Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu 11 stycznia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. (1)

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

o uchylenie uchwał

1.  uchyla uchwałę nr (...) podjętą na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników (...) Sp. z o.o. w W. dnia 27 czerwca 2012r. w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości 100.000 zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów;

2.  ustala, że powód W. W. (1) wygrał sprawę w całości i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu kosztami postępowania obciąża pozwaną (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w tym zasądza od pozwanej (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz powoda W. W. (1) koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego w wysokości jednokrotnej stawki za zastępstwo oraz wydatki poniesione tytułem kosztów opinii biegłego. Ponadto nakazuje pobrać od pozwanej (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa należności tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa tytułem wydatków na wynagrodzenie biegłego. Jednocześnie na podstawie art. 108 kpc pozostawia ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Sygn. akt XXVI GC 825/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 lipca 2012r. (data nadania) złożonym przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. powód W. W. (1) wniósł do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie o uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dnia 27 czerwca 2012r. w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów.

Powód w uzasadnieniu pozwu podniósł, że jest jednym z czterech (...) sp. z o.o. i ma (...) udziałów po (...) zł każdy, o łącznej wartości nominalnej (...) zł. Powód podkreślił, że dnia 27 czerwca 2012r. zwołane zostało zgromadzenie wspólników spółki (...) sp. z o.o., na którym podjęta została uchwała nr (...) w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów. Powód podkreślił, iż jego pełnomocnik głosował przeciwko powzięciu uchwały, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu.

Powód podkreślił również, że przed podjęciem uchwały nr (...) z dnia 27 czerwca 2012r. w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów pozwana spółka sprzedała udziały w spółce (...) sp. z o.o. pozostałym wspólnikom, tj. D. H. – (...) udziałów za (...) zł, T. S. – (...) udziałów za (...) zł, A. B. – (...)udziałów za (...) zł, co miało miejsce dnia 27 kwietnia 2011r. Zdaniem powoda cena sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. jest rażąco zaniżona i znacznie odbiega od ceny rynkowej tych udziałów. Spółka (...) sp. z o.o. w roku 2011 wykazała zysk netto w wysokości (...) zł. Zdaniem pozwanego w związku z powyższym nastąpiło nieuzasadnione wyzbycie się aktywów pozwanej spółki za nieadekwatną cenę.

Powód wskazał, że pozwana spółka posiada znaczny majątek, dysponuje kwotą (...) zł w kasie i na rachunkach bankowych, przychody ze sprzedaży w roku 2011 wyniosły (...) zł i były wyższe niż w roku 2010 prawie o (...).

Powód wskazał również, że zarząd pozwanej spółki ocenił sytuację spółki (...) sp. z o.o. co najmniej dobrze i nie widzi potrzeb dokonywania dopłat, a także ich nie przewiduje w sprawozdaniu zarządu z działalności za rok 2011.

Wobec powyższego wykonanie zaskarżonej uchwały jest w ocenie powoda w sprzeczności z dobrymi obyczajami i prowadzi jego do pokrzywdzenia (pozew k. 5-9).

Postanowieniem z dnia 06 sierpnia 2012r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, Wydział I Cywilny wydanym w sprawie o sygn. akt I C 812/12 uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie, XXVI Wydziałowi Gospodarczemu (postanowienie z 06 sierpnia 2013r. k. 35).

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa jako bezzasadnego, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwana podniosła zarzut braku legitymacji procesowej powoda z uwagi na to, że nie jest on już wspólnikiem pozwanej spółki.

Uzasadniając odpowiedź na pozew pozwana podkreśliła, że W. W. (1) był wspólnikiem (...) sp. z o.o. do dnia 11 października 2012r. i jednocześnie był zatrudniony w spółce na stanowisku dyrektora ds. realizacji inwestycji do dnia 04 maja 2011r.

Pozwana podniosła, że powód w tym okresie prowadził również konkurencyjną działalność wraz z małżonką pod nazwami (...). (...) i (...) W. W. (2).

Pozwana wskazała, iż dnia 04 maja 2011r. rozwiązana ostała umowa o pracę z powodem, z uwagi że nie pojawił się on w pracy po przeprowadzonej z nim w czerwcu 2010r. rozmowie dotyczącej jego działalności poza spółką. Pozwana podniosła, że powód starał się zbyć swoje udziały w spółce najpierw pozostałym wspólnikom, a następnie za zgodą spółki osobie trzeciej, czego jednak nie osiągnął, wobec czego próbował zmusić pozostałych wspólników do odkupienia od niego udziałów szkalując spółkę i grożąc pozostałym wspólnikom. Skutkiem takiego postępowania powoda było wezwanie powoda do zaprzestania działań na szkodę spółki oraz obawy o swoje zdrowie i zdrowie najbliższych złożenie doniesienia do Prokuratury o stosowanie gróźb karalnych pod ich adresem.

Pozwana podniosła również, że w roku 2012 pomimo trwającego kryzysu w branży budowlanej, w której działała pozwana, spółka podpisała kilka nowych umów, dzięki którym przychody pozwanej spółki w roku 2012 zwiększyły się do ponad (...) złotych, czyli prawie o (...)więcej niż w roku 2011. Pozwana zaznaczyła, że jednak na dzień 31 maja 2012r. posiadała środki na rachunku bankowym w wysokości (...) zł i stratę w wysokości (...) zł. Natomiast kwotą (...) zł, którą wskazał powód pozwana spółka dysponowała na dzień 31 grudnia 2011r, a więc 5 miesięcy wcześniej.

Pozwana podkreśliła, że z uwagi na opóźnienia ze strony inwestorów w zapłacie za wykonane roboty oraz aby zrealizować zawarte umowy i zakładany cel w postaci rozwoju spółki w roku 2012 konieczne było pozyskanie dodatkowego kapitału, wobec czego w dniu 27 czerwca 2012r. podjęto uchwałę nr (...) w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych przez nich udziałów. Powód jako jedyny ze wspólników nie uiścił na rzecz spółki dopłaty zgodnie z przedmiotową uchwałą, natomiast 11 października 2012r. zbył całość swoich udziałów na rzecz osoby trzeciej z a kwotę (...) zł, a pozwana zmuszona była w dniu 22 października 2012r. zaciągnąć kredyt w wysokości (...) zł w celu dofinansowania bieżącej działalności i uniknięcia utraty płynności.

Pozwana odnosząc się do zarzutu powoda dotyczącego zbycia udziałów w spółce (...) sp. z o.o., pozwana wskazała że spółka w roku 2010 poniosła stratę w wysokości (...) zł. Strata ta przewyższała sumę kapitałów własnych spółki, co w efekcie oznaczało brak środków na prowadzenie przez spółkę dalszej działalności. Pozostali wspólnicy zamierzali dokapitalizować spółkę tak aby mogła ona dalej działać, jednakże powód nie zgodził się na dopłaty. W listopadzie 2010r. sprzedał swoje udziały w (...) sp. z o.o., natomiast w związku z brakiem kapitału dla dalszego działania spółki wspólnicy podjęli w dniu 13 grudnia 2010r. uchwałę o likwidacji spółki. W lutym 2011r. pozwana odsprzedała udziały (...) sp. z o.o. pozostałym wspólnikom za cenę ustaloną na podstawie bilansu za rok 2010, z którego wynikało że kapitał własny spółki miał wartość ujemną i wynosił (...) zł. Wobec powyższego, zdaniem pozwanej zarzut powoda że cena sprzedaży udziałów w spółce (...) jest rażąco zaniżona i znacznie odbiega od rynkowej ceny udziałów jest chybiony, natomiast zysk wypracowany w roku 2011 był efektem inwestycji w spółkę nowych właścicieli i nowych zdarzeń handlowych w roku 2011 (odpowiedź na pozew k. 115-120).

Strony postępowania podtrzymały swoje stanowiska w dalszych pismach procesowych i na rozprawie w dniu 15 października 2014r. (pismo powoda z dnia 09 grudnia 2013r. k. 160, pismo pozwanej z dnia 13 lutego 2014r. k. 157, protokół z rozprawy z dnia 15 października 2014r. k. 357).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 30 kwietnia 1998r. T. S., W. W. (1), D. H., A. W. i M. O. zawarli umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...) sp. z o.o., której przedmiotem działalności gospodarczej było prowadzenie działalności wytwórczej, usługowej, produkcyjnej i handlowej na rynku krajowym i w obrocie zagranicznym, w zakresie projektowania i montażu instalacji klimatyzacyjnych, wentylacyjnych, chłodniczych i grzewczych, a także importu i eksportu wyrobów przemysłowych, towarów handlowych, surowców rolnych oraz usług, jak również handlu urządzeniami klimatyzacyjnymi, wentylacyjnymi, chłodniczymi i grzewczymi, maszynami, urządzeniami i środkami transportu, płodami rolnymi i produktami branży rolno-spożywczej, jak również surowcami i artykułami przemysłu włókienniczego, skórzanego, chemicznego, maszynowego, usług reklamowych, marketingowych, informatycznych i wydawniczych, usług doradczych i konsultacyjnych dla potrzeb krajowych i zagranicznych podmiotów gospodarczych (§ 7 umowy spółki).

Kapitał zakładowy spółki wynosi (...) zł i dzieli się na 840 równych i niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej (...) złotych każdy (§ 8 umowy spółki).

Udziały w kapitale zakładowym objęte zostały przez A. W. – (...), M. O. – (...), D. H. – (...), T. S. – (...), W. W. (1) – (...) (§ 9 umowy spółki).

Dnia 26 września 2007r. na Nadzwyczajnym Zgromadzenie Wspólników spółki (...) sp. z o.o. dokonano zmiany umowy spółki. Podjęta została uchwała nr (...) w przedmiocie zmiany umowy spółki.

W § 1 pkt. 1 uchwały wskazano, iż w § 9 umowy spółki udziały w kapitale zakładowym spółki objęte będą w następujący sposób: T. S. – (...) udziałów po (...) złotych każdy o łącznej wartości (...) zł, W. W. (1) – (...) udziałów po (...) złotych każdy o łącznej wartości (...) zł, D. H. – (...) udziałów po (...) złotych każdy o łącznej wartości (...) zł, A. B. – (...) udziałów po (...) złotych każdy o łącznej wartości (...) zł.

(dowód: umowa spółki (...) sp. z o.o. wraz z aneksem k.1326-1337, zeznania świadków: D. W. k. 357, D. H. k. 358, A. B. k. 1319, T. S. k. 653, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320).

W roku 2010 W. W. (1) prowadził i nadal prowadzi, działalność gospodarczą zarejestrowaną pod nazwą (...) W. W. (2). Natomiast D. W. prowadziła działalność gospodarczą pod nazwą: (...). (...), której przedmiotem była działalność reklamowa w branży klimatyzacyjnej, wentylacyjnej i ogrzewnictwa. Reklama prowadzona była poprzez portal internetowy. Reklamowane były m.in. nowości na rynku, artykuły, produkty, a także szkolenia, księgarnie.

W. W. (1) zatrudniony był również w spółce (...) sp. z o.o. do dnia 04 maja 2011r. na stanowisku dyrektora ds. realizacji inwestycji, w tym okresie był również wspólnikiem w/w spółki. Przedmiotem działalności spółki (...) sp. z o.o. była głownie sprzedaż urządzeń i ich serwis.

W. W. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) W. W. (2) współpracował z (...) sp. z o.o. świadcząc na rzecz spółki usługi transportowe, a także wykonywał dodatkowe zlecenia na prośbę pozostałych (...) sp. z o.o., w przypadku kumulacji inwestycji do wykonania przez spółkę (...) sp. z o.o., nie związanych ze świadczeniem usług transportowych, a należących do zakresu prac, które wykonać miała w ramach realizowanej (...) sp. z o.o.

Współpraca między W. W. (1), a (...) sp. z o.o. trwała około 2 lat, a skończyła się z momentem rozwiązania umowy zawartej między stronami.

W okresie letnim 2010r. (...) sp. z o.o. odbyli rozmowę, po przeprowadzeniu której W. W. (1) przebywał na zwolnieniu lekarskim prze okres ok. 8 miesięcy, a tym samym nie stawił się już do pracy w spółce (...) sp. z o.o.

(dowód: okoliczność bezsporna potwierdzona zeznaniami świadków: D. W. k. 357, D. H. k. 358, A. B. k. 1319, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320, faktury VAT k. 551-556)

Dnia 13 grudnia 2010r. uchwałą nr (...) Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. postanowiło rozwiązać spółkę (...) sp. z o.o., a prezesa w/w spółki wyznaczyć jako likwidatora spółki. Natomiast w lutym 2011r. (...) sp. z o.o. odsprzedała swoje udziały w spółce (...) sp. z o.o. swoim wspólnikom.

(dowód: uchwała nr (...) z dnia 13 grudnia 2010r. NZW spółki (...) sp. z o.o. k. 132, zeznania świadka D. H. k. 358, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320.

W. W. (1) zwracał pozostałym wspólnikom będącym jednocześnie członkami zarządu (...) sp. z o.o. uwagę na prowadzenie polityki finansowej spółki, celowość podejmowania niektórych decyzji gospodarczych, w tym wobec spółki (...) sp. z o.o., podnoszenie wynagrodzeń członkom zarządu, brak wypłaty dywidendy. Rozpoczęły się nieporozumienia między wspólnikami.

Pismem z dnia 07 marca 2011r. skierowanym do Zgromadzenia Wspólników spółki (...) sp. z o.o., W. W. (1) zwrócił się o wyrażenie zgody na sprzedanie posiadanych przez niego udziałów za cenę (...) zł na jeden udział, łączną kwotę (...) zł na podstawie § 11 umowy spółki (...) sp. z o.o., a w przypadku braku zainteresowania pierwokupem przez pozostałych wspólników, wniósł o wyrażenie zgody na zbycie udziałów dowolnemu nabywcy.

(dowód: pismo z dnia 07 marca 2011r. k. 121, zeznania świadka D. H. k. 358, zeznania świadka przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320).

Dnia 18 kwietnia 2011r. (...) sp. z o.o. zawarła z (...) S.A. umowę nr (...), której przedmiotem było „ Centrum (...) w Ł. oraz Centrum (...) — Klaster branży tekstylno-odzieżowej — infrastruktura" - wykonanie wentylacji i instalacji chłodu w obrębie budynków (...) i (...). Prace objęte umową (...) zostały zakończone 31 grudnia 2012r.

(dowód: umowa z 18 kwietnia 2011r. nr (...) k. 177-240, zeznania świadków: T. S. k. 653, A. B. k. 1319, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320)

W tym okresie W. W. (1) wystąpił do pozostałych (...) sp. z o.o. z propozycją zbycia im posiadanych przez siebie udziałów w spółce. W związku z brakiem zainteresowania zakupem udziałów W. W. (1) wystąpił o wyrażenie zgody na zbycie udziałów osobie trzeciej i na zwołanym na dzień 24 kwietnia 2011r. Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników otrzymał zgodę.

(dowód: zeznania świadka D. H. k. 358, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320)

Dnia 27 kwietnia 2011r. podjęta została na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników spółki (...) sp. z o.o. uchwała nr (...) w przedmiocie wyrażenia zgody na zbycie przez wspólnika W. W. (1) należnych do niego (...) udziałów o wartości nominalnej (...),00 zł każdy, o łącznej wartości (...) zł na rzecz osób trzecich.

(dowód: uchwała nr (...) z dnia 27 kwietnia 2011r. k. 122, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320, zeznania świadków: D. H. k. 358).

Dnia 04 maja 2011r. rozwiązana została umowa o pracę zawarta między W. W. (1), a spółką (...) sp. z o.o.

Pismem nadanym dnia 25 października 2011r. spółka (...) sp. z o.o. zwróciła się do W. W. (1) o zaprzestanie rozpowszechniania nieprawdziwych i obraźliwych informacji o spółce (...) sp. z o.o., zastrzegając iż w przypadku kontynuowania takiego działania spółce przysługiwać będzie odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych, które szacowano na kwotę (...) a także roszczenia z tytułu zniewagi i zniesławienia.

(dowód: pismo z 25.10.2011r. k. 123-125, zeznania świadka D. H. k. 358).

Dnia 10 lutego 2012r. (...) sp. z o.o. zawarła z (...) S.A. umowę nr (...), przedmiotem której była „Budowa obiektu hotelowo-biurowego w Ł. przy ul. (...)" — kompleksowe wykonanie. Do niniejszej umowy sporządzane były następujące aneksy: aneks nr (...) z dnia 15 czerwca 2012r. aneks nr (...) z dnia 08 października 2012r. aneks nr (...) z dnia 19 listopada 2012r. aneks nr (...) z dnia 07 stycznia 2013r. aneks nr (...) z dnia 04 lutego 2013r. aneks nr (...) z dnia 15 lutego 2013r. aneks nr (...) z dnia 05 marca 2013r. aneks nr (...) z dnia 31 maja 2013r. aneks nr (...) z dnia 21 czerwca 2013r. aneks nr (...) z dnia 11 lipca 2013r. aneks nr (...) z dnia 18 września 2013r. Prace objęte umową nr (...) zostały zakończone z dniem 09 grudnia 2013r.

(dowód: umowa z 10 lutego 2012r. nr (...) k. 241-342, T. S. k. 653, A. B. k. 1319, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320)

Dnia 07 maja 2012r. Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podjęło uchwałę (...) zgodnie z którą przeznaczyło wypracowany zysk w roku 2011 w wysokości (...) zł na kapitał zapasowy.

(dowód: uchwala (...) (...) sp. z o.o. k. 491).

Dnia 27 czerwca 2012r. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

Na zgromadzeniu obecni byli T. S., w imieniu W. W. (1) pełnomocnik A. S., D. H. i A. B.. Ustalono następujący porządek obrad:

1.  Otwarcie obrad Zgromadzenia;

2.  Wybór Przewodniczącego Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników;

3.  Sprawdzenie prawidłowości zwołania Zgromadzenia i stwierdzenie zdolności Zgromadzenia Wspólników do podejmowania uchwał;

4.  Podjęie uchwały w przedmiocie dokonania dopłat zgodnie z § 12 umowy spółki przez wspólników proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów;

5.  Zamknięcie Zgromadzenia Wspólników.

Prezes zarządu spółki stwierdził prawidłowość zwołania Zgromadzenia oraz, że na Zgromadzeniu reprezentowany jest cały kapitał spółki, w związku z tym Zgromadzenie posiada zdolność do podjęcia uchwał objętych porządkiem obrad.

Przewodniczący Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników poddał pod dyskusję propozycje zarządu dokonania dopłat przez wspólników. Po dyskusji Przewodniczący odczytał uchwałę nr (...) i poddał uchwałę pod głosowanie. Uchwala została przyjęta stosunkiem głosów 70% za, 30% przeciw. Pełnomocnik W. W. (1) wniósł, w jego imieniu sprzeciw do podjętej uchwały. Sprzeciw pełnomocnika W. W. (1) został wniesiony w trybie art. 249 § 1 k.s.h. oraz art. 250 pkt. 2 k.s.h.

(dowód: protokół (...) sp. z o.o. z 27 czerwca 2012r. k. 10-11, zeznania świadka D. H. k. 358, T. S. k. 653, przesłuchanie powoda W. W. (1) k.1320)

Na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników spółki (...) sp. z o.o. w dniu 27 czerwca 2012r. podjęta została uchwała nr (...), w której zobowiązano wspólników do dokonania dopłaty w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów.

Ustalono, iż T. S. dopłaca (...) zł, W. W. (1) dopłaca (...) zł, D. H. dopłaca (...) zł, a A. B. dopłaca (...) zł. Termin dokonania dopłat wyznaczony został na 04 lipca 2012r.

Dnia 02 lipca 2012r. i 03 lipca 2012r. dopłaty zostały dokonane na rzecz spółki (...) sp. z o.o. przez T. S., D. H., A. B. w łącznej kwocie (...) zł. Pieniądze z dopłat przeznaczone zostały na spłatę bieżących zobowiązań oraz realizację kolejnych kontraktów.

(dowód: uchwała NZW spółki (...) sp. z o.o. nr (...) z 27 czerwca 2012r. w przedmiocie dokonania dopłat k. 12, dowody wpłat k.127-129, opinia biegłego sądowego wraz z opiniami uzupełniającymi k.589-619, k. 662-668, k. 741-773, k. 1218-1284, zeznania świadka D. H. k. 358, T. S. k. 653, przesłuchanie powoda W. W. (1) k.1320).

W. W. (1) był wspólnikiem w spółce (...) sp. z o.o. do dnia 11 października 2012r.

Dnia 11 października 2012r. W. W. (1) zawarł z M. S. umowę sprzedaży (...) udziałów w spółce (...) sp. z o.o. za kwotę (...) zł.

(dowód: umowa sprzedaży udziałów z dnia 11 października 2012r. k. 130, zeznania świadka D. H. k. 358, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320)

Dnia 23 października 2012r. spółka (...) sp. z o.o. zawarła z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę nr (...) Kredytu w rachunku bieżącym w wysokości (...) zł, który miał być dostępny w okresie do 22 października 2013r. Termin spłaty kredytu określony został na dzień 22 października 2013r.

(dowód: umowa nr (...) Kredytu w rachunku bieżącym z dnia 23 października 2012r. k. 131, zeznania świadka D. H. k. 358, T. S. k. 653, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320)

Dnia 12 czerwca 2013r. Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podjęło uchwałę (...) zgodnie, z którą przeznaczyło wypracowany zysk w roku 2012 w wysokości 128.178,48 zł na kapitał zapasowy.

(dowód: uchwała (...) (...) sp. z o.o. k. 492).

Przed rokiem 2009 spółka również rozwijała się dynamicznie, cały wypracowany zysk był przeznaczany na kapitał zapasowy, który wynosił ponad (...) zł, nie wypłacano dywidend.

W okresie 2010r. - 2012r. sytuacja finansowa spółki (...) sp. z o.o. była dobra, spółka rozwijała się. Wspólnicy stwierdzili, że jako członkowie zarządu winni uzyskiwać większe wynagrodzenie, wobec czego wiosną podjęta została uchwała w przedmiocie podwyższenia wynagrodzeń.

W pewnym momencie spółce zabrakło kapitału z uwagi na jej szybki rozwój oraz podpisywanie w jednym okresie coraz większej liczny kontraktów nakładających się na siebie przy ich realizacji, a także dokonywanie zakupów i wymianę posiadanych aktywów na nowsze, bardziej nowoczesne.

Na dzień 31 grudnia 2010r. bilans spółki (...) sp. z o.o. wyniósł (...) zł, natomiast na dzień 31 grudnia 2011r. wyniósł (...) zł.

W maju 2012r. oraz od lipca 2012r. do grudnia 2012 r. zanotowano spadek wartości posiadanych środków pieniężnych oraz spadek wskaźnika płynności finansowej.

Począwszy od okresu poprzedzającego podjęcie uchwały nr (...) w dniu 27 czerwca 2012r., w której zobowiązano wspólników do dokonania dopłaty w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów oraz w okresie późniejszym od podjęcia w/w uchwały wystąpiło kilka podwyżek wynagrodzenia zarządu (pana B., H. oraz S.) w stosunku do poziomu wynagrodzeń z lutego 2012 r. przy czym skumulowana wartość podwyżek: w maju 2012 r. wyniosła (...) zł, w lipcu 2012 r. wyniosła (...) zł, w grudniu 2012 r. wyniosła (...) zł.

W roku 2012 spółka podpisała również 5 nowych umów leasingu, skumulowana wartość wzrostu opłat leasingowych w spółce w stosunku do stycznia 2012 r. wyniosła: w maju 2012 r. - (...) zł, w lipcu 2012 r. - (...) zł, w grudniu 2012 r. - (...) zł.

(dowód: zeznania świadka D. H. k. 358, T. S. k. 653, A. B. k. 1319, przesłuchanie powoda W. W. (1) k. 1320, opinia biegłego sądowego wraz z opiniami uzupełniającymi k.589-619, k. 662-668, k. 741-773, k. 1218-1284, umowa leasingu k. 548-549, sprawozdania finansowe za rok 2011 k. 13-29, sprawozdanie zarządu z 2011r. k. 30-33, bilans na dzień 1 maja 2012r. k. 126, rachunek zysków i strat za rok 2010 k. 133-134, k. 811-883, 1026-1183)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do pozwu, odpowiedzi na pozew oraz dalszych pism przygotowawczych, a także z zeznań świadków D. W., D. H., T. S., A. B. oraz przesłuchania strony powodowej w osobie W. W. (1), w zakresie w jakim były one przydatne dla ustalenia stanu faktycznego.

Sąd, co do zasady uznał za wiarygodne wszystkie dowody z dokumentów stanowiących podstawę ustalenia stanu faktycznego. Ich treść nie była kwestionowana przez strony, również i Sąd nie widział podstaw, by czynić to z urzędu. Dokumenty te korelowały bowiem ze sobą pozwalając stworzyć spójny i logiczny obraz stanu faktycznego, który następnie został potwierdzony i uzupełniony zeznaniami świadków i przesłuchaniem stron postępowania.

Strony nie kwestionowały autentyczności przedstawionych dokumentów, ani ich treści, zaś sąd również nie miał wątpliwości, co do ich wartości dowodowej, stąd były one przydatne dla ustalenia stanu faktycznego, zwracając jednakże uwagę, że stanowiły one jedynie dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które nie korzystają z domniemań zawartych w treści art. 244 k.p.c. (domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nich zawartych), jak ma to miejsce w przypadku dokumentów urzędowych a jedynie – poza domniemaniem autentyczności – korzystają z domniemania wyłączającego potrzebę dowodu, że osoba, która dokument podpisała, złożyła zawarte w nim oświadczenie (post. Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1982 roku, III CRN 65/82). Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej, o czym rozstrzyga sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów (art. 233; też K. Knoppek: Glosa do wyroku SN z 25 września 1985 roku, IV PR 200/85, PiP 1988, nr 5).

Sąd dał wiarę zeznaniom wszystkich świadków dowód z zeznań których przeprowadzony został w niniejszej sprawie, bowiem zeznania wszystkich świadków wnioskowanych w niniejszej sprawie są spójne, wiarygodne, logiczne. Były podstawą do dokonania ustaleń stanu faktycznego w sprawie. Są zgodne z dokumentami zgromadzonymi w sprawie przedłożonymi przez obie strony sporu. Natomiast niektóre aspekty przedstawiane były przez świadków ogólnie, stąd mała ich przydatność dla oceny stanu faktycznego. W szczególności dotyczy to sytuacji finansowej spółki, gdzie z uwagi na lakoniczność danych i małą precyzję odniesień się świadków oraz stron do tego zakresu istotnego dla rozstrzygnięcia, sąd w większym stopniu oparł się na opinii biegłego.

Świadek D. W. nie pamiętała w jakim okresie W. W. (1) rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...), a także jaki był przedmiot prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (k. 357).

Świadek D. H. nie pamiętał czy współpraca spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. i W. W. (1) prowadzącym działalność gospodarczą ograniczała się jedynie do świadczonych na rzecz spółki usług transportowych. Świadek nie pamiętał również czy w umowie jaką zawarła spółka (...) sp. z o.o. z W. W. (1) zawierała zapisy dotyczące zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej.

Świadek A. B. w okresie kiedy był (...) sp. z o.o. wiedział, że W. W. (1) prowadził działalność gospodarczą i współpracował ze spółką. Świadek nie pamiętał czy zarząd spółki w tym okresie, albo w okresie późniejszym był przeciwko profilowi prowadzonej przez W. W. (1) działalności gospodarczej, tym bardziej iż spółka korzystała z usług świadczonych przez powoda w ramach jego działalności gospodarczej (k. 1319).

Postanowieniem z dnia 09 marca 2015r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości, rachunkowości, finansów, ekonomii, ekonomiki wyceny i analizy przedsiębiorstw w osobie G. S. na okoliczność ustalenia czy na dzień 27 czerwca 2012r. ekonomiczna i gospodarcza sytuacja pozwanej spółki uzasadniała uchwalenie dopłat, jeśli tak to ewentualnie w jakiej wysokości (k.577).

Zdaniem biegłego sądowego sytuacja ekonomiczna i gospodarcza spółki w analizowanym okresie i na analizowane dni była dobra. Spółka w całym okresie: osiągała zysk, zachowywała płynność na poziomie płynności bieżącej oraz płynności szybkiej. Spółka w całym analizowanym okresie nie była zagrożona niewypłacalnością w kontekście konieczności ogłoszenia upadłości. Biegły stwierdził natomiast, iż wysokość dopłat była nikła biorąc pod uwagę przepływy finansowe spółki również w 2012 roku.

Analiza bilansu spółki wskazuje, że spółka na dzień 31 maja 2012 r. oraz 31 grudnia 2012 r. znacznie zwiększyła poziom swoich zobowiązań krótkoterminowych oraz na dzień 31 grudnia 2012 r. zaciągnęła kredyt w wysokości (...).000 zł (k. 589-615).

W opinii uzupełniającej z dnia 25 czerwca 2015r. biegły sądowy wskazał, że w aktach sprawy nie zostały przedstawione dowody wskazujące w sposób jednoznaczny i nie pozostawiający żadnych wątpliwości, że przyjęcie uchwały nr (...) wskazanej w pozwie nie było uzasadnione w świetle przekroczenia w dniu 31 maja 2012 r. oraz 31 grudnia 2012 r. granicznej wartości wskaźnika płynności natychmiastowej - tj. w świetle spadku tego wskaźnika poniżej poziomu 0,2. W takim kontekście sytuacja ekonomiczna i gospodarcza spółki na dzień 31 maja 2012 r. oraz 31 grudnia 2012 r. uzasadniała uchwalenie dopłat.

Biegły sądowy zauważył także, iż dla oceny czy uchwalenie dopłat miało na celu pokrzywdzenie dłużnika zasadne jest ustalenie powodów zmniejszenia wskaźnika płynności natychmiastowej, a tym samym odpowiedzi na pytanie czy nie wynikało to z nieuzasadnionych wydatków zarządu, nagłego zwiększenia zobowiązań wobec podmiotów zewnętrznych w tym powiązanych, wskazanie czy w analizowanym okresie występowały zbliżone spadki płynności natychmiastowej, czy zmiany w tym zakresie miały charakter okresowy i czy bez uchwalenia dopłat spółka nadal utrzymałaby dobrą sytuację gospodarczą osiągnęła zysk, rozszerza zakres opinii która zlecona mu została do wykonania, stanowiąc tym samym całkowicie nowy zakres opinii.

Zważywszy, że okoliczność, czy pozostali wspólnicy podjęli uchwałę w celu pokrzywdzenia wspólnika nie jest materią, którą wprost mógłby badać biegły, sąd ocenił tą okoliczność w oparciu o dokumenty i zeznania świadków.

Jednocześnie biegły sądowy stwierdził, że dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie pozwalają nawet w najmniejszym stopniu odnieść się do powyższych zagadnień. Dla udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania niezbędne jest przedstawienie dodatkowych dokumentów wskazanych przez biegłego w załączniku nr 6 (k. 662-668).

Natomiast w opinii uzupełniającej z dnia 07 grudnia 2016r. biegły sądowy wskazał, że w okresie od lipca 2012r. do grudnia 2012r. wskaźnik płynności natychmiastowej spółki znajdował się poniżej wartości progowej – 0,2, bez uchwalenia dopłat wartość tego wskaźnika byłaby jeszcze niższa co z pewnością podwyższałoby ryzyko wystąpienia braku płynności lub nawet niewypłacalności, jednakże w takiej sytuacji kluczowa okazuje się efektywność windykacji należności. Zdaniem biegłego sądowego pozostałe rodzaje płynności, tj. płynność bieżąca i płynność szybka w całym roku 2012 były niezagrożone. Wartość tych wskaźników nie zmniejszałaby się poniżej wartości progowych nawet bez uchwalenia dopłat. Biegły na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego nie był w stanie stwierdzić, czy bez uchwalenia dopłat spółka nadal utrzymałaby dobrą sytuację gospodarczą i osiągnęłaby zysk.

Zdaniem biegłego sądowego ocena sytuacji ekonomiczno-gospodarczej wykonana dokładnie na dzień 27 czerwca 2012r. w oparciu o projekt bilansu na dzień 27 czerwca 2012r. nie wskazuje na konieczność dokonywania dopłat na ten dzień (k. 741-773).

Natomiast w opinii uzupełniającej z dnia 19 września 2016r. biegły sądowy podniósł, że w roku 2012 wystąpiło kilka podwyżek wynagrodzenia zarządu w stosunku do poziomu wynagrodzeń z lutego 2012 r. przy czym skumulowana wartość podwyżek: w maju 2012 r. wyniosła (...) zł, w lipcu 2012 r. wyniosła (...) zł, w grudniu 2012 r. wyniosła (...) zł.

Podsumowując powyższe dane, przedstawiony wzrost wynagrodzeń wpłynął na spadek wartości posiadanych środków pieniężnych oraz spadek wskaźnika płynności finansowej (tzw. natychmiastowej) w maju 2012 r. oraz od lipca do grudnia 2012 r.

Wykonane analizy wskazują, że w roku 2012 Spółka podpisała 5 nowych umów leasingu co spowodowało istotny wzrost obciążenia kosztami rat wstępnych oraz cyklicznych rat leasingowych w stosunku do analogicznych obciążeń w styczniu 2012 r. oraz we wcześniejszych miesiącach. Skumulowana wartość wzrostu opłat leasingowych w Spółce w stosunku do stycznia 2012 r. wyniosła: w maju 2012 r. - (...) zł, w lipcu 2012 r. - (...) zł, w grudniu 2012 r. - (...) zł.

Biegły sądowy stwierdził, że biorąc pod uwagę skalę skumulowanego wzrostu kosztów wynagrodzeń zarządu oraz kosztów związanych z umowami leasingu - bez wzrostów tych kosztów, hipotetyczne wartości wskaźników płynności natychmiastowej w roku 2012 r. kształtowałyby się na poziomie powyżej 0,2 na koniec każdego miesiąca.

Przeprowadzona analiza wskazuje na to, że spółka zaciągnęła kredyt bankowy w wysokości (...) tys. złotych w październiku 2012 r. Ze środków z tego kredytu finansowane były w głównej mierze wydatki spółki poniesione w listopadzie 2012 r. Saldo środków pieniężnych na koniec grudnia 2012 r. przekraczało kwotę (...) tys. zł co w praktyce wskazuje na to, że kredyt ten na koniec grudnia 2012 nie był już konieczny do funkcjonowania spółki, chociaż poprawiał jej wskaźniki płynnościowe (k.1218-1284).

W ocenie Sądu, opinia powyższa, wydana przez biegłego specjalistę, posiadającego wiedzę i wieloletnią praktykę w zakresie księgowości, rachunkowości, finansów, ekonomii, ekonomiki wyceny i analizy przedsiębiorstw, jest jasna i spójna, wnioski w niej zawarte logicznie i przekonująco uzasadnione, a rzetelność i fachowość powyższych ustaleń nie budzi wątpliwości sądu i pozwala na uznanie ich za w pełni wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wniósł o uchylenie uchwały nr (...) podjętej na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dnia 27 czerwca 2012r. w przedmiocie zobowiązania wspólników do dokonania dopłat w wysokości (...) zł równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów.

Zgodnie z przepisem art. 249 § 1 k.s.h. uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.

W niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki określone w art. 250 k.s.h. Zaskarżona uchwała podjęta została dnia 27 czerwca 2012r., a pozew został wniesiony w dniu 13 lipca 2012r. (data złożenia na Biurze Podawczym Sądu k. 34v), zatem z zachowaniem terminu wskazanego w ustawie. Ponadto powód głosował przeciwko zaskarżonej uchwale, co zostało wykazane zaprotokołowanym sprzeciwem.

Nie ulega wątpliwości, iż powód był wspólnikiem i brał udział w Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w dniu 27 czerwca 2012r., na którym podjęto uchwałę nr (...), wobec której złożył sprzeciw. Zachował też termin na wystąpienie z powództwem.

Powód wskazał, że sporna uchwała jest sprzeczna z dobrymi obyczajami oraz ma na celu pokrzywdzenie wspólnika.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 maja 2013 roku (sygn. akt: VI ACa 157/12, LEX nr 1342422) wyraził pogląd, że przy dokonywaniu subsumcji stanu faktycznego sprawy pod normę art. 249 § 1 k.s.h. nie chodzi o wskazanie konkretnego przykładu „dobrego obyczaju”, który narusza skarżona uchwała. Natomiast Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2005 r., (sygn. akt: IV CK 607 /04), dotyczącym analogicznego do art. 249 § 1 k.s.h. przepisu art. 422 § 1 k.s.h., regulującego kwestię zaskarżenia uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy, wskazał, że: „sprzeczność uchwały z dobrymi obyczajami, występuje wówczas, gdy w obrocie handlowym może być ona uznana za nieetyczną. Chodzi przy tym jednak raczej nie o ocenę z punktu widzenia etyki przeciętnego człowieka, lecz o oceny nastawione na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania spółki pod względem ekonomicznym. Powyżej powołane podglądy sądów, sąd orzekający w sprawie w pełni podziela.

Klauzula generalna dobrych obyczajów na gruncie k.s.h. oznacza takie zachowania, które wpływają pozytywnie na funkcjonowanie spółki, są związane z przestrzeganiem uczciwości kupieckiej przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Jest to, ogólnie rzecz ujmując, przyzwoite postępowanie, które uwzględnia w odpowiednim stopniu różne interesy, służące przede wszystkim spółce. Działania odmienne wypełniają znamiona sprzeczności z tak pojmowanymi dobrymi obyczajami ( patrz: M. Chomiuk, Art. 249 KSH [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, pod red. Z. Jara, Legalis 2016, wyd. 13). Dodatkowo, nie odnosi się ona wyłącznie do norm uczciwego postępowania panujących wśród przedsiębiorców, a więc skierowanego na zewnątrz, ale także do stosunków wewnętrznych w spółce, w tym relacji pomiędzy wspólnikami, co oznacza uwzględnienie nie tylko zasad uczciwego postępowania, ale także lojalność spółki wobec wspólników. ( patrz: wyr. SA w Szczecinie z 3 września 2015 r., sygn. akt I ACa 307/15, LEX nr 1957386).

Należy również podkreślić, iż przez dobre obyczaje rozumieć należy takie zachowania, które wpływają pozytywnie na funkcjonowanie spółki i otoczenie "gospodarcze", a są z pewnością związane z przestrzeganiem uczciwości "kupieckiej" przy prowadzeniu działalności gospodarczej (J. Szwaja, Kodeks, 1998, t. II, s. 829; zob. również D. Wajda, Dobre obyczaje w spółkach kapitałowych (w:) Prawo handlowe XXI w…, s. 1194 i n.; zob. szerzej A. Koch, Podważanie uchwał Zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011, s. 184 i n.).

Pojęcie dobrych obyczajów użyte w treści art. 249 k.s.h. odnosi się nie tylko do uczciwości kupieckiej skierowanej na zewnątrz funkcjonowania spółki (w stosunku do innych uczestników obrotu gospodarczego), lecz także przede wszystkim do stosunków wewnętrznych w spółce, w tym relacji pomiędzy wspólnikami (zob. wyrok z 26 marca 2009 r. Sądu Apelacyjnego w Katowicach, V ACa 49/09), co przemawia za sięgnięciem do kryteriów moralnych obowiązujących nie tylko pomiędzy przedsiębiorcami, lecz także panujących w społeczeństwie, w tym ogólnej normy przyzwoitego zachowania (por. S. Sołtysiński, Nieważne..., op. cit., s. 14).

Zdaniem Sądu Okręgowego sprzeczność z dobrymi obyczajami ma miejsce wówczas gdy uchwała godzi w pewne normy obyczajowe, tworzące standardy uczciwego i zgodnego z zasadami racjonalnego zachowania działalności i funkcjonowania spółki. Dobre obyczaje w rozumieniu art. 249 k.s.h. oznaczają to samo co zasady współżycia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010r., ICSK 348/09).

Zdaniem Sądu Okręgowego zgodzić się należy z powodem, że zobowiązanie wspólnika do dokonania dopłaty w znacznej wysokości, tj. w kwocie (...) zł bez wyraźnej i realnej potrzeby oraz powodu bez jakiegokolwiek uzasadnienia gospodarczego nie pozostaje w zgodzie z dobrymi obyczajami, przyzwoitym zachowaniem czy też uczciwością kupiecką.

Istotne w niniejszej sprawie jest również to, że sytuacja majątkowa spółki, także na tle lat poprzednich, perspektywy jej rozwoju, wypracowany zysk, posiadany kredyt, zawarte umowy wskazywały, że nie jest w żadnym stopniu uzasadnione sięgnięcie po instytucję dopłat. Wszelkie pogorszenia sytuacji majątkowej spółki miały charakter wyłącznie przejściowy, wynikający z poprzednich lat funkcjonowania spółki, nigdy w takich sytuacjach wspólnicy nie sięgali po instytucje dopłat, gdyż nie było takiej potrzeby. Ponadto wszelkie okresowe obniżki dochodowości spółki powodowane były działaniem członków zarządu będących jednocześnie wspólnikami spółki.

Za sprzeczne z dobrymi obyczajami orzecznictwo jednoznacznie uznaje uchwały przyznające członkom zarządu wynagrodzenie w wysokości znacznie przekraczającej przeciętne wynagrodzenie, będące przejawem złamania zasady lojalności w relacjach wewnętrznych ze wspólnikiem mniejszościowym oraz nadużycia pozycji wspólnika większościowego (wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 marca 2013 r. sygn. akt I ACa 73/13). Jednocześnie za mające na celu pokrzywdzenie dłużnika uznaje się uchwały przeznaczające cały zysk roczny na kapitał zapasowy, jeśli powodują długotrwałe wyłączenie zysku z podziału, kiedy kapitał zapasowy i kapitał rezerwowy są już bardzo znaczne, a brak oznak dekoniunktury w branży, który usprawiedliwiałby dalsze kumulowanie środków (wyrok SN z 21 maja 2010 r., II CSK 564/09). Za oczywiście zmierzające do pokrzywdzenia dłużnika należy uznać uchwały zmierzające do transferowania zysków tylko do niektórych wspólników (wyrok SN z 6 marca 2009 r., II CSK 522/08, LEX nr 494003).

Jeśli zaś chodzi o pokrzywdzenie wspólnika, to uchwała może być uznana za krzywdzącą zarówno wówczas, gdy cel pokrzywdzenia istniał w czasie podejmowania uchwały, jak i wtedy, gdy treść uchwały spowodowała, że jej wykonanie doprowadziło do pokrzywdzenia (por. wyr. SN z 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03, LEX nr 188462). Sytuacja ta będzie miała zatem miejsce, gdy w wyniku uchwał jego pozycja w spółce słabnie, co może wiązać się z pogorszeniem jego sytuacji udziałowej bądź osobistej i może polegać na odebraniu praw lub zwiększeniu obowiązków.

Ocena czy interesy wspólnika zostały naruszone lub zagrożone podjętą uchwałą musi być dokonana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności występujących przy podejmowaniu uchwały (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2002r., II CKN 677/00). Działania mające na celu podjęcie uchwały w celu pokrzywdzenia wspólnika, winno mieć charakter kierunkowy, nacechowany jednoznacznie negatywnie i ukierunkowany na zmianę w celu pokrzywdzenia wspólnika.

Uchwała ma na celu pokrzywdzenie wspólnika, jeżeli przewiduje ona dopłatę w znacznej wysokości to jest w kwocie (...) zł bez wyraźnej i realnej potrzeby oraz powodu i bez jakiegokolwiek uzasadnienia gospodarczego, bez realnego powodu prowadzi do pokrzywdzenia wspólnika.

Zdaniem Sądu Okręgowego podjęcie zaskarżonej uchwały o dopłatach wobec aktualnej sytuacji majątkowej spółki było, wbrew twierdzeniom pozwanej, pozbawione jakiegokolwiek uzasadnienia ekonomicznego.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją jeszcze dalej idącą tj. z sytuacją, w której wspólnicy większościowi będący jednocześnie członkami zarządu uchwalają i dokonują przeznaczenia zysków spółki dla własnej korzyści (zakup samochodów, ustalanie wynagrodzeń) by następnie sięgać poprzez dopłaty do majątku wspólnika mniejszościowego, który nie może bronić się przed takimi praktykami inaczej niż poprzez zaskarżani uchwał. Jednocześnie w tym samym czasie członkowie zarządu dokonują za znacznie zaniżoną cenę sprzedaży udziałów w spółce (...) sp. o.o. będącej spółką rozwijającą się i przynoszącą zyski w kolejnych latach obrotowych.

Jednocześnie w tym czasie spółka ta, w której powód nie był wspólnikiem uzyskuje znaczne zyski z obrotu z pozwaną, a więc kosztem powoda, co oznaczało pozbawienie powoda dochodów z udziału w pozwanej w spółce. Taka praktyka oczywiście naganna, w przedmiotowej sprawie została spowodowana brakiem zgody powoda na niegospodarność pozostałych wspólników i jego próby sprzedaży udziałów spowodowane tą sytuacją. Wszystkie te działania były dokonywane w celu pokrzywdzenia powoda. Ostatecznie powód był zmuszony sprzedać swoje udziały z obawy przed nałożeniem kolejnych dopłat. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że dopłaty były uchwalane równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów. Wspólnicy większościowi ze względu na przyznane sobie wynagrodzenia dysponowali środkami na wniesienie dopłat natomiast wobec powoda podjęta uchwała stanowiła dla niego znaczny uszczerbek w jego majątku. Ze względu na powyższe podjętą uchwałę należy ocenić jednoznacznie jako sprzeczną z dobrymi obyczajami ( w szczególności lojalnością kontraktową i zasadą nie wykorzystywania silniejsze pozycji z pokrzywdzeniem wspólników mniejszościowych) jak również mającą na celu pokrzywdzenie powoda.

Ponadto w latach poprzedzających rok obrotowy, w którym została podjęta zaskarżona uchwała działalność spółki była stabilna, cały czas się rozwijała, spółka posiadała znaczny majątek osiągała zyski, które regularnie wzrastały. Prognozy na rok 2012 były dodatkowo jeszcze lepsze, czego osoby wchodzące w skład zarządu (i będące jednocześnie wspólnikami pozwanej spółki) miały świadomość, potwierdzając brak zagrożeń dla rozwoju spółki, jej optymistyczne perspektywy rozwoju na przyszłość. We wszystkich latach poprzedzających rok 2012 zysk osiągany przez spółkę był przeznaczany na kapitał zapasowy. Ponadto według wiedzy powoda spółka dysponowała również kredytem w rachunku bieżącym, który nie był w całości wykorzystywany. Z powyższego wynika, że sytuacja majątkowa spółki w żadnym razie nie uzasadniała uchwalenia dopłat, gdyż pozwalała nie tylko na bieżące zaspokajanie zobowiązań, ale także na rozwój spółki. Tą okoliczności przyznaje z resztą pozwana wskazując na zawieranie przez spółkę umów z nowymi klientami. Nie ma przy tym znaczenia twierdzenie pozwanej dotyczącej istnienia określonej straty na dzień 31.05.2012 r. Ta data jest irrelewantna dla sprawy, gdyż uchwała o zobowiązaniu do wniesienia dopłat została podjęta w innym dniu. Ponadto ze względu na charakter i przedmiot działalności spółki typową sytuacją było istnienie określonej straty w drugim kwartale danego roku obrotowego. Coroczny zysk spółki miał jednak charakter narastający i w drugiej połowie każdego roku spółka zawsze osiągała znaczne zyski. Taka sytuacja w 2012 roku nie była zatem sytuacją nietypową. Strata nie miała charakteru trwałego. Nigdy w latach poprzednich w takiej sytuacji wspólnicy nie decydowali się na nakładanie dopłat, gdyż sytuacja ekonomiczna spółki tego nie uzasadniała. Ponadto także w roku 2013, w którym Spółka poniosła trwała stratę (a wiec istniejąca także na koniec roku obrachunkowego), o rozmiarze ((...) zł) znacznie przy tym przekraczającym stratę, która według pozwanej stanowiła powód uchwalenia dopłat, wspólnicy nie podjęli uchwały o uchwaleniu dopłat, a stratę postanowiono pokryć ze spodziewanych zysków z okresów przyszłych (i to przy braku perspektyw na rozwój spółki). Powyższe jednoznacznie wskazuje, że w sytuacji spółki, która miała miejsce w roku 2012 nie było żadnych podstaw do obciążania wspólników obowiązkiem wniesienia dopłat. Tym samym w roku 2012 również nie było takiego uzasadnienia, zważywszy zwłaszcza, że wg oceny samego zarządu perspektywy rozwoju spółki w tym roku były jeszcze lepsze niż w latach poprzednich. Spółka miała przy tym znaczny majątek w zupełności wystarczający jej na bieżącą działalność, wypełnianie zobowiązań i obsługę zawartych kontraktów.

Z bilansu spółki za rok 2010 i 2011 załączonych do pozwu oraz zeznań powoda wynika także, iż zyski jakie spółka wypracowywała były przeznaczane na kapitał zapasowy, a wspólnicy kilka lat z rzędu nie otrzymywali dywidendy. Kapitał zapasowy sięgał już (...) złotych. Wspólnicy i członkowie zarządu sami również pozytywnie oceniali sytuację finansową spółki.

Powyższe potwierdzone zostało również opinią biegłego sądowego, który stwierdził, że sytuacja ekonomiczna i gospodarcza spółki na dzień 27 czerwca 2012r., w oparciu o projekt bilansu na dzień 27 czerwca 2012r., nie wskazuje na konieczność dokonywania dopłat na ten dzień i była dobra. Spółka w całym okresie: osiągała zysk, zachowywała płynność na poziomie płynności bieżącej oraz płynności szybkiej. Spółka w całym analizowanym okresie nie była zagrożona niewypłacalnością w kontekście konieczności ogłoszenia upadłości.

Pomimo wskazania przez biegłego sądowego, że w okresie od lipca 2012r. do grudnia 2012r. wskaźnik płynności natychmiastowej spółki znajdował się poniżej wartości progowej – 0,2, i że bez uchwalenia dopłat wartość tego wskaźnika byłaby jeszcze niższa co z pewnością podwyższałoby ryzyko wystąpienia braku płynności lub nawet niewypłacalności, to w takiej sytuacji kluczowa okazuje się efektywność windykacji należności. Ponadto w ocenie biegłego sądowego pozostałe rodzaje płynności, tj. płynność bieżąca i płynność szybka w całym roku 2012 były niezagrożone. Wartość tych wskaźników nie zmniejszałaby się poniżej wartości progowych nawet bez uchwalenia dopłat. Biegły na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego nie był w stanie stwierdzić, czy bez uchwalenia dopłat spółka nadal utrzymałaby dobrą sytuacje gospodarczą i osiągnęłaby zysk.

Biegły stwierdził natomiast, iż wysokość dopłat była nikła i nie miała znaczącego wpływu na sytuację ekonomiczną spółki biorąc pod uwagę przepływy finansowe również w 2012 roku. Wysokość dopłat była natomiast odczuwalna dla obciążonych obowiązkiem ich uiszczenia wspólników.

W ocenie Sądu nie potwierdziły się wskazywane w odpowiedzi na pozew przyczyny uchwalenia dopłat, iż z uwagi na opóźnienia ze strony inwestorów w zapłacie za wykonane roboty oraz aby zrealizować zawarte umowy i zakładany cel w postaci rozwoju spółki w roku 2012 konieczne było pozyskanie dodatkowego kapitału. Biegły wskazał, iż rzeczywiście kluczowa w połowie roku była windykacja należności, jednak jednocześnie z uwagi na skalę działalności wysokość dopłat z punktu widzenia spółki była znikoma, w ocenie biegłego najprawdopodobniej zostały spłacone z kwot uzyskanych z dopłat bieżące zobowiązania (zasada first in - first out). Na rozwój spółka pozyskała w drugiej połowie roku kredyt w wysokości (...) zł, który już w grudniu również okazał się niepotrzebny.

Na uwagę zasługuje również to, że w roku 2012 wystąpiło kilka podwyżek wynagrodzenia zarządu w stosunku do poziomu wynagrodzeń z lutego 2012 r. przy czym skumulowana wartość podwyżek: w maju 2012 r. wyniosła (...) zł, w lipcu 2012 r. wyniosła (...) zł, w grudniu 2012 r. wyniosła (...) zł. Przedstawiony wzrost wynagrodzeń wpłynął na spadek wartości posiadanych środków pieniężnych oraz spadek wskaźnika płynności finansowej w maju 2012 r. oraz od lipca do grudnia 2012 r.

Wykonane analizy wskazują, że w roku 2012 spółka podpisała 5 nowych umów leasingu co spowodowało istotny wzrost obciążenia kosztami rat wstępnych oraz cyklicznych rat leasingowych w stosunku do analogicznych obciążeń w styczniu 2012 r. oraz we wcześniejszych miesiącach. Skumulowana wartość wzrostu opłat leasingowych w spółce w stosunku do stycznia 2012 r. wyniosła: w maju 2012 r. - (...) zł, w lipcu 2012 r. - (...) zł, w grudniu 2012 r. - (...) zł.

Biorąc pod uwagę skalę skumulowanego wzrostu kosztów wynagrodzeń zarządu oraz kosztów związanych z umowami leasingu - bez wzrostów tych kosztów, hipotetyczne wartości wskaźników płynności natychmiastowej w roku 2012 r. kształtowałyby się na poziomie powyżej 0,2 na koniec każdego miesiąca.

Przeprowadzona analiza wskazuje na to, że spółka zaciągnęła kredyt bankowy w wysokości (...) złotych w październiku 2012 r. Ze środków z tego kredytu finansowane były w głównej mierze wydatki spółki poniesione w listopadzie 2012 r. Saldo środków pieniężnych na koniec grudnia 2012 r. przekraczało kwotę (...). zł co w praktyce wskazuje na to, że kredyt ten na koniec grudnia 2012 nie był już konieczny do funkcjonowania spółki, chociaż poprawiał jej wskaźnik płynnościowy.

Zgodzić się należy z powodem również w tym, że ocena czy podjęcie uchwały o dopłatach było konieczne odnosi się do subiektywnych ocen członków zarządu oraz wspólników. Subiektywny charakter oceny podkreślił resztą sam biegły. Niejednoznaczność wniosku, w kontekście tez dowodowych, podkreślają pozostałe twierdzenia biegłego, uzasadniające odmienną ocenę tj. iż sytuacja ekonomiczna była dobra w całym okresie. Spółka osiągała zysk, zachowała płynność na poziomie płynności bieżącej i szybkiej. Spółka prezentowała nadpłynność, jakiekolwiek trudności miały charakter przejściowy.

Brak możliwości jednoznacznej prawidłowej oceny problemu wynika również z braku udostępnienia przez pozwaną wszelkich niezbędnych dokumentów, wskazanych w szczególności przez biegłego w załączniku nr 6 do opinii.

Zważywszy, iż biegły – specjalista z zakresu rachunkowości, miał problemy z oceną sytuacji finansowej spółki, potrzebował szeregu dokumentów, tym bardziej rzetelnej i pogłębionej analizy rachunkowej nie byli w stanie dokonać wspólnicy podejmujący uchwałę w przedmiocie zarządzenia dopłat, a sytuacja spółki była w dniu podejmowania uchwały dobra. Wskazuje to na fakt kierowania się przez wspólników innymi przesłankami niż ekonomiczne przy jej podejmowaniu.

W analizowanej sytuacji należało przyjąć, że uchwała została podjęta przez wspólników ze świadomością, iż jej wykonanie w ujemny sposób wpłynie na sferę interesów majątkowych powoda, który od kilku miesięcy starał się wystąpić ze spółki, sprzedać udziały i rozliczyć ze wspólnikami, prowadząc do jego pokrzywdzenia. Uchwała zgromadzenia wspólników podjęta w celu lub z zamiarem pokrzywdzenia wspólnika z reguły narusza obowiązującą w społeczeństwie normę moralną przejawiającą się obowiązkiem przyzwoitego zachowania się (tak trafnie S. Sołtysiński, Nieważne i wzruszalne uchwały zgromadzeń spółek kapitałowych, PPH 2006, nr J, s. 14; podobnie Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 26 marca 2009 r., V ACa 49/09, LEX nr 523888).

O kosztach procesu orzeczono w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. Sąd ustalił, że powód W. W. (1) wygrał sprawę w całości i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu koszami postępowania obciążą pozwana (...) sp. z o.o., w tym zasądza od pozwanej (...) sp. z o.o. na rzecz powoda W. W. (1) koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego w wysokości jednokrotności stawki za zastępstwa oraz wydatki poniesione tytułem kosztów opinii biegłego. Jednokrotność przyznaje stawki uzasadniona jest rzetelnym i odpowiednim do stopnia zawiłości sprawy reprezentowaniem klienta. Sąd nie znalazł uzasadnienia dla zwielokrotnienia stawki wynagrodzenia pełnomocnika, nie jest taką okolicznością sama długotrwałość postępowania, które z uwagi na ilość opinii uzupełniających i kilkukrotne odroczenia spowodowane absencją świadka lub pełnomocnika wydłużeniu. Stopień skomplikowania sprawy i materiału dowodowego był przeciętny i typowy dla kategorii spraw o uchylenie uchwał. Ponadto nakazuje pobrać od pozwanej (...) sp. z o.o. na rzecz Skarbu Państwa należności tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa tytułem wydatków na wynagrodzenie biegłego.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Karolina Toczyńska

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...)