Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SO Andrzej Dyrda (spr.)

Sędziowie: SO Magdalena Hupa – Dębska

SO Barbara Braziewicz

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2019 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. K.

z udziałem Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w T. G.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie o sygn. akt I C 1545/17 Sądu Rejonowego w T. G.

postanawia :

1.  stwierdzić, że w postępowaniu sądowym toczącym się przed Sądem Rejonowym w T. G. pod sygn. akt I C 1545/17 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącemu od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w T. G. kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych);

3.  nakazać Sądowi Rejonowemu w T. G. niezwłoczne, nie później niż w terminie 7 dni od zwrotu akt z Sądu Okręgowego w Gliwicach podjęcie czynności procesowych dotyczących przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego;

4.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

5.  zwrócić skarżącemu kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem opłaty od skargi.

SSO Barbara Braziewicz SSO Andrzej Dyrda SSO Magdalena Hupa - Debska

Sygn. akt III S 151/19

UZASADNIENIE

Skarżąca A. K. wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której żądał: stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w T. G. (w sprawie o sygn. akt I C 1545/17) oraz przyznania mu kwoty 20.000 zł, a także zlecenie Sądowi Rejonowemu w T. G. przesłania protokołu rozprawy z dnia 3 października 2018r. pełnomocnikowi skarżącego, wyznaczenia rozprawy oraz wyznaczenia biegłego z zakresu budownictwa do sporządzenia opinii co do stanu drewnianego ogrodu zimowego.

Skarb Państwa – Prezes Sadu Rejonowego w Gliwicach, zgłaszając swój udział w sprawie, wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy, na podstawie akt o sygn. I C 1545/17 Sądu Rejonowego w T. G., ustalił następujący przebieg postępowania.

27 lipca 2017r. do Sądu Rejonowego w T. G. wpłynął pozew A. K. o zapłatę.

Zarządzeniem 28 lipca 2017r. sprawa została wpisana do repertorium C i przedłożona referendarzowi sądowemu.

Zarządzeniem z 11 października 2017r. referendarz stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i akta przedłożone Przewodniczącej Wydziału.

Zarządzeniem z 13 października 2017r. wyznaczono sędziego referenta.

Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2017r. strony skierowano do mediacji wyznaczając miesięczny termin na prowadzenie mediacji. Odpis postanowienia został wysłany stronom oraz mediatorowi 18 grudnia 2017r.

26 stycznia 2018r. do Sądu wpłynęło pismo powoda, w którym zwracał się o niezwłoczne przesłanie akt mediatorowi.

Akta zostały wysłane do mediatora 30 stycznia 2018r.

Pismem z 19 lutego 2018r. mediator poinformował Sąd o zaistnieniu przeszkody w przeprowadzeniu mediacji.

Zarządzeniem z 22 marca 2018r. wyznaczono termin rozprawy na 21 maja 2018r. Po przeprowadzeniu rozprawy Sąd zobowiązał pełnomocnika pozwanego do ustosunkowania się do treści pozwu w terminie 14 dni pod rygorem pominięcia wniosków, twierdzeń i zarzutów oraz odroczył rozprawę na dzień 29 czerwca 2018r. celem przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron.

Rozprawa z 29 czerwca 2018r. została odroczona na 3 października 2018r. celem przesłuchania świadka.

Na rozprawie w dniu 3 października 2018r. Sąd przeprowadził w/w dowód oraz zobowiązał pełnomocnika powoda do złożenia dokumentu w postaci zgłoszenia reklamacyjnego w terminie 14 dni wraz z uzasadnieniem dlaczego nie było możliwe zgłoszenie tego dowodu na wcześniejszym etapie postępowania pod rygorem skutków z art. 6 k.c. Sąd nadto celem przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego odroczył rozprawę z terminem z urzędu.

Zarządzeniem z 25 października 2018r. zobowiązano do ustalenia faktu, czy została uiszczona zaliczka na poczet opinii biegłego. Zarządzenie to wykonano 26 lutego 2019r.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz. U. z 2018r. poz. 75) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Badanie, czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...); wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., (...); decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 29 maja 2012r., (...), wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...)).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. (...) 3/13, postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 10 stycznia 2013r. sygn. akt II S 33/12; postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 23 listopada 2010r. sygn. akt II S 28/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 2 września 2015r., II S 18/15).

Ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12 miesięcy, (porównaj: postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2006 r., I (...) 64/06 i z dnia 24 lipca 2008 r., (...) 20/08 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., (...) 96/05), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy. Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, co niewątpliwie ma miejsce w analizowanej sprawie wszczętej w marcu 2014r., nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, o przewlekłości postępowania nie decyduje ogólny czas trwania postępowania ani też odczucia skarżącego, a jedynie taki przypadek, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jej wyjaśnienia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także charakter sprawy, zachowanie strony, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. (porównaj: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 30 lipca 2013r., (...) 9/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013r. (...) 1/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., (...) 8/12).

Przewlekłość postępowania musi być nadto następstwem okoliczności, które pozostają w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością organu prowadzącego postępowanie. Tym samym, jeżeli zwłoka wynika z zachowania strony, uczestników postępowania lub innych organów, na które organ prowadzący postępowanie nie ma wpływu, a równocześnie podejmuje on skutecznie działania dyscyplinujące i naprawcze, zmierzające do jak najszybszego zakończenia sprawy, to brak jest podstaw do stwierdzenia w takich okolicznościach o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 maja 2013r., I ACa 36/13).

Nie można również pominąć tzw. czynnika ludzkiego. Pomimo, iż sąd ma obowiązek rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki wszystkich wniesionych spraw, nie można całkowicie abstrahować od obciążenia sędziego pracą, jak również pomijać realia funkcjonowania sądów, na które to realia składa się przede wszystkim ilość i rodzajowość rozpoznawanych spraw, ale też charakter podejmowanych przez sądy czynności, za którymi stoją interesy konkretnych podmiotów i które tym samym wymagają analizy, namysłu i rozwagi. (postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 10 stycznia 2013r. II S 33/12; postanowienie Sądu Apelacyjnego w S. z dnia 22 maja 2013r., III S 5/13).

Przenosząc wskazane powyżej rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy uznać należało, że zaistniały podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania sądowego w przedmiotowej sprawie. W pierwszej kolejności należy jednakże wskazać do rozprawy z dnia 3 października 2018r. czynności były przeprowadzone we właściwych odstępach. Sąd Rejonowy na etapie czuwał również nad terminowością podjęcia czynności zmierzających do przeprowadzenia postępowania dowodowego. Ostatnia czynność w sprawie została podjęta 25 października 2018r. kiedy to zobowiązano do ustalenia faktu wpływu zaliczki na poczet dowodu z opinani biegłego. Przystąpienie do wykonania tego zarządzenia nastąpiło dopiero 26 lutego 2019r., a więc już wpłynięciu skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której żądał: stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w T. G. (w sprawie o sygn. akt I C 1545/17). W ocenie Sądu Okręgowego w tym zakresie nastąpiła zwłoka w wykonaniu czynności procesowych, albowiem na wykonanie czynności stricte technicznej, Sąd poświęcił okres 4 miesięcy, przy czym jej wykonanie nie przyniosło skutków w postaci podjęcia dalszych czynności sprawie.

W ocenie Sądu Okręgowego, odpowiednia suma pieniężna wyraża się kwotą 2.ooo zł. Określając wysokość przyznanej skarżącemu sumy pieniężnej Sąd Okręgowy miał na względzie czas trwania stwierdzonej przewlekłości postępowania, jak również przesłanki wskazane w art. 2 ust. 2 ustawy, a w szczególności charakter sprawy, stopień jej zawiłości i znaczenie dla skarżącego, a także wartość przedmiotu sporu.

W niniejsze sprawie wartość przedmiotu sporu wynosi 2.685 zł. W ocenie Sądu Okręgowego uzasadnionym jest przyznanie kwoty pieniężnej w wysokości 2.000 zł ze względu nie tyle na istotność sprawy dla powoda, ale ze względu na niewielką wartość przedmiotu sporu. Zwrócić bowiem należy uwagę, że odpowiednia suma pieniężna przyznana skarżącemu w ramach niniejszego postępowania nie może być podstawą wzbogacenia, czy też służyć zastępczemu uzyskaniu dochodzonego roszczenia. Uwzględnienie tymczasem żądania w wyższym zakresie prowadziłoby zatem do takich skutków. Uznać zatem należało, że nieuzasadnione byłoby uwzględnienie tego żądania w dalej idącym zakresie.

Wobec poczynionych ustaleń faktycznych, w ocenie Sądu Okręgowego uzasadnione jest wydanie sądowi zaleceń niezbędnych do podjęcia czynności, tj. podjęcia czynności niezbędnych do przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego niezwłocznie, co w tym przypadku winno nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od zwrotu akt Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie i na mocy art. 12 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, orzekł jak w sentencji, natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 w/w ustawy wydano zalecenie opisane w punkcie 3 postanowienia . O sumie pieniężnej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 12 ust. 4 w/w ustawy.

Na podstawie art. 17 ust. w/w ustawy nakazano zwrócić skarżącemu opłatę od skargi.

SSO Barbara Braziewicz SSO Andrzej Dyrda SSO Magdalena Hupa – Dębska