Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2019r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2019 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko B. P.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji pozwanej B. P.

od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku

z dnia 6 grudnia 2018r., sygn. akt III RC 271/18

1.  Oddala apelację;

2.  Zasądza od pozwanej B. P. na rzecz powoda M. P. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu przed Sądem II – giej instancji.

SSO Alicja Wiśniewska SSO Elżbieta Iwona Cembrowicz SSO Małgorzata Szostak – Szydłowska

Sygn. akt I Ca 76/18

UZASADNIENIE

Powód M. P. wniósł pozew przeciwko pozwanej B. P., w którym domagał się ustalenia z dniem 01 sierpnia 2018r. wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wynikającego z wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 19 marca 2010r., sygn. akt VI RC 1550/09 ewentualnie obniżenia alimentów z kwoty po 400 zł miesięcznie do kwoty po 20 zł miesięcznie poczynając od dnia 01 sierpnia 2018r. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 19 marca 2010r. Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny wydał wyrok rozwodowy w sprawie o sygn. akt VI RC 1550/09, którym rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z winy powoda M. P.. W punkcie II wyroku Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej B. P. alimenty w kwocie 400 zł miesięcznie płatnej z góry do dnia 15- go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Wówczas pozwana otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1500 zł, studiowała, i miała znaczne opłaty z tytułu czynszu za lokal i media. Ponadto w/w zamieszkiwała z niepracującym i nieuczącym się synem. W ocenie powoda od czasu wyroku rozwodowego nastąpiła istotna zmiana w sytuacji majątkowej pozwanej, która uzasadnia powództwo o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Mianowicie powód podniósł, że od czasu orzeczenia rozwodu upłynął okres 8 lat. W tym czasie pozwana nabyła nieruchomość oraz otrzymała od powoda spłatę w wyniku podziału majątku. W 2018 r. pozwana nabyła również samochód osobowy oraz gruntownie wyremontowała budynek, w którym zamieszkuje wraz z dorosłym pracującym synem. Obecnie pozwana zatrudniona jest na stanowisku księgowanego w (...) Centrum Pomocy (...) w E., jest również skarbnikiem Miejskiej Ochotniczej Straży Pożarnej w E.. Pozwany zaś posiada świadczenie emerytalne i dodatkowo zatrudniony jest na ½ etatu w (...) Sp. z o.o. w E.. W związku z licznymi schorzeniami przyjmuje na stałe leki oraz jest pod kontrolą lekarzy specjalistów.

Pozwana w odpowiedzi na pozew nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie w całości.

W uzasadnieniu podniesiono, że powód nie przedłożył żadnych dowodów wskazujących na to, że jego sytuacja finansowa uległa pogorszeniu. Zdaniem pozwanej powód posiada nieruchomość w postaci gospodarstwa rolnego w miejscowości R. o powierzchni użytkowej 10,94 ha zabudowaną domem mieszkalnym - murowanym, oborą i stodołą, gdzie w/w nieruchomość zgodnie ze stawkami na tym terenie wynosi minimum 30.000 zł za ha. W związku z powyższym przeliczając na ha gospodarstwo powoda to kwota 330.000 zł, a łącznie z budynkami posadowionymi na tej nieruchomości to kwota rzędu 400.000 - 450.000 zł minimum. Wskazano przy tym, iż powód do w/w gospodarstwa otrzymuje dopłaty unijne za użytkowanie gruntu. Ponadto powód posiada działkę o powierzchni użytkowej 300 m ² w O. Działkowych (...) w E.. W tym roku również nabył nowy samochód marki T. (...), którego cena rynkowa wynosi 120.000 zł. Odnośnie sytuacji finansowej pozwanej podniesiono, iż przedstawia się ona zgoła odmiennie od tego co twierdzi w uzasadnieniu pozwu strona powodowa. Obecne zobowiązania finansowe i kredyty pozwanej kształtują się na poziomie ok. 2 000 zł miesięcznie, pozostałe wydatki (tj. żywność, odzież, leki, opał, telefon, paliwo, chemia gospodarcza) oscylują wokół kwoty 2 800 zł miesięcznie, zaś miesięcznie zarobki pozwanej stanowią kwotę 4 286,69 zł netto. Pozwana przyznała, iż zakupiła nieruchomość, jednakże jak wskazała jest to stary budynek, który wymagał wielu nakładów finansowych. Remonty zostały poczynione ze środków pieniężnych uzyskanych w wyniku podziału majątku. Ponadto pozwana wskazała, że leczy się na chorobę H., co generuje dodatkowe koszty.

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2018r., w sprawie sygn. akt III. RC. 271/18 Sąd Rejonowy w Ełku ustalił, że obowiązek alimentacyjny M. P. wynikający z pkt II wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 19 marca 2010r. w sprawie VI RC 1550/09 na rzecz B. P. w kwocie po 400 złotych miesięcznie, ustał z dniem 01 sierpnia 2018r. Ponadto zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie wydane zostało w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 19 marca 2010r., sygn. akt VI RC 1550/09 małżeństwo stron M. P. i B. P. zostało rozwiązane przez rozwód - z winy powoda M. P.. W pkt II wyroku zasądzono od powoda M. P. na rzecz pozwanej B. P. alimenty w kwocie 400 zł miesięcznie, płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

W dacie wyroku rozwodowego powód M. P. otrzymywał świadczenie emerytalne w wysokości 1 400 zł oraz wynagrodzenie w kwocie 1 100 zł za pracę w wymiarze ½ etatu w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w E.. Wówczas kończył studia w Wyższej Szkoły (...) w R.. Opłata za semestr wynosiła 1 900 zł, a wyjazdy na zjazdy kosztowały go ok. 600 – 700 zł miesięcznie. Na utrzymanie powodowi pozostawała kwota 1 400 zł, z której 400 zł przekazywał byłej żonie. Powód posiadał już wtedy gospodarstwo rolne w R., które nabył w drodze dziedziczenia. Ok 8 ha stanowiła ziemia uprawna, którą dzierżawił szwagier powoda. Dom był częściowo wyremontowany, a dopłaty, które powód otrzymywał przeznaczał na utrzymanie synów.

Pozwana B. P. w dacie wyroku rozwodowego zatrudniona była w (...) Centrum Pomocy (...) w E. jako księgowa, gdzie zarabiała 1 500 zł netto. Dodatkowo rozliczała Miejską Ochotniczą Straż Pożarną w E., za co w 2009 r. otrzymała wynagrodzenie w łącznej kwocie 4 000 zł netto. Była wówczas studentką 6 semestru Wyższej Szkoły Finansów i (...) w B., opłata za kwartał wynosiła wtedy 925 zł. Ponosiła koszty utrzymania mieszkania w wysokości 500 zł oraz koszty utrzymania młodszego pełnoletniego już syna.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2013 r., sygn. akt I Ns 129/11 Sąd Rejonowy w Ełku dokonał podziału majątku wspólnego B. P. i M. P. oraz zasądził od M. P. na rzecz B. P. łącznie kwotę 15 116 zł tytułem wyrównania udziałów oraz tytułem zwrotu połowy nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny. Ponadto Sąd zniósł wspólność własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w E., przy ul. (...) stanowiącego własność B. P. i syna stron P. P. oraz zasądził od P. P. na rzecz B. P. kwotę 61 000 zł tytułem wyrównania udziałów.

Obecnie powód M. P. ma 56 lat. Otrzymuje świadczenie emerytalne w kwocie 3 564,97 zł oraz wynagrodzenie za pracę w wymiarze ½ etatu w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w E. w kwocie 1 680 zł brutto. Przeciętne wynagrodzenie zasadnicze netto wynosi 1 363,48 zł. W 2016 r. powód osiągnął przychód w kwocie 76 389,48 zł, dochód 74 720,76 zł, zaś w 2017 r. powód przychód wyniósł w kwocie 91 611,42 zł, dochód 87 942,70 zł. W dalszym ciągu powód posiada gospodarstwo rolne w R., które nabył w drodze dziedziczenia. Otrzymywane dopłaty unijne przeznacza na prowadzenie gospodarstwa. W dniu 13 kwietnia 2018r. powód dokonał zakupu samochodu osobowego T. (...) za kwotę 10 000 zł. Z dokumentacji medycznej wynika, że powód objęty jest stałym leczeniem w (...) z uwagi na rozpoznanie u niego przepukliny prawostronnej krążeniowej ze zmianami zwyrodnieniowymi oraz kamicy nerkowej obustronnej. Z tego powodu w/w odczuwa silne dolegliwości bólowe, przyjmuje też serię stałych lekarstw. Stałe wydatki powoda to: podatek rolny, od nieruchomości, leśny – 778 zł rocznie, ubezpieczenie nieruchomości 638 zł rocznie, ubezpieczenie samochodu – 637 zł rocznie, opłata związana z dzierżawą ogródka działkowego – 200 zł rocznie, opłata za wodę – ok. 52 zł miesięcznie, opłata za telefon – 91,99 zł miesięcznie, prąd od ok. 1 000 zł do ok. 1 450 zł co pół roku.

Pozwana B. P. ma obecnie 51 lat. W dalszym ciągu pozwana zatrudniona jest w (...) Centrum Pomocy (...) w E. na stanowisku głównej księgowej. Z zaświadczenia wynika, iż przeciętne wynagrodzenie z jednego miesiąca wynosi 4 286,69 zł. Nie wskazano przy tym za jaki okres wyliczono przeciętne wynagrodzenie. Pozwana w dalszym ciągu pełni również wolontariat w Miejskiej Ochotniczej Straży Pożarnej w E. jako księgowa. Z zeznań podatkowych pozwanej za rok 2015 wynika, że pozwana osiągnęła przychód z należności ze stosunku pracy w kwocie 34 590,52 zł, dochód – 32 921,80 zł oraz przychód z działalności wykonywanej osobiście (w tym umowy o dzieło, umowy zlecenie) w kwocie 14 616 zł, dochód – 11 692,80 zł, w 2016r. w/w osiągnęła przychód z należności ze stosunku pracy w kwocie 44 155,24 zł, dochód – 42 486,52 zł oraz przychód z działalności wykonywanej osobiście (w tym umowy o dzieło, umowy zlecenie) w kwocie 10 396 zł, dochód – 8 316,8 zł, w 2017r. w/w osiągnęła przychód z należności ze stosunku pracy w kwocie 87 933,34 zł, dochód – 86 264,62 zł oraz przychód z działalności wykonywanej osobiście (w tym umowy o dzieło, umowy zlecenie) w kwocie 12 909 zł, dochód – 10 327,20 zł. W dniu 17 grudnia 2010r. pozwana nabyła nieruchomość gruntową w miejscowości K., gmina K. o pow. 0,63 ha zabudowaną domem jednorodzinnym oraz nieruchomości gruntowe składające się z niezabudowanych działek rolnych o łącznej powierzchni 0,76 ha. Kupno domu i remont pozwana sfinansowała dzięki uzyskanemu kredytowi na kwotę 146 821,50 zł. Dwie pozostałe działki zakupiła z własnych środków (7 800 zł). Miesięczna rata kredytu wynosi 701,92 zł. Pozwana zamieszkuje wspólnie z dorosłym synem. W dniu 22 maja 2018 r. pozwana zawarła umowę kredytu na zakup samochodu osobowego marki T. (...) na kwotę 28 00 zł, przy czym cena samochodu wynosiła 38 000 zł. Pozostałą kwotę 10 000 zł pozwana pokryła z własnych środków. Miesięczna rata kredytu to kwota 590 zł. Pozostałe stałe wydatki pozwanej to 169,53 zł miesięcznie – energia elektryczna, 106,37 zł miesięcznie – Internet i telefon, 54,76 zł za okres 3 miesięcy – opłata za wodę, 338,84 zł miesięcznie – paliwo, 142 zł rocznie – podatek rolny, 5 000 zł rocznie – opał, 46 zł – gaz. Ponadto pozwana zawarła z bankiem umowę kredytu odnawialnego na kwotę 20.000 zł. W okresie 12 miesięcy zobowiązana jest uzupełnić stan konta o wskazaną kwotę. Kwota z tytułu kredytu została przeznaczona na kupno i ułożenie kostki brukowej oraz zainstalowanie bramy wjazdowej. Co miesiąc pozwana spłaca kredyt w ustalonej przez siebie kwocie 800 zł. Pozwana choruje na H. (choroba tarczycy). Lecząc się korzysta z państwowej oraz prywatnej służby zdrowia. Orzeczeniem z dnia 30 października 2018r. zaliczono w/w do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż w sprawie zaistniały przesłanki określone w art.138 k.r.o., pozwalające na ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej.

Sądu Rejonowy dokonał ustaleń czy aktualna sytuacja materialna B. P. jest w dalszym ciągu gorsza niż gdyby nadal była w związku małżeńskim z M. P., a w szczególności wobec zarzutów obu stron, czy nastąpiła zmiana w możliwościach zarobkowych i majątkowych uprawnionej i zobowiązanego, a w szczególności jak zmieniły się te okoliczności na przestrzeni przede wszystkim ostatnich 8 lat tj. od czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Odnośnie sytuacji materialnej uprawnionej B. P. Sąd Rejonowy wskazał, iż w ciągu ostatnich ośmiu lat tj. w czasie od ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów ustalonych przez sąd rozwodowy na jej rzecz nastąpiła jej poprawa związana głównie z wysokością uzyskiwanego przez nią dochodu, który wzrósł kilkukrotnie. W dacie wyroku rozwodowego pozwana otrzymywała wynagrodzenie rzędu 1 500 zł netto, obecnie jej średnie miesięczne zarobki netto oscylują wokół kwoty ok. 6 000 zł (łącznie z wykonywanymi czynnościami w ramach umów zlecenia lub umów o dzieło). Powyższe dane jasno wynikają z zeznania podatkowego pozwanej za rok 2017. Co więcej pozwana zrezygnowała z dalszego zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym i zakupiła dom jednorodzinny w którym obecnie mieszka. Za słuszne w tej kwestii uznał Sąd Rejonowy twierdzenia pełnomocnika powoda, że owa transakcja nie miała na celu zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych pozwanej, ale poprawę komfortu i jakości zamieszkania. Część środków na zakup nieruchomości pochodziła ze środków własnych pozwanej. Nietrafna wydaje się teza pozwanej, iż pozwana obciążona jest z tego tytułu kredytami co świadczy o jej kiepskiej sytuacji finansowej. Stwierdzić bowiem należy, że skoro pozwana jest wiarygodnym kredytobiorcą dla banku i posiada zdolność kredytową na tak znaczne kwoty świadczyć to może jedynie o bardzo dobrej kondycji finansowej pozwanej. Podsumowując wydatki pozwanej na zakup domu, samochodu, dokonywane przez nią transakcje finansowe, korzystanie z prywatnej służby zdrowia przyjąć należy, że pozwana żyje na ponadprzeciętnym poziomie, a jej standard życia jest wyższy niż w dacie wyrokowania rozwodu. Zarówno poprzednio jak i obecnie w dalszym ciągu pozwana nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Od 30 października 2018 r. ustalono u niej lekki stopień niepełnosprawności.

Odnośnie powoda M. P. Sąd Rejonowy wskazał, iż jego sytuacja również uległa zmianie na przestrzeni 8 lat. Powód pomimo, iż w dalszym ciągu otrzymuje świadczenie emerytalne oraz zatrudniony jest w wymiarze ½ etatu w (...) w E., to uzyskuje znacznie wyższe dochody. Poprzednio dochody powoda stanowiły kwotę ok. 2 500 zł netto, obecnie zaś ok. 4 800 zł netto.

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy Sąd Rejonowy uznał, iż stan faktyczny w sposób niewątpliwy wskazuje, iż o ile rozwód stron pociągnął w 2010 roku za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej B. P. o tyle gdyby pozwana aktualnie w dalszym ciągu pozostawała w związku małżeńskim z M. P. jej sytuacja materialna w chwili obecnej nie byłaby lepsza. Nie sposób uznać, że ich rozwód nadal pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej B. P. tj. małżonka niewinnego. Obecnie jej sytuacja finansowa zdaje się być lepsza niż sytuacja powoda. Sytuacja życiowa stron jest do siebie bardzo zbliżona. B. P. i M. P. są w podobnym wieku oraz oboje cierpią na różne schorzenia, które obniżają ich funkcjonowanie, nie uniemożliwiając jednak aktywności na rynku pracy, a w przypadku powoda także aktywność na rynku pracy.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy na mocy art. 60 § 2 a contrario w związku z art. 138 § 1 krio orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku i ustalił, iż obowiązek alimentacyjny M. P. względem B. P. wynikający z punktu II wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 19 marca 2010 r., sygn. akt. VI RC 1550/09 ustał z dniem 01 sierpnia 2018 r.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi pozwaną jako stronę przegrywającą. Koszty procesu, które poniósł powód opiewały w niniejszej sprawę na łączną kwotę 377 zł (tj. 240 – opłata stosunkowa od pozwu, 120 zł – koszty zastępstwa procesowego [§ 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2018 r., poz. 265] oraz 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana B. P. zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie:

1) naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

a/ art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji, iż roszczenie strony powodowej zasługuje na uwzględnienie mimo, iż materiał dowodowy w postaci dokumentów które strona powodowa w sposób wybiórczy oraz dowolny dołączyła do akt sprawy temu przeczy, w tym znacznych rozbieżności w tych dowodach, m.in. z opłaty rachunków nieruchomości swojej konkubiny, co do znacznie zaniżonej kwoty do 10.000 zł zakupu samochód osobowego T. (...) rocznik 2013 gdzie cena takiego samochodu to kwota rzędu ok 55.000 zł, rzekomo stałej pomocy finansowej dzieciom stron - brak jakichkolwiek dowodów oraz inne; brak po stronie Sądu wnikliwej analizy całego materiału dowodowego, w tym brak wzięcia pod uwagę sytuacji materialnych stron, gdzie powód nie ma żadnych zobowiązań finansowych oraz posiada liczne nieruchomości zabudowane i gruntowe, otrzymuje dopłaty unijne oraz jego sytuacja zarobkowa po rozwodzie znacznie się polepszyła, a po stronie pozwanej istnieją liczne zadłużenia - kredyty oraz ma na utrzymaniu młodszego syna stron, który z nią stale mieszka; barku po stronie Sądu I-ej instancji ustalenia na jakiej podstawie ustalił wygaszenie obowiązku alimentacyjnego z dniem 1 sierpnia 2018r. a nie na dzień prawomocnego wyroku - brak podstawowych elementów w uzasadnieniu ustalenia w/w co jest sprzecznie z naruszonym przepisem,

b/ art. 232 k.p.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji, iż roszczenie strony powodowej zasługuje na uwzględnienie, gdzie po stronie powodowej istnieje szereg okoliczności dotkniętych wadą, tj.; przedkładanie dowodów, które nie maja pokrycia z rzeczywistością - umowa kupna samochodu T. (...), z tytułu opłaty rachunków nieruchomości konkubiny stwarzając pozorność większych zobowiązań miesięcznych samego powoda w związku z utrzymaniem jego majątku osobistego,

c/ art. 233 k.p.c. poprzez nieprawidłową oraz bezpodstawną ocenę wiarygodności i mocy dowodów przez Sąd I-ej instancji, gdzie ewidentnie strona powodowa na której spoczywa ciężar dowodu nie udowodniła swojego roszczenia przez wybiórcze oraz dowolne przedłożenie dowodów jedynie mających na celu niniejszego postępowania sądowego, w tym błędnego ustalenia przez Sąd sytuacji finansowej pozwanej - nieprawdziwego ustalenia wysokości zarobków pozwanej w kwocie 6.000 zł, braku wzięcia pod uwagę również sytuacji zdrowotnej pozwanej,

d/ art. 227 k.p.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji, iż dowody zebrane w niniejszym postępowaniu w I-ej instancji są dowodami wystarczającymi dla rozstrzygnięcia sprawy, w sytuacji gdzie jest szereg nieścisłości w twierdzeniach oraz dowodach przedłożonych przez strona powodową oraz braku porównania sytuacji finansowej na podstawie porównania sytuacji w jakie pozwana znajduje się po rozwodzie z powodem z sytuacją jakby pożycie małżeńskie trwało,

e/ art. 230 k.p.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji, iż roszczenie strony powodowej zasługuje na uwzględnienie, w sytuacji gdzie strona pozwana w sposób szczegółowy oraz wyczerpujący podważyła twierdzenia strony powodowej wykazując na szereg nieprawidłowości oraz błędów po stronie powodowej,

f/ art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 k.p.c. poprzez pominięcie oraz nie odniesienie się w uzasadnieniu wyroku do dowodów przedłożonych przez stronę powodową, a nie niezaprzeczonych- de facto przyznanych - przez stronę pozwaną co miało szczególne znaczenie w celu ustalenia sytuacji finansowych storn oraz braku porównania sytuacji finansowej na podstawie porównania sytuacji w jakie pozwana znajduje się po rozwodzie z powodem z sytuacją jakby pożycie małżeńskie trwało,

g/ art. 98 k.p.c. - przez nieprawidłowe niezgodnie z przepisem art. 96 ustawy o kosztach sądowych zasądzenie przez Sąd I-ej instancji od pozwanej kosztów procesu w sytuacji, gdzie strona pozwana w takich postępowaniach jest zwolniona od kosztów sądowych w całości w obu instancjach,

2) naruszenie przepisów prawa materialnego:

a/ art. 60 § 2 k.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji, iż strona powodowa na której istniał ciężar dowodu udowodniła swoje roszczenie w sytuacji, gdzie strona powodowa znajduje się w bardzo dobrej sytuacji finansowej bez żadnych zobowiązań, w tym jak wynika z załączonych dowodów utrzymuje dodatkowo nieruchomość swojej konkubiny; braku po stronie Sądu I-ej instancji wnikliwej analizy sytuacji finansowych stron, w szczególności braku wzięcia pod uwagę porównania sytuacji finansowej na podstawie porównania sytuacji w jakie pozwana znajduje się po rozwodzie z powodem z sytuacją jakby pożycie małżeńskie trwało, co jest główną przesłanką niniejszego postępowania; nieprawidłowego ustalenia w wyroku, iż obowiązek z tytułu alimentów ustaje na dzień 1 sierpnia 2018r. a nie na dzień prawomocnego wyroku - lakoniczne uzasadnienie tej kwestii przez Sąd I-ej instancji,

b/ art. 5 k.c. poprzez nieprawidłowe oraz bezpodstawne ustalenie przez Sąd I-ej instancji chwili wygaszenia obowiązku alimentacyjnego z dniem 1 sierpnia 2018r., a nie na dzień prawomocnego wyroku, w tym nawet nie na dzień złożonego powództwa z dnia 25.08.2018 r., braku wzięcia pod uwagę trudnej sytuacji finansowej pozwanej co jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz działające z pokrzywdzeniem strony pozwanej, której nie jest stać na utratę świadczenia alimentacyjnego, a tym bardziej na zwrot należności pieniężnej z tytułu alimentów za sporny okres.

Ponadto z ostrożności procesowej zgodnie z art. 382 k.p.c. w zw. z art. 381 k.p.c. oraz z art. 230 k.p.c. pozwana wniosła o przeprowadzenie dowodów z:

3/ zażądanej od strony powodowej Decyzji z Urzędu Gminy o zwrocie podatku akcyzowego na olej napędowy za ostatnie 3 lata,

4/ zażądanej od strony powodowej Decyzji AR i MR o otrzymanych dopłatach suszowych z tytułu suszy w 2018 r.

Wskazując na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości. Domagała się nadto zasądzenia od powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Ewentualnie pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I-ej instancji do ponownego rozpoznania wraz z orzeczeniem o kosztach procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Powód M. P. w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jako bezzasadna podlegała oddaleniu. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń w sprawie niniejszej, a żądanie powoda rozpoznał w oparciu o prawidłową podstawę prawną, należycie i właściwie zinterpretowaną. Tak ustalenia jak i zważenia Sądu Rejonowego Sąd II instancji w pełni podziela, akceptuje i przyjmuje za własne.

Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę zgromadził materiał dowodowy w zgodzie z wnioskami stron, na który powołał się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a następnie w oparciu o te dowody dokonał oceny zgłoszonego roszczenia nie naruszając reguł określonych przepisami kodeksu postępowania cywilnego.

Zauważyć trzeba, że wykazanie przez stronę, iż Sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c. oraz że fakt ten mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną subiektywną interpretacją dowodów zebranych w sprawie, chyba że strona jednocześnie wykaże, iż ocena dowodów przyjęta przez Sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granice swobodnej oceny dowodów (por. wyrok SN z dnia 10.04.2000 r., V CKN 17/00, OSNC rok 2000, nr 10, poz. 189). Przepis art. 233§1 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy może być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy, bądź z doświadczeniem życiowym. Nie może budzić wątpliwości, że Sąd I instancji ma jedynie obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Reguła ta, współokreślająca granice swobodnej oceny dowodów, nie będzie zachowana (a tym samym dokonana przez Sąd ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie znajdzie się pod ochroną zasady swobodnej oceny materiału dowodowego) jedynie wówczas, gdy wnioski wyprowadzone przez Sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, lecz pozostają ze sobą w sprzeczności, a także, gdy nie istnieje logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym (por. wyrok SN z dnia 09.12.2009 r., IV CSK 290/09).

W realiach niniejszej sprawy Sąd I instancji w pełni sprostał ciążącym na nim powinnościom, a kwestionowanie w powyższym zakresie dokonanej przez Sąd oceny dowodów przez skarżącą polega jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla niej ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącej oceny materiału dowodowego. Ocena dowodów przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby apelująca wykazała, że zawiera ono błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności lub jest niepełna. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się przypisywanego mu uchybienia w postaci naruszenia art. 328 § 2 k.p.c.. W judykaturze przeważa pogląd, w myśl którego strona może powołać się na zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia i zarzut taki można ocenić jako zasadny, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wskazanych w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 460/98, Legalis nr 45965, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07, Legalis nr 85646). Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie wymagane przez ustawodawcę elementy, w szczególności wskazana została podstawa faktyczna i prawna rozstrzygnięcia oraz dowody, na których Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie. Natomiast jasno opisane zważenia Sądu I instancji jednoznacznie wskazują, na podstawie których dowodów tamtejszy Sąd doszedł do konkretnych wniosków, a tym samym, którym dowodom dał wiarę. W oparciu o treść uzasadnienia Sąd Okręgowy mógł przeprowadzić kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia. Dodać należy, iż zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., mógłby być skuteczny tylko wtedy, gdyby skarżąca wykazała, że wadliwości uzasadnienia miały wpływ na wynik sprawy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1997 r., I PKN 97/97, Legalis nr 31012).

Sąd Rejonowy prawidłowo dokonał porównania sytuacji materialnej stron istniejącej w dacie ustalenia obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej oraz w dacie 1 sierpnia 2018r. Ustalenia przedstawione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jednoznacznie wskazują, iż sytuacja materialna stron uległa znacznej poprawie. W dacie wyroku rozwodowego powód osiągał wynagrodzenie w kwocie około 2500 zł, zaś aktualnie jego wynagrodzenie oraz świadczenie emerytalne wynoszą łącznie około 4 800 zł. Dodatkowo powód czerpie dochody z nieruchomości, której jest właścicielem, co pozwala na oszacowanie jego łącznego dochodu na kwotę około 6000 zł miesięcznie. Sytuacja materialna pozwanej na przestrzeni ostatnich ośmiu lat uległa jeszcze bardziej poprawie. W roku 2010 pozwana osiągała wynagrodzenie za pracę w kwocie 1 500 zł netto. Aktualnie pozwana w związku z wykonywaną pracą księgowej rokrocznie uzyskuje wyższe dochody, które za rok 2017 ukształtowały się na poziomie około 97 000 zł, co pozwala na przyjęcie, że pozwana miesięcznie miała do dyspozycji kwotę około 6000 zł netto. Nie sposób zgodzić się z pozwaną, iż wysokie dochody w 2017 roku były sytuacją jednorazową albowiem wysokość wynagrodzenia za pracę w roku 2018 na poziomie 6050 zł brutto, daje roczny dochód (przy uwzględnieniu tzw. trzynastego wynagrodzenia) w kwocie około 76 000 zł. Przy czym należy wziąć pod uwagę fakt, iż pozwana osiąga również dochód z działalności wykonywanej osobiście. O bardzo dobrej kondycji finansowej pozwanej świadczy fakt, iż inwestuje ona w nieruchomość, na której zamieszkuje czy dokonuje zmiany samochodu na nowszy i droższy. Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, iż obciążenie pozwanej zobowiązaniami kredytowymi nie świadczy o jej kiepskiej sytuacji finansowej. Pozwana jest wiarygodnym kredytobiorcą dla banku i posiada zdolność kredytową na tak znaczne kwoty, co świadczy jedynie o bardzo dobrej kondycji finansowej pozwanej. Wydatki pozwanej na zakup domu, samochodu, dokonywane przez nią transakcje finansowe, korzystanie z prywatnej służby zdrowia świadczą, że pozwana żyje na ponadprzeciętnym poziomie, a jej standard życia jest wyższy niż w dacie wyrokowania rozwodu.

Stąd też prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że ich rozwód aktualnie nie pociąga za sobą istotnego pogorszenia sytuacji materialnej B. P. tj. małżonka niewinnego. Obecnie sytuacja finansowa i życiowa stron pozostaje na zbliżonym poziomie. Brak jest podstaw do uznania, że po stronie pozwanej istnieją jakiekolwiek niezaspokojone potrzeby w zakresie codziennego utrzymania bądź zamieszkiwania.

Odnośnie daty ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, to Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął datę wskazaną w pozwie (1 sierpnia 2018r.) albowiem powód wykazał w niniejszym postępowaniu, iż zmiana okoliczności uzasadniająca jego powództwo nastąpiła jeszcze przed wniesieniem pozwu.

Za całkowicie chybiony Sąd Okręgowy uznał zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art.98 k.p.c. Istotnie w sprawie niniejszej pozwana z mocy art.96 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych była podmiotowo zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Nie oznacza to jednak, iż jako przegrywająca sprawę była zwolniona od ponoszenia kosztów procesu należnych powodowi. W myśl art.98§3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednakże nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa. Dlatego też Sąd Rejonowy w zgodzie z przepisami prawa zasądził od pozwanej na rzecz powoda koszty procesu, w skład których wchodzi wynagrodzenie fachowego pełnomocnika, opłata sądowa od pozwu oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy uznał apelację pozwanej za nieuzasadnioną i na podstawie art.385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art.98 k.p.c. Pozwana jako przegrywająca sprawę jest zobowiązana zwrócić powodowi koszty zastępstwa procesowego, wysokość których ustalono na podstawie §10 ust.1 pkt 1 w zw. § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Alicja Wiśniewska SSO Elżbieta Iwona Cembrowicz SSO Małgorzata Szostak – Szydłowska