Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2018 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. Z. (1) i K. Z.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. Z. (1) kwotę 34.000,00 zł (słownie: trzydzieści cztery tysiące złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23.11.2015 r. do dnia zapłaty;

II.  Oddala powództwo powódki M. Z. (1) w pozostałym zakresie;

III.  Zasądza od powódki M. Z. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 1.872,00 zł (słownie: jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt dwa złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  Zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki K. Z. kwotę 22.000,00 zł (słownie: dwadzieścia dwa tysiące złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23.11.2015 r. do dnia zapłaty;

V.  Oddala powództwo powódki K. Z. w pozostałym zakresie;

VI.  Zasądza od powódki K. Z. na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 1.512,00 zł (słownie: jeden tysiąc pięćset dwanaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

VII.  Nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Kasa Sądu Okręgowego w Suwałkach, tytułem brakujących kosztów sądowych, kwoty następujące:

a)  od powódki M. Z. (1) – 6.356,64 zł (słownie: sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt sześć złotych 64/100),

b)  od powódki K. Z. – 3.537,22 zł (słownie: trzy tysiące pięćset trzydzieści siedem złotych 22/100)

c)  od pozwanego (...) S.A. w W. – 3.452,14 zł (słownie: trzy tysiące czterysta pięćdziesiąt dwa złote 14/100).

SSO Aneta Ineza Sztukowska

Sygn. akt I. C. 955/15

UZASADNIENIE

W dniu 10.11.2015 r. M. Z. (1) wystąpiła przeciwko C. pojist`ovna A. S. działającej przez C. pojist`ovnie S.A. Oddział w Polsce (obecnie (...) S.A. w W.) z pozwem o zapłatę kwoty 144.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej doznała w związku ze śmiercią swojej córki – U. D. (1) w wypadku komunikacyjnym z dnia 12.06.2017 r. Jednocześnie domagała się też zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W tym samym pozwie, zadośćuczynienia za krzywdę z tytułu śmierci U. D. (1) w wypadku komunikacyjnym z dnia 12.06.2017 r. domagała się także K. Z., będąca siostrą zmarłej. Wyżej wymieniona wnosiła przy tym o zasądzenie od C. pojist`ovna A. S. działającej przez C. pojist`ovnie S.A. Oddział w Polsce (obecnie (...) S.A. w W.), z powyższego tytułu, kwoty 77.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany C. pojist`ovna A. S. działającej przez C. pojist`ovnie S.A. Oddział w Polsce (obecnie (...) S.A. w W.) nie uznało powództw i domagało się ich oddalenia oraz zasądzenia od powódek na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Argumentując swe stanowisko w sprawie pozwany przyznał, iż udzielał ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC sprawcy wypadku komunikacyjnego, wskutek którego śmierć poniosła U. D. (1). Podniósł jednak, iż jeszcze przed zainicjowaniem niniejszego postępowania, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią wyżej wymienionej, wypłacił powódce M. Z. (1) kwotę 6.000,00 zł, zaś powódce K. Z. – kwotę 3.000,00 zł. Kwoty te, zdaniem pozwanego, w całości zaspokoiły roszczenia powódek dochodzone w sprawie niniejszej. Dodatkowo, pozwany podniósł też zarzut przyczynienia się U. D. (1) do powstania szkody na poziomie 75%, wskazując, iż w dniu wypadku spożywała ona alkohol wraz ze sprawcę tego wypadku, a nadto następnie podróżowała wraz z nim samochodem bez zapiętych pasów bezpieczeństwa. Końcowo pozwany wskazywał też, że dochodzone przez powódki tytułem zadośćuczynienia kwoty są wygórowane.

Sąd ustalił, co następuje:

11 czerwca 2014 r., popołudniu, U. D. (1) spotkała się w swym mieszkaniu z koleżanką – E. S.. W trakcie tego spotkania wyżej wymienione spożywały alkohol – piwo. Ok. godziny 22.00, U. D. (1) i E. S. udały się do sklepu nocnego, by kupić alkohol. Tam oczekiwały na Ł. Ł., z którym następnie wspólnie spożywały piwo. Ok. godz. 24.00 E. S. udała się do domu, a U. D. (1) pozostała w towarzystwie (...) (dowód: zeznania świadka A. D. 00:28:35-00:29:34 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 70v, protokół z przesłuchania świadka E. S. xero k. 147-148 i 72-73 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół z przesłuchania świadka K. F. xero k. 173-174 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik).

W dniu 12 czerwca 2014r. w miejscowości G. gm. S., Ł. Ł. kierował samochodem osobowym marki m. (...) o nr rej. (...), będąc pod wpływem środka odurzającego w postaci amfetaminy, którego stężenie w jego organizmie wiązało się z oddziaływaniem na ośrodkowy układ nerwowy takim, jak 0,5 promila alkoholu etylowego. Wraz z nim podróżowała U. D. (1), która nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa i znajdowała się w stanie nietrzeźwości 1,3 ‰ alkoholu etylowego we krwi. Około godz. 4.18 Ł. Ł. nieumyślnie przekroczył dozwoloną na tym odcinku drogi prędkość i – prowadząc pojazd z prędkością 140 km/h – nie dostosował tejże prędkości do warunków panujących na drodze, zjechał na prawe pobocze i uderzył w drzewo. W wyniku tego zdarzenia U. D. (1) została wyrzucona z pojazdu, wskutek czego doznała wielu obrażeń wewnętrznych i zewnętrznych w postaci: rany tłuczonej głowy w okolicy czołowej, ranek dartych i tłuczonych w skórze twarzy, rany dartej goleni prawej, rany tłuczonej i dartej kolana lewego, rany dartej ramienia prawego, otarcia naskórka i podbiegnięcia krwawego twarzy, klatki piersiowej, grzbietu, kończyn górnych i dolnych, krwiaka śródmięśniowego uda lewego, krwiaka podczepcowego na szczycie głowy, podbiegnięcia krwawego powłok miękkich czaski w okolicy czołowej i ciemieniowej lewej, ciemieniowej prawej, krwawienia do przestrzeni podtwardówkowej na sklepieniu i podstawie mózgu oraz kanale kręgowym, krwawienia podpajęczynówkowego na sklepieniu i podstawie mózgu, krwi w komorach mózgu, obrzęku mózgu, złamania kręgu II szyjnego z przemieszczeniem odłamków i wylewami krwawymi w przestrzeni zagardłowej, złamania kości twarzoczaszki – kości nosa, jarzmowej i żuchwy po stronie prawej, stłuczenia płuc, rozedmy śródmiąższowej płuc, niedodmy płuc, złamania żeber od II do VI w linii przymostkowej z podbiegnięciami krwawymi, niedokrwienia narządów wewnętrznych i płynnej krwi, które to uszkodzenia wielomiejscowe wywołały u U. D. (1) wstrząs urazowy i krwotoczny skutkujący jej zgonem. Za powyższy czyn Ł. D. skazany został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. z dnia 02 grudnia 2016 r. w sprawie sygn. akt VI. K. 279/14 na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. z dnia 02 grudnia 2016 r. w sprawie sygn. akt VI. K. 279/14 wraz z uzasadnieniem k. 189-190 i 191-214, wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie II. Ka. 66/17 k. 224, kopia opinii sądowo- lekarskiej lekarza medycyny sądowej B. Z. k. 12-14).

W dacie spowodowania przedmiotowego wypadku Ł. Ł. korzystał z ochrony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń (bezsporne).

W chwili wypadku z dnia 12 czerwca 2014 r. U. D. (1) nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa. Powyższa okoliczność miała istotne znaczenie dla zakresu oraz charakteru obrażeń ciała, jakich doznała. Zadecydowała też ona o wystąpieniu skutku śmiertelnego. W zrekonstruowanym zdarzeniu komunikacyjnym, w przypadku zapięcia pasów bezpieczeństwa, przy współistniejącym ochronnym zadziałaniu poduszek powietrznych, U. D. (1) z pewnością uniknęłaby wyrzucenia z pojazdu. Mogłaby być natomiast narażona na ewentualne urazy wynikające ze skutecznego zadziałania pasów tj. uraz prawej obręczy barkowej (np. uszkodzenie obojczyka), uraz klatki piersiowej (np. pęknięcie mostka lub/i żeber), więzadłowy uraz kręgosłupa szyjnego (dowód: notatka urzędowa z dnia 12.06.2014 r. xero k. 1 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, dokumentacja fotograficzna z akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Sejnach k. 321 koperta, protokół oględzin miejsca wypadku drogowego xero k. 6-9 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół z przesłuchania świadka J. N. xero k. 258 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół z przesłuchania świadka J. M. xero k. 259 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół oględzin pojazdu xero k. 79-86 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, fotografie xero k. 17-18 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, materiał poglądowy xero k. 10-16 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół sekcji zwłok xero k. 359-365 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, protokół przesłuchania Ł. Ł. xero k. 436-438 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, opinia z zakresu badań wypadków drogowych xero k. 424-429 akt sprawy VI K 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. – osobny załącznik, opinia biegłej sądowej z zakresu medycyny sądowej k. 323-331).

U. D. (1) w dacie wypadku miała 23 lata. Była osobą wesołą, ciepłą, lubianą. Pozostawała w związku małżeńskim z A. D.. Nie miała własnych dzieci. Bardzo związana była natomiast ze swoją siostrzenicą W. – córką K. Z.. Wynikało to z faktu, że do momentu zamążpójścia ww. zamieszkiwały razem i spędzały ze sobą dużo czasu, a w dzieciństwie – jako że ich rodzina była dysfunkcyjna z racji konfliktu między rodzicami i nadużywania alkoholu przez matkę - wyżej wymienione bardziej mogły liczyć na swe wzajemne wsparcie i solidarną pomoc w życiu codziennym aniżeli na pomoc rodziców (dowód: akt zgonu w aktach szkodowych k. 37 koperta – nośnik CD, wyjaśnienia informacyjne powódki M. Z. nie kwestionowane przez stronę pozwaną 00:05:58-00:18:53 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 69v-70, zeznania świadków: A. D. 00:28:35-00:31:16 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 70v-71 i Z. W. 00:32:42-00:38:21 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 71, zeznania powódki K. Z. 00:04:49-00:18:55 rozprawy z dnia 11 lipca 2016 r. k. 127v-128, zeznania powódki M. Z. (1) 00:03:34-00:16:55 rozprawy z dnia 12.04.2008 r. k. 356v-357, opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii 154-159).

M. Z. (1) ma lat 51. Z zawodu jest krawcową. Od ok. 6 lat jest osobą bezrobotną. Utrzymuje się z zasiłków z pomocy społecznej, oszczędności powstałych ze sprzedaży mieszkania, pomocy siostry oraz aktualnego partnera życiowego, u którego zamieszkuje i z którym związała się już po śmierci U. D. (1). Jest osobą rozwiedzioną. Miała troje dzieci, spośród których żyje tylko jedno – K. Z.. Dwie starsze córki M. Z. (1) natomiast już nie żyją – najstarsza córka O. Z. zmarła mając zaledwie 6 miesięcy na skutek choroby serca, średnia córka U. D. (1) zmarła wskutek wypadku z dnia 12.06.2014 r. Wskutek wypadku samochodowego, w roku 2012, zmarła też najstarsza siostra M. Z. (1). Śmierć owej siostry M. Z. (1) bardzo przeżyła albowiem pozostawała z nią w bardzo bliskich stosunkach, zwłaszcza po rozwodzie, uzyskując od niej wsparcie psychiczne i materialne. Śmierć córki U. D. (1) spowodowała po stronie M. Z. (1) silny wstrząs psychiczny z racji bezpowrotnego zerwania naturalnych więzi łączących matkę i dziecko. Wyżej wymienione pozostawały bowiem w bliskich relacjach, dopiero na ok. rok przed wypadkiem doszło między nimi do fizycznej separacji (oddzielnego zamieszkania), przy czym wyprowadzka U. D. (1) nie spowodowała rozluźnienia stosunków z matką albowiem wyżej wymienione w dalszym ciągu pozostawały ze sobą w częstych kontaktach. Czynnikiem dodatkowo pogłębiającym negatywne przeżycia M. Z. (1) związane ze śmiercią U. D. (1) były okoliczności wypadku (w tym widok ciężkich obrażeń fizycznych córki w trakcie identyfikacji zwłok, fakt że sprawca wypadku nie udzielił córce pierwszej pomocy tylko uciekł) oraz uprzednio doznane przez nią straty osób bliskich. Bezpośrednio po śmierci U. D. (1) M. Z. (1) usiłowała zaprzeczać rzeczywistości i wyobrażała sobie, że córka żyje. Dzwoniła do niej, licząc na to że jest w domu i odbierze telefon. Ulegając namowom rodziny, wyżej wymieniona skorzystała z porady lekarza rodzinnego, który zaordynował jej na okres 1 miesiąca relanium, po zażyciu którego była senna. W tym okresie M. Z. (1) doświadczyła ostrej reakcji urazowej, a jej wydolność do samodzielnego radzenia sobie z czynnościami dnia powszedniego i innymi obowiązkami była znacząco ograniczona. W późniejszym okresie, do ok. pół roku po śmierci córki, M. Z. (1) w dalszym ciągu przyjmowała leki uspokajające. W okresie tym jej reakcje i zachowania nie odbiegały od typowych reakcji procesu żałoby po nagłej śmierci bliskiej osoby w wyniku wypadku, z falującym naturalnym zaostrzeniem objawów w okresach udziału w rozprawach sądowych przeciwko sprawy, w trakcie których ten okazywał lekceważenie (często ziewał, patrzył w jeden punkt i nigdy osobiście jej nie przeprosił). W owym czasie jej stan umysłowo-psychiczny i zdolności adaptacyjne nie były już znacząco zaburzone; były typowe dla naturalnego przeżywania żałoby, ze stopniowym wyciszaniem się objawów. Aktualnie zaś M. Z. (1) nie ujawnia głębszych zaburzeń nastroju ani trwałych znaczących zmian osobowości, mogących mieć związek z traumatycznymi przeżyciami, w tym w postaci patologicznej żałoby. Nie izoluje się, nie jest zgorzkniała czy zaborcza, litująca się nad sobą. Daje młodszej córce przestrzeń do separacji i autonomicznych planów, nadal jest otwarta na ludzi, a także na realizację osobistych potrzeb w postaci próby ułożenia sobie własnego życia. Powyższe nie oznacza jednak, że M. Z. (1) nadal nie przeżywa distresu (swoistego cierpienia) w związku ze wspomnieniami córki, którą straciła i zaplecza rodzinnego ze strony jej męża (zięcia), które bardzo ceniła. W szczególności doświadcza ona tego w czasie świąt i uroczystości rodzinnych, kiedy to jej aktualnego partnera życiowego odwiedza bliska rodzina (dowód: wyjaśnienia informacyjne powódki M. Z. nie kwestionowane przez stronę pozwaną 00:05:58-00:18:53 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 69v-70, zeznania świadków: A. D. 00:28:35-00:31:16 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 70v-71 i Z. W. 00:32:42-00:38:21 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 71, zeznania powódki K. Z. 00:04:49-00:18:55 rozprawy z dnia 11 lipca 2016 r. k. 127v-128, zeznania powódki M. Z. (1) 00:03:34-00:16:55 rozprawy z dnia 12.04.2008 r. k. 356v-357, opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii 117-122).

K. Z. ma lat 25. Od kilku lat pozostaje w związku partnerskim, z którego ma jedno dziecko – córkę W.. Jest ona młodszą siostrą U. D. (1). Jako że różnica wieku między wyżej wymienionymi była niewielka (2 lata) pozostawały one ze sobą w zażyłych relacjach i aż do dnia poprzedzającego śmierć U. D. (1) dzwoniły do siebie, rozmawiały przez portal społecznościowy F., spotykały się w gronie wspólnych znajomych ze swoimi partnerami życiowymi. Więź między siostrami wzmacniało też to, że U. D. (1) wspomagała K. Z. w opiece nad córką (którą K. Z. urodziła w wieku zaledwie ok. 15 lat) oraz to, że siostry długo zamieszkiwały w jednym mieszkaniu (do ok. 2012-2013 r.), jak też to, że ich rodzina – w okresie dzieciństwa sióstr – była dysfunkcyjna z racji konfliktu między rodzicami i nadużywania alkoholu przez matkę, przez co bardziej mogły one liczyć na swe wzajemne wsparcie i solidarną pomoc w życiu codziennym aniżeli na pomoc rodziców. Śmierć U. D. (1) spowodowała po stronie K. Z. silny wstrząs psychiczny. K. Z. utraciła bowiem przyjaciółkę i powierniczkę jaką miała w siostrze. Bezpośrednio po śmierci U. D. (1) K. Z. doznała ostrej reakcji stresowej – nie dowierzała zaistniałej sytuacji, miała irracjonalne poczucie winy, nie mogła spać, odczuwała gniew, przygnębienie, smutek, rozdrażnienie, miała trudność w konfrontacji z widokiem tragicznie zmarłej siostry. Objawy te w stopniu bardzo nasilonym utrzymywały się u K. Z. ok. miesiąca, kiedy to ww. wyjechała do ciotki do B., podejmując tam zatrudnienie. W okresie późniejszym nasilenie tych objawów uległo zmniejszeniu, ale niektóre z nich (okresowe poczucie opuszczenia, smutku, krzywdy, dużej straty) utrzymują się do chwili obecnej, zwłaszcza w trudniejszych sytuacjach, gdy ww. pozostaje sama. Bolesne wspomnienia odżywają w niej w szczególności wówczas, gdy wraca w rodzinne strony (ok. 2-3 miesiące po śmierci U. D. (1) K. Z. wyjechała wraz ze swym partnerem i dzieckiem do Anglii, gdzie zamieszkuje do chwili obecnej). Powyższe wskazuje, że dynamika reakcji i przeżyć K. Z. po śmierci siostry U. D. (1) nosi znamiona naturalnego procesu żałoby o średnim nasileniu (dowód: wyjaśnienia informacyjne powódki M. Z. nie kwestionowane przez stronę pozwaną 00:05:58-00:18:53 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 69v-70, zeznania świadków: A. D. 00:28:35-00:31:16 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 70v-71 i Z. W. 00:32:42-00:38:21 rozprawy z dnia 21.12.2015 r. k. 71, zeznania powódki K. Z. 00:04:49-00:18:55 rozprawy z dnia 11 lipca 2016 r. k. 127v-128, zeznania powódki M. Z. (1) 00:03:34-00:16:55 rozprawy z dnia 12.04.2008 r. k. 356v-357, opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii 154-159).

W dniu 16 lipca 2014 r. M. Z. (1) zgłosiła szkodę osobową z tytułu śmierci U. D. (1) do C. pojist`ovna A. S. działającej przez C. pojist`ovnie S.A. Oddział w Polsce (obecnie (...) S.A. w W.), domagając się zapłaty odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej w kwocie 80.000,00 zł i zadośćuczynienia za krzywdę w kwocie 120.000,00 zł (dowód: zgłoszenie szkody w aktach szkodowych k. 37 koperta – nośnik CD). Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, decyzją z dnia 14.08.2014 r., ww. zakład ubezpieczeń przyznał M. Z. (1) zadośćuczynienie za krzywdę z tytułu śmierci córki U. D. (1) w kwocie 6.000,00 zł, wskazując, iż ww. w 70% przyczyniła się do powstania szkody (dowód: pismo w przedmiocie przyznania zadośćuczynienia z dnia 14.08.2014 r. k. 10-11).

W dniu 17 lipca 2014 r. K. Z. zgłosiła szkodę osobową z tytułu śmierci U. D. (1) do C. pojist`ovna A. S. działającej przez C. pojist`ovnie S.A. Oddział w Polsce (obecnie (...) S.A. w W.), domagając się zapłaty zadośćuczynienia za krzywdę w kwocie 80.000,00 zł (dowód: zgłoszenie szkody w aktach szkodowych k. 37 koperta – nośnik CD). Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, ww. zakład ubezpieczeń przyznał K. Z. zadośćuczynienie za krzywdę z tytułu śmierci siostry U. D. (1) w kwocie 3.000,00 zł, wskazując, iż ww. w 70% przyczyniła się do powstania szkody (bezsporne).

Sąd zważył, co następuje:

1)  w zakresie oceny materiału dowodowego

Przeprowadzone w sprawie niniejszej i przywołane w ustaleniowej części uzasadnienia dowody z dokumentów (w tym zgromadzone na nośnikach CD) ocenił Sąd jako wiarygodne. Żadna ze stron nie podważała ich bowiem. Stąd też za wiążące uznał Sąd w stosunku do nich domniemania płynące z art. 244§1 kpc (w odniesieniu do dokumentów pochodzących akt sprawy VI. K. 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S.) i z art. 245 kpc (w odniesieniu do dokumentów prywatnych w postaci pism sygnowanych przez strony postępowania. Jako wiarygodne ocenił Sąd również zeznania stawających w sprawie niniejszej świadków A. D. i Z. W.. Relacje przez świadków tych złożone stanowiły bowiem odzwierciedlenie osobiście poczynionych przez nich spostrzeżeń co do stosunków łączących powódki ze zmarłą U. D. (1) oraz stanu emocjonalnego powódek po śmierci wyżej wymienionej. Nie odmówił też Sąd wiarygodności zeznaniom samych powódek. Jakkolwiek bowiem były one – co oczywiste – zainteresowane wynikiem niniejszego postępowania, to jednak – co również oczywiste – wyłącznie one były w stanie przedstawić Sądowi swoje przeżycia związane ze śmiercią U. D. (1). Jako pełnowartościowy materiał dowodowy ocenił Sąd również opinie biegłych sądowych sporządzone w toku niniejszego postępowania – tak z zakresu psychologii, jak i z zakresu medycyny sądowej. Opinie te są bowiem dokładne i szczegółowe, a wnioski w nich skonkludowane nie budzą żadnych wątpliwości jak chodzi o ich prawidłowość. Podkreślenia wymaga, iż opinii tych strony postępowania nie kwestionowały, a ich autorzy są biegłymi legitymującymi się wieloletnim doświadczeniem w opiniowanych dziedzinach.

2)  w zakresie oceny prawnej żądania pozwu:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – zwanej dalej ustawą (...) – j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 z późn. zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. W kontekście powyższej regulacji rozpatrywać należało odpowiedzialność pozwanego w sprawie niniejszej. Żądanie swe powódki wywodziły bowiem z faktu, iż śmierć U. D. (1) nastąpiła wskutek wypadku komunikacyjnego spowodowanego przez kierowcę pojazdu mechanicznego, któremu pozwany ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC udzielał.

Odpowiedzialność sprawcy wypadku, wskutek którego zmarła U. D. (1), na gruncie sprawy niniejszej wątpliwości nie budziła. Okoliczności tej pozwany nie kwestionował bowiem, a wręcz przeciwnie – przyznał ją wprost w odpowiedzi na pozew. Dodatkowo znajduje ona potwierdzenie w treści wyroku Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. z dnia 02 grudnia 2016 r. w sprawie VI. K. 279/14 i wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie II. Ka. 66/17, treścią których – z mocy art. 11 kpc – sąd rozpoznający sprawę niniejszą był związany. W tym stanie rzeczy porządkująco jedynie zauważyć należy, iż odpowiedzialność sprawcy wypadku z dnia 12.06.2014 r. znajduje swe źródło w art. 436§1 kc w zw. z art. 435§1 kc i 415 kc.

Bezspornym w sprawie niniejszej było także i to, że sprawca wypadku, wskutek którego zmarła U. D. (1), w dacie tegoż wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Okoliczność tę pozwany również przyznał bowiem w odpowiedzi na pozew. W takim zaś stanie rzeczy odpowiedzialność za szkodę zgłoszoną przez powódkę przypisać można też pozwanemu (art. 35 ustawy (...)).

Treść żądania zgłoszonego przez powódki wskazywała, iż w związku ze śmiercią U. D. (1) przypisują one pozwanemu odpowiedzialność w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie. Rzeczą Sądu stało się rozstrzygnięcie czy żądanie to zasługuje na uwzględnienie, a jeżeli tak – to w jakiej części.

Roszczenia zgłoszone przez powódki oceniać należało przez pryzmat art. 446§4 w zw. z art. 446§1 kc. I tak, zgodnie z art. 446 § 1 kc jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. W myśl § 4 powołanego przepisu Sąd może zaś przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W sprawie niniejszej poza sporem pozostawało, iż powódkom przysługuje status osób najbliższych zmarłej U. D. (1) w rozumieniu art. 446§4 kc. Okoliczności tej pozwany nie negował bowiem. Potwierdziły ją tylko zeznania świadków, powódek oraz opinia biegłej sądowej z zakresu psychologii. W oparciu o powyższe dowody nie można mieć wątpliwości, że między powódkami a U. D. (1) istniała silna pozytywna więź emocjonalna, przesądzajaca o istnieniu po ich stronie legitymacji czynnej w sprawie niniejszej(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 czerwca 2011 r. w sprawie sygn. akt III CSK 279/10 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr (...)).

Spór w sprawie niniejszej dotyczył de facto wysokości zadośćuczynienia mającego wyrównać powódkę krzywdę doznaną na skutek śmierci U. D. (1). Zauważyć należy, że zadośćuczynienie określone w art. 446§4 kc jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 03 czerwca 2011 r. w sprawie sygn. akt III CSK 279/10 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr (...)). Na gruncie powołanego przepisu kompensacie pieniężnej podlega zatem krzywda tj. niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych, a więc w szczególności cierpienie, ból, poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny, utrata radości życia. Kompensata ta ma przy tym na celu przezwyciężenie przykrych doznań. Służyć temu ma nie tylko udzielenie należnej satysfakcji moralnej w postaci uznania krzywdy wyrokiem sądu, ale także zobowiązanie do świadczenia pieniężnego, które umożliwi pełniejsze zaspokojenie potrzeb i pragnień poszkodowanego lub wesprze realizację wskazanego przez niego celu społecznego (por. A. Olczak w komentarzu do kodeksu cywilnego System Informacji Prawnej LEX 2010 ). Ustalenie rozmiaru krzywdy ma podstawowe znaczenie dla określenia odpowiedniej sumy, która miałaby stanowić jej pieniężną rekompensatę. Przy oznaczeniu zakresu wyrządzonej krzywdy koniecznym jest uwzględnienie: rodzaju naruszonego dobra, zakresu (natężenie i czas trwania) naruszenia, trwałości skutków naruszenia i stopnia ich uciążliwości (por. wyrok SN z 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 03.11.1994 r. III APr 43/94, OSA 1995/5/41).

Krzywda, jakiej powódki doznały wskutek śmierci U. D. (1) jest, zdaniem Sądu, niewątpliwa. Z życia powódek wyłączona bowiem została osoba, z którą były emocjonalnie związane i która była w ich życiu bardzo ważna. Potwierdzają to opinie biegłej sądowej z zakresu psychologii. Przedstawienie krzywdy doznanej przez powódki w ujęciu pieniężnym jest niewątpliwe trudne jako że i ścisłe udowodnienie jej rozmiaru – wobec niemajątkowego charakteru – nie jest możliwe. Tym niemniej, biorąc pod uwagę rolę jaką w życiu powódek odgrywała U. D. (1) oraz skutki w ich psychice, jakie śmierć ww. wywołała (opisane szczegółowo w części ustaleniowej uzasadnienia), krzywdę tę w przypadku powódki M. Z. (1) ocenił Sąd na 80.000,00 zł, zaś w przypadku powódki K. Z.– na kwotę 50.000,00 zł. Sumy żądane z omawianego tytułu w pozwie ocenił Sąd jako wygórowane. Jakkolwiek bowiem powódki związane były U. D. (1) emocjonalnie, to jednak trzeba zauważyć, że dynamika reakcji powódek po śmierci U. D. (1) nosi znamiona naturalnego procesu żałoby o średnim nasileniu, która zapewne to żałoba na pewno wiąże się dla powódek z negatywnymi przeżyciami, ale jednak nie przybrała formy patologicznej i nie spowodowała większych ujemnych skutków w funkcjonowaniu wyżej wymienionych. Powódka M. Z. (1), mimo utraty starszej córki, dzielnie zniosła wyjazd młodszej z rodzinnej miejscowości (najpierw – zaledwie miesiąc po śmierci U. D. (1) – do B., a potem – ok. 2-3 miesiące po śmierci U. D. (1) – do Anglii). Nie izoluje się ona od otoczenia, nie jest zgorzkniała, podjęła próbę realizacji potrzeb osobistych wchodząc z relację z mężczyzną i zamieszkując wraz z nim. Z kolei w przypadku powódki K. Z., po śmierci U. D. (2), można dopatrzyć się pewnych pozytywnych następstw w postaci większej mobilizacji do podejmowania zadań tzw. dorosłego życia i dojrzałości osobowościowej. I tak, już po upływie miesiąca od tragicznego zdarzenia powódka ta była w stanie szukać i podjąć pracę zawodową w obcym mieście, po czym zdecydowała się na wyjazd za granicę, gdzie samodzielnie radzi sobie z prowadzeniem domu, opieką nad 7-letnią córką i układaniem w miarę satysfakcjonujących relacji z partnerem. Nie zraża się dotychczasowymi trudami, w tym okresową tęsknotą za bliską relacją z siostrą i wsparciem siostry, kontynuując swój wybór układania sobie samodzielnego życia we własnej rodzinie oraz nawiązując coraz lepsze relacje z własną matką i rodzicami partnera. Na wszystko powyższe wskazują wnioski zawarte w opiniach biegłej sądowej z zakresu psychologii, które Sąd podzielił.

W zaistniałym stanie rzeczy rozważyć jeszcze tylko należało czy U. D. (1) przyczyniła się do powstania szkody, z tytułu której powódki dochodziły zadośćuczynienia. Zarzut taki, oparty na art. 362 kc, zgłosiła bowiem strona pozwana, wywodząc go z okoliczności tego rodzaju, iż U. D. (1) w dniu wypadku spożywała alkohol wraz ze sprawcę tego wypadku, a nadto następnie podróżowała wraz z nim samochodem bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

W ocenie Sądu, zarzut przyczynienia wywodzony z faktu spożywania przez U. D. (1) alkoholu wraz ze sprawcą wypadku w dniu zdarzenia był chybiony. Owszem, w przeddzień wypadku U. D. (1) i Ł. Ł. spożywali wspólnie alkohol, ale w toku procesu karnego w sprawie VI. K. 279/14 Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. nie ustalono, aby w momencie wypadku jego sprawca znajdował się w stanie nietrzeźwości i aby ów stan w jakikolwiek sposób wpłynął na zaistnienie wypadku. Okoliczności tej strona pozwana nie wykazała też w toku postępowania w sprawie niniejszej. Natomiast zarzut przyczynienia wywodzony przez stronę pozwaną z faktu podróżowania przez U. D. (1) bez zapiętych pasów bezpieczeństwa trafny, zdaniem Sądu, był. Wskazuje na to treść opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy, w której wprost wskazano, że to właśnie nie zapięcie pasów bezpieczeństwa doprowadziło do śmiertelnego skutku wypadku z dnia 12.06.2014 r., w którym uczestniczyła U. D. (1). Ze wspomnianej opinii wynika też, że z kolei zapięcie pasów bezpieczeństwa nie uchroniłoby U. D. (1) od obrażeń ciała, ale byłyby one zdecydowanie mniej poważne niż faktycznie przez nią doznane, a co najważniejsze – nie byłyby śmiertelne.

Jak chodzi o ocenę stopnia przyczynienia się U. D. (1) do zaistnienia wypadku z dnia 12.06.2014 r. to, zdaniem Sądu, dokonywać trzeba było jej w powiązaniu z oceną zachowania sprawcy wypadku – Ł. Ł.. W przekonaniu Sądu wagę naruszeń przepisów prawa drogowego dokonanych przez tego sprawcę ocenić należało jako daleko bardziej doniosłą niż tę, charakteryzującą zachowanie U. D. (1). Zwrócić bowiem należy uwagę, że Ł. Ł. – jak wynika z treści wyroku Sądu Rejonowego w Augustowie VI Zamiejscowego Wydziału Karnego w S. z dnia 02 grudnia 2016 r. w sprawie VI. K. 279/17 – naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym dopuścił się umyślnie. Dalej, nie można pominąć faktu, iż prędkość z jaką Ł. Ł. poruszał się bezpośrednio przed wypadkiem była nadmierna (na łuku drogi (...) km/h !), a wyżej wymieniony znajdował się w stanie po użyciu środka odurzającego w postaci amfetaminy (29 ng/ml). Powszechnie wiadomym jest zaś, iż stan odurzenia wywołany czy to alkoholem czy substancjami narkotycznymi charakteryzuje się anormalnie wysokim mniemaniem o własnych zdolnościach motorycznych oraz lekceważącym stosunkiem do obowiązujących norm prawnych i społecznych. Powyższe niewątpliwie miało wpływ na percepcję Ł. Ł., a w konsekwencji racjonalność podejmowanych przez niego decyzji. Gdyby bowiem wyżej wymieniony adekwatnie do rzeczywistości i zgodnie z regułą ostrożności wymaganą w ruchu drogowym oceniał sytuacji drogową, to z całą pewnością nie poruszałby się z prędkością 140 km/h na łuku drogi. W takim układzie rzeczy zachowanie Ł. Ł. uznać należało za istotne naruszenie przepisów ruchu drogowego i zasadniczą przyczynę zaistnienia skutku wypadku w postaci śmierci U. D. (1). Oczywiście, zachowanie U. D. (1) było nieprawidłowe, ale – zdaniem Sądu – nie można było przypisać mu bardziej pejoratywnego – jak zdaje się uważać strona pozwana - charakteru niż zachowania Ł. Ł..

Reasumując – zarzut przyczynienia się U. D. (1) do zaistnienia wypadku z dnia 12.06.2014 r. ocenił Sąd jako usprawiedliwiony co do zasady. Stopień tego przyczynienia ustalić przy tym należało na poziomie 50%. Dodać w tym miejscu należy, że uwzględnienie przyczynienia się U. D. (1) do zaistnienia wypadku z dnia 12.06.2014 r. nie pozostaje w sprzeczności z zasadą związania sądu treścią prawomocnego wyroku skazującego wynikającą z art. 11 kpc. Stosownie bowiem do treści art. 11 kpc ustalenia zawarte w wydanym w postępowaniu karnym prawomocnym wyroku skazującym za popełnienie przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym jedynie co do faktu popełnienia przestępstwa. W postępowaniu cywilnym możliwe jest przy tym dokonywanie dodatkowych ustaleń, istotnych z punktu widzenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody (jak np. przyczynienie się), które nie były istotne dla określenia znamion przestępstwa i podstaw odpowiedzialności karnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 kwietnia 2015 r. w sprawie II CSK 363/14 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr 1711685, wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 05 czerwca 2014 r. w sprawie I ACa 109/14 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr 1511745, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie I CSK 373/12 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr 1391407).

Przy uwzględnieniu określonego powyżej stopnia przyczynienia się U. D. (1) do powstania szkody, zadośćuczynienie należne powódce M. Z. (1) – określić należało na poziomie 40.000,00 zł (80.000,00 zł – 50%). Uwzględniając zaś fakt, iż jeszcze przed wszczęciem niniejszego postępowania, tytułem zadośćuczynienia, pozwany wypłacił tejże powódce kwotę 6.000,00 zł, żądanie pozwu uwzględnić należało do kwoty 34.000,00 zł (40.000,00 zł – 6.000,00 zł). Natomiast zadośćuczynienie należne powódce K. Z. – określić należało na poziomie 25.000,00 zł (50.000,00 zł – 50%). Uwzględniając zaś fakt, iż jeszcze przed wszczęciem niniejszego postępowania, tytułem zadośćuczynienia, pozwany wypłacił tejże powódce kwotę 3.000,00 zł, żądanie pozwu uwzględnić należało do kwoty 22.000,00 zł (25.000,00 zł – 3.000,00 zł). Biorąc wszystko powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt I i IV wyroku, przy czym podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach stanowił art. 481§1 i 2 kc. Odnośnie odsetek godzi się w tym miejscu wskazać, że – w realiach sprawy niniejszej – za zasadne uznał Sąd przyznanie ich powódce dopiero od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Zgodnie z przyjętą w prawie cywilnym zasadą, dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Termin wymagalności świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów określa art. 14 ustawy (…). Co do zasady jest to termin 30-dniowy, który jedynie w wyjątkowych wypadkach (gdy wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania/zadośćuczynienia jest niemożliwe w terminie 30 dni) ulega wydłużeniu (maksymalnie jednak do 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie). W sprawie niniejszej, żądanie zapłaty zadośćuczynienia zgłosiły pozwanemu w lipcu 2014 r. Już wówczas (tj. z upływem terminu wskazanego w cyt. art. 14 ustawy (…)), zdaniem Sądu, możliwe było ustalenie wysokości zadośćuczynienia adekwatnej z punktu widzenia krzywdy doznanej przez powódki. Skoro jednak powódki żądały zapłaty zadośćuczynienia dopiero od daty doręczenia pozwanemu odpis pozwu, ponad ich żądanie wykroczyć Sąd nie mógł.

Żądanie pozwu idące dalej aniżeli kwota zasądzona w pkt I i IV wyroku uznać należało za wygórowane i nieusprawiedliwione. Wyrazem powyższego jest pkt II i V wyroku.

O kosztach procesu (pkt III i VI wyroku) orzekł Sąd z mocy art. 100 kpc w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163 poz. 1349 z późn.zm.), uwzględniając okoliczność, iż powódka M. Z. (1) proces niniejszy wygrała w ok. 24%, zaś powódka K. Z. – w ok. 29%, przy czym tak każda powódka jak i pozwany (w odniesieniu do każdej z powódek z osobna) ponieśli koszty procesu obejmujące wynagrodzenie fachowego pełnomocnika (3.600,00 zł).

Podstawę rozstrzygnięcia o brakujących kosztach sądowych (które stanowiły w przypadku żądania powódki M. Z. (1): opłata od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona oraz wynagrodzenie biegłej sądowej z zakresu psychologii za opinię tej powódki dotyczącą wypłacone z budżetu oraz połowa wynagrodzenia biegłej sądowej z zakresu medycyny sądowej wypłacone z budżetu, zaś w przypadku żądania powódki K. Z.: opłata od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona oraz wynagrodzenie biegłej sądowej z zakresu psychologii za opinię tej powódki dotyczącą wypłacone z budżetu oraz połowa wynagrodzenia biegłej sądowej z zakresu medycyny sądowej wypłacone z budżetu) stanowił zaś art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 300 w zw. z art. 100 kpc, uwzględniając okoliczność, iż powódka M. Z. (1) proces niniejszy wygrała w ok. 24%, zaś powódka K. Z. – w ok. 29%, (vide: pkt VII wyroku).

SSO Aneta Ineza Sztukowska