k. 47, zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 7, zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72, zeznania wnioskodawcy e -protokół z dnia e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:35:25- 00:55:13 płyta CD k. 72/

Pracownicy mieli zapewnione w stołówce płyny tj. herbatę, kawę, miętę.

/ zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72/

Warunki na hali gdzie pracował ubezpieczony były ciężkie, nie było wentylacji, czuć było spaliny, smary i oleje, było duże zadymienie. Zimą na hali było zimno, zaś w latem gorąco. Ubezpieczony w pracy używał do czyszczenia ropy i olejów.

/zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72, zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

Praca odbywał się w dwóch halach i łącznie było około 30 stanowisk pracy.

/zeznania świadka S. J. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:24:53 - 00:35:01 płyta CD k. 72/

Wnioskodawca pracował w odzieży ochronnej. Pracownicy wyposażeni byli w buty robocze i ubranie.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47, zeznania świadka T. B. e - protokół 5 lutego 2018 roku 00:03:39 - 00:24:53 płyta CD k. 72/

Papiery mistrzowskie uzyskał w 1979 roku.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół 13 grudnia 2017 roku 00:47:55- 00:50:13 w zw. z wyjaśnieniami 00:02:51 - 00:26:53 płyta CD k. 47

Przedsiębiorstwie (...) w Ł., nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę, w dniu 30 lipca 1992 roku w zwykłym świadectwie pracy wskazano, że G. C. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku, zajmując stanowisko mechanika naprawy pojazdów samochodowych, brygadzista.

/świadectwo pracy z dnia 30 lipca 1992 roku k. 20/

Wnioskodawca posiada staż pracy wynoszący 25 lat, okresów składkowych i nieskładkowych.

/ decyzja z dnia 7 sierpnia 2017 roku k. 13 - 13 v plik II akt ZUS/

W dniu 17 lipca 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/wniosek z dnia 17 lipca 2017 roku k. 1 -4v plik II akta ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 7 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 17 lipca 2017 roku odmówił wnioskodawcy G. C. prawa do emerytury.

/wniosek z dnia 17 lipca 2017 roku k. 1 -4v plik II akta ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentacji osobowej ze spornego okresu pracy wnioskodawcy, jak
i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadka I. P., S. J., T. B., pracujących z wnioskodawcą w spornych okresach, a zatem posiadających wiedzę, odnośnie do charakteru zatrudnienia wnioskodawcy i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Zgromadzone dokumenty, zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności. Zeznania te są spójne, logiczne, wiarygodne i znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, stanowiąc tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Żadna ze stron nie kwestionowała wiarygodności zebranej w toku postępowania dowodowego dokumentacji osobowej dotyczącej wnioskodawcy.

Dodatkowo zwrócić należy uwagę, że świadek I. P., który wspólnie pracował z wnioskodawcą w spornych okresach ma przyznaną wcześniejszą emeryturę w wyniku wygrania sprawy przed Sądem Okręgowym w Łodzi - sygn. akt VIII U 625/15. Z kolei świadek S. J. również współpracujący z wnioskodawcą w spornych okresach będąc zatrudnionym na takim samym stanowisku jak wnioskodawca tj. mechanik naprawy pojazdów mechanicznych otrzymał od pracodawcy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 29 kwietnia 1996 roku. Oznacza to, że współpracownicy wnioskodawcy wykonujący takie same czynności jak on mieli zaliczony swoje lata pracy do warunków szczególnych, ponieważ podobnie - jak wnioskodawcy - ich praca odbywała się głównie w kanale. Wprawdzie wnioskodawca w ramach pierwszych zeznań wskazał, że w jego przypadku praca w kanale zajmowała około 50%, to jednak, już składając zeznania uzupełniające, wskazał, że faktycznie to wszystkie czynności były wykonywane w kanale. Także świadkowie, zeznający w sprawie , jednomyślnie potwierdzili, iż w przeważającym zakresie, całość zadań była wykonywana w kanale. W tej sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, zasadnym było przyjęcie, że wnioskodawca w rzeczywistości dominującym zakresie wykonywał swoje obowiązki w kanale.

Sąd Okręgowy ocenił i zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie G. C. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura, po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przywołane przepisy dotychczasowe to Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz.43 z późn zm.). W myśl § 2 tego Rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 Rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W § 3 ustawodawca wskazał, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowej sprawie nie był kwestionowany wymagany ogólny okres zatrudnienia. Ubezpieczony udowodnił bowiem posiadany okres składkowy i nieskładkowy, który przekracza wymagany 25 - letni okres.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było udowodnienie przez wnioskodawcę wymaganego okresu - 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. oraz od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art. 473 §1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art. 246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest, zatem, w żaden sposób , związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika, dokonaną przez pracodawcę, w wystawionym, pracownikowi, świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega, co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej, takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436). Oczywiście brak odpowiedniego świadectwa pracy jest uchybieniem formalnym, jednak Sąd bada rzeczywisty stan sprawy.

Podkreślić także należy, iż istotnym jest, jakie prace, faktycznie, w toku swojego zatrudnienia, wykonywał skarżący, oraz czy prace te, są wymienione w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie, jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama, natomiast, nazwa stanowiska, nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

Jeżeli, natomiast, pracownik nie otrzymał odpowiedniego dokumentu, poświadczającego jego pracę w szczególnych warunkach, może okoliczność tę udowadniać przed Sądem, wykorzystując do tego przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego środki dowodowe.

Zdaniem Sądu Okręgowego, poza okresem nauki tj. od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 lipca 1974 roku, pozostały okres pracy wnioskodawcy należało uznać, jako okres pracy w szczególnych warunkach.

Na podstawie zachowanej dokumentacji osobowej stwierdzono, że wnioskodawca pobierał naukę zawodu w okresie od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 lipca 1974 roku w przyzakładowej szkole zawodowej, przy czym podjął pracę w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) jako uczeń.

Nie budzi wątpliwości, że okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku uważa się za okresy składkowe (por. art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w ugruntowanym już orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku pracy, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika ( np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 4 czerwca 2008 roku, II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290). Wyjątek mogą tu stanowić krótkotrwałe, konieczne szkolenia pracownika, zwłaszcza wstępne ( wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 22 stycznia 2008 roku, I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75).

Podążając za wywodem Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 stycznia 2011 roku w sprawie II UK 169/10 ( LexPolonica nr 3026756), zasadnym jest stwierdzenie, że dla młodocianego ucznia w wieku od 15 do 16 roku życia pobierającego naukę zawodu przewidziana była norma czasu pracy w liczbie 6 godzin dziennie i 36 godzin tygodniowo a praca wykonywana w takim rozmiarze wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na powierzonym stanowisku, tylko ze względu na postanowienia art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, obowiązującego do czasu wejścia w życie Kodeksu pracy. Przepis ten - odnoszący się do sytuacji określonych w art. 12 tej ustawy, zgodnie z którym młodociani przyjęci do pracy byli obowiązani do dokształcania się w celu ukończenia pełnej szkoły podstawowej lub do dokształcania się zawodowego lub ogólnokształcącego (ust. 2), natomiast młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani byli do dokształcania się w zakresie obranego zawodu (ust. 3) - stanowił, że do czasu pracy młodocianych wlicza się czas dokształcania bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo. Dokształcanie w rozumieniu art. 12 ustawy o nauce zawodu oznaczało zajęcia teoretyczne w warunkach szkolnych. Zgodnie zaś z treścią ust. 2 art. 13 cyt. ustawy młodocianych w wieku powyżej lat 16 obowiązywał normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w w/w orzeczeniu, gdyby więc uznać, że przewidziana w obowiązujących przepisach dla danego stanowiska - ze względu na charakter zatrudnienia lub związane z nim warunki - norma czasu pracy, w rozmiarze odbiegającym od powszechnie obowiązującego, stanowiła pełny wymiar czasu pracy, to nie można pominąć koniunktywnego wymagania wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla stanowiska, na którym takie warunki występowały.

Z dokonanych w sprawie i niekwestionowanych ustaleń wynika, że przez okres zatrudnienia na podstawie umowy o naukę zawodu zawartej przez odwołującego (pod rządami ustawy o nauce zawodu, jak i uchylającego ją Kodeksu pracy), wnioskodawca pracował jako uczeń przez 3 dni w tygodniu. A zatem, mając na względzie powyższe, wskazać należy, że wnioskodawca nie wykazał w niniejszym postępowaniu, że faktycznie pracę w tym wymiarze świadczył.

A zatem Sąd Okręgowy, przy analizie zatrudnienia wnioskodawcy w w/w zakładzie pracy, do okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresu nauki w szkole od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 lipca 1974 roku, albowiem wnioskodawca w tym okresie nie wykonywał prac w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Pozostały zaś okres pracy - jak już podniesiono powyżej - w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. jako ślusarz, ślusarz remontowy oraz w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. jako mechanik naprawy pojazdów mechanicznych należało potraktować jako okres pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie, daje podstawy do przyjęcia, iż w okresie spornym od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku gdy wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. oraz od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku gdy wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. ubezpieczony faktycznie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach - mechanika czy też ślusarza remontowego w kanale remontowym. Za takim przyjęciem przemawiają zeznania słuchanych w sprawie świadków, którzy pracowali z ubezpieczonym w jednej hali we wskazanych Przedsiębiorstwach, zatem byli bezpośrednimi świadkami wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, zwłaszcza pracy mechanika czy też ślusarza remontowego w kanele, i którzy zgodnie potwierdzili, iż wnioskodawca wykonywał swoje czynności, głównie w kanale. Zdejmował nadwozia i podwozia, wymontowywał silniki, który były oddawane do firmy remontowej. Odkręcał śruby, rury i wymieniał olej, demontował pompy wodne oraz wtryskowe, resory, mosty, naprawa wały napędowe, łożyska. Wymontował skrzynię biegów, zawieszenie tyle i przednie, gaźniki. Silniki i skrzynie biegów były robione gdzie indziej zaś resory naprawiał kowal Po naprawie montował silnik i skrzyni biegów. Poza kanałem wymieniał zniszczone ożebrowania, blachy, koła oraz spawał. Były to czynności zajmujące nie wielka część czasu pracy, mogło to być do pół godziny. Dodatkowo warunki na hali gdzie pracował ubezpieczony były ciężkie, nie było wentylacji, czuć było spaliny, smary i oleje, było duże zadymienie. Zimą na hali było zimno, zaś w latem gorąco. Ubezpieczony w pracy używał do czyszczenia ropy i olejów. Pracownicy mieli zapewnione w stołówce płyny tj. herbatę, kawę, miętę. Powyższe ustalenia w pełni uprawniają do przyjęcia, że wykonywana przez wnioskodawcę praca była pracą w szczególnych warunkach

Nie dyskwalifikuje ustaleń Sądu Okręgowego fakt, że wnioskodawcy, będącemu zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., powierzone zostały obowiązki brygadzisty. Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, jako brygadzista nie wykonywał żadnych czynności administracyjnych. Było trzech mistrzów i kierownik hali, którzy zajmowali się prowadzeniem dokumentacji – i to oni , jako średnia kadra – wykonywani czynności administracyjne. Czynności wnioskodawcy, jako brygadzisty, ograniczały się jedynie do rozdzielenia pracy między podległych mu pracowników, których było 3-4. W tej sytuacji nie były to czynności, które absorbowały w jakimkolwiek wymiernym zakresie czas pracy wnioskodawcy. W przedmiotowym okresie - był brygadzistą – pracującym.

W ocenie Sądu, tak poczynionym ustaleniom faktycznym, nie przeczy także fakt, iż ubezpieczony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. zajmował się szkoleniem uczniów, gdyż Sąd dał wiarę ubezpieczonemu oraz świadkom współpracującym z wnioskodawcą, iż szkolenie to polegało na pracy z uczniami przy naprawach pojazdów w kanale remontowym znajdującym się w warsztacie i odbywało się w czasie, gdy ubezpieczony wykonywał swoje obowiązki mechanika.

Zatem ubezpieczony G. C., udowodnił, zarówno zeznaniami świadków, jak i przedłożonymi dokumentami w postaci: świadectwa pracy i angaży, iż będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. oraz w Przedsiębiorstwie (...) wykonywał pracę w szczególnych warunkach, jako mechanik czy ślusarz remontowy w kanałach remontowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie wykonując przy tym żadnych innych prac.

Wskazać także należy, że Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że okres zasadniczej służby wojskowej, odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...) ).

Sąd Najwyższy słusznie wskazał, że przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej uznaje się za zawieszenie realizacji nadal trwającego stosunku pracy z tego względu, że w okresie odbywania tej służby nie są wykonywane zobowiązania stron stosunku pracy, ponieważ pracownik doznaje przeszkód w świadczeniu pracy z powodu odbywania zasadniczej służby wojskowej, co prowadzi do zawieszenia świadczeń pracodawcy, które na ogół są ekwiwalentami za pracę wykonaną.

Równocześnie trzeba podkreślić, że jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy powołanym wyroku, obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny, a zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa (art. 85 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasada równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji), wymuszają na gruncie Konstytucji, będącej najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 Konstytucji RP), ustanawianie takich regulacji ustawowych lub dokonywanie wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wykluczają jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. W konsekwencji na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne są zawsze okresami składkowymi (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach
i rentach), bez potrzeby wypełnienia jakichkolwiek dalszych warunków, a w szczególności bez względu na to, czy okresy odbytej służby były poprzedzone stosunkiem pracy lub innym stosunkiem prawnym kreującym tytuł obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że okres czynnej służby wojskowej jest składkowym okresem ubezpieczenia dla każdego ubezpieczonego, który odbył taką służbę.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 nieobowiązującej już ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku
o powszechnym obowiązku wojskowym ( Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108), zakład pracy, który zatrudniał pracownika w chwili powołania do czynnej służby wojskowej, obowiązany był go zatrudnić na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli pracownik najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej zgłosił swój powrót do pracy. Dopiero niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn od pracownika niezależnych (ust. 2).

Zgodnie z wyraźnym brzmieniem art. 125 tej ustawy, pracownikowi, który zgłosił się do pracy w terminie określonym w art. 124 ust. 1 zalicza się okres odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie, bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy. Skoro zaś okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy
w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ( art. 124 i 125 ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku o powszechnym obowiązku wojskowym, w zw. z art. 32 ustawy
o emeryturach i rentach). Jak wskazał Sąd Najwyższy taką wykładnię językową zdecydowanie wzmacniają powołane dyrektywy (zasady) konstytucyjne, uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej przypadającego
w okresie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia jako składkowego okresu pracy w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych.

Ponadto, zdaniem Sądu Najwyższego, za przyjętą wykładnią przemawiają także regulacje szczególne dotyczące przesłanek nabycia prawa do szczególnych rodzajów emerytur: górniczej (art. 34, 35 i 38 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) lub emerytury kolejowej (art. 40, 41 i 45 tej ustawy) przez pracowników urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, zważywszy że powołane unormowanie expressis verbis okresy służby wojskowej uznają za okresy zaliczane do okresów rodzajów zatrudnienia wykonywanego w szczególnych warunkach (pracy górniczej lub zatrudnienia na kolei), wymaganych do nabycia emerytury w niższym od powszechnego wieku emerytalnym.

Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie obowiązywania ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. z 1967 roku, nr 44, poz. 220).

Zgodnie z art. 108 ust. 1 powołanej ustawy okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zaliczał się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby albo w tej samej gałęzi pracy.

Przepis art. 106 ust. 1 tej ustawy wskazywał, na obowiązek pracodawcy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej służby wojskowej, do zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia.

W świetle powyższego nie ma w ocenie Sądu wątpliwości, że okres odbytej zasadniczej służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach, który po zakończeniu służby zgłosi w ustawowym terminie swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo, jak wykonywanie takiej pracy. Skoro zatem okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Stanowisko takie znalazło potwierdzenie również w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13, zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101, zob. też. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 217/13, LEX nr 1408683)/

Podkreślić należy, że w ocenie Sądu nie ma znaczenia okoliczność, że Sąd Najwyższy w powołanej uchwale odnosił się do stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 1974 roku, tj. do dnia wejścia w życie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ regulacje mające znaczenie dla oceny zasadności zaliczania okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia, w zakresie związanych z nim uprawnień, uległy zmianie dopiero od chwili wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 4 maja 1979 roku w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia ( Dz. U nr 13, poz. 86 ze zm.) tj. od dnia 1 stycznia 1980 roku.

Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy w ww. uchwale nie można mieć wątpliwości, że zarówno ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowiązku wojskowym i ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej regulowały zasadniczą służbę wojskową, a jej przepisy gwarancyjne (odpowiednio art. 125 tej pierwszej oraz art. 108 ust. 1 tej drugiej) miały znaczenie dla uprawnień pracowniczych, zaliczając okres służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień (art. 125 ustawy z 1959 r.) oraz w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby (art. 108 ustawy z 1967 r.), niemniej jednak nie może budzić wątpliwości, że znajdą one zastosowanie także w zakresie kwalifikowania takiej służby do okresów ubezpieczenia społecznego.

Podkreślić należy, że wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej w czasie trwania zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. w dnia 24 kwietnia 1975 roku i po jej zakończeniu w dniu 7 kwietnia 1977 rok, podjął pracę w tym samym zakładzie w dniu 6 maja 1977 roku w tym samym charakterze. Zachowany został zatem wymagany 30 - dniowy termin zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej.

W ocenie Sądu bezwątpienia wnioskodawca udowodnił, że w spornym okresie w okresie od dnia 1 września 1971 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w Ł. oraz od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 lipca 1992 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach zatem prace wymienione w wykazie A dział XIV poz. 16, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli „prace wykonywanym w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku nr 1 do zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (Dz.Urz. Ministra Budownictwa Nr 10, poz. 77, dalej jako „zarządzenie resortowe”), z którego to wynika, że do prac w takim charakterze m.in. zalicza się: „mechanik napraw pojazdów samochodowych zatrudniony wyłącznie w kanałach remontowych wymienionego w dziale XIV pod poz. 16 pkt. 2.

Udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w szczególnych warunkach wynosi zatem 15 lat i 5 miesięcy (za okres od dnia 1 sierpnia 1974 roku do dnia 31 sierpnia 1981 roku - 7 lat i 1 miesiąc, zaś od dnia 1 września 1981 roku do dnia 31 grudnia 1989 roku - 8 lat i 4 miesiące), tym samym przekraczający ustawowe minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie, zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że w okresie co najmniej 15 lat wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 100 ust. 1. ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Na mocy art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2017 roku, tj. od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

Stosownie do wyniku postępowania na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez pełnomocnika strony powodowej. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).

E.W.