Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy w Płocku zasądził od pozwanego (...)spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda D. P. kwotę 454,83 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 września 2013 roku do dnia zapłaty (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II), zasądził od powoda D. P. na rzecz pozwanego (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. kwotę 1.296,25 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt III) i nakazał zwrócić powodowi D. P. oraz pozwanemu (...)spółka akcyjna z siedzibą w W. ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Płocku kwoty po 10 złotych tytułem niewykorzystanej części zaliczki (pkt IV), a także nakazał ściągnąć od powoda D. P. kwotę 123,30 złotych na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Płocku tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt V) oraz nakazał ściągnąć od pozwanego (...)spółka akcyjna z siedzibą w W. kwotę 24,01 złotych na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Płocku tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. (wyrok – k. 227)

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 21.06.2013 roku pojazd stanowiący własność P. i H. K. marki M. (...) nr rej. (...) miał kolizję z innym uczestnikiem ruchu posiadającym ubezpieczenie OC w (...) spółka akcyjna z siedzibą w W.. W wyniku kolizji uległ uszkodzeniu pojazd poszkodowanych. Powód D. P. prowadzi działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności jest konserwacja i naprawa pojazdów schodowych. W dniu 5.07.2013 roku poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego. Umowa trwała do 25.07.2013 roku. Jednocześnie w dniu 5.07.2013 roku strony zawarły umowę przelewu wierzytelności do pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługującą najemcy w związku z wypadkiem drogowym. Pojazd został przyjęty do serwisu w dniu 5.07.2013 roku. Naprawa blacharska została wykonana w okresie od 5.07.2013 roku do 9.07.2013 roku. W dniu 11.07.2013 roku warsztat odebrał części. Prace lakiernicze zostały rozpoczęte w dniu 10.07.2013 roku i trwały do 25.07.2013 roku. W dniu 25.07.2013 roku oddano pojazd poszkodowanemu. W dniu 25.07.20J.3 roku powód wystawił na rzecz poszkodowanych fakturę vat nr (...) na kwotę 4.220 zł netto /5.190,60 zł brutto/. Czas trwania najmu wynosił 20 dni stawce 211 zł netto. Pozwany otrzymał fakturę w dniu 2.08.2013 roku. Decyzją z dnia 23.09.2013 roku pozwany przyznał odszkodowanie z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 2.400 zł weryfikując stawkę do poziomu kwoty 200 zł brutto okres najmu do 12 dni. Pismem z dnia 31.03.2016 roku powód wezwał do zapłaty pozwanego kwoty 2.790,60 zł tytułem odszkodowania za przedmiotową szkodę komunikacyjną w związku z wynajmem pojazdu zastępczego. Z treści opinii biegłego Zbigniewa Kulińskiego wynika, iż technologiczny czas naprawy wynosi 18,9 roboczogodzin, co oznacza przy 7,5 godzinnym dniu pracy, że naprawa winna być wykonana w 2,52 dnia roboczego. Ponadto wskazał, iż uwzględniając rzeczywisty czas dostarczenia części zamiennych w dniu 11.07.2013 roku i rozpoczęciu naprawy w dniu 12.07.2013 roku (piątek) naprawa winna najpóźniej skończyć się w dniu 16.07.2013 roku (wtorek), a tym samym niezbędny okres wynajmu pojazdu zastępczego powinien wynieść 11 dni. Jednocześnie zdaniem biegłego nie było potrzeby wyznaczania dodatkowego dnia na odbiór pojazdu. Przede wszystkim czas naprawy wynosił dwa i pół dnia i obejmuje on zgodnie z normami audatex czas na wszelkie czynności związane z naprawą, w tym wyschnięcie lakieru. Dodatkowo faktycznie część z czynności naprawy związana z pracami lakierniczymi została wykonana przed otrzymaniem części, co powoduje iż pozostały do wykonania zakres prac by mniejszy niż wynika to z kosztorysu naprawy. Prace lakiernicze to 8,8 rbg, czyli mniej niż 1,5 dnia roboczego. Stawki za wynajem pojazdu zastępczego na rynku (...) i (...) w 2013 roku przy 12 dniowym wynajmie obejmowały przedział od 115 zł do 225 zł netto.

Sąd zważył, że zgodnie z treścią art. 822 § 1 kc istota ubezpieczenia OC sprowadza się do istnienia obowiązku ubezpieczyciela zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia (ubezpieczony). Jednocześnie zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych), uprawniony do odszkodowania za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu, za którą odpowiedzialność cywilna objęta jest ubezpieczeniem OC, może dochodzić roczczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Odnosząc treść tych przepisów do okoliczności niniejszej sprawy nie budzi żadnych wątpliwości, iż pozwany jako ubezpieczyciel osoby odpowiedzialnej za sprawcę wypadku jest wiązany do zapłaty odszkodowania za transport zastępczy. Kwestia ta została ostatecznie przesądzona w orzecznictwie i ustalono, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy związkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (zob. uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11,OSNC 2012/3/28, LEX nr 1011468, OSP 2013/1/2, Biul.SN 2011/11/5, G.Prawna 2011/223/11). Jednocześnie w orzecznictwie w przypadku szkody częściowej, przy ocenie pojęcia niezbędny okres na dokonanie naprawy, przyjęto, iż poszkodowany obowiązany jest dołożyć rozsądnych starań, aby nie powiększać rozmiaru szkody. Właściciel więc uszkodzonego samochodu, oddanego do remontu, obowiązany jest, w wypadku gdy osoba odpowiedzialna za szkodę zwleka z zapłatą odszkodowania, pokryć tymczasowo koszty remontu z własnych środków bądź czynić starania o ich pozyskanie. Bierne oczekiwanie na zapłatę odszkodowania powodujące dalsze szkody w postaci niszczenia samochodu, kosztów jego garażowania w placówce remontowej itd., byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (zob. wyrok SN z dnia 1 września 1970 r. II CR 371/70), w konsekwencji wszelkie nieuzasadnione zaniechania po stronie poszkodowanego w dokonaniu naprawy nie mogą być przenoszone na ubezpieczyciela (zob. wyrok SN z dnia 26 listopada 2002 r. V CKN 1397/00 LEX nr77057, wyrok SN z dnia 5 listopada 2004 r. II CK 494/03). Z oczywistych względów dotyczy to wszelkich opóźnień po stronie warsztatu. Z kolei, jeżeli chodzi o pojęcie ekonomiczne uzasadnionych wydatków, to rozumie się przez to koszty ustalone według cen występujących na lokalnym rynku usług, tym samym przedmiotem badania jest, czy poniesione przez poszkodowanego koszty wynajmu samochodu odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku tj. rynku miejsca uszkodzenia pojazdu lub miejsca zamieszkania poszkodowanego (zob. uzasadnienie uchwały SN z dnia 13.06.2003 roku III CZP 32/03 OSNC 2004/4/51).

Odnosząc powyższe okoliczności do niniejszej sprawy nie budzi żadnych wątpliwości, iż świetle opinii biegłego i braku wykazania przez powoda racjonalnych przyczyn dłuższego czasu trwania naprawy, łączne odszkodowanie winno wynieść 11 dni x 211 zł netto plus podatek VAT tj. 2.854,83 zł. Pozwany wypłacił kwotę 2.400 zł, a tym samym do wypłaty pozostała kwota 454,83 zł. W konsekwencji roszczenie powoda w pozostałej części podlegało oddaleniu.

O odsetkach Sąd orzekł mając na względzie treść art. 481 kc, zgodnie z którym wierzycielowi przysługuje prawo żądania odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przy czym w przypadku umów ubezpieczenia w myśl art.817 §1 kc, jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W przypadku roszczenia z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego należy liczyć od daty zawiadomienia o kosztach wynajmu. Wysokość odsetek została określona na poziomie odsetek ustawowych, albowiem odpowiedzialność pozwanego nie wynika z umowy łączącej strony. Roszczenie powoda nie narusza powyższych zasad.

O kosztach Sąd orzekł mając na uwadze treść art. 98 k.p.c. oraz treść art. 100 k.p.c. (uzasadnienie – k. 227-232)

Od powyższego wyroku apelację złożyła strona powodowa zaskarżając wyrok w części, w punkcie II, III, IV, V. Wyrokowi zarzuciła:

a. obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia t.j. art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń w oparciu o niepełną i wadliwą opinię biegłego, która to jest obarczona szeregiem wad w zakresie ustalenia rzeczywistego okresu naprawy uszkodzonego pojazdu, przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne uznanie, że opinia biegłego z dnia 25 stycznia 2018 r. jest spójna, logiczna, stanowcza oraz dostatecznie wyjaśnia zagadnienia wymagające wiedzy specjalnej, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na uznaniu, że naprawa uszkodzonego pojazdu była możliwa w ciągu 2,52 dnia roboczego, podczas gdy opinia obarczona jest poważnym błędem metodologicznym oraz została sporządzona z pominięciem wiedzy specjalistycznej dotyczącej czasu naprawy pojazdu;

b. obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 kpc przez dokonanie nieprawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, skutkującej powstaniem błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, że dla określenia kosztów najmu pojazdu nie ma znaczenia rzeczywisty czas dokonania naprawy, podczas gdy technologiczny czas naprawy jest to okres wyliczony w warunkach optymalnych nieprzystających do warunków rynkowych;

c. obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 kpc przez dokonanie nieprawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, skutkującej powstaniem błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, że zasadnym okresem najmu pojazdu zastępczego jest 11 dni kalendarzowych, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że pozwany uznał już wcześniej za zasadny najem przez 12 dni kalendarzowych;

d. obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 328 § 2 kpc poprzez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku w odniesieniu do opinii biegłego z dnia 25 stycznia 2018 r. w sposób lakoniczny i uniemożliwiający kontrolę toku rozumowania Sądu I instancji.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo poprzez jego uwzględnienie w całości, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za I instancję; ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. (apelacja – k. 237-243)

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. (odpowiedź – k. 252-253)

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji przyjmując je za własne wobec ich prawidłowości.

Apelująca stawia zarzut naruszenia Sądowi I instancji art. 233 § 1 k.p.c., czyli przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenia ze zgormadzonego materiału dowodowego wniosków błędnych. Podkreślenia wymaga, że przepis ten dotyczy niewłaściwej oceny dowodów, co wiąże się z błędnymi ustaleniami w zakresie okoliczności faktycznych.

W tym zakresie powódka kwestionuje opinię biegłego, na której Sąd się oparł. Sąd zasadnie w sprawie zastosował przepis art. 278 § 1 k.p.c. i dopuścił dowód z opinii biegłego zarówno w formie pisemnej i ustnej uzupełniającej na rozprawie wobec tego, że część okoliczności wymagała wiedzy specjalnej. Zastrzeżenia do opinii pisemnej złożyła strona powodowa i pełnomocnik powódki stawił się na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2018 roku, w toku której biegły ustosunkował się do kwestii podnoszonych w piśmie procesowym z dnia 26 lutego 2018 roku oraz do pytań pełnomocnika strony powodowej. Co niezwykle istotne pełnomocnik ten obecny na terminie rozprawy nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych (k.205), w tym o dopuszczenie opinii uzupełniającej, czy opinii innego biegłego. W tym stanie rzeczy wywody apelującego stanowią wyłączenie własną polemikę ze stanowiskiem biegłego, który kwestię czasu naprawy wyjaśnił. Polemika ta w zderzeniu z zasadami logicznego rozumowania, wiedzą ogólną oraz doświadczeniem życiowym nie podważa wydanej przez biegłego opinii. Opinia biegłego jest jasna i szczegółowa. Skarżący powołuje się w apelacji na wiedzę specjalistyczną, której w żaden sposób nie wykazał, gdyż jak już wskazano nie kwestionował opinii po ustnym uzupełnieniu opinii przez biegłego. Co do zasady tylko bowiem biegły posiadający wiedzę specjalną może podważyć stwierdzenia takiej wiedzy wymagające. Strona powodowa z tej możliwości nie skorzystała. Również wywody apelującej nie deprecjonują opinii.

Wyraźnego podkreślenia wymaga, że ani biegły, ani Sąd za biegłym nie przyjął wyłączenie technologicznego czasu naprawy, co jasno wynika z opinii i uzasadnienia Sądu I instancji. Technologiczny czas naprawy wynoszący 2,52 dnia, biegły zaokrąglił do 3 dni roboczych, co pomija apelujący. Biegły podkreślił, że naprawa nie była skomplikowana. Czas ten uwzględniał przygotowanie materiałów i ich schnięcie (k.153). Jak wyjaśnił biegły program A. powyższe uwzględnia. Normy A. wynikają z przeprowadzonych rzeczywistych pomiarów czasochłonności poszczególnych czynności, nie są normami fabrycznymi (k.204). Biegły szczegółowo wyjaśnił okoliczności towarzyszące dokonanej naprawie. Jak wynika z opinii biegłego warsztat dysponował kosztorysem już w dniu 2 lipca 2013 roku i został on zaakceptowany rzez pozwaną przed przyjęciem pojazdu do naprawy. Biegły uwzględnił okres oczekiwania na części zamienne od dnia 5 lipca 2013 roku do dnia 11 lipca 2013 roku, przyjmując czas naprawy od 12 lipca 2013 roku, mimo, że z harmonogramu wynikało, że czynności naprawcze podjęto już wcześniej. W tym zakresie opinia biegłego jest korzystna dla strony powodowej. Jak wyjaśnił biegły samochód mógł być nawet wydany wcześniej niż 16 lipca 2013 roku (k.205).

Oceny powyższej nie może zmieć fakt, że pozwana uznała 12 dni najmu w toku postępowania likwidacyjnego. W postępowaniu sądowym Sąd nie jest związany ustaleniami zakładu ubezpieczeń. Sąd dokonuje własnych ustaleń faktycznych w oparciu o przeprowadzone dowody oraz własnej oceny prawnej tak poczynionych ustaleń. W tym wypadku Sąd Rejonowy trafnie w oparciu o omawianą opinię biegłego przyjął uzasadniony czas naprawy na 11 dni, a strona apelująca powyższego skutecznie nie podważyła. Strona powodowa dokonuje własnych wyliczeń uzasadnionego okresu naprawy, według własnych założeń, których biegły nie potwierdził.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgormadzone dowody, a w szczególności opinię biegłego. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest nieuzasadniony.

Nie można również się zgodzić ze skarżącym, że Sąd Rejonowy sporządził uzasadnienie w sposób naruszający art. 328 § 2 k.p.c., a w szczególności oparł się na opinii biegłego w sposób lakoniczny, co uniemożliwia kontrolę toku rozumowania Sądu I instancji. Sąd Rejonowy wyraźnie podzielił opinię biegłego i rozważania zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, choć nie są nazbyt rozbudowane, to są wystarczające do oceny toku rozumowania Sądu. Nie można pominąć podnoszonego już faktu, że wobec braku kwestionowania opinii przez stronę powodową i zgłoszenia wniosków dowodowych w tym zakresie, Sąd nie prowadził rozbudowanej oceny tego dowodu. Przypomnienia także wymaga, że w świetle omawianego art. 328 § 2 k.p.c., Sąd w postępowaniu cywilnym zobligowany jest wyjaśnić, dlaczego danemu dowodowi odmówił wiary, nie ma zaś obowiązku prowadzenia „pozytywnej” oceny dowodów. Sąd po dokonaniu ustaleń szczegółowo wyjaśnił również zastosowane przepisy prawa materialnego. Rozważania Sądu Rejonowego w tej części są także prawidłowe.

Mając na uwadze niezasadność zarzutów apelacyjnych oraz jednocześnie brak ujawnienia okoliczności, które podlegają uwzględnieniu w postępowaniu odwoławczym z urzędu apelacja, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 450 zł na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

SSO Mariola Szczepańska SSO Iwona Godlewska SSR Marcin Wojciechowski