Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marzena Górczyńska-Bebłot

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Oliwia Rajewska

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2018 roku w Częstochowie

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 11 stycznia 2018 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 11 stycznia 2018 roku
Nr (...) i przyznaje ubezpieczonemu Z. S. prawo do emerytury od dnia 9 grudnia 2017 roku;

2.  zasądza od pozwanego organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz ubezpieczonego Z. S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 390/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 stycznia 2018 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił przyznania Z. S. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie legitymuje się ani 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, ani 15-letnim okresem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a zatem nie przysługuje mu prawo do żądanego świadczenia.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł Z. S., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Z. S. urodził się w dniu (...). Nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. W dniu 23 listopada 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury, załączając do niego między innymi wystawione przez (...) Przedsiębiorstwo (...) sp.
z o.o. w D. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze z dnia 12 lutego 2013 roku, z którego wynika, że w okresie od 11 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał pracę na stanowisku ślusarza energetyka przy bieżącej konserwacji agregatów
i urządzeń oraz pracach budowlano-montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu.

Na podstawie ogółu przedłożonych przez odwołującego dokumentów organ rentowy przyjął, że na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się on ogólnym stażem
w wymiarze 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni oraz okresem wykonywania pracy
w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 1 miesiąca i 27 dni, do którego zaliczył okresy od 1 lipca 1975 roku do 21 grudnia 1975 roku, od 12 maja 1976 roku do 25 października 1976 roku, od 19 października 1978 roku do 1 stycznia 1990 roku, od 1 sierpnia 1990 roku do 29 czerwca 1992 roku oraz od 30 listopada 1992 roku do 10 stycznia 1993 roku.

(v. akta rentowe)

Z. S. urodził się w Z., które obecnie stanowią dzielnicę D. i w tej miejscowości zamieszkiwał do czasu przeprowadzenia się do odległych o 7-8 km G.. W Z. ubezpieczony zamieszkiwał razem ze swoją matką i dwoma braćmi, tj. starszym o 4 lata W.
i starszym o rok S.. Ojciec odwołującego porzucił rodzinę gdy miał on 10 lat. W tym czasie w G. mieszkała owdowiała babcia ubezpieczonego
i również będąca wdową jej siostra, przy czym ta nie miała żadnych dzieci. W/w posiadały w G. gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni 2,63 ha, które stanowiło ich jedyne źródło utrzymania. Na terenie tego gospodarstwa uprawiano żyto, ziemniaki i warzywa, a dodatkowo część areału była przeznaczona pod łąki. Dodatkowo babcia odwołującego i jej siostra hodowały trzy krowy, cielęta, konia oraz drób. Z uwagi na wiek w/w oraz ilość pracy w gospodarstwie koniecznej do zapewnienia jego prawidłowego funkcjonowania, nie były jej one w stanie wykonywać samodzielnie i stale korzystały z pomocy matki odwołującego, którą dodatkowo wspierali synowie. Jednocześnie ponieważ w rodzinie zostało ustalone, że to ubezpieczony przejmie w przyszłości gospodarstwo rolne swojej babki, to właśnie on najczęściej i w największym wymiarze wspierał matkę przy pracach w gospodarstwie rolnym. Dodatkowo w pewnym momencie jego starszy brat W. ożenił się
i wyprowadził z domu, zaprzestając równocześnie udzielania babce pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

W okresie od 1 stycznia 1975 roku do 21 grudnia 1975 roku Z. S. był zatrudniony w (...) Zarządzie (...)
nr 4 w M., początkowo w charakterze ucznia, a od dnia 1 lipca 1975 roku na stanowisku rzemieślnika. W tym czasie odwołujący pracę w gospodarstwie rolnym babki wykonywał w ograniczonym zakresie, po zakończeniu pracy zawodowej.

Ponieważ w 1975 roku matka ubezpieczonego zachorowała na serce i nie mogła pracować w gospodarstwie rolnym, rozwiązał on stosunek pracy łączący go z (...)
i w pełni poświęcił się prowadzeniu gospodarstwa rolnego babki, okresowo się do niej przeprowadzając. Taka sytuacja trwała od 22 grudnia 1975 roku do 10 maja 1976 roku, po czym z dniem 12 maja 1976 roku Z. S. podjął pracę
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w D.. W tym czasie odwołujący samodzielnie zajmował się wszystkimi pracami koniecznymi dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa rolnego, w okresie zimowym głównie związanymi z obrządkiem zwierząt, a poczynając od marca 1976 roku również z pracami polowymi, zwłaszcza orką i zasiewami.

Po podjęciu przez odwołującego pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w D., kiedy nie mógł on już pracować w gospodarstwie rolnym babki w takim wymiarze jak dotychczas, musiała ona sprzedać większość inwentarza i pozostawiła sobie tylko jedną krowę i drób.

(v. zeznania świadków B. G. i B. N. k. 60verte-61 oraz wyjaśniania ubezpieczonego k.61verte)

W dniu 11 stycznia 1993 roku Z. S. podjął pracę w (...) sp. z o.o. w D. na stanowisku ślusarza elektryka. Spółka (...) została utworzona na bazie majątku (...) Przedsiębiorstwa (...) w D. Górniczej, które zajmowało się wykonywaniem remontów energetycznych w różnych hutach metali na terenie kraju, głównie na terenie Huty (...). Nowoutworzona spółka (...) w całości przejęła pracowników i kontrakty (...) Przedsiębiorstwa (...) w D. Górniczej, faktycznie kontynuując jej działalność. Pracownicy spółki (...) pracowali głownie na Wydziałach W. Dużej, W. Średniej, Wielkich P. i S. Huty (...), gdzie zajmowali się remontami planowymi oraz bieżącymi naprawami urządzeń
i instalacji doprowadzających media (wodę, powietrze, olej i gaz) do maszyn
i urządzeń produkcyjnych oraz odprowadzających pyły. Ubezpieczony zajmował się w szczególności wymianą blach, demontażem i montażem rur, remontami pomp itp. Dodatkowo okresowo pełnił on funkcję brygadzisty, co jednak nie miało żadnego wpływu na jego podstawowy zakres obowiązków albowiem był brygadzistą pracującym. Wszystkie powyższe prace odwołujący wykonywał w czasie ruchu wydziałów produkcyjnych, ponieważ na czas remontu z użytku wyłączane było tylko pojedyncze urządzenie, a wszystkie pozostałe kontynuowały pracę. Pracę
w powyższym charakterze ubezpieczony wykonywał stale, w pełnym wymiarze czasu pracy i nie był delegowany do jakichkolwiek innych zadań.

(v. akta rentowe i osobowe ubezpieczonego oraz jego wyjaśnienia k. 61verte, zeznania świadków Z. B., R. K. i B. L.
k. 59verte-60)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z postanowieniami art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku poz. 1270 ze zm.) – dalej ustawa emerytalna, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W myśl art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4).

Co należy rozumieć pod pojęciem „przepisów dotychczasowych” rozstrzygnięte zostało w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01 (OSNP 2002/10/243), w której wskazano, iż zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy
w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione
w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych
w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z § 3 w/w rozporządzenia, do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych (§ 4 ust. 1). Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1).

Na wstępie należy wskazać, że okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, wyjaśnieniami stron.

Należy przy tym wyjaśnić, że w obecnym stanie prawnym zarządzenia resortowe zawierające uściślenia dokonane w innym okresie przez właściwych ministrów, polegające na ustaleniu wykazów stanowisk, powołane w świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie mają wartości normatywnych, lecz jedynie informacyjne. „W państwie prawnym nie jest dopuszczalne zamieszczanie
w rozporządzeniu jako akcie wykonawczym upoważnienia do podejmowania określonych działań przez inny podmiot i wyposażanie go w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji z 1997 roku rozporządzenie jako akt wykonawczy oparty na ustawie nie może zawierać subdelegacji. W konsekwencji, przedmiotem wykładni są wyłącznie przepisy ustawy i wydane na jej podstawie akty wykonawcze. […] W rezultacie zatem o spełnieniu przesłanki „praca w szczególnych warunkach” przesądza wykonywanie pracy wymienionej w załącznikach A i (...) do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, które stanowią integralną część rozporządzenia jako aktu wykonawczego, niezależnie od tego, w jakim zakładzie praca taka była (lub jest) wykonywana.” (por. glosa do wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 7 lipca 1999 roku, III RN 25/99 T. Bińczyckiej-Majewskiej OSP 2002/4/48 t.2).

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, albowiem z dniem 9 grudnia 2017 roku osiągnął wiek 60 lat, nie jest członkiem OFE i według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okres pracy w wymiarze ponad 25 lat, w tym ponad 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

W niniejszej sprawie spór dotyczy dwóch kwestii, tj. czy na dzień 1 stycznia 1999 roku Z. S. legitymuje się tak ogólnym stażem emerytalnym
w wymiarze co najmniej 25 lat, jak i stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wynoszącym co najmniej 15 lat.

Odnośnie pierwszej z powyższych kwestii należy wskazać, że ustalony przez organ rentowy ogólny staż emerytalny wnioskodawcy wynosi 24 lat, 11 miesięcy i 11 dni i zdaniem Sądu należy doliczyć do niego okres wykonywania przez odwołującego pracy w gospodarstwie rolnym jego babki i jej siostry od 22 grudnia 1975 roku do 10 maja 1976 roku w wymiarze 4 miesięcy i 20 dni.

W myśl postanowień art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy
w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Zgodnie przy tym z ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwem, przesłanką zaliczenia do okresów składkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS, jest znaczący dla funkcjonowania tego gospodarstwa wymiar czasu pracy, za który uważa się wymiar co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2011 roku II UK 305/10 LEX nr 852557, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2008 roku II UK 61/08 LEX nr 741080).

Zdaniem Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że w spornym okresie od 22 grudnia 1975 roku do 10 maja 1976 roku ubezpieczony wykonywał stale (codziennie) pracę w prowadzonym przez jego babkę i jej siostrę gospodarstwie rolnym w wymiarze znacznie przekraczającym 4 godziny dziennie. W praktyce to na nim bowiem spoczywał w tym czasie cały ciężar prowadzenia gospodarstwa rolnego, ponieważ jego babka i jej siostra były osobami starszymi, zaś jego matka chorowała w tym czasie na serce. Warto w tym miejscu podkreślić, że odwołujący celem wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rozwiązał stosunek pracy łączący go z (...) i okresowo zamieszkał na terenie gospodarstwa rolnego. Tym samym nie było żadnych obiektywnych przeszkód, aby pracę w gospodarstwie rolnym wykonywał w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie. To samo zresztą byłoby możliwe również w sytuacji, gdyby nadal zamieszkiwał
w Z., albowiem były one oddalone od G. o zaledwie 7-8 km. Jednocześnie w ocenie Sądu ilość pracy w gospodarstwie rolnym, zwłaszcza związanej z obrządkiem licznych hodowanych w nim zwierząt, także wymagała co najmniej takiego wymiaru czasu pracy. Nadto nawet gdyby czysto hipotetycznie przyjąć, że w okresie zimowym, odwołujący na obrządek zwierząt poświęcał mniej niż 4 godziny dziennie, to od marca zaczyna się sezon intensywnych prac polowych, w tym pojawia się konieczność zaorania gruntów i wykonania zasiewów i wówczas już wymiar czasu pracy w gospodarstwie rolnym o powierzchni 2,63 ha znacznie przekracza 4 godziny dziennie. Ponieważ zaś niesporny ogólny staż emerytalny ubezpieczonego wynosi 24 lata, 11 miesięcy i 11 dni, to dla uzyskania przez niego 25-letniego stażu emerytalnego wystarczające jest uzupełnienie go o 19 dni – choćby z okresu od kwietnia do 10 maja 1976 roku, kiedy to łączny wymiar czasu niezbędny na wykonanie wszystkich prac polowych i obrządek zwierząt w gospodarstwie rolnym należącym do babki ubezpieczanego i jej siostry znacznie przekraczał 4 godziny dziennie. Na powyższe wskazuje pośrednio fakt, że kiedy odwołujący z dniem 12 maja 1976 roku podjął pracę zawodową i nie mógł już pracować w gospodarstwie rolnym tyle czasu co dotychczas, to jego babka i jej siostra wyprzedały praktycznie cały inwentarz żywy, pozostawiając sobie tylko jedną krowę i drób.

Ustalenia w powyższym zakresie Sąd oparł na treści zeznań słuchanych
w charakterze świadków B. G. i B. N., które w spornym okresie mieszkały w sąsiedztwie gospodarstwa rolnego babki ubezpieczonego oraz jej siostry i regularnie widywały go przy różnego rodzaju pracach w tym gospodarstwie. Powyższe zeznania Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są one obszerne, precyzyjne, spójne ze sobą wzajemnie oraz wyjaśnieniami składanymi przez odwołującego, a ich wiarygodność nie była kwestionowana organ rentowy.

W konsekwencji doliczenia spornego okresu do okresu uznanego wcześniej przez organ rentowy, ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się ponad 25-letnim okresem ubezpieczenia.

Podobnie w ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje że w spornym okresie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w D. od 11 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku (5 lat, 11 miesięcy i 21 dni) ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace,
o których mowa w Dziale XIV Wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku nr 8, poz. 43 ze zm.). W całym powyższym okresie zajmował się on bowiem wyłącznie remontami planowymi oraz bieżącymi naprawami urządzeń i instalacji doprowadzających media (wodę, powietrze, olej i gaz) do maszyn i urządzeń produkcyjnych oraz odprowadzających pyły na wydziałach produkcyjnych Huty (...) w K., w szczególności na Wydziale W. Dużej, W. Średniej, Wielkich P. i S., przy czym wszystkie te remonty i naprawy były wykonywane w czasie ruchu tych wydziałów. Jednocześnie oczywiste jest, że na w/w wydziałach jako podstawowe wykonywane są prace w hutnictwie i przemyśle metalowym wymienione w Dziale III w/w Wykazu A, a tym samym pracę odwołującego na tych wydziałach należy klasyfikować jak powyżej wskazano.

Ustalając faktyczny charakter pracy Z. S. w spornym okresie Sąd Okręgowy oparł się głównie na treści dokumentów znajdujących się w jego aktach osobowych i rentowych, w pełni z nimi zgodnych zeznaniach słuchanych
w sprawie w charakterze świadków Z. B., R. K.
i B. L. oraz wyjaśnieniach wnioskodawcy, albowiem dowody te są spójne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą jednolitą całość. Nadto wiarygodności powyższych dowodów nie kwestionował organ rentowy, który w toku procesu nie przedstawiał żadnej argumentacji i dowodów na poparcie twierdzeń zawartych
w zaskarżonej decyzji.

Należy przy tym wskazać, że pogląd organu rentowego, iż przy obliczaniu stażu pracy w warunkach szczególnych, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik po dniu 14 listopada 1991 roku otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jest błędny i sprzeczny z orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz jednolitym w tym zakresie poglądem doktryny. Zgodnie z wielokrotnie wyrażanym przez Sąd Najwyższy poglądem, który Sąd Okręgowy w pełni akceptuje i przyjmuje za własny, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 roku określonego w art. 184 ustawy
z 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS okresu wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 roku, czyli z pominięciem okresów zasiłków chorobowych. Sytuacja osób wymienionych w art. 184 ustawy, opisywana jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. Ochrona ekspektatywy może wynikać z jej istoty, lecz może także zyskiwać wzmocnienie w prawie. Funkcję takiego wzmocnienia spełnił art. 184 ustawy emerytalno-rentowej wobec pozostających w toku stosunków nabywania prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999 roku. W przepisie tym ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego
i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym. Przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymywania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa nie mogła wygasnąć wskutek nowej regulacji ustalania stażu pracy w szczególnych warunkach (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 roku, II UK 313/09, LEX nr 604213; wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 13 lipca 2011 roku, I UK 12/11, LEX nr 989126; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2012 roku, III UK 99/11, LEX nr 1227193; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012 roku, I UK 367/11, LEX nr 1215125; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 maja 2013 roku,
III AUa 1239/12, LEX nr 1316202; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia
5 marca 2013 roku, III AUa 1197/12, LEX nr 1294837; wyrok Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z dnia 28 lutego 2013 roku, III AUa 1495/12, LEX nr 1289754; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 stycznia 2013 roku, III AUa 997/12, LEX nr 1267193; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 września 2012 roku, III AUa 17/12, LEX nr 1217729; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 7 marca 2013 roku, III AUa 68/13, LEX nr 1293660; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 grudnia 2012 roku, III AUa 1489/12; LEX nr 1282575).

W konsekwencji powyższego, staż pracy w warunkach szczególnych należało obliczać odwołującemu bez wyłączania z niego okresów niewykonywania pracy, za które po dniu 14 listopada 1991 roku otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Ubezpieczony legitymuje się zatem okresem pracy wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat (uznany przez organ rentowy okres 14 lat, 1 miesiąca i 27 dni plus sporny okres w wymiarze 5 lat, 11 miesięcy i 21 dni) oraz jak już wyżej wskazano spełnia wszystkie pozostałe warunki do nabycia prawa do emerytury.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz przepisów powołanych w treści uzasadnienia, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia
9 grudnia 2017 roku.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 § 1, 3 i 4 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).