Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu 23 listopada 2017 r. w W.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. N. i M. N.

przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w W.

o odszkodowanie

oddala powództwo.

SSO Cezary Skwara

Sygn. akt: XVI GC 810/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 listopada 2017 roku

Pozwem z dnia 1 sierpnia 2013 r. ( data prezentaty) A. N. i M. N. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz solidarnie od pozwanego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z siedzibą w W. łącznie kwoty 76 000 zł, w tym: kwoty 68 000 zł tytułem odszkodowania za spadek (ubytek) wartości rynkowej nieruchomości powodów oraz kwoty 8 000 zł kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 lipca 2013 r. do dnia zapłaty. Nadto wnosili o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu wraz z opłatami od pełnomocnictw i kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że nieruchomość, której są właścicielami, położona jest w całości w granicach obszaru ograniczonego użytkowania ( dalej: OOU) dla lotniska (...) w W. utworzonego uchwałą (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. (dalej: Uchwała (...)), poza strefą Z1 oraz strefą Z2. Zdaniem powodów wprowadzenie OOU spowodowało powstanie po ich stronie szkody w postaci utraty wartości nieruchomości oraz konieczność poniesienia nakładów na zabezpieczenie nieruchomości przed hałasem wynikającym z działalności portu lotniczego. Jako podstawę prawną roszczeń powodowie podali art. 129 ustawy prawo ochrony środowiska ( dalej: p.o.ś.), a ponadto wskazali, w zakresie ustalenia odszkodowania, jako podstawę prawną, odpowiedzialność pozwanego jako przedsiębiorstwa wprowadzanego w ruch siłami przyrody zgodnie z art. 435 k.c. w związku z art. 322 p.o.ś. ( pozew k. 2-123).

W odpowiedzi na pozew pozwany Przedsiębiorstwo Państwowe (...) z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że roszczenie jest bezpodstawne z uwagi na upływ terminu zawitego na dochodzenie roszczeń zgłoszonych przez powodów. Pozwany zaznaczył, że nieruchomość powodów nie znalazła się w obszarze ograniczonego użytkowania po raz pierwszy w 2011 roku, ponieważ była objęta już ograniczeniami wynikającymi z Rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z 2007 roku (dalej: Rozporządzanie nr (...)) , gdzie znajdowała się poza strefą M. Zdaniem pozwanego ograniczenia stanowiące podstawę roszczeń powodów, jeśli powstały, to już w chwili wejścia w życie Rozporządzenia nr (...) tj. w dniu 24 sierpnia 2007 r. nie zaś dopiero w wyniku wejścia w życie Uchwały z 2011 roku. Wejście w życie Uchwały z 2011 r. nie spowodowało natomiast żadnych nowych ograniczeń mogących skutkować zasadnością roszczeń odszkodowawczych. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł, że powodowie nie wykazali żadnej szkody, która powstałaby w związku z wprowadzeniem OOU, a która polegałaby na uniemożliwieniu lub istotnym ograniczeniu powodom możliwości korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem, w szczególności powodowie nie wykazali, aby samo położenie nieruchomości w OOU spowodowało spadek jej wartości oraz konieczność rewitalizacji akustycznej ( odpowiedź na pozew k. 137-215).

Postanowieniem z dnia 7 października 2015 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie do czasu rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie o sygn. akt I ACa 1424/14 (postanowienie o zawieszeniu k. 454-456). Postępowanie zostało podjęte w dniu 3 lutego 2017 r. (postanowienie o podjęciu postępowania k. 466).

W piśmie z dnia 16 listopada 2017 r. ( data prezentaty) powodowie wnieśli o zawieszenie postępowania z uwagi na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich złożony do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 129 ust. 4 p.o.ś. Na rozprawie w dniu 23 listopada 2017 roku powodowie, w wypadku oddalenia powództwa, wnieśli o nieobciążanie ich kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. (protokół rozprawy k. 630v, protokół elektroniczny k. 633).

Strony pozostały przy swoich stanowiskach do zamknięcia rozprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. N. i M. N. są współwłaścicielami, na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej, zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w W., przy ul. (...), numer działki (...), obręb (...), dla której to Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość ta została nabyta przez powodów w dniu 28 kwietnia 2011 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 20-29, wypis z rejestru gruntów - k. 30-31/

Nieruchomość należąca do powodów w całości znajdowała się w obszarze ograniczonego użytkowania, poza strefą M, utworzonego na podstawie rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W.. Uchwałą nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. nieruchomość powoda znalazła się w OOU, w całości poza strefami Z1 i Z2.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. - k. 155-157, wyciąg z załącznika nr 6 do uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. - k. 15-16, Rozporządzenie Wojewody (...) nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r. - k. 158-159, wyciąg z załącznika nr 6 do Rozporządzenia Wojewody (...) Nr 50 - k. 160-163/

Pismem z dnia 18 lipca 2013 r., doręczonym pozwanemu w dniu 19 lipca 2013 r. (data prezentaty) powodowie wystąpili do pozwanego z żądaniem odszkodowania za szkodę poniesioną przez nich w związku z ograniczeniem sposobu użytkowania nieruchomości w wyniku utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla portu lotniczego (...) w W.. Żądanie obejmowało odszkodowanie za szkodę z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości oraz kosztów rewitalizacji akustycznej budynku.

/okoliczności bezsporne a nadto dowód: zgłoszenie roszczenia „Przedsądowe wezwanie do zapłaty” wraz z prezentatą pozwanego - k. 36/

Przed dniem złożenia wyżej wymienionego wezwania do zapłaty powodowie nie wzywali Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w W. do naprawienia szkody w związku z objęciem ich nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania ustanowionego na podstawie rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) z dnia 7 sierpnia 2007 r., takiego wezwania do zapłaty nie złożono również przed sprzedażą nieruchomości powodom.

/okoliczności bezsporne/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dowodów z dokumentów, które w ocenie Sądu należy uznać za wiarygodne jako jednoznaczne i niekwestionowane przez strony postępowania. Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd w sprawie przeprowadził postępowanie dowodowe w ograniczonym zakresie, przeprowadzając dowody z dokumentów złożonych przez strony do w akt niniejszej sprawy oraz z opinii biegłego sądowego M. O. (k. 280 i n). Jednakże opinii biegłego Sąd nie uznał jako dowodu mającego znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Po pierwsze biegły sądowy w swojej opinii nie porównał ograniczeń wynikających z Rozporządzenia nr (...) oraz Uchwały (...), po drugie określił stan nieruchomości na datę oględzin tj. kwiecień 2014 r., po trzecie biegły przyjął założenie, że stan nieruchomości w 2011 roku nie był inny niż jej stan w 2014 roku. Po czwarte w trakcie ustnych wyjaśnień biegły przyznał, że nie wie jak kształtowały się ceny nieruchomości pomiędzy strefami, a nadto że w opinii nie uwzględnił nieruchomości spoza OOU z 2007 roku i OOU z 2011 roku.

/dowód: ustne wyjaśnienia biegłego sądowego M. O. (protokół rozprawy – k. 363-365, protokół elektroniczny – k. 366), opinia biegłego M. O. (k. 280 i n.)/

Przeprowadzenie dalszych zawnioskowanych dowodów byłoby niecelowe z uwagi na uznanie, iż roszczenia zgłoszone w pozwie nie mogą zostać uwzględnione. Powyższe skutkowało oddaleniem nierozpoznanych wniosków dowodowych zgłoszonych przez strony postępowania jako nieprzydatnych do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd oddalił wniosek strony powodowej o zawieszenie postępowania w związku z wniesieniem przez Rzecznika Praw Obywatelskich wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 129 ust. 4 p.o.ś. (k. 522). Samo zakwestionowanie konstytucyjności przepisów rangi ustawowej przez powołane do tego organy nie oznacza automatycznego wyłączenia tych norm z porządku prawnego. Nie ulega wątpliwości, iż do czasu wydania rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny stwierdzającego niezgodność przepisów z Konstytucją, przepisy te podlegają stosowaniu i mogą stanowić podstawę prawną rozstrzygnięcia sądowego, chyba że sąd odmówi ich zastosowania wobec samodzielnego stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. W związku z powyższym sądy są zobligowane do stosowania norm pozostających nadal w porządku prawnym. W niniejszej sprawie oznacza to obowiązek stosowania przepisów wskazywanych jako niekonstytucyjne tak długo, aż powołany do tego organ, tj. Trybunał Konstytucyjny nie wyda stosownego rozstrzygnięcia. Marginalnie Sąd wskazuje, że w sytuacji stwierdzenia niezgodności z konstytucją przepisu p.o.ś. dotyczącego terminu zawitego strona ma możliwość skorzystania z instytucji wznowienia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotowe powództwo podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa dochodziła zasądzenia od pozwanego łącznie kwoty 76 000 zł z tytułu tzw. rewitalizacji akustycznej oraz obniżenia wartości nieruchomości powodów wskazując, iż domaga się odszkodowania w związku z usytuowaniem ich nieruchomości w obszarze ograniczonego użytkowania ustanowionym w drodze uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r.

Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia wskazano na art. 129 ust. 2 w zw. z art. 135 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

Nie ulega wątpliwości, że w ujęciu art. 129 ust. 1 zdarzeniem wywołującym szkodę, skutkującym zmniejszeniem wartości nieruchomości (art. 129 ust. 2 p.o.ś), jest akt prawa miejscowego wprowadzający ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, co czyni niemożliwym lub istotnie ogranicza korzystanie z nieruchomości lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem. Bez wątpienia zdarzenie to (wejście w życie aktu prawa miejscowego) może zostać jednoznacznie umiejscowione w czasie. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, skutkujące zmniejszeniem jej wartości, pojawia się już w chwili wejścia w życie aktu prawa miejscowego, ustanawiającego obszar ograniczonego użytkowania.

W przypadku nieruchomości strony powodowej nieruchomość ta została objęta w całości obszarem ograniczonego użytkowania ustanowionym na mocy rozporządzenia Wojewody (...) Nr (...) z 7 sierpnia 2007 roku. Zatem ewentualna szkoda w postaci zarówno spadku wartości tej nieruchomości, jak i konieczności jej rewitalizacji powstała z dniem wejścia wskazanego aktu prawa miejscowego, to jest z dniem 24 sierpnia 2007 roku.

Nieruchomość powodów położona przy ul. (...) w W. została zabudowana po wejściu w życie rozporządzenia Wojewody (...) Nr (...) z 7 sierpnia 2007 roku. A konkretniej zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia zezwolenia na budowę miało miejsce w dniu 30 stycznia 2007 roku (przed wejściem w życie Rozporządzenia nr (...)), natomiast zawiadomienie o zakończeniu budowy w dniu 1 września 2008 roku (po wejściu w życie Rozporządzenia nr (...)). Powodowie kupili rzeczoną nieruchomość w dniu 28 kwietnia 2011 roku.

Warunkiem dochodzenia wskazanych w art. 129 p.o.ś. roszczeń odszkodowawczych jest ich zgłoszenie obowiązanemu (tu: pozwanemu) w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (art. 129 ust 4 p.o.ś).

W zakresie roszczeń odszkodowawczych dotyczących nieruchomości powodów wskazać należy, iż należało je zgłosić pozwanemu w terminie zawitym do dnia 24 sierpnia 2009 roku.

Zatem powodowie nie mogą skutecznie dochodzić roszczeń odszkodowawczych, wynikających z faktu objęcia ich nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania ustanowionym na mocy rozporządzenia Wojewody (...) Nr (...) z dnia 7 sierpnia 2007 roku, z uwagi na wygaśnięcie tych roszczeń, wskutek nie dochowania terminu zawitego wskazanego w art. 129 ust. 4 p.o.ś. Roszczenia te po pierwsze nie zostały zgłoszone pozwanemu przez ówczesnego właściciela nieruchomości, zaś powodowie – nie nabyli skutecznie powyższych roszczeń od poprzedniego właściciela nieruchomości

Mimo, iż powodowie kupili rzeczoną nieruchomość już po upływie terminu do zgłoszenia roszczenia odszkodowawczego, bieg tego terminu nie rozpoczął się ponownie dla nowych właścicieli. Powodowie kupowali nieruchomość, która była już objęta ograniczeniami wynikającymi w ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania, a zatem w momencie zakupu nieruchomość powodów miała już wartość uwzględniającą fakt, iż jest ona położona w OOU. Powyższa konstatacja jest w zgodna ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie IV CSK 508/08, w którym wskazano, że uprawnionym do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych jest podmiot, który był właścicielem lub użytkownikiem wieczystym w dacie uchwalenia odpowiedniego aktu prawa miejscowego, w tym pod pewnymi warunkami może nim być nawet były właściciel nieruchomości.

Powodowie nie mogą także domagać się odszkodowań od pozwanego, z tytułu objęcia przedmiotowej nieruchomości obszarem ograniczonego użytkowania ustanowionym na mocy Uchwały Sejmiku Województwa (...) Nr (...).

Sąd Najwyższy w Uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2016 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 62/16 wskazał, że zmiana artykułu 135 ust. 2 ustawy p.o.ś. dokonana 3 października 2008 r. nie powodowała utraty mocy obowiązującej aktu prawa miejscowego w postaci rozporządzenia Wojewody (...) nr (...). Wobec tego rozporządzenie określające obszar ograniczonego użytkowania miało moc obowiązującą do dnia wydania uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...). Sąd Najwyższy opowiedział się zatem za koncepcją ciągłości. Podobnie wypowiedział się SN w uchwale z dnia 9 lutego 2017 roku (sygn. akt III CZP 114/15), wskazując na zasadę zachowania ciągłości legislacyjnej w zakresie aktów prawa miejscowego i podkreślając, że podjęcie przez Sejmik Województwa (...) uchwały nr (...) o utworzeniu ograniczonego użytkowania dopiero w dniu 20 czerwca 2011 r., oznaczało założenie honorowania wcześniejszego stanu prawnego w odniesieniu do obszaru ograniczonego użytkowania ukształtowanego rozporządzeniem Wojewody (...) nr (...). Sąd Najwyższy wyjaśnił, że konsekwencją obowiązywania rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) do dnia wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) jest ciągłość istnienia utworzonej przed dniem wejścia w życie tej uchwały instytucji obszaru ograniczonego użytkowania. Sąd Najwyższy wskazał, że koncepcja, według której pomiędzy utratą mocy przez dotychczasowe przepisy a wejściem w życie nowych przepisów istniał stan ,,bez prawa”, nie ma ani logicznego, ani formalnego uzasadnienia. Gdyby miała wystąpić luka czasowa między ustaniem mocy wiążącej dotychczasowych a wejściem w życie nowych przepisów regulujących tę samą materię, musiałoby to wynikać wprost z treści tych przepisów. W konsekwencji właściciel nieruchomości, który w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla (...) im. (...) w W. wystąpił z roszczeniem przewidzianym w art. 129 ust. 2 ustawy p.o.ś. może domagać się naprawienia szkody spowodowanej ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości wynikającym wyłącznie z tej uchwały.

Zgodnie z koncepcją, za którą opowiedział się Sąd Najwyższy roszczenie odszkodowawcze na podstawie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 20 czerwca 2011 r. przysługiwałoby powodom jedynie, gdyby uchwała ta wprowadzała nowe lub zwiększała dotychczasowe ograniczenia dla ich nieruchomości. Na powyższe wskazywał również Sąd Najwyższy we wspomnianej powyżej uchwale III CZP 114/15 z dnia 9 lutego 2017 r., wskazując, że termin do występowania z roszczeniami na podstawie art. 129 p.o.ś. rozpoczyna się od nowa wyłącznie dla osób, dla których zmiana obszaru powoduje negatywne skutki i wyłącznie w zakresie tych skutków.

Należałoby zatem zbadać o ile, i w jakim zakresie ograniczenia te wpłynęły na dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości. Szkoda ma być bowiem normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Szkoda taka może powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia, co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża na kolejny okres ograniczenia, które zostały wprowadzone na określony czas. Szkoda nie powstaje, gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie (jak poprzednio obowiązujący). Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2012 r. ( sygn. akt IV CSK 28/12).

Na mocy Rozporządzenia nr (...) Wojewody (...) w obszarze ograniczonego użytkowania zabrania się: 1) przeznaczania nowych terenów pod szpitale, domy opieki oraz zabudowę związaną ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży 2) zmiany sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na szpitale i domy opieki oraz na stały lub wielogodzinny pobyt dzieci i młodzieży, a w strefie M – także na cele mieszkaniowe – z zastrzeżeniem ust. 2 3) budowy nowych szpitali, domów opieki, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, a w strefie M także budynków mieszkalnych, z zastrzeżeniem ust. 2 (§ 4 ust. 1 pkt 1-3 rozporządzenia). W strefie M dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom w warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy (§ 4 ust. 2 Rozporządzenia).

W obszarze ograniczonego użytkowania ustanowionego uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) wprowadzono następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z terenów:

1. w strefie Z1:

a. zakazano przeznaczania terenów pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, mieszkaniowo-usługową, zagrodową, zamieszkania zbiorowego, związanego ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitale i domy opieki społecznej;

b. zakazano lokalizowania budynków o funkcji mieszkalnej, mieszkaniowo- usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c. zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, zagrodowej, zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2. w strefie Z2:

a. zakazano przeznaczania terenów pod szpitale i domu opieki społecznej oraz pod zabudowę związaną ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b. zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej oraz o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c. zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcjach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, szpitali i domów opieki społecznej.

Nieruchomość położona przy ul. (...) na mocy rozporządzenia Wojewody (...) nr (...) znalazła się w całości w strefie OOU, poza strefą M. Obecnie nieruchomość ta również znajduje się w całości strefie OOU, poza strefami Z1 i Z2. Porównanie ograniczeń istniejących w OOU poza strefą M (ograniczenia zabudowy tzw. „wrażliwej”, ale nie zabudowy mieszkaniowej) z ograniczeniami istniejącymi w strefie OOU, poza strefą Z1 i Z2 (brak ograniczenia dotyczących zabudowy tzw. „wrażliwej” oraz brak ograniczeń zabudowy mieszkaniowej) wskazuje, że nie doszło nie tylko do powstania nowych ograniczeń lub ich zwiększenia, ale do ich zmniejszenia w porównaniu z ograniczeniami wynikającymi z rozporządzenia Wojewody (...) nr (...).

Z przeprowadzonego porównania i analizy przepisów powołanych wyżej aktów prawnych wynika, że nie doszło na nieruchomości powodów do zwiększenia się lub powstania nowych ograniczeń, wskutek wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...).

W zakresie natomiast roszczenia rewitalizacyjnego określone w § 6 uchwały nr (...) wymagania techniczne dotyczące budynków (istniejących lub nowoprojektowanych) objętych obszarem ograniczonego użytkowania były (pomimo różnic redakcyjnych) takie same jak przewidziane w § 5 rozporządzenia nr (...) (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2017 r., sygn. akt I ACa 1210/14). Dlatego też uznać należy, że wskutek wejścia w życie uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 20 czerwca 2011 r. powodom nie została wyrządzona żadna nowa szkoda.

W konsekwencji akt prawa miejscowego w postaci uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) nie wprowadził w odniesieniu do nieruchomości powodów żadnych nowych ograniczeń w zakresie możliwości korzystania z niej.

Brak zwiększenia ograniczeń obowiązujących na nieruchomości powodów w związku z wejściem w życie Uchwały nr (...) skutkuje brakiem możliwości dochodzenia odszkodowania na podstawie uchwały.

Skoro ograniczenia dla nieruchomości powodów nie zwiększyły się z momentem wejścia w życie Uchwały (...), należy uznać, że termin z art. 129 § 4 p.o.ś. nie otworzył się na nowo dla powodów. Zgłoszenie zatem roszczeń pozwanemu w oparciu o ograniczenia wprowadzone uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) nie wywarło żadnego skutku prawnego.

Sąd wskazuje, że roszczenie powodów nie zasługuje na uwzględnienie także w świetle art. 435 k.c. w zw. z art. 322 p.o.ś.

W orzecznictwie podnosi się, że przepisy art. 435 k.c. w związku z art. 322 p.o.ś. oraz art. 129 p.o.ś. przewidują rozłączne reżimy odpowiedzialności (tak: wyrok z dnia 9 kwietnia 2010 r. sygn. akt III CZP 17/10; a także wyrok SN z dnia 6 maja 2010 r., II CSK 602/09 oraz postanowienie SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09). Za taką interpretacją przemawia dążenie do kompleksowego uregulowania skutków ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w zakresie szkody polegającej na obniżeniu wartości nieruchomości. Rozszczepienie tych skutków na szkody wynikające z ograniczeń przewidzianych wprost w rozporządzeniu lub uchwale o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania oraz szkody wynikające w emisji hałasu byłoby zresztą sztuczne (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2010 r., III CZP 17/10).

Ze względu na fakt, że lotniska są przedsięwzięciami użyteczności publicznej wprowadza się obszary ograniczonego użytkowania, aby wytwarzane emisje hałasu nie były bezprawne. Art. 435 k.c. mógłby stanowić podstawę roszczeń przeciwko przedsiębiorcy prowadzącemu port lotniczy, gdyby dochodzone odszkodowanie nie miało związku z utworzeniem OOU. Skoro wskutek wejścia w życie aktu prawa miejscowego, wprowadzającego OOU, dochodzi do zwężenia granic prawa własności, to od chwili wejścia w życie tego aktu właściciel musi znosić dopuszczalne na tym obszarze podwyższone normatywnie immisje hałasu bez możliwości ich zaniechania. Gdyby jednak powyższe immisje wykraczały poza obszar działań zalegalizowanych wprowadzeniem OOU i były dokonywane wbrew zasadom wynikającym z aktu prawa miejscowego, (przekraczałyby podwyższone standardy, a zatem nie wynikałyby z wprowadzenia OOU), to wtedy spowodowana takimi działaniami szkoda mogłaby być rekompensowana w oparciu o art. 435 k.c. (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2017 r., sygn. akt I ACa 1210/14). Art. 435 k.c. miałby zatem zastosowanie, gdyby nieruchomość powodów nie znajdowała się w obszarze ograniczonego użytkowania albo, gdyby dotyczyły szkód, o których nie ma mowy w art. 129 p.o.ś. W niniejszej sprawie nieruchomość powodów położona jest w obszarze ograniczonego użytkowania, a powodowie nie dochodzili innych roszczeń aniżeli te, które objęte są dyspozycją art. 129 p.o.ś.

Tym samym w ocenie Sądu art. 435 k.c. nie znajduje zastosowania w zakresie, w jakim odpowiedzialność odszkodowawcza została uregulowana w art. 129 p.o.ś. Zresztą nawet gdyby przyjąć dopuszczalność zastosowania art. 435 k.c. jako alternatywnej podstawy odpowiedzialności, to port lotniczy nie jest przedsiębiorstwem w całości (jak wymaga ugruntowany w orzecznictwie pogląd) wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody w rozumieniu tego przepisu, bowiem siły elementarne są wykorzystywane jedynie do części jego działalności (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 7 marca 2014 r., VI ACa 1047/13, a także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r., I CSK 509/11 oraz z dnia 23 maja 2012r,, I PK 198/11).

Nadto należy zauważyć, że przyjęcie dopuszczalności zastosowania art. 435 k.c. jako podstawy odpowiedzialności prowadziłoby do ominięcia 2-letniego terminu zawitego przewidzianego w art. 129 ust. 4 p.o.ś. i niweczyłoby funkcję gwarancyjną tego przepisu, który pozwala podmiotowi nadmiernie ingerującemu w środowisko naturalne na prowadzenie racjonalnej gospodarki finansowej, umożliwiając mu zaspokojenie roszczeń poszkodowanych w przewidywalnym terminie.

Biorąc powyższe pod uwagę sąd orzekł jak w sentencji.

SSO Cezary Skwara

(...)