Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 sierpnia 2017 roku

W ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu, skierowanego przeciwko (...) S.A. w W., powódka A. S. (1) wniosła o: zasądzenie kwoty 107.719,62 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty, w tym: 79.182,62 zł – tytułem odszkodowania za zniszczony budynek, 13.237 zł – tytułem odszkodowania za zniszczone rzeczy ruchome, 15.300 zł – tytułem odszkodowania za utracone korzyści z najmu licząc od stycznia 2009 r. do czerwca 2017 r., a nadto domagała się zasądzenia kwoty 50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu (tj. 13 marca 2015 r.) do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej i zasądzenia kwoty 50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu (tj. 13 marca 2015 r.) do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – nietykalności mieszkania, a poza tym wniosła o zasądzenie kosztów postępowania. Powódka M. J. wniosła natomiast o zasądzenie kwoty 283.447,87 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty, w tym: 237.547,81 zł - tytułem odszkodowania za zniszczony budynek i 45.900 zł – tytułem odszkodowania za utracone korzyści z najmu licząc od stycznia 2009 r. do czerwca 2017 r., a poza tym wniosła o zasądzenie kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje żądania powódki podały, że w dniu 2008 r. w N. doszło do wybuchu gazu w wyniku którego śmierć poniosła J. S. (1) (teściowa A. S. (1), ciotka M. J.), a nadto doszczętnie zniszczony został budynek położony przy ul. (...) w którym mieszkała J. S. (1) i powódka A. S. (1). Budynek ten w tamtym czasie w ¼ części był własnością A. S. (1), a w ¾ części stanowił własność J. K. (1) po której spadek odziedziczyła M. J.. Następnie powódki podały, że do wybuchu doszło na skutek działań pracowników (...) Spółki (...), którzy zostali skazani przez sąd karny. W tamtym czasie ubezpieczycielem (...) Spółki (...) był pozwany (...) S.A. Ubezpieczycielem zniszczonego domu była natomiast (...) S.A., która z tytułu zniszczonego budynku wypłaciła powódkom w sumie 110.000 zł. Kwota ta następnie została tytułem regresu przekazana przez (...) S.A. na rzecz (...) S.A. Poza tym pozwany wypłacił: 24.292,13 zł na rzecz A. S. (2) za zniszczony budynek, 72.876,38 zł J. K. (1) za zniszczony budynek, a nadto za uszkodzone mienie ruchome pozwany przyznał J. K. (1) kwotę 6.780 zł, a A. S. (1) kwotę 16.763 zł. Zdaniem powódek otrzymane przez nich odszkodowanie nie zlikwidowało w całości doznanej szkody poniesionej w związku ze zniszczeniem domu. Szkodę tę oszacowały na 554.417 zł i w kwocie tej znajduje się także kwota 15.831 jako koszt usunięcia fundamentów, które to prace będą musiały wykonać we własnym zakresie. Dalej A. S. (1) wskazała, że należące do niej rzeczy ruchome, które uległy zniszczeniu miały wartość 30.000 zł i obecnie dochodzi różnicy między tą wartością, a kwotą otrzymaną od pozwanego. Poza tym powódki podały, że w przedmiotowym budynku na parterze mieścił się lokal użytkowy, który był wynajmowany i przynosił zysk w kwocie 600 zł miesięcznie. Na tej podstawie, stosownie do udziałów w nieruchomości (150 zł miesięcznie - A. S. (3), 450 zł miesięcznie - M. J.), wskazały że domagają się odszkodowania za utracone korzyści, które gdyby nie wypadek to w dalszym ciągu osiągałyby. Uzasadniając żądanie zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, powódka A. S. (1) podała, że mieszkała z tragicznie zmarłą teściową J. S. (1) i była z nią bardzo związana. Traktowała ją jak matkę i dlatego jej śmierć była dla niej bardzo dramatycznym przeżyciem. Co się zaś tyczy zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, to powódka A. S. (1) wskazał, że naruszone zostało jej dobro osobiste w postaci do mieszkania, bowiem jej dom został doszczętnie zniszczony. W domu tym miała zamiar mieszać do końca życia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powyższych żądań i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Motywując swoje stanowisko pozwany podał, że powódka A. S. (1) nie wykazała zasadności żądań zadośćuczynień. Poza tym w jego ocenie w całości zlikwidował już szkodę, a na fundamentach, które pozostały w ziemi można odbudować dom. Podkreślił również, iż powódki nie mogą domagać się kwoty potrzebnej na usunięcie fundamentów, gdyż roszczenie to scedowały na Miasto N.. Zdaniem pozwanego kwota 110.000 zł którą tytułem regresu przelał na rzecz (...) S.A. ma wpływ na wysokość żądań powódek i żądania te o tę kwotę winny być pomniejszone. Poza tym - w jego ocenie - odszkodowanie winno być pomniejszone o stopień zużycia budynku. Dalej wskazał, że powódka A. S. (1) nie wykazała, aby w zakresie zniszczonych rzeczy ruchomych poniosła szkodę ponad kwotę, którą już otrzymała w postępowaniu likwidacyjnym. Co się zaś tyczy odszkodowania za utracone dochody z najmu, to pozwany podniósł, że powódki w żaden sposób nie wykazały, aby umowa najmu mogła być kontynuowana przez kolejne lata.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 1984 r. zmarł F. S., który był mężem J. S. (1).

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w N. T. z dnia 16 listopada 1987 r., sygn. akt Ns 1096/87 o stwierdzeniu nabycia spadku po F. S. do Księgi Wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w N. T. wpisany został J. S. (2) jako współwłaściciel w udziale ¼ nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne z zabudowaniami, położonej w N. obszaru 1.1099 ha, utworzonej z działek ewid. Nr 914, (...), (...), (...), (...), (...), (...) (k. 64). Spadkobiercą F. S. była także jego żona J. S. (1), która po śmierci męża była współwłaścicielem ww. nieruchomości w udziale wynoszącym ¾ (k. 67).

W 2000 r. zmarł J. S. (3), który był mężem powódki A. S. (1).

Na mocy umowy o dożywocie z dnia 23 października 2002 r. J. S. (1) przeniosła na rzecz swojej siostry J. K. (1) m.in. własność całego udziału wynoszącego ¾ części ww. nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie polegające na tym, że J. K. (1) przyjmie ją jako domownika, będzie jej dostarczała mieszkania, wyżywienia, ubrania, światło i opał oraz zapewni jej odpowiednią pomoc i pielęgnację w chorobie (k. 69).

W postanowieniu z dnia 19 stycznia 2004 r., sygn. akt I Ns 1426/03 Sąd Rejonowy w N. T. stwierdził, że spadek po J. S. (2) na mocy ustawy nabyły: jego matka J. S. (1) w ¼ części i żona A. S. (1) w ¾ części (k. 65).

W dniu 18 marca 2004 r. J. S. (1) i A. S. (1) dokonały podziału spadku po J. S. (2) do którego należała ¼ nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne o pow. 1,1099 ha położonego w N.. W akcie notarialnym – umowa o dział spadku - w § 2 J. S. (1) i A. S. (1) oświadczyły, że częścią składową tej nieruchomości jest działka nr (...) na której posadowiony był budynek mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w N.. J. S. (1) i A. S. (1) podzieliły spadek po J. S. (2) w ten sposób, że A. S. (1) nabyła na własność udział ¼ w nieruchomości objętej KW nr (...) (k. 64 – 65).

Dowód: umowa o dział spadku z dnia 18 marca 2004 r. k. 64 – 66; umowa o dożywocie z dnia 23 października 2002 r. k. 67 – 70.

W dniu 5 grudnia 2008 r. w N. doszło do eksplozji gazu skutkiem której była m.in. śmierć J. S. (1) oraz naruszenie konstrukcji budynku położonego przy ul. (...), który wówczas należał w ¾ części do J. K. (1) i w ¼ części do A. S. (1). Część tego budynku uległa zawaleniu, a pozostała część była w złym stanie technicznym. Uszkodzenia powstałe w wyniku katastrofy uniemożliwiły użytkowanie przedmiotowego budynku, obiekt nie nadawał się do remontu. Decyzją z dnia 5 grudnia 2008 r. (k. 443) Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał A. S. (1) oraz J. K. (1) wykonać roboty zabezpieczające budynek mieszkalny przy ul. (...) w N., polegające na zabezpieczeniu stropu nad piętrem poprzez jego podstemplowanie, zabezpieczenie miejsca katastrofy przed dostępem osób postronnych poprzez ogrodzenie i oznakowanie oraz nakazał dokonanie całkowitej rozbiórki pozostałej części zniszczonego po katastrofie budowlanej budynku. W związku z tym zobowiązaniem J. K. (1) oraz A. S. (1) skierowały w dniu 9 grudnia 2008 r. prośbę do Burmistrza Miasta N. o podjęcie działań w zakresie prac rozbiórkowych i zabezpieczających zniszczonego budynku, jednocześnie oświadczając, że dokonują cesji wierzytelności swoich uprawnień w zakresie dochodzenia odszkodowania od sprawców szkody do kwoty poniesionych wydatków na przeprowadzenie rozbiórki i robót zabezpieczających przy zniszczonej nieruchomości oraz w jej otoczeniu (k. 445). Następnie Burmistrz Miasta N. po otrzymaniu powyższego oświadczenia od właścicieli nieruchomości, zwrócił się do (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. oraz do Wojewody (...) z prośbą o sfinansowanie kosztów usunięcia skutków zaistniałej w wyniku wybuchu gazu katastrofy budowlanej. Obie
instytucje odpowiedziały odmownie. W związku z tym Rada Miasta N. podjęła uchwałę w dniu 29 grudnia 2008 r. w sprawie zaciągnięcia zobowiązania na pokrycie kosztów związanych z usunięciem skutków zagrożeń powstałych w wyniku wybuchu gazu w wysokości 300.000 zł. Następnie na zlecenie Miasta N. m.in. na nieruchomości przy ul. (...) w N. zostały przeprowadzone roboty budowlane, które doprowadziły do rozebrania przedmiotowego budynku poza fundamentami pozostałymi w ziemi.

W związku z poniesionymi kosztami Miasto N. pozwało (...) sp. z o.o. w W.. Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2016 r., sygn. akt I C 395/12 Sąd Okręgowy w Tarnowie zasądził od (...) sp. z o.o. w W. na rzecz Gminy M. N. kwotę 120.147,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 maja 2012 r. do dnia zapłaty (pkt I), a w pozostałym zakresie powództwo Gminy M. N. oddalił (pkt II). Wyrok ten nie jest prawomocny.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 2 grudnia 2016 r., sygn. akt I C 395/12 k. 381 – 390; decyzja (...) z dnia 5 grudnia 2008 r. k. 443 – 444; cesja z dnia 9 grudnia 2008 r. k. 445; dokumenty związane z pracami wykonywanymi na przedmiotowej nieruchomości po wybuchu k. 446 – 459.

Budynek przy ul. (...) w N. w części parterowej (dwa pokoje i kuchnia) był wybudowany w latach 1930 - 1939, a piętro i oficyna powstały w latach 1960 - 1990. Budynek został w latach 1965-1995 rozbudowany. Wybudowano na piętrze 3 pokoje, kuchnię i łazienkę oraz zaplecze gospodarcze. Całość była w konstrukcji murowanej tradycyjnej z cegły, stropy żelbetowe nad piwnicą a nad parterem strop K.. Więźba dachu tradycyjna drewniana z pokryciem dachówką. Wykonano nowe schody żelbetowe monolityczne łączące piwnice, piętro oraz poddasze z licowaniem płytkami podłogowymi lastrico. W części istniejącej wymieniono stolarkę okienną i podłogi drewniane na płytki ceramiczne oraz beton wypalany. Na poddaszu w części strychowej przygotowano możliwość rozbudowy budynku o dwa pokoje, kuchnię i łazienkę. Ocieplono ściany od północy, wschodu i zachodu budynku styropianem grubości 5cm. Wymieniono pokrycie dachowe z dachówki na blachę ocynkowaną falistą w 1995 r. Ocieplono strop nad sienią, wymieniono część okien na nowe. Położono parkiet w trzech pokojach mieszkalnych, a w przedpokoju ułożono płytki ceramiczne. Wymieniono ogrzewanie CO z węglowego na olejowe ekologiczne (nowy piec CO olejowy, dwa zbiorniki na olej opałowy 1500 l w wannie szczelnej betonowej). Otynkowano cały budynek, wykonano nową toaletę na parterze w lokalu użytkowym. W części gospodarczej budynku posadzki wyłożono płytkami lastrykowymi. W całym budynku wykonano nową instalację elektryczną i wodociągową w 1997 r. W piwnicy wybudowano studnię oraz zamontowano nowy hydrofor. W budynku były instalacje techniczne: woda, kanalizacja sanitarna - przyłącz do sieci zbiorczej miejskiej, ogrzewanie CO oraz elektryka typowa dla budynków mieszkalnych. W obiekcie nie było wewnętrznej instalacji gazowej, do gotowania używano kuchenki elektrycznej. Stan techniczny budynku mieszkalnego w końcu listopada 2008 r. był dobry, obiekt był w pełni użytkowany i nie wykazywał żadnych wad czy usterek. Prace remontowe były wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i normami technicznymi zapewniając bezpieczne użytkowanie budynku. W budynku przy ul. (...) w N. na parterze mieścił się lokal użytkowy o pow. ok. 20 m ², który w dacie wypadku był najmowany przez H. K., która prowadziła w nim działalność gospodarczą – biuro ubezpieczeń. Za lokal H. K. płaciła 600 zł miesięcznie. Umowa najmu zawarta była na czas nieokreślony. Wcześniej do 2002 r. lokal ten wykorzystywany był przez teściów powódki A. S. (1) do prowadzenia w nim sklepu z owocami, a potem przez pewien okres stał pusty, a następnie od 2004 r. do 2006 r. lokal był najmowany pod cukiernię.

Dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa ogólnego i szacowania nieruchomości P. D. z dnia 25 listopada 2016 r. k. 273; zeznania świadka H. K. od 00:24:27 k. 197.

W dniu 24 kwietnia 2009 r. A. S. (1) sprzedała na rzecz J. K. (1) należący do niej udział ¼ w nieruchomości położonej w N. składającej się z działki nr (...) obszaru 0,0295 ha, za kwotę 29.000 zł. W § 8 pkt 2 J. K. (1) wniosła o wydzielenie z KW (...) działki nr (...) położonej w N. i założenie dla niej nowej Księgi Wieczystej (k. 61 – 63).

Dowód: umowa sprzedaży z dnia 24 kwietnia 2009 r. k. 61 – 63.

W wyroku z dnia 22 czerwca 2011 r., sygn. akt II K 1/10 Sąd Okręgowy w Nowym Sączu uznał C. K. za winnego tego, że w dniu 5 grudnia 2008 r. w N., będąc zatrudnionym w Rejonie (...) Gazu w N. i wchodząc w skład struktur Pogotowia (...) działającego w ramach tej jednostki, pracując w Pogotowiu (...) na stanowisku montera sieci gazowej i instalacji, posiadając wymagane uprawnienia eksploatacji o profilu zawodowym (...), kierując dwuosobowym zespołem realizującym w dniu 5 grudnia 2008 r. prace gazoniebezpieczne awaryjne wynikłe z usuwania awarii (polegającej na przerwaniu sieci gazowej średniego ciśnienia na ul (...) połączonej z dużym wypływem gazu) wbrew - wynikającemu z wykonywanej pracy, zajmowanego stanowiska i pełnionej w tym dniu funkcji - szczególnemu obowiązkowi podjęcia niezbędnych działań w celu zapobieżenia eksplozji gazu mogącej zagrozić życiu i zdrowiu wielu osób , a także mieniu w wielkich rozmiarach, mogąc przewidzieć wystąpienie takiego skutku oraz niezachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach poprzez zaniechanie podjęcia działań mających na celu zapobieżenie wzrostowi zagazowania terenu, a w szczególności zaniechał wykonania pomiarów stężenia metanu oraz zaniechał wietrzenia studzienek, podziemnego uzbrojenia terenu i piwnic sąsiednich budynków - w wyniku czego (przy dołączeniu się zaniechań innych pracowników Pogotowia (...) oraz niezachowaniu wymaganej ostrożności przez inne osoby) po przekroczeniu przez rozprzestrzeniający się gaz dolnej granicy wybuchowości doszło do jego eksplozji, skutkiem której była śmierć J. S. (1) i M. D. (1), doznanie obrażeń ciała na czas powyżej 7 dni trwający u H. R. i B. H. oraz całkowite zniszczenie budynku nr (...) własności J. K. (1) i A. S. (1) a także uszkodzenia w różnych stopniach budynków J. i J. L., J. S. (4), A. K., D. i M. D. (2), B. C., A. i E. R., J. i Z. J., S. i Z. T., uszkodzenie i zniszczenie w różnych rozmiarach samochodów O. (...) rej. (...) 01LP J. P., F. nr rej. (...) M. P., M. nr rej. (...) M. S., F. nr rej. (...) Al (...) K., O. nr rej. (...) I. B. (1), zniszczenie mienia H. K. i A. S. (1) - czym dopuścił się występku z art. 163 § 4 k.k., za co na mocy tego przepisu wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności (pkt I). Poza tym Sąd uznał S. K. za winnego tego, że w
dniu 5 grudnia 2008 r. w N., będąc zatrudnionym w Rejonie (...) Gazu w N. i wchodząc w skład struktur Pogotowia (...) działającego w ramach tej jednostki, pracując w Pogotowiu (...) na stanowisku mistrza
sieci i urządzeń gazowych posiadając wymagane uprawnienia eksploatacji o profilu zawodowym (...), pełniąc funkcję zastępcy mistrza odpowiedzialnego za pracę Pogotowia (...) i będąc z tego tytułu osobą odpowiedzialną za organizowanie i nadzór nad usuwaniem awarii sieci gazowych oraz osobą sprawującą bezpośredni nadzór nad pracami związanymi z awariami i nad pracami gazoniebezpiecznymi oraz będąc osobą ponoszącą odpowiedzialność za niezwłoczne usuwanie awarii i zagrożeń, kierując w dniu 5 grudnia 2008r. pracami gazoniebezpiecznymi awaryjnymi wynikłymi z usuwania awarii (polegającej na przerwaniu sieci gazowej średniego ciśnienia na ul (...) połączonej z dużym wypływem gazu) wbrew - wynikającemu z wykonywanej pracy, zajmowanego stanowiska i pełnionej w tym dniu funkcji - szczególnemu obowiązkowi podjęcia niezbędnych działań w celu zapobieżenia eksplozji gazu mogącej zagrozić życiu i zdrowiu wielu osób, a także mieniu w wielkich rozmiarach, mogąc przewidzieć wystąpienie takiego skutku oraz niezachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach poprzez zaniechanie podjęcia działań mających na celu zapobieżenie wzrostowi zagazowania terenu mogącemu doprowadzić do wytworzenia mieszanki wybuchowej, a w szczególności zaniechał wykonania pomiarów stężenia metanu, zaniechał sprawdzenia (poprzez wysłanie podległego mu pracownika) czy gaz przedostaje się do obiektów budowlanych, zaniechał wietrzenia studzienek, podziemnego uzbrojenia terenu i piwnic sąsiednich budynków, zaniechał oznakowania i ogrodzenia terenu zabezpieczającego przed dostępem osób postronnych, zaniechał powiadomienia o awarii Państwowej Straży Pożarnej i Policji celem zablokowania ruchu i ewakuacji mieszkańców, a w szczególności nie podjął decyzji (po nieskuteczności założenia drugiego zacisku jako metody zapobiegającej wypływowi gazu) o odcięciu dopływu gazu do ulicy (...) - w wyniku czego (przy dołączeniu się zaniechań innych pracowników Pogotowia (...) oraz niezachowaniu wymaganej ostrożności przez inne osoby) po przekroczeniu przez rozprzestrzeniający się gaz dolnej granicy wybuchowości doszło do jego eksplozji, skutkiem której była śmierć J. S. (1) i M. D. (1), doznanie obrażeń ciała na czas powyżej 7 dni trwający u H. R. i B. H. oraz całkowite zniszczenie budynku nr (...) własności J. K. (1) i A. S. (1) a także uszkodzenia w różnych stopniach budynków J. i J. L., J. S. (4), A. K., D. i M. D. (2), B. C., A. i E. R., J. i Z. J., S. i Z. T., uszkodzenie i zniszczenie w różnych rozmiarach samochodów O. (...) rej. (...) 01LP J. P., F. nr rej. (...) M. P., M. nr rej. (...) M. S., F. nr rej. (...) Al (...) K., O. nr rej. (...) I. B. (2), zniszczenie mienia H. K. i A. S. (1) - czym dopuścił się występku z art. 163 § 4 k.k. za co na mocy tego przepisu wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności (pkt II).

Powyższe orzeczenie zostało utrzymane w mocy przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 2 marca 2012 r.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 22 czerwca 2011 r., sygn. akt II K 1/10 k. 24 – 28.

Ubezpieczycielem - w zakresie (...) sp. z o.o. w T. – działającej w ramach grupy (...) - w dniu 5 grudnia 2008 r. był (...) S.A. w W..

(Bezsporne)

Budynek przy ul. (...) w N. był ubezpieczony w (...) S.A., a suma ubezpieczenia wynosiła 110.000 zł (k. 50). W oparciu o tę umowę ubezpieczenia (...) S.A. wypłaciła w związku z uszkodzeniem budynku: 27.500 zł na rzecz A. S. (1) oraz 82.500 zł na rzecz J. K. (1). (...) S.A. wystąpiła do pozwanego o zapłatę kwoty 110.000 zł z tytułu regresu (k. 202) i pozwany kwotę tę zapłacił.

Pismem datowanym na dzień 5 kwietnia 2012 r. (k. 51 – 52) pełnomocnik J. K. (1) i A. S. (1) wezwał (...) sp. z o.o. w T. do zapłaty na rzecz J. K. (1) kwoty 596.750 zł (498.750 zł – odszkodowanie za zniszczony budynek; 30.000 zł – odszkodowanie za zniszczone rzeczy ruchome; 18.000 zł – odszkodowanie za utracone korzyści; 50.000 zł – zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej), a na rzecz A. S. (1) kwoty 302.250 zł (166.250 zł – odszkodowanie za zniszczony budynek; 30.000 zł – odszkodowanie za zniszczone rzeczy ruchome; 6.000 zł – odszkodowanie za utracone korzyści; 50.000 zł – zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej; 50.000 zł – zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych – nietykalności mieszkania).

W dniu 18 kwietnia 2012 r. zmarła J. K. (1) (k. 55), a spadek po niej na podstawie testamentu własnoręcznego odziedziczyła w całości jej córka M. J. (k. 56).

Pismem z dnia 5 kwietnia 2013 r. (k. 53) (...) S.A. w W. poinformował pełnomocnika A. S. (1), że odmawia wypłaty na jej rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia.

Pismami z dnia 25 maja 2012 r. (k. 57), 29 maja 2012 r. (k. 58) i 29 sierpnia 2012 r. (k. 59) pozwany poinformował J. K. (1) i A. S. (1) o częściowym uznaniu ich roszczeń odszkodowawczych. W sumie w postępowaniu likwidacyjnym pozwany wypłacił: 24.292,13 zł na rzecz A. S. (1) za zniszczony budynek; 72.876,38 zł na rzecz J. K. (1) za zniszczony budynek oraz za uszkodzone mienie ruchome przyznał J. K. (1) kwotę 6.780 zł, a A. S. (1) kwotę 16.763 zł.

Dowód: polisa ubezpieczeniowa nr (...) k. 50; wezwanie do zapłaty z dnia 5 kwietnia 2012 r. k. 51 – 52; pismo pozwanego z dnia 5 kwietnia 2013 r.; odpis skrócony aktu zgonu J. S. (1) k. 54; odpis skrócony aktu zgonu J. K. (1) k. 55; postanowienie Sądu Rejonowego w N. T. z dnia 5 września 2012 r., sygn. akt I Ns 537/12 k. 56; pisma pozwanego z 25 i 29 maja 2012 r. i 29 sierpnia 2012 r. k. 57 – 59; akta szkodowe nr PL (...).; akta szkody nr PL (...).

Powódka A. S. (1) ma obecnie 68 lat, jest emerytką (1632,19 zł) i mieszka w N. w mieszkaniu najmowanym od gminy. Powódka choruje na nowotwór piersi, jest po mastektomii piersi lewej w 2004 r., a nadto choruje na nadciśnienie, ma usuniętą tarczyce oraz uskarża się na bóle kręgosłupa i stawów. Nie leczy się u psychiatry, ani u psychologa. Jej ojciec był inżynierem kolejnictwa, a matka była gospodynią domową, żyli zgodnie, mieszkali w B. do 29 roku życia powódki. A. S. (1) posiada także młodszego brata z którym ma dobre stosunki i z którym pozostaje w częstym kontakcie telefonicznym. Powódka ukończyła wyższą szkołę inżynierską w B., a potem - także w B. - pracowała w zawodzie jako chemik, a następnie pracowała w N. w zakładach przemysłu skórzanego. Obecnie natomiast pracuje w Miejskim Zakładzie (...) w N. jako laborant na całym etacie, gdzie zarabia 1943,26 zł. Mieszka sama, jej mąż zmarł w 2000 r. z powodu tętniaka pnia mózgu, był inżynierem mechanikiem. Nie mieli dzieci, gdyż jej mąż był nieodpowiedzialny, był alkoholikiem i dlatego powódka nie chciała mieć z nim potomstwa. Mieszkali wspólnie z teściami powódki w N.. Powódka A. S. (1) w domu przy ul. (...) mieszkała ponad 30 lat. Jedynie w okresie od 2004 r. do 2006 r. powódka mieszkała w B., gdzie przeprowadziła się, aby opiekować się swoją matką. W chwili wypadku w przedmiotowym budynku mieszkała powódka A. S. (1) wraz z teściową – J. S. (1). Każda z nich miała osobny pokój, natomiast pozostałe pomieszczenia użytkowały wspólnie.

Dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii H. B. z dnia 11 stycznia 2017 r. k. 328 – 330; zeznania powódki A. S. (1) od 00:30:01 k. 197 - 197v; zeznania powódki M. J. od 00:53:08 k. 197v – 198 i od 00:03:16 k. 461 – 416v.

W opinii z dnia 25 listopada 2016 r. biegły z zakresu budownictwa ogólnego i szacowania nieruchomości P. D. podał, że zużycie techniczne przedmiotowego budynku z uwagi na długotrwały okres inwestycji, rozbudowy i remontów w okresie użytkowania przyjął na poziomie 30%. Dalej podał, że koszt nakładów koniecznych na rozebranie pozostałości budynku, uprzątnięcie placu budowy oraz wybudowanie przedmiotowego budynku do stanu sprzed wybuchu wynosi 554.417 zł, w tym 46.349 zł jako wartość robót rozbiórkowych i 508.068 zł jako wartość prac budowlanych przy budowie nowego budynku. Z uwagi jednak na zużycie budynku w 30% biegły oszacował, że wartość poniesionej przez powódki szkody w zakresie zniszczonego budynku wyniosła 355.648 zł, natomiast wartość prac potrzebnych na usunięcie pozostałości po budynku (fundamentów) wynosi 15.831 zł. W ocenie biegłego okres użytkowania fundamentów budynku oraz rodzaj uszkodzeń, których mogły doznać podczas eksplozji gazu, przemawia za przyjęciem, iż fundamenty te nie mogą być wykorzystane do odbudowania na nich budynku.

Dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa ogólnego i szacowania nieruchomości P. D. z dnia 25 listopada 2016 r. k. 270 – 316 i 351.

W opinii z dnia 25 listopada 2016 r. biegły z zakresu psychiatrii H. B. podał, że wykluczył u powódki A. S. (1) chorobę psychiczną w rozumieniu psychozy. Nie jest ona także upośledzona umysłowo, jej rozwój osobowości nie jest nieprawidłowy, nie jest uzależniona od alkoholu czy innych substancji psychoaktywnych, nie przejawia cech uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, szczególnie nie przejawia ona cech charakteropatycznych czy otępiennych, nigdy nie była leczona psychiatrycznie czy też psychologicznie. W ocenie biegłego powódka obecnie eksponuje objawy takie jak koszmary nocne, pobudzenie, otępienie absolutne w związku z niniejszą sprawą. Dalej w opinii biegły wskazał, że objawy te należy traktować także jako zupełnie stosowne do sytuacji, podobnej zresztą do tych które powódka w swoim życiu doświadczyła niejednokrotnie tj. po śmierci męża, po ojca i matki. Zdaniem biegłego brak jest podstaw do stwierdzenia, iż A. S. (1) w wyniku śmierci teściowej doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu .

Dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii H. B. z dnia 11 stycznia 2017 r. k. 328 – 330;

Z treści księgi wieczystej nr (...) wynika, że działka nr (...) została wykreślona i odłączona do KW (...). Z treści KW (...) wynika, że właścicielem działki nr (...) jest M. J., a to na podstawie umowy darowizny i umowy sprzedaży z dnia 9 stycznia 2012 r. zawartej z J. K. (1) i na podstawie umowy sprzedaży z dnia 24 kwietnia 2009 r.

Dowód: odpis KW nr (...) oraz odpis KW nr (...) – Elektroniczne Księgi Wieczyste dostępne na ekw.ms.gov.pl

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, których wiarygodność i autentyczność nie zostały przez strony podważone, nie wzbudziły także podejrzeń Sądu, z opinii biegłych, z Ksiąg Wieczystych, a także w oparciu o zeznania świadka i powódek.

W sprawie niezbędnym było dopuszczenie dowodów z opinii biegłych z zakresu szacowania nieruchomości – P. D. i psychiatrii – H. B.. Wnioski zawarte w sporządzonych opiniach biegłych Sąd podzielił w całości uznając je za fachowe, rzetelne kompletne. W szczególności Sąd podzielił ustalenia co do tego, że zużycie techniczne przedmiotowego budynku z uwagi na długotrwały okres inwestycji, rozbudowy i remontów w okresie użytkowania wynosił 30% i z uwagi na to zużycie wartość poniesionej przez powódki szkody w zakresie zniszczonego budynku wyniosła 355.648 zł, natomiast wartość prac potrzebnych na usunięcie pozostałości po budynku (fundamentów) wynosi 15.831 zł. Okres użytkowania fundamentów budynku oraz rodzaj uszkodzeń, których mogły doznać podczas eksplozji gazu przemawia za przyjęciem, iż fundamenty te nie mogą być wykorzystane do odbudowania na nich budynku. Poza tym Sąd podzielił wnioski biegłego z zakresu psychiatrii, że objawy powódki takie jak koszmary nocne, pobudzenie, otępienie należy traktować także jako zupełnie stosowne do sytuacji, podobnej zresztą do tych które powódka w swoim życiu doświadczyła niejednokrotnie tj. po śmierci męża, ojca i matki. Obecnie brak jest podstaw do stwierdzenia, iż A. S. (1) w wyniku śmierci teściowej doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu .

Na wiarę Sądu zasługiwały także zeznania świadka H. K., gdyż były szczere i zbieżne z innymi dowodami. Świadek ten wiarygodnie zeznał, że wynajmował w przedmiotowym domu lokal użytkowy za kwotę 600 zł miesięcznie i miał zawartą umowę na czas nieokreślony.

Za wiarygodne Sąd uznała także zeznania powódek co do tego, że fundamenty zniszczonego domu obecnie są zasypane oraz co do wynajmowanego lokalu użytkowego. Co się zaś tyczy kwestii relacji powódki A. S. (1) z jej teściową to Sąd w tym zakresie oparł się na fachowej opinii biegłego psychiatry i uznał, że choć mogły być dobre to jednak nie prowadziły po tragicznej śmierci J. S. (1) do powstania u powódki trwałego uszczerbku na zdrowiu. Jeśli zaś chodzi o wyposażenia zniszczonego domu, to Sąd zeznań tych nie podzielił uznając je za odosobnione i ogólnikowe.

Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego zawarte w piśmie z dnia5 lipca 2017 r. uznając je za zbędne. Zostało bowiem ustalone, że prace wykonane przez Miasto N. nie zawierały w sobie usunięcia fundamentów domu i ich usunięcie będzie należało do powódek, gdyż w tym zakresie nie scedowały swoich uprawnień.

Sąd zważył co następuje:

Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (art. 822 § 2 k.c.). O ile strony nie umówiły się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody (art. 824 ¹ § 1 k.c.). Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest uzależniona od zakresu odpowiedzialności sprawcy zdarzenia.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. w W. jako ubezpieczyciela sprawy szkody tj. pracowników (...) Spółki (...) nie budziła wątpliwości. Odpowiedzialność pracowników tej spółki została stwierdzona w skazującym prawomocnym wyroku karnym i wiąże Sąd w niniejszej sprawie. Także pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności i w toku postępowania likwidacyjnego przyznał na rzecz powódek określone kwoty.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej powoduje, że ubezpieczyciel zobowiązany jest naprawić szkodę osobie trzeciej, za którą to szkodę odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony na podstawie przepisów prawa cywilnego. Świadczenie ubezpieczeniowe obejmuje całość poniesionej przez osobę trzecią szkody. Świadczenie ubezpieczeniowe będzie obejmować także naprawienie krzywdy, o ile oczywiście do jej naprawienia będzie zobowiązany ubezpieczający lub ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów, tj. np. art. 445, 446 § 1 czy art. 448 k.c. (por. np. wyr. SA w Katowicach z 26.2.2014 r., I ACa 1088/13, Legalis; wyr. SA w Gdańsku z 14.1.2014 r., I ACa 483/13, Legalis; wyr. SA w Lublinie z 6.6.2013 r., I ACa 154/13, Legalis).

Art. 415 k.c. stanowi, że kto z winy wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia. Jest to przepis normujący odpowiedzialność deliktową opartą na winie sprawcy. Czyn niedozwolony stanowi samoistne źródło stosunku zobowiązaniowego i obejmuje każde zdarzenie wyrządzające szkodę, a więc gdy sprawca naruszył zakaz lub nakaz obowiązujący go niezależnie od łączącego go z poszkodowanym stosunkiem zobowiązaniowym. Winą jest zachowanie niezgodne z przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego bądź ostrożności jaką każdy winien zachować aby drugiemu nie wyrządzić szkody. Subiektywny element winy to wina umyślna bądź nieumyślna niedbalstwie polegającym na niedołożeniu należytej staranności. Należy zatem porównać zachowanie sprawcy ze wzorem postępowania. Ocena ujemna uzasadnia przypisanie winy. W przypadku odpowiedzialności za niezapewnienie bezpieczeństwa lub stworzenie stanu niebezpieczeństwa odpowiedzialność wynika zazwyczaj z zaniechania. Bezczynność jest winą wtedy gdy istniał obowiązek działania. Poza sporem jest, odpowiedzialność pracowników (...) Spółki (...), która została stwierdzona w prawomocnym wyroku karnym skazującym. Także w tym wyroku zostało wskazane, że zachowania wspomnianych pracowników stanowiły występki i doprowadziły do szkody w postaci m.in. śmierci J. S. (1) oraz zniszczenia budynku przy ul. (...) w N.. Istnieje więc związek przyczynowy między szkodą, a zachowaniem sprawcy 9art. 361 § 1 k.c.). Warto także jeszcze raz podkreślić, że pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody nie kwestionował swojej odpowiedzialności i w toku postępowania likwidacyjnego przyznał powódkom określone kwoty.

W dalszej kolejności odnieść się należy do ustalonego stanu faktycznego z którego wynika, że w dniu wybuchu gazu A. S. (1) była współwłaścicielem przedmiotowej nieruchomości w ¼ części, a J. K. (1) w ¾ części. Stan ten trwał do 24 kwietnia 2009 r. kiedy to A. S. (1) sprzedała swój udział na rzecz J. K. (1) i od tego dnia J. K. (1) stała się wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości, a obecne jest nim powódka M. J..

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie roszczenie o naprawienie szkody majątkowej ma obligacyjny charakter. Obligacyjny (względny) charakter roszczenia o naprawienie szkody powoduje, że nie przechodzi ono na nabywcę w przypadku sprzedaży nieruchomości. Właściciel może bowiem odrębnie rozporządzać, bez przeniesienia własności, roszczeniem o zapłatę odszkodowania w trybie przelewu wierzytelności, a nabywca będzie miał wówczas legitymację, aby dochodzić nabytego w drodze umowy cesji prawa. Przeniesienie własności nieruchomości przez jej właściciela nie pozbawia go dochodzenia odszkodowania za poniesioną szkodę na tej nieruchomości, chyba że ze sprzedażą lokalu dokonano równocześnie przelewu tego roszczenia odszkodowawczego. Z umowy sprzedaży znajdującej się w aktach sprawy (k. 61 – 63) nie wynika, aby powódka A. S. (1) zbyła na rzecz J. K. (1) nieruchomość wraz z prawem dochodzenia przedmiotowych odszkodowań. Zatem w ocenie Sądu mimo, że już A. S. (2) nie jest współwłaścicielem nieruchomości, to jednak była uprawniona do dochodzenia odszkodowań związanych z wypadkiem z dnia 5 grudnia 2008 r.

Co się zaś tyczy powódki M. J. to ona jako spadkobierca J. K. (1) nabyła prawo do dochodzenia odszkodowania. Na spadkobierców przechodzą bowiem roszczenia i obowiązki odszkodowawcze, np. o naprawienie szkody majątkowej wynikające ze zniszczenia lub uszkodzenia cudzej rzeczy albo z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Roszczenie o naprawienie szkody przechodzi na spadkobierców poszkodowanego, a obowiązek jej naprawienia na spadkobierców sprawcy. Roszczenia takie przechodzą na spadkobierców uprawnionego niezależnie od charakteru zobowiązania, które zostało niewykonane, źródła takiego zobowiązania, a także tego czy uprawnienia i obowiązki wynikające z określonej umowy były ściśle związane z jej podmiotami.

Podsumowując, w ocenie Sądu powódki były legitymowane do wytoczenia przedmiotowego powództwa.

Celem ustalenia wartości szkody poniesionej przez powódki w toku sprawy został przeprowadzony dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości. W oparciu o tę opinię Sąd ustalił, że szkoda którą powódki poniosły w związku ze zniszczeniem domu wyniosła 401.997 zł. W kwocie tej zawarta jest wartość prac budowalnych przy budowie nowego budynku przy jednoczesnym uwzględnieniu zużycia przedmiotowego domu na poziomie 30% (355.648 zł) i przy uwzględnieniu kosztów rozbiórki fundamentów w kwocie 15.831 zł. W ocenie Sądu powódki dokonały cesji swoich uprawnień na Gminę M. w zakresie dochodzenia odszkodowania od sprawców szkody tylko do kwoty poniesionych ­ przez Gminę M. N. wydatków na przeprowadzenie rozbiórki i robót zabezpieczających przy przedmiotowej nieruchomości. Zatem skoro Gmina M. N. nie poniosła w toku prowadzonych prac wydatków na usunięcie fundamentów to w tym zakresie powódki słusznie domagały się odszkodowania w kwocie 15.831 zł za koszty, które będą musiały ponieś na rozebranie fundamentów i wywiezienie gruzu (k. 351) Dalej wskazać należy, że nie budzi wątpliwości, iż odszkodowanie ma odpowiadać wysokości szkody. Odszkodowanie przewyższające wysokość szkody prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia. Skoro więc wartość szkody w zakresie budynku wyniosła 401.997 zł a powódki w sumie otrzymały z tego tytułu dotychczas 207.168.51 zł (110.000 zł + 24.292,13 zł + 72.876,38 zł) to należna jest im jeszcze łączna kwota 194.828,49 zł z czego stosownie do udziałów: 48.707,12 zł dla A. S. (1) i 146.121,37 zł dla M. J..

W przedmiocie odsetek od kwot należnych powódkom z tytułu odszkodowania za zniszczony budynek, Sad uznał, iż ich termin początkowy należy ustalić na dzień 1 czerwca 2012 r. tj. zgodnie z żądaniami. Takie rozstrzygnięcie uwzględnia bowiem to, że w chwili zgłoszenia pozwanemu tej szkody jej rozmiar był taki sam jak obecnie, a poza tym uwzględnia okres 30 dni jaki ubezpieczyciel ma na zlikwidowanie szkody.

Jeśli natomiast chodzi o utracone korzyści to zostało ustalone, że lokal znajdujący się w zniszczonym budynku miała charakter użytkowy i był wynajmowany za 600 zł miesięcznie. W ocenie Sądu nie sposób kwestionować, że lokal ten przynosiłby dochody skoro na przestrzeni lat niemal bez przerwy użytkowany był pod różnego rodzaju działalności gospodarcze. Zatem wobec poczynionych ustaleń A. S. (1) mogła dochodzić odszkodowania za okres kiedy była współwłaścicielem nieruchomości w ¼ a więc do dnia 24 kwietnia 2009 r. (k. 61), a więc należne było jej odszkodowanie za czynsz za 4 miesiące (4 m-ce x 600 zł x ¼) w łącznej kwocie 600 zł. Jeśli zaś chodzi o powódkę M. J. to ona jako następca prawny J. K. (2) mogłaby dochodzić odszkodowania za okres od stycznia 2009 r. do kwietnia 2009 r. jako współwłaściciel ¾ części, a od maja 2009 r do czerwca 2017 r. jako wyłączny właściciel nieruchomości. Tymczasem dochodziła odszkodowania jako współwłaściciel w ¾ za okres od stycznia 2009 r. do czerwca 2017 r. w kwocie 45.900 zł. Okres od stycznia 2009 r. do czerwca 2017 r. to 102 miesiące a zatem mogłaby dochodzić kwoty 60.600 zł (4 m-ce x 600 zł x ¾ = 1.800 zł; 98 m-cy x 600 zł = 58.800 zł; 1.800 zł + 58.800 zl = 60.600 zł). Skoro jednak dochodziła mniej to Sąd był związany żądaniem (art. 321 § 1 k.p.c.) i należało zasądzić żądaną kwotę tj. 45.900 zł.

W kwestii zarzutu przedawnienia tego roszczenia (k. 125) za okres sprzed 16 marca 2012 r. podniesionego przez pozwanego, to w ocenie Sądu trzyletni okres przedawnienia nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż powódki dochodzą odszkodowania za szkodę wynikłą z przestępstwa, a zatem ma zastosowanie dwudziestoletni okres przedawnienia z art. 442 ¹ § 2 k.c.

Co się natomiast tyczy odsetek od odszkodowania za utracone korzyści, to Sąd uznał, że należne są powódkom odsetki ustawowe od dnia wyrokowania, a to dlatego, że dopiero w toku procesu ustalono rzeczywisty stan własnościowy przedmiotowej nieruchomości zarówno na dzień z chwili wypadku jak i na okres późniejszy, aż do stanu obecnego.

Jeśli chodzi o dalsze żądania powódki A. S. (1) to w ocenie Sądu żądanie odszkodowania za zniszczone rzeczy ruchome nie zostało wykazane. Powódka nie wykazała bowiem, aby poniosła szkodę ponad kwotę 16.763 zł którą otrzymała od pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego. Na tę okoliczność poza swoimi twierdzeniami nie przedstawiła żadnych wiarygodnych dowodów, a więc uznać należało, że nie sprostała ciężarowi dowodu który wynika z art. 6 k.c.

Powódka A. S. (1) domagała się także przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej – J. S. (1) w kwocie 50.000 zł.

Przepis art. 446 § 4 k.c. ma na celu zadośćuczynienie najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej w wyniku czynu niedozwolonego doznanej przez nich krzywdy, a więc naprawienie szkody niemajątkowej. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom jego rodziny w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej. Zadośćuczynienie to ma zrekompensować krzywdę wynikającą z naruszenia dobra osobistego, którym jest prawo do życia w pełnej rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (tak SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 13.09.2013 IV CSK 87/13).

Wprowadzenie do przepisu art. 446 § 4 KC (podobnie jak do przepisu art. 448 k.c.) klauzuli „odpowiedniej sumy” pozostawia Sądowi orzekającemu margines uznaniowości co do zasądzonej kwoty, co się wiąże z fakultatywnym („może”) charakterem tego przyznania, co wskazuje na konstrukcję należnego zadośćuczynienia dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy (wyrok Sądu Najwyższego z 20 sierpnia 2015 r., II CSK 595/14).

Dlatego też zasadnicze znaczenie miała ocena, czy wskutek śmierci J. S. (1) powódka A. S. (1) doznała krzywdy, a jeżeli tak, to czy jej rodzaj, zakres i charakter uzasadnia przyznanie zadośćuczynienia. Wprawdzie uznaje się, że w razie takiej śmierci dochodzi do naruszenia dobra osobistego w postaci szczególnej więzi łączącej osobę pokrzywdzoną ze zmarłym, to nie przesądza to wymaganego skutku w postaci krzywdy, jako przesłanki odpowiedzialności sprawcy. Tak w literaturze jak i orzecznictwie krzywdę utożsamia się w zasadzie z cierpieniami fizycznymi i psychicznymi doznanymi przez osobę pokrzywdzoną, a mającymi związek z przyczyną sprawczą (śmiercią osoby najbliższej). Krzywda utożsamiana jest również z negatywnymi przeżyciami w sferze psychicznej jednostki.

Odnosząc powyższe uwagi do realiów sprawy stwierdzić należy, iż A. S. (1) w wyniku śmierci teściowej nie doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu. Opisywane przez nią objawy takie jak koszmary nocne, pobudzenie, otępienie należy traktować jako zupełnie stosowne do sytuacji, podobnej zresztą do tych które powódka w swoim życiu doświadczyła niejednokrotnie tj. po śmierci męża, ojca i matki.

Ocenić więc należało, że ujemne doznania psychiczne u powódki wynikłe ze śmierci teściowej, stanowiąc o bardzo niewielkim stopniu doznanej krzywdy, nie uzasadniają uwzględnienia żądania zasądzenia z tego powodu zadośćuczynienia.

W kwestii dochodzonego przez powódkę A. S. (1) zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – nietykalności mieszkania w kwocie 50.000 zł Sad uznał, iż było co do zasady uzasadnione.

Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego ceł społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Z kolei art. 23 k.c. wśród przykładowego wyliczenia dóbr osobistych człowieka wprost wymienia nietykalność mieszkania jako jedno z tych dóbr. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 marca 2009 r. II CSK 513/08, podkreślił, że nietykalność mieszkania wyraża się w prawie do spokojnego korzystania z niego oraz poczucia bezpieczeństwa wynikającego z posiadania mieszkania (domu) oraz przeświadczenia, że nikt bez podstawy prawnej nie tylko nie wtargnie do mieszkania, lecz również nie zakwestionuje prawa do zamieszkiwania w nim. Na analogiczny kierunek wykładni wskazywał wreszcie także Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 października 2013 r. sygn. akt VI ACa 423/13, w którym odwołując się do orzecznictwa Europejskiego Trybunał Praw Człowieka wywodził, że "osoba ma prawo do poszanowania swego mieszkania, rozumianego nie tylko jako prawo do konkretnej przestrzeni fizycznej, lecz także prawo do korzystania w spokoju z tej przestrzeni. Naruszenia prawa do poszanowania mieszkania nie dotyczą jedynie naruszeń materialnych lub fizycznych, takich jak najście mieszkania przez osobę nieuprawnioną, lecz również naruszeń o charakterze niematerialnym i niefizycznym takich jak hałas, zanieczyszczenia, wyziewy i inne ingerencje. Gdy naruszenia takie są poważne, mogą pozbawić daną osobę jej prawa do poszanowania mieszkania, skoro nie może ona z mieszkania korzystać.

Naruszenia dobra osobistego jest w prawie polskim czynem niedozwolonym. Zatem, przesłankami odpowiedzialności z art. 448 k.c. są: czyn wyrządzający szkodę, bezprawność działania sprawcy, wina sprawcy, krzywda (szkoda o charakterze niemajątkowym) oraz związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem się sprawcy a szkodą.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż nie budzi wątpliwości, że wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozwanego zostały spełnione. Już tylko z prawomocnego wyroku karnego skazującego wynika, że pracownicy pozwanego nie dopełnili swoich obowiązków co następnie doprowadziło do wybuchu gazu, który doszczętnie zniszczył dom przy ul. (...), którym był centrum życiowym powódki A. S. (1). Nie budzi wiec wątpliwości, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki A. S. (1) – w postaci prawa do nietykalności mieszkania. Dom przy ul. (...) w którym mieszkała ponad 30 lat na skutek wybuchu gazu został bowiem całkowicie zniszczony. Powódka utraciła więc poczucie bezpieczeństwa i niezakłóconego posiadania własnego miejsca w którym koncentrowała swoje istotne sprawy życiowe i chroniła swoją prywatność.

W świetle powyższego, w ocenie Sądu adekwatną sumą zadośćuczynienia jest kwota 20.000 zł. Jeśli zaś chodzi o należne odsetki to Sąd uwzględnił żądanie pozwu i określił ich termin początkowy na dzień wniesienia pozwu tj. 13 marca 2015 r. Nie sposób uznać, aby dzień ten był przedwczesny w sytuacji, gdy szkoda ta była zgłoszona pozwanemu znacznie wcześniej, a świadczy o tym jego odmowna decyzja z 5 kwietnia 2013 r. (k. 53).

Podsumowując w pkt I sentencji wyroku, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 69.307,12 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi:

- od kwoty 48.707,12 zł od dnia 1 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania za zniszczony budynek,

- od kwoty 20.000,00 zł od dnia 13 marca 2015 roku do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci nietykalności mieszkania,

- od kwoty 600,00 zł od dnia 24 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty – tytułem odszkodowania za utracone korzyści.

Natomiast na rzecz powódki M. J. Sąd zasądził od pozwanego kwotę 192.021,37 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi:

- od kwoty 146.121,37 zł od dnia 1 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty - tytułem odszkodowania za zniszczony budynek,

- od kwoty 45.900,00 zł od dnia 24 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty - tytułem odszkodowania za utracone korzyści.

W pozostałym zakresie powództwa A. S. (1) i M. J. podlegały oddaleniu, o czym Sąd orzekł w pkt II sentencji wyroku.

Rozstrzygając o kosztach Sąd miał na uwadze, że powódce A. S. (1) została zasądzona kwota 69.307,12 zł z dochodzonych 207.719,62 zł a więc wygrała swój proces w ok. 33%, a przegrała w 67%. Powódce M. J. zostało natomiast zasądzone 192.021,37 zł z dochodzonych 283.447,81 zł a więc wygrała swój proces w ok. 68%, a przegrała w 32%. Pozwany poniósł koszty w łącznej kwocie 10.876,83 zł (na pełnomocnika - 7.217 zł + 3.148,31 zł (k. 318) + 511,52 zł (k. 339)). Powódka A. S. (1) poniosła koszty w łącznej kwocie 19.686 zł (12.469 zł - opłata od pozwu + 7.217 zł - wynagrodzenie pełnomocnika i opłata skarbowa). Powódka M. J. poniosła koszty w łącznej kwocie 26.623 zł (19.406 zł - opłata od pozwu + 7.217 zł - wynagrodzenie pełnomocnika i opłata skarbowa). Łączne koszty M. J. i pozwanego to 37.499,83 zł. Koszty uzasadnionego dochodzenia praw przez M. J. wyniosły 25.499,88 zł (68% z 37.499,83 zł), natomiast koszty uzasadnionej obrony pozwanego wyniosły 11.999,95 zł (32% z 37.499,83 zł). Zatem od pozwanego na rzecz M. J. należało zasądzić 14.623,05 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (26.623 zł – 11.999,95 zł). Jeśli zaś chodzi o sprawę powódki A. S. (1) to jej koszty wraz z kosztami pozwanego wyniosły 30.562,83 zł. Koszty uzasadnionego dochodzenia praw przez A. S. (1) wyniosły 10.085,73 zł (33% z 30.562,83 zł), a koszty uzasadnionej obrony pozwanego wyniosły 20.477,10 zł (67% z 30.562,83 zł). Zatem należało zasądzić od powódki A. S. (1) na rzecz pozwanego kwotę 791,10 zł (10.876,83 zł – 10.085,73 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu.