Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie XII Wydział Gospodarczy - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SO Janusz Beim

Sędzia: SO Aneta Stożek

Sędzia: SO Bożena Cincio-Podbiera

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 listopada 2017 r. w K.

sprawy z urzędu

o ukaranie grzywną

przy uczestnictwie (...) spółki akcyjnej w K.

na skutek zażalenia (...)(H.)

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 11 sierpnia 2017 r.,

sygn. akt KR XI Ns Rej. KRS (...)

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie i dopuścić do udziału w sprawie (...) (H. w charakterze uczestnika.

SSO Aneta Stożek SSO Janusz Beim SSO Bożena Cincio-Podbiera

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2017 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie w postępowaniu wszczętym z urzędu, przy uczestnictwie (...) spółki akcyjnej w K. odmówił dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika (...)(spółka prawa h., zwana dalej; spółka (...)).

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie sąd I instancji wskazał, że na skutek zawiadomienia dokonanego przez w/w spółkę zostało wszczęte z urzędu postępowanie z udziałem T. S. – członka zarządu spółki (...) spółki akcyjnej w K., w sprawie ukarania członka zarządu grzywną w oparciu o art. 594 § 1 pkt 3 ksh.

Wskazał sąd I instancji na orzeczenie wydane przez referendarza sądowego oraz na treść skargi na to orzeczenie.

W ocenie sadu I instancji, obowiązkiem sądu prowadzącego postępowanie jest dbałość o ustalenie prawidłowego kręgu uczestników postępowania. Wskazał przy tym sąd na regulacje art. 694 ¹ kpc podkreślając, że postępowanie rejestrowe jest szczególnym rodzajem postępowania nieprocesowego. Odwołując się do stanowiska prezentowanego w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2000 r., sygn. III CZP 20/00, OSNC 2001/2/260, sąd I instancji stwierdził, że jedynie w sytuacji, gdy wynik postępowania nieprocesowego wywiera konkretne skutki prawne w sferze praw i obowiązków danej osoby, powinna być uczestnikiem postępowania.

Spółka (...) w zażaleniu na powyższe postanowienie zarzuciła;

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 694 ¹ § 1 i 2 kpc oraz art. 694 ³ § 2 poprzez ich bezzasadne zastosowanie i uznanie niniejszej sprawy za sprawę o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (sprawę rejestrową), podczas gdy niniejsze postępowanie nie ma charakteru sprawy o wpis do rejestru, pozostając postępowaniem nieprocesowym, przekazanym jedynie do właściwości sądu rejestrowego na podstawie art. 594 § 4 ksh, co w konsekwencji doprowadziło do nieprawidłowego przyjęcia, że krąg uczestników postępowania wyznaczony jest przez art. 694 ³ § 2 kpc

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 510 § 1 kpc w zw. z art. 7 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym poprzez jego bezzasadne niezastosowanie oraz uznanie, że E. będąca akcjonariuszem (...) S.A. w K. nie jest zainteresowana w sprawie o ukaranie grzywną członka zarządu spółki – T. S.na podstawie art. 594 § 1 pkt. 3 ksh.

Podnosząc powyższe zarzuty spółka (...) wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Wniosła również o nałożenie na uczestnika T. S. obowiązku zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu swojego zażalenia spółka (...) w szczególności, wskazując na poglądy prezentowane w doktrynie podkreśliła, że niniejsze postępowanie nie ma charakteru postępowania rejestrowego. W ocenie spółki (...) niewywiązywanie się przez członka zarządu z obowiązku terminowego zwoływania zgromadzenia akcjonariuszy uniemożliwia akcjonariuszowi realizacje jego praw korporacyjnych. Dlatego też sytuacja taka dotyka wprost sfery praw i obowiązków spółki – akcjonariusza. Spółka (...) wskazując na treść art. 510 § 1 kpc oraz na stanowisko judykatury i stanowisko doktryny stwierdziła, że pojęcie interesu prawnego, o którym mowa w art. 510 kpc, należy rozumieć szeroko (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 117/11).

T. S. w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie na jego rzecz należnych kosztów postępowania.

Po rozpoznaniu zażalenia Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Zażalenie jest uzasadnione i musi prowadzić do zmiany zaskarżonego postanowienia.

Rację ma strona żaląca, że sąd I instancji uzasadnił swoje stanowisko argumentacją, która byłaby w pełni aktualna, gdyby przedmiotem postępowania przed sądem rejestrowym było rozstrzygnięcie w przedmiocie wpisu (wykreślenia) w rejestrze sądowym. Słusznie wskazano w uzasadnieniu zażalenia na rozróżnienie tzw. postępowania rejestrowego w ścisłym słowa tego znaczeniu i postępowania prowadzonego przez sąd rejestrowy, ale nie mającego takiego charakteru. W judykaturze i doktrynie to rozróżnienie nie budzi wątpliwości (por. poglądy doktryny cytowane w uzasadnieniu zażalenia oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 r., sygn. III CZ 2/15, z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. V CSK 409/09, por. również postanowienie tut. Sądu Okręgowego z dnia 2 sierpnia 2017 r., sygn. XII Gz 387/17).

Nie ulega wątpliwości, że orzeczenie sądu rejestrowego wydawane w oparciu o zasadę wynikającą z treści art. 594 § 1 pkt 3 ksh jest orzeczeniem wydawanym w ramach postępowania nieprocesowego prowadzonego przez sąd rejestrowy, a nie będącego zarazem postępowaniem rejestrowym w ścisłym słowa tego znaczeniu. Sąd rejestrowy sięgając po instrument prawny przewidziany w art. 594 § 2 ksh, działa w ramach swoistej funkcji opiekuńczej, jaką sprawuje nad podmiotami ujawnionymi w rejestrze przedsiębiorców, czy szerzej rzecz ujmując, w rejestrze sądowym. Nadto należy podkreślić, że akcjonariusz spółki akcyjnej (odpowiednio wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) ma interes prawny i faktyczny w tym, aby jego uprawnienia korporacyjne (prawo uczestniczenia w zgromadzeniu i podejmowania decyzji) było odpowiednio realizowane. Bierność członków zarządu w zakresie zwoływania zgromadzeń ma wymierne skutki dla wspólnika. O ile pojęcie interesu prawnego w rozumieniu art. 510 § 1 kpc na gruncie postępowania rejestrowego w ścisłym słowa tego znaczeniu powinno być wykładane restrykcyjnie (tak jak to słusznie przyjmuje sąd I instancji), o tyle w ramach postępowania nieprocesowego prowadzonego przez sąd rejestrowy, ale nie w przedmiocie wpisu, pojęcie interesu prawnego należy ujmować szerzej (por. prezentowane wyżej orzeczenia SN).

Należy zgodzić się ze strona żalącą, że brak zwołania zgromadzenia we właściwym terminie uniemożliwia realizację uprawnień korporacyjnych, zatem narusza sferę praw wspólnika. W postępowaniach w których sąd rejestrowy realizuje swoją funkcje opiekuńczą (np. przy realizacji uprawnień mniejszościowych, por. np. art. 212 ksh, art. 400 ksh) wspólnik będzie miał co do zasady status wnioskodawcy. W sytuacji, w której sąd podjął dalsze działania związane ze stosowaniem art. 549 § 2 pkt 3 ksh z urzędu wspólnik, który zasygnalizował konieczność stosowania wskazanej normy, w świetle art. 510 § 2 kpc ma status uczestnika. Niewątpliwie wydane w tym trybie orzeczenie nie wywiera bezpośredniego skutku dla wnioskującego wspólnika, bowiem karze podlega bezpośrednio członek zarządu. Biorąc jednak pod uwagę funkcję wskazanej normy art. 549 § 2 pkt 3 ksh, to wspólnik ma interes prawny w uczestniczeniu w powyższym postępowaniu. Zatem zaskarżone rozstrzygnięcie musi zostać zmienione stosownie do wniosku wskazanego w zażaleniu.

Mając na uwadze powyższe zaskarżone postanowienie zostało zmienione stosownie do zasady wynikającej z treści art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc i art. 8 ustawy o krs. Dlatego też orzeczono jak w sentencji.

SSO Aneta Stożek SSO Janusz Beim SSO Bożena Cincio-Podbiera