Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2018r.

Sąd Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2018 r. w Brzesku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) SA w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w S. na rzecz powódki M. P. kwotę 15.400,00 zł (piętnaście tysięcy czterysta złotych) z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 15.197,66 zł od dnia 27 stycznia 2015r do dnia zapłaty,

- 202,34 zł od dnia 17 sierpnia 2015r do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) SA w S.

na rzecz powódki M. P. kwotę 3.728,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

IV.  zasądza od powódki M. P. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) SA w S. kwotę 1.093,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

V.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) SA w S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzesku kwotę 2.231,00 zł tytułem kosztów sądowych od ponoszenia których powódka była zwolniona.

Sędzia

SR Marek Jałowiecki- Paruch

Sygn. akt I C 510/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 lutego 2018r.

Powódka M. P. w pozwie skierowanym przeciwko (...) S.A. w S. domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty:

- 18 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16.01.2015r. do dnia zapłaty;

- 1 694 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich wraz z odsetkami za zawłokę od dnia 16.01.2015r. do dnia zapłaty;

- 202,34 złotych tytułem zakupu leków wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.01.2015r. do dnia zapłaty.

Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, że w dniu 4.11.2014r. w B. doszło do wypadku drogowego w którym została poszkodowana. Kierująca samochodem marki B. nr rej. (...) D. S. nie zachowała szczególnej ostrożności włączając się do ruchu i nie udzieliła pierwszeństwa przejazdu kierującej drogą główną rowerem powódce doprowadzając do zderzenia. Powódka w wyniku wypadku straciła przytomność oraz doznała licznych obrażeń ciała w postaci: stłuczenia głowy z wytworzeniem krwiaka podskórnego okolicy czołowej prawej, otarcia naskórka lewego kolana, ograniczenia ruchomości i obrzęku lewego nadgarstka spowodowanego pęknięciem nasady dalszej kości promieniowej, ograniczenia ruchomości i obrzęku prawego stawu skokowego ze stłuczeniem kości piętowej, stłuczenia głowy z krótkotrwałą utratą przytomności i nudnościami oraz wstrząśnieniem mózgu, otarć naskórka prawego łuku brwiowego i krwiaków oka prawego. Powódka wskazała, że w wyniku wypadku i doznanych obrażeń ciała trafiła na (...) Szpitala (...) w B. gdzie poddano ją licznym badaniom m.in. rtg nadgarstka lewego, rtg stawu skokowego prawego, TK głowy. Powódce podano anatoksynę przeciwtężcową oraz założoną gipsową szynę unieruchamiającą z uwagi na złamanie kości promieniowej w lewym nadgarstku. Następnie powódka została przeniesiona na Oddział (...) Ogólnej z Pododdziałem (...) Urazowo – Ortopedycznej, gdzie przebywała do dnia 6.11.2014r. Powódkę poddano kolejnym badaniom oraz konsultacjom: neurologicznej, okulistycznej oraz ortopedycznej. Powódka została wypisana z zaleceniami dalszego postępowania. Powódka wskazała, że w związku z wypadkiem doszło u niej do pogorszenia stanu psychicznego, ujawniły się lęki związane z wypadkiem, obawy lękowe przed poruszaniem się na drogach oraz jazdą rowerem. Powódka poddała się leczeniu psychiatrycznemu oraz psychologicznemu. Powódka wskazała również, że strona pozwana wydała w stosunku do niej opinię lekarską na podstawie której stwierdzono u powódki 4% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Stwierdzono u niej wstrząśnienie mózgu (1%), ograniczenie ruchomości nadgarstka lewego (2%), ograniczenie w prawym stawie skokowym (1%), przewlekły zespół bólowy po przeciążeniu, a także wadliwe wygojenie złamania. Dalej, powódka wskazała, że przez dwa tygodnie po wypadku nie wstawała z łóżka, była unieruchomiona i wymagała pomocy rodziny. Wskazała, że doznane w wyniku wypadku urazy mocno wpłynęły na jej dotychczasowe uporządkowane życie, spowodowały rozchwianie zdrowia psychicznego, których skutki odczuwa do dnia dzisiejszego. Powódka nadal odczuwa silne i uporczywe bóle, ma problemy ze swobodnym poruszaniem się, ze snem, cierpi na nerwowość, rozkojarzenie oraz brak pewności siebie. Powódka podała również, że zwróciła się do pozwanego Towarzystwa (...) o wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia w wyniku czego otrzymała od strony pozwanej kwotę 4500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 105 złotych tytułem pokrycia kosztów opieki.

Jeżeli chodzi o koszty opieki to powódka wskazała, że wymagała opieki osób trzecich przez miesiąc w wymiarze 6 godzin dziennie. Opieka ta sprawowana była zatem przez 180 godzin przy stawce 10 zł/h (zgodnie z danymi statystycznymi Głównego Urzędu Statystycznego). Zatem strona pozwana powinna wypłacić powódce 1800 złotych. Dotychczas strona pozwana wypłaciła powódce kwotę 105 złotych tytułem kosztów opieki. Dochodzona pozwem kwota stanowi zatem pozostałą część kosztów opieki.

Dodatkowo powódka wskazała, że podjęła próbę ugodowego zakończenia sporu, jednakże strona pozwana zaproponowała jej dopłatę jedynie 1000 zł co powódki nie satysfakcjonowało.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podkreśliła, że wszystkie negatywne konsekwencje w życiu prywatnym i społecznym powódki spowodowane wypadkiem zostały uwzględnione na etapie likwidacji szkody podczas szacowania wysokości odszkodowania. Nadto strona pozwana wskazała, że zaburzenia psychiczne powódki miały miejsce już w 2007r. i nie mają związku wyłącznie z wypadkiem. M. P. nie wykazała nadto związku przyczynowego pomiędzy dokonanymi zakupami leków takich jak np. prenessa, apo-amilo, symlok sr, emanera, prefaxine, gaza niejałowa a udziałem w wypadku. Powódka bezpodstawnie twierdzi, że zażywanie powyższych leków miało związek z wypadkiem, w szczególności, że zakupiła je 5 miesięcy po zdarzeniu. Towarzystwo (...) zakwestionowało również wysokość zadośćuczynienia z tytułu sprawowanej opieki przez osoby trzecie uznając kwotę 10 złotych za godzinę, za wygórowaną i w żaden sposób nie wykazaną przez powódkę, tak samo jak czas opieki w wymiarze 6 godzin dziennie.

Strona pozwana wyrażając gotowość polubownego zakończenia sporu zaoferowała gotowość zapłaty dalszej kwoty 4 000 złotych na zaspokojenie wszelkich roszczeń powódki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4.11.2014r. w miejscowości B. miał miejsce wypadek komunikacyjny w trakcie którego kierująca samochodem osobowym marki B. nr rej. (...) D. S. nie zachowała szczególnej ostrożności włączając się do ruchu i nie udzieliła pierwszeństwa przejazdu kierującej drogą główną rowerem M. P. doprowadzając do zderzenia z tym pojazdem w wyniku czego doznała ona licznych obrażeń ciała. Prawomocnym wyrokiem z dnia 22.12.2014r. sygn. akt II K 752/14 Sąd Rejonowy w Brzesku Wydział II Karny warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonej D. S. o to przestępstwo (art. 177 § 1 kk) na okres próby wynoszący 1 rok, a nadto orzekł od oskarżonej świadczenie pieniężne w kwocie 300 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku Wydział II Karny z dnia 22.12.2014r. sygn. akt II K 752/14 k. 11

Z miejsca zdarzenia powódka została przez Zespół (...) przewieziona na Szpitalny Oddział Ratunkowy Szpitala w B.. Podczas przyjęcia do Szpitala poszkodowana była przytomna, zorientowana co do miejsca, czasu i własnej osoby. U powódki stwierdzono uraz głowy, uraz lewego nadgarstka i prawego stawu skokowego, otarcia lewego kolana oraz otarcie skóry okolicy prawego łuku brwiowego. Wykonano u powódki TK głowy, rtg nadgarstka, rtg stawu skokowego, założono szynę unieruchamiającą oraz podano AT przeciwtężcową. Celem dalszego leczenia powódka została przyjęta na Oddział (...) Ogólnej z Pododdziałem (...) Urazowo - Ortopedycznej gdzie wykonano powódce USG jamy brzusznej, a nadto poddano konsultacji neurologicznej, okulistycznej i ortopedycznej. W dniu 6.11.2014r. powódka została wypisana do domu z dalszymi zaleceniami: kontrolą w poradni ortopedycznej, utrzymanie szyny unieruchamiającej na nadgarstku oraz opaski elastycznej na prawej stopie oraz dalsze szczepienie przeciwtężcowe.

Dowód: karta informacyjna z (...) w B. k. 13, karta informacyjna z Oddziału (...) Ogólnej z Pododdziałem (...) Urazowo - Ortopedycznej k.14, skierowanie do poradni specjalistycznej k. 15

Zgodnie z zaleceniami powódka M. P. w dniu 18.11.2014r. zgłosiła się do Poradni (...) Urazowo-Ortopedycznej. Z powodu bólu w klatce piersiowej powódce zalecono wykonanie rtg klatki piersiowej. Powódka odbywała nadto konsultacje w Poradni Ogólnej. 29.04.2015r. otrzymała wniosek o przyjęcie do sanatorium.

M. P. od 2007r. leczyła się w Poradni Psychiatrycznej z powodu zaburzeń depresyjnych. Po wypadku u powódki pojawiły się dodatkowo objawy lękowe związane z jazdą na rowerze szczególnie po drodze publicznej co pogorszyło jej funkcjonowanie psychiczne.

Podczas konsultacji reumatologicznej powódce zalecono odbycie zabiegów rehabilitacyjnych.

Dowód: historia choroby Poradni (...) Urazowo – Ortopedycznej k. 16, historia choroby Poradni ogólnej k.17-19, zaświadczenie lekarskie z dnia 25.06.2015r. (...) k. 21, zaświadczenie z dnia 19.06.2015r. Centrum Medycznego (...) k. 20, historia konsultacji psychologicznych k. 22-26, konsultacja psychologiczna z dnia 6.06.2016r. k. 27, zeznania świadka M. W. (1) k. 58v, informacja dla lekarza kierującego z dnia 13.04.2017r. k. 114, wyniki badań Zakładu (...) z dnia 13.01.2017r. k. 76,78, zaświadczenie lekarskie z Poradni Ogólnej z dnia 13.01.2017r. k. 77

Pismem z dnia 5.12.2014r. powódka, reprezentowana przez pełnomocnika, zgłosiła roszczenie odszkodowawcze. W piśmie tym zażądała tytułem zadośćuczynienia kwotę 25 000,00 złotych oraz ustalenie i wypłatę odszkodowania tytułem opieki sprawowanej przez osoby trzecie. Pismem z dnia 16.12.2014r. pozwany poinformował powódkę, że przyjął zgłoszenie szkody i rozpoczął postępowanie wyjaśniające. W ramach tego postępowania pozwany zlecił wydanie zaocznej opinii lekarzowi z zakresu ortopedii i traumatologii, który stwierdził, że powódka w następstwie wypadku doznała uszkodzenia mózgoczaszki i narządów wewnętrznych czaszki (wstrząśnienie mózgu) co stanowi 1% uszkodzenia ciała. Nadto biegły stwierdził, że powódka wymagała opieki osób trzecich w okresie od 6.11.2014r. do 20.11.2014r. w wymiarze 1 godzinny dziennie. Pozwany zlecił dodatkową opinię lekarzowi orzecznikowi J. K., który uznał, że pozwana doznała uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 3%.

Pozwany uznał swoją odpowiedzialność i wypłacił powódce kwotę w wysokości 3 500,00 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 105 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich.

Dowód: wniosek powódki o naprawienie szkody z dnia 5.12.2014r. umieszczony na nośniku CD akt szkody nr (...) (...), pismo pozwanego z dnia 16.12.2014r. k. 30, zaoczna opinia lekarza dla (...) SA, opinia lekarza orzecznika J. K. z dnia 14.08.2015r. umieszczone na nośniku CD akt szkody nr (...) (...), pismo pozwanego z dnia 26.01.2015r. k. 28

Następnie pozwane Towarzystwo (...) poinformowało powódkę, że przyznana jej kwota zadośćuczynienia jest bezsporna i ostateczna. Jednocześnie pozwany zaproponował w ramach ugodowego zakończenia procesu likwidacji szkody ugodę na łączną kwotę 4 500,00 złotych. Kolejnym pismem z dnia 14.08.2015r. pozwany oświadczył, że dokonując ustalenia wysokości zadośćuczynienia bazował na przedłożonej do akt likwidacji szkody dokumentacji medycznej, która w jego ocenie uzasadnia wysokość przyznanej kwoty do rozmiaru doznanej krzywdy. Nadto pozwane Towarzystwo (...) poinformowało, że w oparciu o przeprowadzoną konsultację lekarską, na podstawie faktury na zakup leków zasadnym było uznanie zażywania przez powódkę, w związku z wypadkiem, leku K.. Pozwany dodatkowo poinformował o możliwości ugodowego zakończenia procesu likwidacji szkody w drodze ugody na łączną kwotę 5 500,00 złotych.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 6.03.2015r. k. 29, pismo pozwanego z dnia 14.08.2015r. k. 29v-30

Powódka po wypadku leczyła się farmakologicznie m.in. zażywała leki prenessa, apo amilo, symlok, ketonal forte, emanera, prefaxine.

Dowód: faktura nr (...)r. z dnia 4.03.2015r. k. 31

Powódka po wypisaniu ze szpitala wymagała opieki osób trzecich. Przez okres około 2 tygodni wymagała pomocy przy wykonywaniu czynności pielęgnacyjnych, higienicznych, do przygotowania posiłku. Powódką opiekowało się kilka osób na zmianę, byli to jej córka M. W. (1), zięć M. W. (2) oraz córka J. P.. Po tym okresie M. P. część rzeczy robiła sama ale nadal potrzebowała pomocy bliskich, głównie do wykonania cięższych czynności domowych takich jak zapalenie w piecu, zrobienie zakupów. W związku z urazami fizycznymi i psychologicznymi powódka często odbywała konsultacje u różnych specjalistów, a to w Poradni Ogólnej, Poradni (...) Urazowo – Ortopedycznej, (...). Na wyznaczone wizyty bała się sama jeździć dlatego zawsze zawoziła ją córka M. W. (1) albo zięć M. W. (2).

Powódka po zdarzeniu z dnia 4.11.2014r. ma lęk przed jazdą na rowerze. Wcześniej przed wypadkiem była samodzielna, jeździła rowerem, jazda ta sprawiała jej ogromną przyjemność. Obecnie w obawie, że znowu ktoś ją potrąci zrezygnowała z jazdy rowerem, a co a tym idzie aby móc gdzieś pojechać musi prosić o pomoc bliskich, o transport. Wszystko to spowodowało, że u powódki nastąpiło krótkotrwałe pogorszenie funkcjonowania psychicznego i nastąpiła konieczność wdrożenia leczenia. W wyniku wypadku powódka cierpiała na nerwicę lękową, której stopień nasilenia zaburzeń spowodował krótkotrwałe (krótsze niż 6 miesięcy) pogorszenie funkcjonowania powódki.

Dowód: zeznania świadków: M. W. (1) k. 58v, J. P. k. 58v-59, M. W. (2) k. 59, zeznania powódki M. P. k. 59, opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii lek. A. W. k. 96-103

Biegły sądowy z zakresu chirurgii lek. W. Ż. oszacował, że powódka M. P. w wyniku wypadku odniosła uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5%. Wstrząśnienie mózgu jakiego doznała M. P. nie pozostawił trwałych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, ale zostawił u powódki szereg zaburzeń adaptacyjnych i nerwicowych. Ponadto obrażenia doznane przez powódkę spowodowały głównie dolegliwości bólowe, które mogły trwać około 7-10 dni, i nie miały wpływu na wykonywanie codziennych czynności życiowych, a pomoc osób trzecich ograniczała się do 1 godziny dziennie od dnia 6.11.2014r.(wyjście ze szpitala) do dnia 18.11.2014r.(zdjęcie opatrunku gipsowego). M. P. nie powinna w przyszłości odczuwać żadnych innych skutków.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii lek. W. Ż. k. 63-64

Biegły sądowy z zakresu ortopedii lek. med. J. S. ocenił obrażenia powódki powstałe w wyniku wypadku na poziomie 5%. Zauważył on, że obrażenia powstałe po urazie głowy nie koniecznie muszą występować bezpośrednio w chwili wypadku i bezpośrednio po nim dlatego może ich nie być w rozpoznaniu powypadkowym. Z powodu urazu głowy powódka doznała 1% uszczerbku na zdrowiu, na który złożyły się głównie krwiak i otarcie naskórka, bowiem rozpoznane wstrząśnienie mózgu zdiagnozowane na podstawie utraty przytomności, zdaniem biegłego ma charakter przediagnozowany. Następnie biegły podkreślił, że skręcenie nadgarstka jakiemu uległa powódka to nie błahy uraz bowiem nadgarstek jest ważnym elementem w zachowaniu funkcji ruchowej kończyny górnej, a jego skręcenie powoduje długotrwałe następstwa w postaci bólu przy zgięciu czy rotacji dłoni. Powódka w wyniku wypadku doznała stłuczenia pięty prawej co skutkowało tym, że w stawie skokowym zgięcie podeszwowe stopy jest ograniczone w stosunku do lewego o 10 ^o. Dysfunkcja ta jest dość dolegliwa bowiem kość piętowa jest ważnym elementem statyce i kinetyce stopy, a zwłaszcza stawu skokowego dolnego i górnego. W ocenie biegłego sądowego doznane przez powódkę urazy uzasadniały konieczność opieki nad powódką przez okres 14 dni po wypisaniu jej ze szpitala w czynnościach życia codziennego.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii lek. med. J. s. k. 144-146, uzupełniająca opinia biegłego sądowego lek. med. J. S. k. 159

Powódka odczuwa nadto bóle w karku, które nasilają się przy wysiłku, podczas zmiany pogody. Są one częściowo wynikiem wypadku i stanowią 3% uszczerbku na zdrowiu. Częściowo dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa są wynikiem zmian zwyrodnieniowych, które u powódki występowały już wcześniej. W okresie po wypadku powódka wymagała częściowej pomocy osób trzecich przez około 2 miesiące. Wymagała wówczas pomocy przy ubieraniu się, przygotowaniu posiłków, pomocy przy pracach domowych w wymiarze około 4 godzin dziennie.

opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii lek. med. D. B. (1) k. 120-123,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, tym w tych zalegających w aktach szkody pozwanego nr (...), opinii biegłych sądowych, specjalistów z zakresu chirurgii, psychiatrii, ortopedii neurologii, a także przesłuchania świadków i powódki.

Wyrok jako dokument urzędowy, tj. sporządzony przez powołany do tego organ, w zakresie jego działania i w przepisanej formie, stanowiły dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone.

Dokumentacja medyczna, orzeczenia orzecznika pozwanego to dokumenty prywatne, wskazujące na poniesione przez powódkę urazy oraz proces jej leczenia. Z kolei pisma stron na etapie przed wniesieniem sprawy do Sądu dowodzą, iż prowadzone było postępowanie likwidacyjne i strony dążyły do ugodowego załatwienia sprawy jednak porozumienie nie zostało osiągnięte.

Moc dowodowa powyższych dokumentów, nie była kwestionowana przez strony, nie budziła zastrzeżeń Sądu co do ich wiarygodności, dlatego Sąd dał im wiarę.

Ponieważ ocena stanu zdrowia powódki wymagała wiadomości specjalnych, Sąd zasięgnął opinii biegłych sądowych chirurgii, psychiatrii, neurologii i ortopedii. Wszystkie opinie zostały sporządzone przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje z poszczególnych dziedzin, wiedzę oraz doświadczenie w podobnych tego typu sprawach. Biegły z zakresu chirurgii lek. W. Ż. i ortopedii lek. med. J. S. mieli na celu ustalenie wpływu wypadku na zdrowie fizyczne, doznanych cierpień fizycznych oraz rokowań na przyszłość, a także konieczność i zakres godzinowy w ciągu dnia i okresie opieki osób trzecich nad powódką. Biegły z zakresu psychiatrii lek. A. W. miał na celu ustalenie wpływu wypadku na zdrowie psychiczne, czy istniała konieczność opieki osób trzecich nad powódką z powodu cierpień psychicznych. Biegły sądowy z zakresu neurologii lek. med. D. B. (2) natomiast miała na celu ustalenie, podobnie jak pozostali biegli, wpływ wypadku na zdrowie powódki z punktu widzenia dolegliwości neurologicznych, jakie są rokowania powódki na przyszłość oraz czy istniała w związku z tymi dolegliwościami konieczność opieki osób trzecich nad powódką i jaki był konieczny zakres godzinowy tej opieki. We wszystkich opiniach biegli udzielili rzeczowych i wyczerpujących odpowiedzi na zadane pytania. Opinie zostały wydane po przeprowadzeniu badań poszkodowanej oraz przeanalizowaniu dokumentacji medycznej. W ocenie Sądu opinie biegłych sporządzone zostały rzetelnie, odpowiadają podstawowym cechom dowodu z opinii biegłego, a wyprowadzone przez nich wnioski są logiczne i naukowo uzasadnione. Ustalając wysokość procentowego uszczerbku na zdrowiu związanego z doznanymi cierpieniami fizycznymi Sąd oparł się na opiniach biegłego zakresu neurologii lek. med. D. B. (2) oraz biegłych z zakresu chirurgii lek. W. Ż. i chirurgii ogólnej lek. med. J. S.. Opinie te bowiem wzajemnie się uzupełniały i pozwoliły określić łącznie stopień uszczerbku na zdrowiu powódki na poziomie 8%. Opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii i ortopedii była kwestionowana przez strony. Do wszelkich zarzutów biegli odnieśli się w opiniach uzupełniających. W ocenie Sądu biegli w sposób rzeczowy, kompletny i przekonywujący wyjaśnili wszelkie wątpliwości i zgłoszone zarzuty.

Sąd dał w pełni wiarę słuchanym w sprawie świadkom tj. M. W. (1), M. W. (2) oraz J. P.. Świadkowie ci zeznawali na okoliczność opieki jaką sprawowali nad powódką po wypadku. Zeznania te były spontaniczne, szczere i logiczne, a nadto znajdowały odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Wiarygodnością Sąd obdarzył również zeznania powódki M. P., bowiem były one rzeczowe i przekonujące, a nadto korespondowały z zeznaniami świadków.

Sąd zważył co następuje:

Zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej nakłada na ubezpieczyciela obowiązek naprawienia szkody w razie nastąpienia określonego w umowie wypadku. Ubezpieczyciel staje się zobowiązanym wobec poszkodowanego z racji umowy wiążącej go z ubezpieczonym. Przesłanką powstania obowiązku świadczenia przez ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. jest stan odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń obejmuje wyłącznie świadczenie, do spełnienia którego byłby w konkretnym przypadku zobowiązany sprawca.

W przedmiotowej sprawie kwestia odpowiedzialności pozwanego za szkodę z dnia 4.11.2014r. nie budziła wątpliwości, skoro pozwany wypłacił już powódce kwotę 4 500,00 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz kwotę 105 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich. Kwestią sporną była natomiast wysokość zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i psychiczne, wysokość odszkodowania z tytułu sprawowanej opieki nad poszkodowaną oraz zwrot kosztu zakupów leków.

Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowany może żądać od zobowiązanego odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, której przejawem są ujemne przeżycia związane z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi poszkodowanego, wynikające z naruszenia jego dóbr osobistych. Doktryna prawa cywilnego nie rozróżnia – za wzorem prawa karnego – średniego, ciężkiego i lekkiego uszkodzenia ciała. W zakresie doznanej krzywdy rozmiar uszkodzenia ciała nie zawsze musi pokrywać się z rozmiarem przykrych przeżyć psychicznych poszkodowanego. Zadośćuczynienie może być uzasadnione, po pierwsze doznaniem cierpień fizycznych w postaci bólu i innych dolegliwości, po drugie – cierpień psychicznych. Nawet niewielki uszczerbek na zdrowiu wymaga zrekompensowania krzywdy nim wywołanej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2008 r. sygn. I PK 256/07 Lex nr 465982).

Art. 445 k.c. nie rozstrzyga samodzielnie o przesłankach odpowiedzialności, od których zależy poniesienie roszczeń z tytułu zadośćuczynienia, stąd należy odwołać się do ogólnych podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej. Zatem osoba musi doznać negatywnych przeżyć w związku z naruszeniem jej dóbr osobistych, lecz tylko tych, które są określone w art. 445 § 1 i 2 k.c.; przeżycia te muszą zostać wywołane zdarzeniem, z którym łączy się odpowiedzialność; wreszcie między tym zdarzeniem, a wyrządzoną krzywdą musi zachodzić związek przyczynowy.

Zadośćuczynienie dotyczy szkody niemajątkowej, a więc nieprzeliczalnej na określoną kwotę pieniężną. Dodatkowo ustawodawca zaniechał wskazania w art. 445 § 1 k.c. kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i poprzez posłużenie się klauzulą generalną „suma odpowiednia” pozostawił jej do uznania sądu. Jak wynika więc z powyższego, pojęcie „sumy odpowiedniej” jest pojęciem o charakterze niedookreślonym. Z tego względu w orzecznictwie, a także w doktrynie wskazuje się kryteria, którymi należy kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Wymaga się przy tym uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy, takich jak:

- stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania;

- nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie);

- wiek poszkodowanego (intensywność cierpień z powodu kalectwa jest większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju);

- konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa).

(por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2012 r. sygn. I CSK 74/12 Lex nr 1226824, wyrok SN z dnia 9 listopada 2007 r. V CSK 245/07 Biul. SN 2008/4/11; wyrok SN z dnia 5 grudnia 2006 r. II PK 102/06 OSNP 2008/1-2/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 stycznia 2006 r. I ACa 1983/04 LEX nr 186503; wyrok SN z dnia 12 września 2002 r. IV CKN 1266/00 LEX nr 80272).

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy, Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia wziął pod uwagę to, że zdarzenie będące przedmiotem niniejszego postępowania wywołało u powódki przede wszystkim ból fizyczny związany z urazem głowy z krwiakami podskórnymi, otarciami naskórka, urazem nadgarstka, stłuczeniem pięty prawej, ale także dyskomfort psychiczny związany pojawieniem się stanów lękowych. Powódka po wypadku straciła przytomność. Została przewieziona na Oddział (...) w B. gdzie po przeprowadzeniu wstępnych badań została przeniesiona na Oddział (...) Ogólnej z Pododdziałem (...) Urazowo – Ortopedycznej. Tam poddana została dalszym badaniom oraz konsultacjom: neurologicznej, okulistycznej i ortopedycznej. Powódka znosiła trud i ból związany z doznanymi w wypadku urazami. Po powrocie do domu M. P. nadal skarżyła się na bóle związane z przebytymi urazami głowy, nadgarstka i stopy. Musiała przyjmować leki przeciwbólowe. Dolegliwości bólowe z jakimi zmagała się powódka trwały około 2 miesięcy. Przez okres 2 tygodni po wyjściu ze szpitala powódka niemalże nie wstawała z łóżka. Wstawała na siłę, w celu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych. Powódką opiekowała się najbliższa rodzina tj. córki i zięć. Pomagali powódce wstać z łóżka, ubrać się, umyć, gotowali posiłki, sprzątali, spędzali z nią czas. Po tym czasie powódka poczuła się lepiej, na tyle, że cześć obowiązków mogła zrobić już sama, niemniej jednak wciąż wymagała opieki bliskich głównie do wykonania cięższych prac domowych czy robienia zakupów. Obecnie powódka skarży się na bóle kręgosłupa, ból w nadgarstku, które nasilają się przy zmianie pogody.

Oprócz dolegliwości fizycznych zauważyć należy, że powódka doznała również urazu psychicznego. Ma lęk przed jazdą rowerem, zwłaszcza po drodze publicznej, obawia się, że znowu ktoś ją potrąci. Chcąc udać się czy to na wizytę do lekarza, czy w celu załatwienia innych spraw musi prosić o pomoc w podwiezieniu córkę lub zięcia. Brak samodzielności potęguje stan depresyjny z którym powódka walczy już od kilka lat.

Ustalając stopień uszczerbku na zdrowiu poszkodowanej Sąd oparł się na opiniach biegłych sądowych. Zgodnie z ustaleniami w stanie faktycznym trwały uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi ostatecznie 8%, a składa się na niego:

- 5% uszczerbek związany z urazem głowy mogący pozostawić szereg zaburzeń adaptacyjnych nerwicowych. Powódka doznała również urazów nadgarstka i stawu skokowego prawego, które powodowały głównie dolegliwości bólowe. Niemniej jednak uraz nadgarstka jest urazem dolegliwym zwłaszcza w kontekście funkcji jaką odgrywa do zachowania prawidłowej ruchomości kończyny górnej. W związku z urazem pięty zgięcie podeszwowe stopy jest ograniczone w stosunku do lewego o 10 ⁰. Powódka miała założony gips na nadgarstku, a prawa stopa była opatrzona opatrunkiem elastycznym.

- 3% uszczerbek na zdrowiu związany z długotrwałymi bólami okolicy szyjnego kręgosłupa. Powódka skarży się również na drętwienie lewej kończyny górnej.

W tym miejscu należy jednak podkreślić, że jak zauważył Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 5 października 2005 r. (I PK 47/05, M. P. Pr. 2006 r. z. 4 poz. 208) oraz z dnia 28 czerwca 2005 r. (I CK 7/05, nie publ.) niedopuszczalnym jest uznawanie stosowania jakichkolwiek mechanizmów przy wyliczaniu wysokości zadośćuczynienia, wskazując, że procentowo określony uszczerbek służy tylko jako pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego zadośćuczynienia. Należne poszkodowanemu zadośćuczynienie nie może być mechanicznie mierzone przy zastosowaniu stwierdzonego procentu uszczerbku na zdrowiu. Mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie, nie znajdujące oparcia w treści art. 445 § 1 k.c., tym bardziej, że nie uwzględnia rozmiarów bólu psychicznego. Biegły sądowy z zakresu psychiatrii lek. A. W. stwierdził wystąpienie u powódki zaburzeń lękowych w związku z wypadkiem. Miało to bezsporny wpływ na pogorszenie funkcjonowania zdrowia psychicznego powódki, która i tak jeszcze przed wypadkiem leczyła się na depresję. Obecnie M. P. odczuwa lęk przed jazdą na rowerze, która przed wypadkiem była jej ogromną przyjemnością. To z kolei spowodowało brak samodzielności powódki, która chcąc np. udać się na wizytę do lekarza musi prosić o pomoc w podwiezieniu córkę bądź zięcia. To wszystko dodatkowo intensyfikuje stan depresyjny powódki.

Reasumując nie ulega wątpliwości, że wypadek z dnia 4.11.2014r. doprowadził do szeregu cierpień u powódki zarówno w sferze fizycznej jak i emocjonalnej. Odniesione obrażenia jak uraz głowy, nadgarstka, stopy wywołały realnie odczuwane cierpienia. Dodatkowo konieczność korzystania z pomocy osób trzecich zwiększyło poczucie krzywdy.

Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, a tym samym powinno reprezentować ekonomicznie odczuwalną wartość ( por. uchwała SN z dnia 8 grudnia 1973 r. III CZP 37/73 OSN 1974 Nr 9 poz. 145). Funkcja kompensacyjna zadośćuczynienia musi być rozumiana szeroko, albowiem obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i sferę psychiczną poszkodowanego. Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne (wyrok z dnia 14 lutego 2008 r. II CSK 536/07 OSP 2010 Nr 5 poz. 47).

Stopa życiowa poszkodowanego nie ma wpływu na wysokość zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, nie może ona wyznaczać wysokości należnej mu rekompensaty (wyrok z dnia 17 września 2010 r. II CSK 94/10 OSNC 2011/4/44). Natomiast poziom stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia jedynie uzupełniająco, w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej. Prezentowany we wcześniejszym orzecznictwie pogląd o utrzymywaniu zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa stracił znaczenie, z uwagi na znaczne rozwarstwienie społeczeństwa pod względem poziomu życia i zasobności majątkowej. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy i ekonomicznie odczuwalna wartość, adekwatna do warunków gospodarki rynkowej (por. wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2012 r. sygn. I CSK 2/2012 LEX nr 1228578, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2011 r. I PK 145/10 OSNP 2012 nr 5-6 poz. 66, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1997 r. II CKN 416/97 Lex nr 897881).

Okoliczności wpływające na określenie wysokości zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny, muszą być zawsze rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą poszkodowanego i sytuacją życiową, w której się znalazł (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CSK 384/07, OSP 2009 Nr 2, poz. 20).

Mając na uwadze wszystkie powyżej wymienione negatywne następstwa zdarzenia, uwzględniając ustalony stan faktyczny i wnioski wysnute z wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał za „odpowiednie” zadośćuczynienie na poziomie 13 500,00 złotych, a łącznie z kwotą wypłaconą już przez pozwanego daje to 18.000,00 zł.

Kwota ta spełnia kryterium rekompensaty pieniężnej za doznaną przez powódkę krzywdę, jest ona w ocenie Sądu w pełni adekwatna do rozmiaru krzywdy powódki, stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu, czasu trwania cierpień oraz następstw zdrowotnych doznanego urazu. Jednocześnie podkreślić należy, iż nie jest to kwota nadmiernie wygórowana i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w majątku powódki - jak się zdaje uwzględnia również przesłankę przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa w konkretnych uwarunkowaniach dotyczących powódki. Poszkodowany powinien otrzymać od osoby odpowiedzialnej za szkodę sumę pieniężną o tyle w konkretnych okolicznościach odpowiednią, ażeby mógł za jej pomocą zatrzeć lub co najmniej złagodzić odczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną (por. uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73, OSNCP 1974 z. 9, poz. 145).

Odnosząc się natomiast do dochodzonego przez powódkę odszkodowania za sprawowaną nad nią opieki córek i zięcia oraz kosztów lekarstw to należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c., według którego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Intencją ustawodawcy, wyrażoną w przywołanym przepisie, było objęcie granicami odszkodowania dochodzonego przez osobę, która doznała szkody w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, wszelkich kosztów pozostających w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, a więc tych, które zostały poniesione w sposób niezbędny i celowy na działania zmierzające do poprawy stanu zdrowia. Poszkodowany może w szczególności domagać się kompensaty m.in. kosztów opieki, kosztów lekarstw (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2015 r. I ACa 1821/14, LEX nr 1771331).

Nie ulega wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie dochodzenie przez powódkę zwrotu kosztów opieki sprawowanej przez jej bliskich, a także zwrot kosztów zakupu lekarstw, jak wynika z powyższych rozważań jest możliwa, a jak wynika z okoliczności przedmiotowej sprawy jest też w pełni zasadne. Poszkodowany nie jest zobowiązany do udowodnienia poniesionych wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli dysponuje wystarczającymi środkami z innych tytułów lub opiekę nad nim sprawują osoby najbliższe (por. wyrok SN z 13 października 1976 r., I CR 487/76, LEX nr 7854, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., I PR 1969 r. OSNCP 1969 z. 12, poz.229).

Powódką po wyjściu ze szpitala opiekowały się córki oraz zięć M. W. (2). Pomagali oni powódce wstać z łóżka, ubrać się, umyć, gotowali posiłki, sprzątali, spędzali z nią czas. Jak wynika z zeznań świadków oraz zeznań samej powódki przez okres około 2 tygodni wymagała ona intensywnej opieki, z czasem powódka stawała się coraz bardziej samodzielna niemniej jednak nadal potrzebowała pomocy przy wykonywaniu cięższych prac domowych, do zawiezienia jej do lekarza, do zrobienia zakupów. Biegła sądowa z zakresu neurologii lek. med. D. B. (1) w wydanej opinii wskazała, że biorąc pod uwagę urazy jakich powódka doznała wymagała częściowej opieki osób trzecich przez około 2 miesiące w wymiarze około 4 godzin dziennie.

Wskazać należy, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2012 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014r. (Dz.U. z 13 września 2013 r., poz. 1074) najniższa kwota miesięcznego wynagrodzenia wynosiła 1680 zł, dzieląc tę kwotę przez średnią ilość godzin pracy w danym miesiącu otrzymujemy minimalną stawkę za godzinę pracy, która wynosi około 10 zł (1680zł : 160 godz.). 60 dni x 4 godziny dziennie x 10 zł = 2.400,00 zł. Powódka z tego tytułu domaga się kwoty 1.695,00 zł i taką kwotę Sąd zasądził.

Odnosząc się z kolei do zasadności dochodzonego przez powódkę zwrotu kosztów zakupu lekarstw to należy zauważyć, że leki które powódka zażywa są bezpośrednio bądź pośrednio związane z dolegliwościami jakie powódka odczuwa po wypadku. Powódka zażywała leki przeciwbólowe, zażywa leki związane z jej stanami depresyjnymi. Jak już była mowa powyżej wolą ustawodawcy było objęcie granicami odszkodowania dochodzonego przez osobę, która doznała szkody w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, wszelkich kosztów pozostających w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. W ocenie Sądu więc słusznym było przyznanie powódce zwrotu kosztów zakupu lekarstw w kwocie 202,34 zł.

Rozstrzygnięcie co do odsetek Sąd wydał w oparciu o art. 481 k.c. W niniejszej sprawie termin wymagalności świadczenia wynika z art. 817 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, zaś gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jak wynika z analizy materiału dowodowego przedmiotowej sprawy strona pozwana w dniu 26.01.2015r. wydała decyzję o zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę oraz zwrot kosztów opieki osób trzecich nad poszkodowaną. Uwzględniając powyższe Sąd zasądził odsetki ustawowe od kwoty 15 197,66 zł od dnia 27.01.2015r. (dzień następny po decyzji o zadośćuczynieniu) do dnia zapłaty. Odsetki od kwoty 202,34 zł zostały zasądzone od dnia następnego od daty pisma (14.08.2015r.) obejmującego decyzję dotyczącą odmowy refundacji kosztów zakupionych leków tj. od dnia 17.08.2015r. ( dzień 15.08.2015r. to dzień wolny od pracy, 16.08.2015r. to niedziela).

W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone, w tym również co do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki przedmiotowego wypadku. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że doznane obrażenia nie spowodują u powódki żadnych innych już skutków.

Mając na uwadze powyższe okolicznością Sąd orzekł jak w sentencji na mocy powołanych przepisów.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz art. 113 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623 j.t.). Powódka wygrała sprawę w 77,39% dlatego też Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3 728,00 zł. Na koszty te złożyło wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4 800 zł zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015r. (obowiązującego w dacie wniesienia pozwu) w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł co łącznie daje kwotę 4.817,00 zł a 77,39%, to w zaokrągleniu 3 728,00 zł. Pozwany wygrał sprawę w 22,61% i na jego rzecz Sąd zasądził od powódki kwotę 1 093,00 zł na którą złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4 800 zł zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. (obowiązującego w dacie wniesienia pozwu) w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz pełnomocnictwa substytucyjnego w łącznej kwocie 34 zł (2x17). Łącznie 4.834,00 zł, a 22,61% tej kwoty to w zaokrągleniu 1.093,00 zł.

Ponadto Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzesku kwotę 2 231,00 zł tytułem kosztów sądowych od ponoszenia których powódka była zwolniona. Na kwotę tę złożyły się koszty opinii wydanych w sprawie przez biegłych sądowych w łącznej kwocie 1 887,84 zł co przy uwzględnieniu wygranej powódki w 77,39% daje kwotę 1461,00 zł + 770 zł (nieuiszczona opłata sądowa od pozwu). Łącznie dało to kwotę 2 231,00 zł.

SSR Marek Jałowiecki – Paruch