Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko (...) S.A. w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. P. (1):

a.  kwotę 189 000,00 zł (sto osiemdziesiąt dziewięć tysięcy i 00/100 złotych) tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 100 000,00 zł (sto tysięcy i 00/100 złotych) od 27 lutego 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 100 000,00 zł (sto tysięcy i 00/100 złotych) od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 89 000,00 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy i 00/100 złotych) od 30 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

b.  kwotę 16 038,00 zł (szesnaście tysięcy trzydzieści osiem i 00/100 złotych) tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 14 386,85 zł (czternaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt sześć i 85/100 złotych) od 27 lutego 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 14 386,85 zł (czternaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt sześć i 85/100 złotych) od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 1 641,15 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści jeden i 15/100 złotych) od 30 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

c.  rentę na zwiększone potrzeby w kwocie 3 834,00 zł (trzy tysiące osiemset trzydzieści cztery i 00/100 złote) wraz z ustawowymi odsetkami od 27 lutego 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. P. (1) kwotę 3 617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście i 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 10 070,00 zł (dziesięć tysięcy siedemdziesiąt i 00/100 złotych) – tytułem należnej opłaty sądowej od pozwu oraz kwotę 3 651,49 zł (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt jeden i 49/100 złotych) tytułem zwrotu wydatków na koszty opinii biegłych.

Sygn. akt I C 83/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 stycznia 2015 r. powód M. P. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. na jego rzecz kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 25.000 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż w dniu 9 listopada 2013 r. uległ wypadkowi, którego sprawca posiadał ubezpieczenie OC wykupione w pozwanym towarzystwie. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany uznał swoją odpowiedzialność, jednakże wypłacone przez niego świadczenia są nieadekwatne do rozmiaru doznanej przez niego szkody. Powód wskazał, iż na skutek wypadku doznał obrażeń ciała, które spowodowały znaczne cierpienia i utrudnienia w jego życiu codziennym, zaś dolegliwości z nimi związane trwają do dziś. Na skutek odniesionych obrażeń musiał także ponieść koszty leczenia obejmujące koszt zakupu leków i środków higienicznych, kosz dojazdów do placówek medycznych i noclegów osób bliskich, koszty leczenia stomatologicznego, a także musiał korzystać z opieki osób trzecich.

W odpowiedzi na pozew z dnia 26 lutego 2015 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż wypłacona dotychczas kwota zadośćuczynienia w pełni rekompensuje krzywdę doznaną przez powoda, zaś w zakresie odszkodowania, że powód nie udowodnił żądania, jak również wskazane przez niego koszty nie pozostają w związku z wypadkiem. Ponadto pozwany zakwestionował sposób liczenia odsetek, wskazując, iż należą się one dopiero od dnia wyrokowania.

Pismem nadanym w dniu 30 października 2017 r. powód rozszerzył powództwo w zakresie zadośćuczynienia i wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 189.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Ponadto powód sprecyzował żądanie odsetek od kwoty odszkodowania, wnosząc o zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa również w zmodyfikowanym zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 listopada 2013 r. na drodze DK (...) w miejscowości N.- S., M. M., kierując samochodem dostawczym marki F. (...) o nr rejestracyjnym (...), podczas wykonywania manewru wyprzedzania, zderzył się z jadącym z przeciwka samochodem osobowym marki O. (...) o nr rejestracyjnym (...), którym kierował powód. Na skutek zderzenia obu pojazdów powód oraz jadący razem z nim rodzice doznali obrażeń ciała.

/bezsporne/

Z miejsca wypadku powód został zabrany do Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O., gdzie rozpoznano u niego następujące obrażenia: stłuczenie prawego płuca, uraz głowy, wstrząśnienie mózgu, złamanie bocznej ściany oczodołu prawego, wielomiejscowe i wieloodłamowe złamanie przednich, bocznych i tylnych ścian zatok szczękowych z przemieszczeniem odłamów kostnych, złamanie masywu szczękowego, złamanie kości nosa i przegrody nosa, złamanie łuku jarzmowego lewego, złamanie lewej kości udowej, odmę tkanek miękkich twarzy. Kilka godzin po przyjęciu powód został przewieziony na blok operacyjny w celu założenia wyciągu szkieletowego do stabilizacji złamania kości udowej prawej, szycia ran twarzy oraz zaopatrzenia krwawienia z nosa. W trzeciej dobie pobytu powód został ponownie przewieziony na blok operacyjny celem stabilizacji licznych złamań w obrębie czaszki, a w szóstej dobie - celem zespolenia śródszpikowego lewej kości udowej. Przez 10 dni powód pozostawał zaintubowany. Powód przebywał na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O. do dnia 19.11.2013 r., następnie do dnia 4.12.2013 r. na Oddziale (...) Urazowo- Ortopedycznej. W dniu 4.12.2013r. powód został wypisany ze szpitala. W dniu wypisania ze szpitala poruszał się za pomocą balkonika.

/dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O. -Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii k.146-149v, karta informacyjna leczenia szpitalnego Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O. - Oddział (...) Ortopedycznej i Urazowej k.150-153v, obserwacja lekarska z 4.12.2013 r. k. 158/

W czasie pobytu w szpitalu powód był codziennie odwiedzany przez krewnych, którzy udzielali mu wsparcia psychicznego oraz opiekowali się nim. Powód przez pierwsze 10 dni pobytu w szpitalu znajdował się w śpiączce farmakologicznej. Po wybudzeniu nie był w stanie się poruszać, widział podwójnie, miał problemy z utrzymaniem przedmiotów w dłoniach, a także zaburzenia świadomości.

/dowód: zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania M. P. (2): adnotacje 00:30:31-00:49:47, płyta k.309, zeznania G. P.: adnotacje 00:51:13-00:58:02, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309, zeznania K. P.: adnotacje: 01:20:59-01:29:18, płyta k.309/

Po wypisaniu ze szpitala powód nadal wymagał pomocy i opieki której udzielali mu najbliżsi członkowie rodziny. Nadal miał problemy ze wzrokiem oraz trudności z wykonywaniem codziennych czynności jak mycie, ubieranie się i spożywanie posiłków. Początkowo przez około trzy tygodnie powód poruszał się przy pomocy balkonika, potem do lutego 2014 r. przy pomocy kul łokciowych. W marcu 2014 r. korzystał już z jednej kuli.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania M. P. (2): adnotacje 00:30:31-00:49:47, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309, zeznania K. P.: adnotacje: 01:20:59-01:29:18, płyta k.309/

W trakcie pobytu w szpitalu, a także po opuszczeniu szpitala, powód musiał zażywać leki, a także koniecznym było wyposażenie go w różnego rodzaju środki higieniczne, w tym m.in.: chusteczki nawilżające, balsam na odleżyny, kremy, płyny odkażające, pieluchomajtki, żel do oczu, żel na blizny, plastry. Poniesione koszty zakupu leków, środków higienicznych oraz kosmetycznych wyniosły łącznie 489,06 zł.

/dowód: faktury VAT k.22-33/

Od grudnia 2013 r. powód systematycznie wykonywał w domu ćwiczenia rehabilitacyjne.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309/

W okresie od 3.07.2014r. do dnia 8.07.2014r. powód przebywał w Wojewódzkim Centrum Medycznym w O. na Oddziale (...) Szczękowo-Twarzowej. Zastosowano operacyjną korektę skrzywienia przegrody nosa w znieczuleniu ogólnym.

/dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego Wojewódzkiego Centrum Medycznym - Oddział (...) Szczękowo-Twarzowej k.50-50v/

Po opuszczeniu szpitala powód kontynuował leczenie w Wojewódzkiej Przychodni (...) w O.: w dniach 10.01.2014r., 21.02.2014r., 20.05.2014r. i 22.07.2014r, a także w Wojewódzkiej Przychodni (...) i Stomatologicznej w O. w dniach: 3.03.2014r., 7.04.2014r., 11.07.2014r., 14.07.2014r. i 8.09.2014r.

/dowód: dokumentacja leczenia z Woj. Przychodni (...) w O. k.71-72, dokumentacja leczenia z Woj. Przychodni (...) i Stomatologicznej Urazowej w O. k.73-74/

Powód leczył się również w (...) w R. w okresie 04.04.2014r. - 20.10.2015r., odbywając w tym czasie 10 wizyt u lekarza psychiatry.

/dowód: d okumentacja leczenia z Por. (...) Psychicznego (...) w R. k.499-501v/

W okresie 17.02.-5.03.2014 r. powód był poddawany licznym zabiegom rehabilitacyjnym.

/dowód: karta rehabilitacyjna k.128/

W dniach od 17.03.2014r. - 20.03.2014r. powód przebywał w szpitalu na Oddziale (...) Dziennej celem wykonania zalecanych ćwiczeń rehabilitacyjnych. W związku z dolegliwościami bólowymi w śródbrzuszu od 20.03.2014r. do 22.03.2014r. przebywał w Szpitalu (...) w R., na Oddziale Chirurgicznym Ogólnym, gdzie stwierdzono u niego kamicę pęcherzyka żółciowego. W dniach od 11.05.2014r. do 15.05.2014r. powód ponownie przybywał na Oddziale Chirurgicznym Ogólnym. W dniu 12.05.2014r. została u niego wykonana cholecystektomia laparoskopowo. Po wypisaniu zalecono powodowi dalsze leczenie ambulatoryjne.

/dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego Szpitala (...) w R. - Oddział (...) Dziennej k.126, karta informacyjna leczenia szpitalnego Szpitala (...) w R. - Oddział Chirurgiczny Ogólny k.110-110v, karta informacyjna leczenia szpitalnego Szpitala (...) w R. - Oddział Chirurgiczny Ogólny k.83-83v/

W okresie od 4.07.2016 r. do 7.07.2016 r. powód przebywał ponownie w Wojewódzkim Centrum Medycznym w O. na Oddziale (...) Urazowej, w celu usunięcia gwoździa śródszpikowego z lewej kości udowej.

/dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego Wojewódzkiego Centrum Medycznym w O. - Oddział (...) Urazowej k.664-664v/

Przez miesiąc po wypisaniu ze szpitala powód przebywał w domu. Poruszał się w tym czasie przy pomocy kul łokciowych.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657 /

Na skutek doznanego urazu twarzoczaszki powód podjął leczenie stomatologiczne i endodontyczne oraz miał wykonaną rekonstrukcję zęba. Koszty leczenia wyniosły 2.040 zł.

/dowód: faktura VAT (...) k.34, rachunki nr: (...), (...), (...), (...) k.35-36/

Na skutek doznanych urazów powód obecnie ma nieprawidłowy zgryz. Zalecono mu założenie aparatu ortodontycznego po nadlaniu ubytków na zębach.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309/

W chwili wypadku powód miał 17 lat i uczył się w trzeciej klasie technikum. Z uwagi na stan zdrowia powód w okresie od 4 lutego 2014 r. do 4 kwietnia 2014 r. miał indywidualne nauczanie. Pomimo to musiał dojeżdżać na zajęcia do pracowni technicznej. Zawoził go tam ojciec. Wyniki w nauce powoda nie zmieniły się w stosunku do tych sprzed wypadku, ale nauka wymagała od niego większego wysiłku. Powód zdał maturę i skończył szkołę w terminie właściwym dla swojego rocznika, obecnie studiuje.

/dowód: orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania k.20, zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309/

W związku ze stanem zdrowia powoda, łączna suma dojazdów do placówek medycznych oraz do szkoły wyniosła 12.846 km, na co składa się:

-

5.980 km - do Publicznego (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej, Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O. w okresie pobytu powoda od dnia 10.11.2013r. do dnia 21.11.2013r. codziennie, potem w okresie 22.11.2013 r. do 1.12.2013 r. co 2 dni (16 dni x 260 km w obie strony)

-

2.340 km - do Wojewódzkiej Przychodni (...) w O. (260 km w obie strony, wizyty w dniach: 10.01.2014r., 21.02.2014r., 20.05.2014r., 22.07.2014r., oraz 5 wizyt po zabiegu usunięcia gwoździa śródszpikowego z lewej kości udowej w dniu 5.07.2016r.; razem 9 wizyt x 260 km);

-

1.300 km - do Wojewódzkiej Przychodni (...) i Stomatologicznej w O. (260 km w obie strony, wizyty w dniach: 3.03.2014r., 7.04.2014r., 11.07.2014r., 14.07,2014r. oraz 8.09.2014r.; razem 5 wizyt x 260 km);

-

520 km - do Publicznego (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej, Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O., na Oddział (...) Szczękowo-Twarzowej, gdzie powód przebywał w okresie od 3.07.2013r. do dnia 8.07.2014r. (operacja korekty skrzywienia kości nosa), przywiezienie i odbiór przez ojca (260 km w obie strony x 2),

-

520 km - do Publicznego (...) Zakładu Opieki Zdrowotnej, Wojewódzkiego Centrum Medycznego w O., na Oddział (...) Urazowo-Ortopedycznej, gdzie powód przebywał w okresie od 4.07.2016r. do dnia 6.07.2016r. (operacja usunięcia gwoździa śródszpikowego z lewej kości udowej), przywiezienie i odbiór przez ojca (260 km w obie strony x 2),

-

240 km - do (...) Szpitala (...) w R. (24 km w obie strony x 10 wizyt, rehabilitacja w ramach NFZ, w okresie od 17.02.2014r. do 5.03.2014r.),

-

48 km - Szpital (...) w R., Oddział (...) Dziennej, gdzie powód przebywał w okresie od 17.03.2014r. do 20.03.2014r., przywiezienie i odbiór przez ojca (24 km w obie strony x 2),

-

120 km - do Prywatnego Gabinetu Stomatologicznego lek. storn. A. M. przy ul. (...) w R. oraz do (...) Ośrodka Stomatologii (...) A. K. w R. przy ul. (...) wizyt (24 km w obie strony x 5),

-

270 km - do (...) przy ul. (...) w R. - zgodnie z opinią biegłego psychiatry wizyty w dniach 4.04.2014r., 26.05.2014r., 28.08.2014r., 28.10.2014r., 17.11.2014r., 28.01.2015r., 8.04.2015r., 21.07.2015r. oraz 20.10.2015r. (30 km w obie strony x 9),

-

1.508 km - do Technikum E.-Elektronicznego w Zespole Szkół (...) w R., przy ul. (...), gdzie powód był zawożony na zajęcia praktyczne w pracowni raz w tygodniu przez okres indywidualnego nauczania tj., od 6.02.2014r. do 4.04.2014r. a następnie po ich zakończeniu odbierany przez ojca (9 tygodni), a także przez 4 tygodnie (20 dni) po zakończeniu indywidualnego nauczania powód był zawożony przez ojca do szkoły a następnie po zakończeniu lekcji odbierany przez niego.

Ponadto ciotka powoda M. P. (2) w celu odwiedzin powoda w szpitalu w O. poniosła koszty przejazdów autobusem w wysokości 100 zł, przy czym cena biletu w jedną stronę wynosiła 25 zł.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania M. P. (2): adnotacje 00:30:31-00:49:47, płyta k.309, zeznania G. P.: adnotacje 00:51:13-00:58:02, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309, zeznania K. P.: adnotacje: 01:20:59-01:29:18, płyta k.309, kalkulacja kosztów dojazdów: k.660-663/

W celu odwiedzin powoda w szpitalu w O. jego bliscy ponieśli koszty noclegów w łącznej wysokości 673 zł, a także opłaty parkingowe w łącznej kwocie 21 zł.

/dowód: paragon fiskalny za nocleg z dnia 3.12.2013r., faktury VAT z dnia 4 lipca 2014r. k.37-38, paragon fiskalny za nocleg z dnia 7.07.2016 r. k.665/

Powód poniósł również koszty pozyskania kopii dokumentacji leczenia urazów doznanych w wypadku w łącznej wysokości 280,21 zł.

/dowód: faktury VAT k.45-49/

Po wypadku życie powoda uległo zmianie. Wcześniej był pełen energii, żartobliwy, prowadził aktywny tryb - grał w piłkę nożną, biegał, jeździł na nartach. Obecnie jest wycofany, nerwowy i słaby psychicznie. Powód nie wrócił do pełnej sprawności, przy próbach aktywności fizycznej odczuwa ból nogi oraz lęk przed kontuzją.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania M. P. (2): adnotacje 00:30:31-00:49:47, płyta k.309, zeznania G. P.: adnotacje 00:51:13-00:58:02, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309, zeznania K. P.: adnotacje: 01:20:59-01:29:18, płyta k.309/

Po wypadku powód cierpiał na znaczne dolegliwości bólowe nogi oraz głowy. Zażywał leki przeciwbólowe. Odczuwał również lęk przed wychodzeniem z domu. Ponadto unikał kontaktu z rówieśnikami, gdyż wstydził się swoich blizn. Leczył się u psychologa i psychiatry, przyjmował leki antydepresyjne. Powód do dziś odczuwa skutki wypadku. Okresowo odczuwa bóle głowy oraz ból w nodze, przyjmuje wtedy leki przeciwbólowe. Nie jest w stanie przebywać dłużej w jednej pozycji z uwagi na dolegliwości bólowe nogi. Powód ma również problemy z oddychaniem przez nos, nawracający katar. Z uwagi na wgniecenie prawego oczodołu, ciągle łzawi mu oko. Korekta w zakresie oczodoły obarczona jest ryzykiem utraty wzroku. Zdarza się, że powód w stresujących sytuacjach musi zażywać leki uspokajające. Ma problemy z wyraźnym wypowiadaniem niektórych słów. Nie ma czucia na odcinku od górnej wargi do nosa. Obecnie jest w stanie jeść normalnie.

/dowód: zeznania M. P. (1): adnotacje 00:03:13-00:32:50, płyta k.657, zeznania E. P.: adnotacje 00:06:56-00:28:39, płyta k.309, zeznania M. P. (2): adnotacje 00:30:31-00:49:47, płyta k.309, zeznania G. P.: adnotacje 00:51:13-00:58:02, płyta k.309, zeznania J. P.: adnotacje 00:59:36-01:19:51, płyta k.309, zeznania K. P.: adnotacje: 01:20:59-01:29:18, płyta k.309/

Na skutek urazu w dniu 09.11.2013 r. powód doznał urazu twarzoczaszki z wielomiejscowym złamaniem szczęki i kości jarzmowej lewej, powstania blizn skóry twarzy i uszkodzenia szkliwa pięciu zębów. Uraz kości twarzoczaszki zagrażał życiu powoda. (...) szpitalne i rehabilitacja poszpitalna powoda trwały przez osiem miesięcy. Leczenie powoda nie jest zakończone. Powód wymaga jeszcze korekty ustawienia kości policzka i zgryzu w odcinku przednim żuchwy, oraz uzupełnienia braków szkliwa. Dotychczasowe koszty leczenia były głównie refundowane przez NFZ. Koszt zażywania leków nie przekraczał 100 zł miesięcznie. Dalsze leczenie powoda powinno być zrefundowane przez NFZ. Uszczerbek na zdrowiu powoda w zakresie chirurgii szczękowej wynosi łącznie 8% w tym 5% z powodu złamań kości twarzoczaszki wygojonych z przemieszczeniem odłamów kostnych (poz. b 24 a rozporządzenia Ministra Pracy z 18.12.2002 r. w sprawie zasad orzekania o stałym bądź długotrwałym uszczerbku na zdrowiu), 3 % z powodu blizny skóry twarzy (poz. b 19 a rozporządzenia Ministra Pracy z 18.12.2002 r. w sprawie zasad orzekania o stałym bądź długotrwałym uszczerbku na zdrowiu). Powód zgłasza skargi na bóle w okolicy złamań szczęki. U powoda występuje nieprawidłowy zgryz utrudniający gryzienie pokarmów, asymetria twarzy spowodowana zapadnięciem okolicy podoczodołowej po stronie prawej, blizny skory twarzy w okolicy skroniowej lewej, nasady nosa i policzka prawego, ukruszone szkliwa korony zębów 12, 21, 22, 41, 42. Z powodu urazu twarzoczaszki powód po leczeniu szpitalnym nie wymagał pomocy osób trzecich. Powód wymagał stosowania diety płynnej przez okres gojenia się kości tj. przez sześć tygodni. Cierpienia powoda były duże przez okres pobytu w szpitalu. W następnym okresie cierpienia były niewielkie. W zakresie chirurgii szczękowej nie przewiduje się dalszych powikłań związanych z urazem z dnia 09.11.2013 r.

/dowód: opinia biegłego chirurga szczękowego k.323-324v, uzupełniająca opinia biegłego chirurga szczękowego k.369-369v/

W obrębie narządu ruchu powód doznał złamania trzonu kości udowej lewej przemieszczeniem. Powód doznał trwałego uszczerbku w zakresie złamania kości udowej lewej z przemieszczeniem w wysokości 6 % według poz. 147a rozporządzenia Ministra Pracy z 18.12.2002 r. w sprawie zasad orzekania o stałym bądź długotrwałym uszczerbku na zdrowiu. Obecnie u powoda występują nieznaczne odchylenia polegające na ograniczonym zakresie ruchów czynnych w stawach, głównie w kolanie i biodrze lewym tj. nieznacznych ubytkach zgięcia biodra i kolana, bez skrócenia i deformacji. Powyższy uszczerbek ten nie obejmuje uszczerbku wywołanego bliznami po operacji zespolenia odłamów kości udowej lewej gwoździem śródszpikowym. Rokowania z punktu widzenia ortopedycznego na przyszłość są stabilne, przebieg gojenia złamania jest liniowy bez powikłań. Po takim urazie powód potrzebował dwóch kul łokciowych - koszt 50-70 zł, leków do profilaktyki przeciwzakrzepowej – koszt około 25 zł przez 1 miesiąc, leków przeciwbólowych i osłonowych – koszt około 50 zł miesięcznie przez około trzy miesiące. Z uwagi na uraz kończyny dolnej lewej powód wymagał pomocy innych osób w wymiarze około 4 godzin dzienne przez 1,5 miesiąca, przez kolejne ok. 1,5 miesiąca w wymiarze ok. 2 godzin na dobę. Po tym okresie stał się zdolny do samodzielnej egzystencji. Główne dolegliwości powoda są związane z przebytym ciężkim urazem czaszkowo-mózgowym

/dowód: opinia biegłego ortopedy R. E. k.339-341, uzupełniająca opinia biegłego ortopedy R. E. k.375-378, k.441/

Stwierdzona u powoda w marcu 2014 roku kamica pęcherzyka żółciowego nie pozostaje w związku z przebytymi urazami, których powód doznał w wypadku z dnia 09.11.2013r. Z przyczyn ortopedyczno-urazowych poszkodowany był leczony w ramach świadczeń NFZ, zatem w zakresie leczenia narządu ruchu poszkodowany nie był zmuszony do wykładania dodatkowych kosztów na swoje leczenie. Z przyczyn urazowych przy prowadzeniu leczenia usprawniającego powód mógł ponieść koszty pokrywające zaopatrzenie ortopedyczne w postaci dwóch kul łokciowych, koszt ten wynosił około 20 złotych, leki przeciwzakrzepowe niezbędne przy prowadzeniu terapii około 25 złotych oraz leki przeciwbólowe i osłonowe około 50 złotych miesięcznie przez okres trzech miesięcy. Refundacja takiego sprzętu jak kule łokciowe wynosi 90 % dopłaty do każdej kuli, co stanowi około 9 zł za każdą kulę, a za parę około 18 -20 zł. Poszkodowany przez okres leczenia szpitalnego, jak również do sześciu tygodni po wypadku, wymagał opieki osób trzecich głównie z powodu przebytego urazu czaszkowo-mózgowego, twarzoczaszki oraz klatki piersiowej. Stabilne zespolenie gwoździem śródszpikowym pozwala na wczesne uruchomienie chorych z jednoczesną możliwością obciążania kończyny, stosowanie zaopatrzenia ortopedycznego nie ogranicza w żaden sposób lokomocji chorego. Świadczy o tym również dobry wynik leczenia, gdzie uzyskano pełny zrost i pełną sprawność kończyny. Stwierdzane główne dolegliwości powoda mają ścisły związek z przebytym urazem czaszkowo-mózgowym. Złamanie kości udowej lewej z przemieszczeniem spowodowało uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 6% z poz. 145a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. Z przyczyn ortopedyczno-urazowych proces gojenia przebiegał liniowo dając jednocześnie dobre rokowanie. Nie jest możliwa jednoznaczna ocena stopnia, czasu oraz cierpień fizycznych powoda, ponieważ zespolenie złamanego uda prowadzone było w chwili, kiedy poszkodowany był w śpiączce farmakologicznej i całego bólu okołooperacyjnego nie pamięta. Obecny stan statyczno-dynamiczny narządu ruchu jest dobry i daje podstawy dobrej prognozy na przyszłość.

/dowód: opinia biegłego ortopedy J. M. k.538-541, uzupełniająca opinia biegłego ortopedy J. M. k.585-586/

Z punktu widzenia chirurgii plastycznej skutkiem wypadku są rozległe wielomiejscowe blizny pourazowe i pooperacyjne skutkujące znacznym oszpeceniem powoda. Suma stałego uszczerbku na zdrowiu powoda wynikającego z oszpecenia spowodowanego bliznami z punktu widzenia chirurgii plastycznej wynosi łącznej 13%: pourazowe blizny twarzy - 5% z poz. 19A, pooperacyjne blizny brzucha - 2% z poz. 65, pooperacyjne blizny lewego ramienia - 3% z poz. 19A per analogiam przy uwzględnieniu, że ramię nie jest tak mocno eksponowaną częścią naszego ciała jak twarz, pooperacyjne i pourazowe blizny prawego nadgarstka i prawej ręki - 1% z poz. 19A per analogiam, pooperacyjne blizny lewego uda - 2% z poz. 149 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. Powód nie leczył się u chirurga plastyka ani takiej pomocy nie wymagał. Celem leczenia blizn przerostowych pourazowych i pooperacyjnych stosował żel silikonowy B. - powód podaje, że zużył 3-4 opakowania oraz maść N., której zużył 2 opakowania. Stosowanie tych preparatów i w takiej ilości było uzasadnione. Obecnie blizny są już bliznami dojrzałymi i dalsze leczenie zachowawcze nie przyniesie poprawy. Zakres cierpień fizycznych związanych z urazem i przebytymi zabiegami operacyjnymi był bardzo duży przez okres około 6 tygodni. W ciągu pierwszych 10 dni, kiedy przeprowadzono zabiegi operacyjne, powód przebywał w Oddziale Intensywnej Terapii i był w śpiączce farmakologicznej. Przez kolejne 3 miesiące dolegliwości były umiarkowane. Po zabiegu korekty nosa dolegliwości bólowe są niewielkie przez okres około 2 tygodni. Opisane blizny stanowią trwałe, znaczne oszpecenie powoda. Nie powodują zaburzeń czynnościowych. Nie jest możliwe całkowite usunięcie istniejących blizn ani w drodze operacji plastycznej ani poprzez leczenie zachowawcze. Możliwości korekty chirurgicznej mającej na celu poprawę wyglądu blizn są również bardzo ograniczone. Część blizn ma charakter blizn przerostowych. Po wykonaniu zabiegu operacyjnego nie ma gwarancji, że blizny ponownie nie ulegną przerostowi tzn. staną się grube, wypukłe, twarde, zaczerwienione. Zabiegi korekcyjne zniekształceń pourazowych wykonywane są w oddziałach chirurgii plastycznej nieodpłatnie w ramach umowy z NFZ.

/dowód: opinia biegłego chirurga plastycznego k.394-399/

W wyniku wypadku powód doznał złamania kości nosa i przegrody nosa z powstaniem w ich następstwie lewostronnych zrostów jamy nosa i niedrożności lewostronnej oraz zaburzenia węchu. Powoduje to trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 20% z poz. 20C. Powód wymagał opieki osób trzecich w trakcie leczenia szpitalnego w ramach NFZ, poza tym takiej opieki oraz stosowania specjalnej diety z przyczyn laryngologicznych nie wymagał i nie wymaga. Stopień cierpień fizycznych związany z urazem głowy był znaczny przez około 1 miesiąc, następnie stopniowo ustępujący. Stopień cierpień fizycznych związanych z leczeniem operacyjnym przegrody nosa był umiarkowany i trwał około 2 tygodnie. Rokowania na przyszłość są dobre. U powoda istnieje możliwość wykonania operacji plastycznej korekcji drożności nosa.

/dowód: opinia biegłego laryngologa k.428-429/

U powoda występują zaburzenia obrazu własnej osoby, które sytuacyjnie mogą obniżać efektywność wykorzystywania posiadanego potencjału umysłowego. Ponadto występują cechy zachowań charakterystyczne dla osobowości typowej dla wieku z nawarstwionymi zaburzeniami emocjonalnymi. Zakres zamian w sferze emocjonalnej powoda wywołał względnie nieodwracalne zmiany w sferze jego psychiki, a szczególnie wyobrażeń o sobie (tzw. obrazu własnej osoby, co ma bezpośredni związek z samooceną), skuteczności życiowej (poczucie niewydolności ruchowej) oraz wartości i celów życiowych. Z psychologicznego punktu widzenia u powoda zostały naruszone przede wszystkim: poczucie bezpieczeństwa osobistego (także w kategoriach realizacji planów życiowych), obraz własnej osoby, spójność świata wewnętrznego, nastawienie prognostyczne na realizację ról i celów życiowych przypisanych do wieku, co prowadzi i będzie prowadziło do sytuacyjnego generowania poczucia krzywdy oraz lęku przed przyszłością. Powód podejmuje próby prezentowania siebie jako osoby „dzielnej”, co jednak ma charakter wyłącznie fasadowy. Faktycznie jednak w wymiarze wewnętrznym powód ma i będzie miał stały dyskomfort życiowy, zawężenie życiowej perspektywy planistycznej, poczucie mniejszej wartości, poczucie odmienności, brak poczucia bezpieczeństwa, nieumiejętność poradzenia sobie z emocjonalnymi skutkami sytuacji i jej następstw. Z uwagi na przewlekłe zaburzenia emocjonalne powód kwalifikuje się do kontynuowania opieki psychologicznej. Występujące u powoda zaburzenia w sferze obrazu własnej osoby oraz samooceny i w konsekwencji procesów przystosowawczych mają bezpośredni związek przyczynowo - skutkowy z wypadkiem komunikacyjnym, jakiemu on uległ w listopadzie 2013 r. W wyniku doświadczenia urazów (fizycznego i psychicznego) i ich następstw w psychice powoda powstały i utrzymują się zaburzenia rzutujące na jego funkcjonowanie psychospołeczne. Zakres zmian w sferze emocjonalnej i osobowościowej na skutek przeżycia wypadku spowodował nieodwracalne zmiany w jego strukturze. Zakres negatywnych zmian w sferze psychospołecznej powoda ma swoje niekorzystne konsekwencje życiowe w postaci zaburzenia procesu formowania się identyfikacji psychospołecznej, m.in. pod postacią świadomości zniekształceń ciała wynikających z następstw wypadku, poczucia odmienności, lęku przed odrzuceniem społecznym, lęku o przyszłość, mniejszej wydolności fizycznej. W istotny sposób ograniczyło to możliwość naturalnego rozwoju psychospołecznego przebiegającego w sposób naturalny w wyniku powolnego, ewolucyjnego wchodzenia w kolejne role życiowe. Powód jest młodym człowiekiem, dopiero wchodzącym w realizacje ról społecznych i celów życiowych. Aktualnie doświadczany lęk oraz dyskomfort emocjonalny stanowią - w sensie psychologicznym ewidentną długofalową szkodę psychiczną w następstwie wypadku.

/dowód: opinia biegłego psychologa k.461-464/

Po przewiezieniu do szpitala u powoda wystąpiły ilościowe zaburzenia świadomości (śpiączka), a następnie po zmniejszeniu sedacji farmakologicznej, utrzymywały się jakościowe, falujące zaburzenia świadomości pod postacią epizodów majaczeniowych (pobudzenie, dezorientacja, doznania omamowe). Zaburzenia świadomości u powoda utrzymywały się do 24 listopada 2013 r. Po okresie zaburzeń świadomości powód stopniowo odzyskał kontakt z rzeczywistością, od otoczenia pozyskał informacje, co się z nim stało (okres okołourazowy objęty jest luką pamięciową). Dotarły do niego również informacje o pourazowych zmianach jego ciała ( oszpecenia twarzy, niesprawność fizyczna). Wskutek doświadczeń związanych z następstwami wypadku wystąpiły u niego zaburzenia adaptacyjne- zespół stresu pourazowego. Klinicznymi objawami w/w zaburzenia są: obniżenie nastroju, zaburzenia snu, koszmary senne, unikanie podróżowania, zaburzenia koncentracji, bóle głowy, stany niepokoju, unikanie/ograniczanie kontaktów społecznych, koncentracja na wyglądzie zewnętrznym, poczucie bycia oszpeconym. Zaburzenia świadomości u powoda zgodnie z dokumentacją występowały przez dwa tygodnie podczas hospitalizacji, ustąpiły wskutek leczenia zaburzeń je wywołujących (wskutek stopniowej stabilizacji stanu somatycznego). Okres leczenia zaburzeń adaptacyjnych u powoda obejmuje okres od 04.04.2014 r. do 20.10.2015 r., po czym powód przerwał leczenie. Koszt leczenia farmakologicznego wyniósł: A. 50 mg około 14 zł/miesiąc plus B. 1,2 około 46 zł/miesiąc, czyli łącznie 60 zł/miesiąc, co daje 600 zł przez 10 miesięcy terapii. Powód powinien kontynuować leczenie psychiatryczne i psychologiczne. P. są dostępne w ramach poradni świadczących usługi na podstawie umów z NFZ ( nieodpłatnie), koszt ewentualnej farmakoterapii byłby zbliżony do prowadzonej dotychczas. Na skutek wypadku z dnia 09.11.2013 doszło do istotnego pogorszenia stanu zdrowia powoda. Powód doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu pod postacią utrwalonej nerwicy (zaburzeń adaptacyjnych - zaburzenie stresowe pourazowe) w wysokości 9% z poz. 10a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Następstwem wypadku są utrudnienia w funkcjonowaniu społecznym powoda (ograniczenie kontaktów społecznych, odczuwanie dyskomfortu podczas poznawania nowych osób, także w sytuacjach związanych z koniecznością odsłaniania ciała, np. podczas aktywności sportowej). Powód wymagał całodobowej opieki i pielęgnacji podczas hospitalizacj i bezpośrednio po wypadku (w tym okresie był niezdolny do samodzielnej egzystencji). Po wypisie ze szpitala ze względu na stan psychiczny wymagał pomocy i wsparcia emocjonalnego ze strony innych osób. Ze względu na utrzymujące się zaburzenia adaptacyjne nadal wymaga wsparcia psychicznego ze strony ważnych dla niego emocjonalnie osób. Stopień cierpień psychicznych powoda był bardzo znaczny przez okres pierwszych dwóch tygodni po wypadku (ze względu na obecność zaburzeń świadomości całkowicie pozbawiających powoda możliwości realnego kontaktu z rzeczywistością oraz przeżywanie lęku i pobudzenia wtórnego do stanów majaczenia, np. doświadczanych omamów). Następnie stopień cierpień psychicznych powoda był znaczny, powodujący dezadaptację zmuszającą go do korzystania z porad specjalistycznych psychiatry i psychologa, stosowania także farmakoterapii. Od jesieni 2015 doszło do częściowej poprawy stanu psychicznego powoda. Powód podjął studia, zaczął funkcjonować w nowym środowisku, zaprzestał leczenia. Aktualnie stopień cierpień psychicznych powoda jest umiarkowany/ łagodny. Rokowania na przyszłość dla powoda są niepewne ze względu na utrzymywanie się zaburzeń adaptacyjnych, poczucie straty związanej z następstwami wypadku, poczucie oszpecenia i niepełnowartościowości w kontaktach społecznych oraz konieczność konfrontacji z okresem w życiu, w którym rozwojowo typowe jest tworzenie relacji partnerskich/małżeńskich, wchodzenie na rynek pracy itp. Jednocześnie przy kontynuacji terapii oraz odpowiednim wsparciu ze strony środowiska możliwe jest stopniowe wycofywanie się zaburzeń adaptacyjnych. Nie zostały bowiem wyczerpane wszystkie możliwości terapeutyczne.

/dowód: opinia biegłego psychiatry k.490-496, uzupełniająca opinia biegłego psychiatry k.547/

Przebyty uraz głowy ze wstrząśnienie mózgu nie spowodował trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu powoda. Po przebytym wypadku nie wymagał i nie wymaga obecnie leczenia neurologicznego. Zgłaszane obecnie bóle głowy (głównie w obrębie twarzoczaszki) są następstwem licznych złamania w obrębie twarzoczaszki. Powód nie doznał trwałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie neurologii w oparciu o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznych z 18.12.2002 r. Z przyczyn neurologicznych nie ma przeciwwskazań do uprawiania sportów i innych form aktywnej rekreacji. Z przyczyn neurologicznych, po zakończeniu leczenia szpitalnego, powód nie wymagał i nie wymaga obecnie opieki i pomocy osób trzecich. Sam uraz głowy ze wstrząśniemy mózgu powodował cierpienia fizyczne średniego stopnia (4/10 w skali (...)) przez okres do 2 tygodni (w większości pokryte śpiączką farmakologiczną) i mniejszego stopnia (2/10 w skali (...)) w ciągu kolejnych 4 tygodni, malejące w miarę upływu czasu. W zakresie neurologii nie należy spodziewać się innych późnych następstw przebytego urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu.

/dowód: opinia biegłego neurologa k.567-569/

Stwierdzona kamica pęcherzyka żółciowego u powoda w marcu 2014 roku nie ma związku z przebytym urazem 2013 roku w listopadzie. Kamica pęcherzyka żółciowego do marca 2014 roku była kamicą niemą, bezobjawową. Dopiero błąd dietetyczny spowodował atak kolki żółciowej i pojawianie objawów kamicy pęcherzyka żółciowego. Powód w związku z doznanym urazem głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz stłuczeniem płuc doznał uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 15% w tym 5% z poz. 10a oraz 10% z poz. 61a. Uszczerbek z poz. 10a zawiera się w uszczerbku orzeczonym przez biegłego psychiatrę. Samo stłuczenie płuca determinuje przyznanie uszczerbku z pkt 61a. Stłuczenie płuca prowadzi do niewydolności oddechowej i wymaga leczenia respiratorem i tak było w przypadku powoda. Uraz ten był wyleczony w momencie wypisu ze szpitala. Aktualnie istnieją u powoda dolegliwości w postaci kaszlu napadowego, neuralgii klatki piersiowej, kłucia w klatce piersiowej. Uraz płuca był urazem zgnieceniowym. Doszło do zgniecenia fragmentu płuca i uszkodzenia płuca, co stwierdzono w badaniu CT klatki piersiowej jako ogniska stłuczenia –zagęszczenia struktury miąższu płuca. Powód wymagał opieki osób trzecich przez cały czas pobytu w szpitalu w listopadzie i w grudniu 2013 roku. W okresie pobytu w szpitalu powód wymagał odpowiedniego żywienia hyperalimentacyjnego do przewodu pokarmowego i pozajelitowego, a w okresie pozaszpitalnym diety bogatobiałkowej i bogatowitaminizowanej. Cierpienia fizyczne były największe w okresie od wypadku do upływu tygodnia po operacji złamanego uda lewego. Po dokonanych operacjach w pierwszych dobach dolegliwości bólowe są intensywne i w skali zmniejszają się codziennie w przypadku prawidłowego gojenia.

/dowód: opinia biegłego chirurga k.606-607, uzupełniająca opinia biegłego chirurga k.627, k.652-652v/

Stawka za świadczenia opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze udzielane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w R. od dnia 1 kwietnia 2013 r. wynosiła 14,20 zł za 1 roboczogodzinę.

/dowód: zarządzenie Prezydenta Miasta R. nr (...) k.638/

Sprawca wypadku komunikacyjnego był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

/bezsporne/

W dniu 26 listopada 2013 r. powód zgłosił pozwanemu szkodę. Decyzją z dnia 11 lutego 2014 r. pozwany uznał roszczenie powoda co do zasady oraz przyznał mu kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Następnie decyzją z dnia 11 czerwca 2014 r. pozwany przyznał powodowi dodatkowo kwotę 14.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

/dowód: decyzja ubezpieczyciela z dnia. 11.02.2014r. k.39, decyzja ubezpieczyciela z dnia 11.06.2014r. k.42/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest w przeważającej części zasadne.

Powód po rozszerzeniu powództwa domagał się zasądzenia od pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 189.000 zł oraz odszkodowania w kwocie 25.000 zł.

Bezsporne w niniejszej sprawie było zaistnienie wypadku komunikacyjnego w dniu 9 listopada 2013 r., jak również odpowiedzialność gwarancyjna strony pozwanej za jego skutki. Pozwany nie kwestionował również, że powód w wyniku wypadku doznał obrażeń ciała oraz rozstroju zdrowia. Sporna była natomiast wysokość bądź zasadność poszczególnych roszczeń odszkodowawczych powoda.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego za poniesioną przez powoda szkodę w wyniku wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 kc. Zgodnie z tym przepisem zakład ubezpieczeń przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy czym zakład ubezpieczeń odpowiada z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę na osobie wyrządzoną przez kierowcę pojazdu jego posiadaczowi (tak np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2007 r., III CZP 146/06, OSNC 2007 nr 11, poz. 161, str. 20).

Zobowiązanie do zapłaty odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma więc ze swej istoty charakter akcesoryjny. Zatem tylko wtedy, gdy ubezpieczony stanie się zgodnie z przepisami prawa cywilnego odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, dochodzi do powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec tej osoby z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Strona pozwana nie kwestionowała odpowiedzialności M. M., kierującego samochodem dostawczym marki F. (...) o nr rejestracyjnym (...), za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 9 listopada 2013 r.

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia przez powoda jest art. 445 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Celem zadośćuczynienia jest zrekompensowanie osobie poszkodowanego krzywdy doznanej wskutek cierpień fizycznych (bólu i innych dolegliwości) oraz cierpień psychicznych (ujemnych uczuć przeżywanych w związku z doznanymi cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane zostały kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma przede wszystkim mieć walor kompensacyjny, a więc jego wysokość nie może być symboliczna, lecz musi mieć jakąś wartość ekonomicznie odczuwalną. Przy uwzględnieniu rozmiaru krzywdy musi wysokość zadośćuczynienia być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, Lex nr 52766). Zadośćuczynienie ponadto powinno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77).

Sąd, oceniając krzywdę, bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 909/00).

Ustalając uszczerbek na zdrowiu powoda Sąd oparł się na dowodach z opinii biegłych sądowych w dziedzinie medycyny. Sąd podziela wnioski z opinii biegłych wydanych w niniejszym postępowaniu. Opinie te są pełne, jasne i logiczne oraz po uzupełnieniu nie zostały skutecznie zakwestionowane przez strony. Sąd dopuścił co prawda na wniosek pozwanego dowód z opinii innego biegłego ortopedy – J. M., jednakże wnioski jego opinii pokrywają się z wnioskami biegłego ortopedy R. E., w szczególności w zakresie wysokości doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu. W związku z tym Sąd poczynił ustalenia na podstawie obu tych opinii. Biegli ustalili wysokość uszczerbku w zakresie swojej dziedziny w oparciu o załącznik rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. I tak trwały uszczerbek powoda w zakresie chirurgii szczękowej wynosi 8%, ortopedii – 6%, chirurgii plastycznej - 13%, laryngologii – 20%, psychiatrii – 9% oraz chirurgii ogólnej – 15%. Przy czym uszczerbek z zakresu chirurgii z pkt 10a w wysokości 5% zawiera się w uszczerbku z zakresu psychiatrii obejmującym ten sam punkt, a uszczerbek z zakresu chirurgii szczękowej z pkt 19a w wysokości 3 %, jest tożsamy z uszczerbkiem z zakresu chirurgii plastycznej w obrębie twarzoczaszki, obejmującym ten sam punkt. Powyższe uszczerbki na zdrowiu powoda nie podlegają sumowaniu, a w konsekwencji łączny uszczerbek na zdrowiu powoda w następstwie wypadku wynosi 63 %.

Wysokość stwierdzonego w sprawie u poszkodowanego uszczerbku jest okolicznością istotną, która zawsze jest brana pod uwagę przy ocenie wysokości zgłoszonego żądania o zadośćuczynienie, jednakże nigdy nie jest czynnikiem determinującym tę wysokość.

W niniejszej sprawie przy ocenie wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze wszystkie okoliczności sprawy, mające wpływ na jego wysokość, a więc nie tylko procentowy rozmiar uszkodzeń ciała, ale również wiek poszkodowanego, nasilenie i długotrwałość cierpień oraz następstwa zdarzenia w sferze życiowej.

Sąd uwzględnił w szczególności młody wiek powoda, długotrwałość leczenia i rehabilitacji, związany z tym dyskomfort fizyczny wywołany dolegliwościami bólowym oraz psychiczny na skutek izolacji od najbliższych i naturalnego środowiska rozwojowego (szkoły, rówieśników), uzależnienia od pomocy i opieki innych osób, braku możliwości uprawiania sportów, a ponadto cierpienia psychiczne towarzyszące zaburzeniom adaptacyjnym wywołanym wypadkiem takim jak: obniżenie nastroju, zaburzenia snu, koszmary senne, zaburzenia koncentracji, stany niepokoju, poczucie bycia oszpeconym, zaburzenia w sferze obrazu własnej osoby oraz samooceny. Przy czym jak wynika z poczynionych ustaleń leczenie skutków urazów doznanych przez powoda w wypadku nadal nie jest zakończone.

Istotne znacznie mają również trwałe skutki wypadku w postaci: okresowych bólów w okolicy złamań, rozległych wielomiejscowych blizn pourazowych i pooperacyjnych skutkujących znacznym oszpeceniem powoda, asymetrii twarzy spowodowanej zapadnięciem się okolicy podoczodołowej po stronie prawej, nieprawidłowego zgryzu utrudniającego gryzienie pokarmów, skrzywienia przegrody nosa, lewostronnego zrostu jamy nosa z niedrożnością nosa lewostronną oraz zaburzeniami węchu.

Jak wynika z poczynionych ustaleń w wyniku doświadczenia urazów (fizycznego i psychicznego) i ich następstw w psychice powoda powstały i utrzymują się zaburzenia rzutujące na jego funkcjonowanie psychospołeczne, a polegające na poczuciu mniejszej wartości i odmienności, lęku przed odrzuceniem społecznym. Ich następstwem jest stały dyskomfort życiowy, ograniczenie kontaktów społecznych, zawężenie życiowej perspektywy planistycznej, nieumiejętność radzenia sobie z emocjonalnymi skutkami sytuacji i ich następstw.

Pozwany likwidując szkodę zgłoszoną przez powoda, wypłacił mu tytułem zadośćuczynienia kwotę 24 000 zł. W świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie uznać należy, że kwota ta jest zbyt niska i nieadekwatna do doznanych przez powoda uszkodzeń ciała, zakresu cierpień fizycznych i psychicznych

Sąd uznał, że kwota żądana przez powoda wysokości 189 000 zł wraz z kwotą już wypłaconą przez pozwanego na etapie likwidacji szkody, co łącznie stanowi 213 000 zł, będzie odpowiednią sumą tytułem zadośćuczynienia należnego powodowi. Zadośćuczynienie w tej wysokości w ocenie Sądu nie będzie wygórowane, a jednocześnie jest świadczeniem na tyle wymiernym ekonomicznie, aby zrekompensować powodowi krzywdę.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda dalszą kwotę 189 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Niezwłoczne spełnienie świadczenia oznacza jego spełnienie bez nieuzasadnionej zwłoki (w normalnym toku rzeczy).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity z dnia 8 lutego 2013 r. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 ze zm.). zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania (art. 14 ust. 2).

Jak przyjęto jednak w orzecznictwie ubezpieczyciel nie pozostaje jednak w opóźnieniu co do kwot nie objętych "jego decyzją", jeżeli poszkodowany po jej otrzymaniu lub wcześniej nie określił kwotowo swego roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 lipca 1999 r., III CKN 315/98 OSNC 2000/2/31/52).

Sąd Okręgowy podziela również stanowisko orzecznictwa, że zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia po sprecyzowaniu przez wierzyciela co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty, przekształca się w zobowiązanie terminowe. Nie ma przy tym znaczenia, iż przyznanie zadośćuczynienia jest fakultatywne i zależy od uznania sądu oraz poczynionej przez niego oceny konkretnych okoliczności danej sytuacji, poszkodowany bowiem może skierować roszczenie o zadośćuczynienie bezpośrednio do osoby ponoszącej odpowiedzialność deliktową wynikającą ze skutków wypadku komunikacyjnego, a pewna swoboda sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu nie zakłada dowolności, wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma bowiem charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (por. wyrok SN z 28 czerwca 2005 r., I CK 7/05, LEX nr 153254, wyrok SN z 14 kwietnia 1997 r., II CKN 110/97, LEX nr 550931, wyrok SN z 22 lutego 2007 r., I CSK 433/06, LEX nr 274209, wyrok SN z 6 lipca 1999 r., III CKN 315/98 OSNC 2000/2/31/52, wyrok SN z 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10, OSNP 2012/5-6/66, wyrok SN z dnia 18 lutego 2011 r., ICSK 243/10, LEX nr 848109, wyrok SA we Wrocławiu z 12 grudnia 2012 r., I ACa 1280/12, LEX nr 1312128, wyrok SA w Gdańsku z 15 maja 2013 r., I ACa 179/13, (...) SA w G.). Pogląd o waloryzacyjnym charakterze odsetek mógł mieć uzasadnienie co najwyżej w sytuacji, gdy następował istotny spadek wartości pieniądza, a stopa odsetek była znacząco wyższa niż stopa inflacji. W ustabilizowanej sytuacji ekonomicznej tego rodzaju argumentacja nie ma dostatecznego wsparcia jurydycznego i prowadzi do tego, że interes dłużnika przemawiał będzie za niewypłacaniem wierzycielowi jakichkolwiek świadczeń, nawet bezspornych, przed lub w toku procesu i za maksymalnym przewlekaniem procesu, aby jak najdłużej korzystać z pieniędzy wierzyciela bez jakiegokolwiek wynagrodzenia (por. Jan Sztombka „Wyrokowanie o odsetkach” Przegląd Sądowy nr 2 z 2001r., wyrok SN z 25 marca 2009r. sygn. akt V CSK 370/08, wyrok SN z 18 lutego 2010 r. II CSK 439/09, Lex 602683, wyrok SA w Łodzi z 17 października 2013 r., I ACa 535/13, Portal Orzeczeń SA w Łodzi, wyrok SA w Łodzi z 6 grudnia 2013 r., I ACa 736/13, Portal Orzeczeń SA w Łodzi, wyrok SA w Łodzi z 18 grudnia 2013 r., I ACa 819/13, Portal Orzeczeń SA w Łodzi, wyrok SA w Łodzi z 28 stycznia 2014 r., I ACa 947/13, Portal Orzeczeń SA w Łodzi).

Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika, aby powód wzywał pozwanego do wypłacenia kwoty zadośćuczynienia w wysokości zasądzonej już na etapie likwidacji szkody. W związku z pozwany został wezwany do zapłaty części zadośćuczynienia w kwocie 100 000 zł dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, a pozostałej jego części w wysokości 89 000 zł z chwilą doręczenia pisma rozszerzającego powództwo. w zakresie dalszej kwoty 89.000 zł, jednakże okres wymagalności roszczenia należało zmodyfikować o dodatkowe terminy na zajęcie przez ubezpieczyciela stanowiska co do sprecyzowanego żądania zapłaty zadośćuczynienia. Ponieważ pozwany przeprowadził postępowanie służące likwidacji szkody przed wniesieniem pozwu, a przed rozszerzeniem żądania pozwu zostało już przeprowadzone postępowanie dowodowe w zakresie wysokości szkody, Sąd uznał za odpowiedni termin wynoszący 14 dni na zajęcie przez pozwanego stanowiska co do kwoty zadośćuczynienia sprecyzowanej w pozwie oraz termin wynoszący 7 dni na zajecie stanowiska co do kwoty zadośćuczynienia sprecyzowanej w piśmie zawierającym rozszerzenie żądania pozwu. Dopiero po upływie tych terminów powstał stan opóźnienia w zapłacie zasądzonego zadośćuczynienia. Odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 12 lutego 2015 r., natomiast odpis pisma rozszerzającego żądanie pozwu doręczono pozwanemu w dniu 22 listopada 2017 r. W związku z tym powodowi przysługują odsetki za opóźnienie w zapłacie części zadośćuczynienia w kwocie 100 000 zł od dnia 27 lutego 2015 r., natomiast w zapłacie pozostałej jego części w kwocie 89 000 zł od dnia 30 listopada 2017 r.

W pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek za opóźnienie od kwoty zadośćuczynienia było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Stosownie do treści art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego obowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia).

Judykatura ukształtowana na gruncie art. 444 § 1 k.c. uznaje za dopuszczalną szeroką wykładnię pojęcia wydatków związanych z leczeniem skutków uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 czerwca 1975 r. sygn. akt V PRN 2/75, opubl. OSNCP 1976 r., Nr 4, poz. 70, wyrok z 26 czerwca 1969 r., sygn. akt II PR 217/69, opubl. OSNCP 1970, nr 3, poz. 50). Za pozostające w związku z leczeniem skutków uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia uznaje się w szczególności koszty odwiedzin poszkodowanego przez osoby bliskie podczas jego pobytu w szpitalu, w szczególności koszty wizyty rodziców, gdy poszkodowanym jest dziecko (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1971 r., II CR 427/71, OSPiKA 1972, Nr 6, poz. 108, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 26 listopada 1991 r., III APR 75/91, OSA 1992, Nr 6, poz. 38). Odwiedziny bliskich w szpitalu są naturalną reakcją rodziny, zgodną z zasadami współżycia społecznego i przyjętą w naszej kulturze. Naturalne jest bowiem, że osoby bliskie poszkodowanemu będą chciały czuwać nad nim. Poszkodowany nie powinien być pozbawiony możliwości kontaktu z bliskimi z powodu niemożności poniesienia przez nich kosztów dojazdu do szpitala. Stąd za dopuszczalne uznaje się w doktrynie kwalifikowanie kosztów odwiedzin jako szkody bezpośrednio poszkodowanego (por. P. Sobolewski (w:) Kodeks cywilny. Komentarz pod red. Konrada Osajdy, Wydawnictwo C.H.Beck 2014, art. 444, Nb 22 -24, Legalis). W wyroku z 14.5.1997 r. ( II UKN 113/97, OSP 1998, Nr 6, poz. 121) Sąd Najwyższy uznał, że spowodowane w wyniku wypadku schorzenia narządu ruchu uzasadniają uznanie kosztów pojazdu za szkodę, nawet jeśli uszkodzenia ciała, jakich doznał poszkodowany, nie wymagają bezwzględnie przemieszczania się za pomocą samochodu.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od strony pozwanej odszkodowania obejmującego zwrot kosztów leczenia, opieki i dojazdów w łącznej wysokości 25.000 zł.

Zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu określoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia fakt spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Ponieważ strona pozwana nie przyznała twierdzeń pozwu dotyczących poniesionych wydatków na leczenie i rehabilitację oraz zwiększonych potrzeb na przyszłość, rzeczą powoda reprezentowanego przez zawodowego pełnomocnika, było udowodnienie swoich twierdzeń.

Jak wynika z poczynionych ustaleń powód na skutek wypadku doznał licznych obrażeń ciała, wymagających leczenia oraz rehabilitacji. Powód przedstawił faktury bądź rachunki potwierdzające, iż po dacie wypadku ponosił wydatki na zakup leków, środków higienicznych i kosmetycznych, na koszty usług stomatologicznych, na koszty skserowania dokumentacji medycznej, a ponadto na koszty noclegów osób bliskich powoda i opłaty za parking w celu odwiedzin powoda w szpitalach. Ponadto powód wykazał, że podczas pobytów w szpitalach był odwiedziny przez bliskich, którzy ponosili w związku z tym koszty dojazdu, a ponadto rodzice powoda ponosili koszty dowiezienia powoda samochodem osobowym do palcówek medycznych w celu leczenia i rehabilitacji oraz do szkoły w okresie gdy powód miał ograniczoną sprawność lokomocyjną. Dodatkowo ze sporządzonych w sprawie opinii biegłych wynikają koszty niezbędnej farmakoterapii zalecanej powodowi, jak również koszty zakupu kul łokciowych.

W zakresie wydatków na zakup środków higienicznych i kosmetycznych, Sąd pominął wydatki w wysokości 16,96 zł na zakup szamponu, żelu pod prysznic i dezodorantu, wskazanych w fakturze z karty 23 akt sprawy, albowiem tego rodzaju wydatki byłyby ponoszone niezależnie od zdarzenia szkodzącego. W konsekwencji powodowi przysługuje odszkodowanie odpowiadające udokumentowanym wydatkom w łącznej wysokości 4 311,31 zł (1 498 zł + 2 040 zł + 472,10 zł + 21 zł + 280,21 zł).

Powód w piśmie procesowym znajdującym się na kartach 660 -663 przedstawił kalkulację kosztów dojazdu z uwzględnieniem ilości przejazdów wynikającej z dokumentacji leczenia oraz odległości między miejscem zamieszkania powoda, a poszczególnymi placówkami medycznymi. Strona pozwana nie kwestionowała poprawności przedstawionego wyliczenia. W związku z tym przyjął je za podstawę ustalenia odszkodowania z jedyną zmianą dotyczącą liczby przejazdów ojca powoda w celu odwiedzin go w szpitalu w O. w okresie od 22 listopada 2013 r. do 1 grudnia 2013 r. Jak wynika z poczynionych ustaleń, w tym okresie, ojciec odwiedzał powoda w szpitalu co drugi dzień, a nie codziennie, jak przyjęto w kalkulacji. W związku z tym w okresie od 10 listopada 2013 r. do 1 grudnia 2013 r. ojciec odwiedzał powoda szesnaście razy, a nie dwadzieścia jeden razy. W konsekwencji liczba przejechanych kilometrów w celu odwiedzin powoda w szpitalu w powyższym okresie wynosi 5 980 km (260 km x 23 = 5 980 km), zamiast 7 280 km, a łączna liczba przejechanych kilometrów wynosi 12 846, zamiast 14 146 km. Stosując pomocniczo stawkę obowiązującą przy obliczaniu należności za podróże służbowe samochodem osobowym niebędącym własnością pracodawcy w wysokości 0,8356 zł/km, jako uwzględniającą zarówno koszty paliwa, jak i niezbędnej amortyzacji pojazdu, koszty odbywania podróży przez bliskich powoda i powoda w związku z urazami doznanymi w wypadku należy ustalić na kwotę 10 736,69 zł (12 846 km x 0,8358 zł/km). Dodatkowo uwzględnieniu podlega kwota 100 zł z tytułu wydatków na przejazdy autobusem na trasie R. –O. poniesionych przez ciotkę powoda M. P. (2).

Wskazać również należy, że jak wynika z ustaleń poczynionych na podstawie dowodów z opinii biegłych, leczenie doznanych urazów wymagało zakupu dwóch kul łokciowych za kwotę około 20 zł, z uwzględnieniem częściowej refundacji takiego wydatku, zakupu leków do profilaktyki przeciwzakrzepowej w wysokości około 25 zł przez 1 miesiąc oraz leków przeciwbólowych i osłonowych w wysokości około 150 zł. Ponadto stosowanie farmakoterapii zalecanej powodowi w okresie leczenia zaburzeń adaptacyjnych wymagało wydatków w wysokości około 60 zł miesięcznie i 600 zł przez 10 miesięcy terapii. Ponieważ jednak koszt zakupu leku przeciwzakrzepowego C. został uwzględniony na podstawie przedłożonej faktury VAT z karty 31 akt sprawy, poniesiona szkoda ustalona na podstawie art. 322 k.p.c. wynosi 770 zł (20 zł + 150 zł + 600 zł).

Łącznie należne powodowi odszkodowanie wynosi 16 038 zł.

Powyższe koszty w sposób oczywisty pozostają w związku z szeroko rozumianym leczeniem skutków uszkodzeń ciała powoda w wyniku czynu niedozwolonego, a ciężar udowodnienia twierdzenia przeciwnego spoczywał na stronie pozwanej. Strona pozwana jednak nawet nie podjęła próby wykazania takich okoliczności.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie kwoty odszkodowania Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Żądanie w tym zakresie zostało również sprecyzowane przez powoda dopiero w pozwie. Przy czym część uwzględnionych wydatków w kwocie 1 641,15 zł została poniesiona już po wniesieniu pozwu i sprecyzowana w piśmie procesowym z dnia 20 grudnia 2017 r., doręczonym stronie pozwanej w dniu 28 grudnia 2017 r. Kwota ta obejmuje wydatek w wysokości 120 zł za nocleg matki powoda w O. w dniach 4- 7 lipca 2016 r., dwóch przejazdów powoda do szpitala w O. w związku z zabiegiem usunięcia gwoździa śródszpikowego z kości udowej lewej (2 x 260 km x 0,8358 zł/km) oraz pięciu przejazdów powoda do Przychodni (...) w O. po zabiegu usunięcia gwoździa śródszpikowego (5 x 260 km x 0,8358 zł/km). Także i w tym przypadku okres wymagalności roszczenia należało zmodyfikować o dodatkowe terminy na zajęcie przez ubezpieczyciela stanowiska co do sprecyzowanego żądania zapłaty odszkodowania bądź wykazania kosztów poniesionych po dacie wniesienia pozwu, wynoszące 14 dni na zajęcie przez pozwanego stanowiska co do kwoty odszkodowania sprecyzowanej w pozwie oraz 7 dni na zajecie stanowiska co do kwoty wydatków powstałych po wniesieniu pozwu. Dopiero po upływie tych terminów powstał stan opóźnienia w zapłacie zasądzonego odszkodowania. Powodowi przysługują więc odsetki za opóźnienie w zapłacie części odszkodowania w kwocie 14 396,85 zł od dnia 27 lutego 2015 r., natomiast w zapłacie pozostałej jego części w kwocie 1 641,15 zł od dnia 5 stycznia 2018 r.

W pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odszkodowania oraz odsetek za opóźnienie w jego zapłacie podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Stosownie do treści art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia odpowiedniej renty.

Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi natomiast szkodę przyszłą, wyrażając się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywania. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11). Prawo poszkodowanego w wypadku przy pracy do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na korzystaniu z opieki osoby trzeciej, nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Okoliczność zaś, że opiekę nad poszkodowanym sprawowali jego domownicy, nie pozbawia go prawa żądania zwiększonej z tego tytułu renty uzupełniającej opartej na art. 161 k.z. (obecnie art. 444 § 2 k.c. –por. wyrok SN z 4 marca 1969 r. I PR 28/69, OSNCP 1969, nr 12, poz. 229).

Powód wykazał, że na skutek czynu niedozwolonego zwiększyły się jego potrzeby w związku z koniecznością korzystania z opieki osoby trzeciej. Niezbędną opiekę świadczyli powodowi krewni, nie pobierając z tego tytułu wynagrodzenia. Z poczynionych ustaleń wynika, że pomoc i opieka osób trzecich były powodowi niezbędne przez okres półtora miesiąca w wymiarze po 4 godziny dziennie, a przez kolejne półtora miesiąca w wymiarze po 2 godziny dziennie, co łącznie stanowi 270 godzin niezbędnej opieki (180 + 90 = 270). Powód wnosił o przyjęcie za podstawę ustalenia odszkodowania stawki opieki w wysokości 14,20 zł za godzinę, odpowiadającej stawce za świadczenie usług opiekuńczych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w R.. Biorąc pod uwagę zakres opieki jakiej wymagał powód, stawka ta nie jest wygórowana, a nadto zgodna z utrwaloną praktyką orzeczniczą. Koszty zaspokojenia zwiększonych potrzeb powoda w zakresie opieki należało zatem ustalić na kwotę 3 834 zł, co wynika następującego wyliczenia: 270 godz. x 14,20 zł/godz. = 3 834 zł.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie zasądzonej renty Sąd orzekł na postawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Wezwanie do spełnienia tego świadczenia zostało sprecyzowane po raz pierwszy w pozwie. Uwzględniając zatem termin niezbędny do zajęcia stanowiska przez pozwanego wynoszący 14 dni, roszczenie stało się wymagalne w dniu 26 lutego 2015 r., a od dnia następnego powodowi przysługują odsetki za opóźnienie.

Żądanie zasądzenia odsetek za opóźnienie za okres poprzedzający 27 luty 2015 r. Sąd oddalił jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 2 k.p.c. i art. 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powód uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania wynoszącej 2,40 %, co uzasadniało włożenie na stronę pozwaną obowiązku zwrotu powodowi wszystkich kosztów procesu. Niezbędne koszty procesu poniesione przez powoda wyniosły 3 617 zł i obejmują wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym ustalone w stawce minimalnej wynoszącej 3 600 zł oraz wydatek w wysokości 17 zł na koszty uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa.

O obowiązku zwrotu przez stronę pozwaną nieuiszczonych kosztów sądowych Sąd rozstrzygnął w oparciu o treść art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 623 ze zm.) w zw. z art. 100 zdanie drugie k.p.c. i art. 98 § 1 k.p.c., albowiem pozwany przegrał proces niemal w całości. Pobrana od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwota obejmuje należną opłatę sądową od pozwu i rozszerzenia żądania pozwu w wysokości 10 070 zł (214 000 zł x 5 % = 10 700 zł) oraz zwrot wydatków na koszty opinii biegłych sądowych w dziedzinie medycyny w łącznej wysokości 3 651,49 zł.

ZARZĄDZENIE

doręczyć pełnomocnikowi pozwanego odpis wyroku z dnia 26 stycznia 2018 r. wraz z uzasadnieniem.